Íslands þúsund ár

16.9.2016 | 09:00

Líknardauði, - óhjákvæmilegur fylgifiskur tækninnar.

Læknisfræðileg tækni hefur fært okkur ný siðfræðileg viðfangsefni, sem geta verið erfið og verða æ algengari.

Eitt þeirra er svonefndur líknardauði eða líknardráp, sem getur birst í ýmsu formi, svo sem því hvernig fólk þarf að taka ákvörðun um meðferð vegna banvænna eða afar illvígra sjúkdóma.

Þá getur valið staðið á milli þess að fara í ítrustu læknismeðferð með þeim langdregnu þjáningum, sem henni fylgja, eða að fara vægari leið, sem leiðir oft til fljótari dauða.

Þessi ákvörðun, út af fyrir sig, er hliðstæð líknardauða að því leyti, að um er að ræða val á mismunandi gangi veikinda og dauða.

Í banalegu á okkar tímum er það líklega mun algengara en fólk heldur að hún endi með líknardauða af því tagi, að ákveðin lífgjöf í formi tæknilegrar aðstöðu eða meðferðar sé "tekin úr sambandi".

Þetta viðfangsefni, að þekkja sinn vitjunarrtíma, er að vísu ekki með öllu óþekkt meðal þjóða, þar sem nútíma tækni á sviði læknisfræði er ekki orðin yfirþyrmandi.

Þannig er þekkt það fyrirbæri meðal frumstæðs fólks í Austurlöndum, að þegar menn gerðust mjög ellihrumir og aldraðir og fannst þeir verða orðnir saddir lífdaga og byrði á fátækri fjölskyldu sinni, fóru þeir einir afsíðis út í skóg til þess að enda lífdaga sína.

Þetta gerðu þeir af því æðruleysi sem er grunnmúruð í austrænni menningu, en hefur líka brugðið víðar fyrir, eins og sést á vísu Þóris Jökuls rétt fyrir aftöku hans í Örlygsstaðabardaga:

"Upp skaltu´á kjöl klífa, /

köld er sjávardrífa. /

Kostaðu huginn að herða, /

hér muntu lífið verða. /

Skafl beygjattu, skalli, /

þótt skúr á þig falli. /

Ást hafðir þú meyja, /

eitt sinn skal hver deyja.