Illskiljanleg huglæg verðmæti.

Í gamla daga voru verðmæti miðuð við áþreifanlega hluti og hrikalegar upphæðir nútíma viðskipta lágu utan skilnings flestra. Þannig var talað um kýrverð, og jafnvel þótt kýr væru misjafnar, mjólkuðu mismikið og væru misjafnlega hraustar, voru verðmætabreytingarnar algerlega skiljanlegar. 

Nú er öldin heldur betur önnnur og verðmætamatið undirorpið svo ofsboðslegum sveiflum oft á tíðum, að það er oft ofar skilningi og rökvísi venjulegs fólks.  

Minnir það um sumt á skilgreiningu Péturs Einarssonar í stórmerku viðtali í Mannlífi á tvenns konar veruleika; raunveruleika og hugveruleika. 

Er nýyrðið hugveruleiki verulega áhugvert og bankar í þann grun síðuhafa, að auk þriggja viðurkennda vídda raunveruleikans sé þriðja víddinn, hugurinn eða andinn.  

Í netútgáfu Viðskiptablaðs Moggans hefur mjög verið sagt frá undraverðum viðskiptum í heimi rafmynda á borð við bitcoin, þar sem fullyrt er að "allir" geti orðið fyrirhafnarlítið að milljarðamæringum á aldeilis ótrúlegum viðskiptum, sem eru gersamlega pottþétt. 

Varðandi það koma í hugann tvær stökur. 

Önnur er erfit Bjarna Ásgeirsson, sem var alþingismaður og síðar sendiherra og orti þetta á tíma dýrtíðar og verðbólgu á skömmtunarárunum eftir stríð: 

 

Þar sem einn á öðrum lifir

efnishyggja verður rík. 

Þess vegna kemst enginn yfir 

ódýrt læri´í Reykjavík.  

 

Og í spurningaþætti Sveins Ásgeirssonar á þessum árum var kastað fram fyrriparti, sem Karl Ísfeld, að mig minnir, botnaði, svo að vísan varð svona:  

 

Gróði eins er annars tap, 

ýmsir beita táli - 

- Flosi brenndi´af bjánaskap

bæinn ofan af Njáli. 

 

Í báðum vísunum kemur fram ákveðið raunsæi, en í botni Karls kemur fram lýsing á gagnstæðu fyrirbæri, sem kalla mætti hugsæi.  

Og eitt tíst Elon Musks sem minnkaði virði Teslu um 2000 milljarða króna, langleiðina í alla árlega þjóðarframleiðslu Íslands;  gæti átt við það fyrirbæri.

Það setur setninguna "gróði eins er annars tap" í ákveðið ljós, sem veldur pælingum varðandi það að "allir" geti á sáraauðveldan hátt orðið milljarðamæringar í eins konar leik með rafmyntina bitcoin. Spurningin vaknar: Hvernig geta "allir" grætt svona hrikalega án þess að það sé ekki einhver eða einhverjir, sem borga fyrir það með tapi sínu? 

Tíst þurrkar út 14 milljarða dala

Athugasemdir

[Grímur (IP-tala skráð) 2.5.2020 kl. 14:49]

Hvernig verðleggur maður væntingar?

Sá sem hafði of miklar væntingar miðað við það sem varð raunin - tapar

Hjá þeim sem áttu hlutabréf sem hækkuðu meir en væntingar stóðu til - græddu

[Ómar Ragnarsson, 2.5.2020 kl. 15:57]

Þessi skýring gildir um hlutabréfin, en hvað um mörg önnur atriði eins og rafmyntir?

[Grímur (IP-tala skráð) 2.5.2020 kl. 17:59]

Ef nógu margir "trúa" á og kaupa sér rafmyntir þá hækkar hún í verði

tölvusvikarar og aðrir glæpamenn vilja að vísu líka alltaf fá borgað í Bitcoin þannig að ef þeim gengur vel þá eykst eftirspurnin og verðið hækkar

en þarna bak við er akkúrat ekkert nema flókinn algóritmi og þeir sem hafa aðgang að öflugu tölvuveri geta látið það grafa eftir nokkrum Bitcoin aurum á sólahring það mætti ef til vill kalla það framleiðslukostnað á Bitcoin gjaldmiðli?

[Hörður Þormar (IP-tala skráð) 2.5.2020 kl. 22:10]

Hvað ræður verðmæti gulls?

[Þorsteinn Siglaugsson, 3.5.2020 kl. 14:50]

Gull og rafmyntir eiga það sameiginlegt að á bak við þetta er í raun ekkert sjálfstætt notagildi. Gull er jú notað í skartgripi og fleira, en það er aðeins brot af því gulli sem grafið er upp á hverju ári.

Það er auðvitað hægt að verða ríkur af að braska með rafmyntir eða gull, en þá þarf maður fyrst og fremst að vera heppinn. Þeir græða sem kaupa á lágu verði og selja á háu verði, hinir tapa sem gera öfugt. Það er útilokað að allir græði, því þá væri enginn tilbúinn að selja á lágu verði og enginn tilbúinn að kaupa á háu verði.

Hlutabréf fyrirtækja geta hækkað eða lækkað í verði, en til lengri tíma má gera ráð fyrir að safn hlutabréfa sem byggir á markaðnum sé besti fjárfestingakosturinn. En þá þýðir ekki að vera sífellt að kaupa og selja. Bara kaupa, eiga og stilla af eftir því hvernig markaðurinn þróast.