Vietnamstríðið og Kóreustríðið stigmögnuðust.

Víenamstríðið, stóð í raun allt frá lokum Seinni heimsstyrjaldarinar og fram á miðjan áttunda áratuginn. 

Landið var nýlenda Frakka og fram til 1954 stóð stríðið milli heimamanna og Frakka. 

1954 lokaðist hluti hers Frakka inni í bænum Dienbienfú og gafst þar upp, og Frakkar höfðu ekki bolmagn til þess að halda hernaðinum áfram, enda búið að ríkja pólitískt stjórnleysi í Frakklandi eftir stríðið. 

Við þetta myndaðist tómarúm valda í Víetnam, sem John Foster Dulles utanríkisráðherra Bandaríkjanna taldi varasamt fyrir Vesturveldin, því að stefna BNA var að mynda hernaðarbandalög allt í kringum Sovétríkin og Kína til að andæfa valdasókn þeirra. 

Um þessi bandalög var tekin upp svonefnd Domínókenning þess efnis að ekkert aðildarríki bandalagsins mætti falla, því að annars gæti það haft svipuð áhrif og í domínó, að öll landaröðin gæti fallið í framhaldinu. 

Gerðir voru samningar um frelsi Víetnam, en til bráðabirgða yrði landinu skipt í tvennt líkt og Kóreu og Þýskalandi og síðar haldnar kosningar. 

Af því varð þó ekki, því að ósætti var milli kommúnista í samtökunum Vietkong og þeirra,sem voru þeim andsnúnir. 

Bandaríkjamenn reyndu að veita stjórnvöldum í suðurhlutanum aðstoð, en á hernaðarsviðinu var það í formi "hernaðarráðgjafa" og reynt að forðast stigmögnun átaka við Vietkong. 

En það var hægara sagt en gert. Vietkong stundaði skæruhernað og til þess að stemma stigu við því að þeir kæmust inn í hin fjðlmörgu þorp fundu menn ekki annað ráð en að byggja varnir utan um þau.  

Þetta var sannkallað óyndisúrræði því að það virkaði á þorpsbúa svipað og að loka þá inni í fangelsi. 

Þar að auki var ríkisstjórn suðurhlutans í Saigon leppstjórn Bandaríkjamanna og gríðarleg spilling í rððum valdhafanna. 

Þar kom að Bandaríkjamenn stóðu sjálfir fyrir því að Ngo Díem Díem var drepinn og þegar Johnson tók við af Kennedy sem forseti Bandaríkjanna, voru Bandaríkjamenn orðnir beinir þátttakendur í borgarastríðinu við Ho Shi Min og skæruliðaher hans. 

Stærsta stigmögnun stríðsins gerðist á Tonkinflóa 1964, þegar meint árás norðanmanna á bandaríska flotann á flóanum var talin ástæða til stríðsyfirlýsingar. 

Þegar frá hefur liðið, hafa fullyrðingar bandaríska hersins um árásina, sætt gagnrýni og verið dregnar í efa. 

Stigmðgnun Vietmanstríðsins komst í hæstu hæðir fyrri hluta árs 1968 þegar fjöldi bandarískra hermanna í landinu komst yfir hálfa milljón. 

Yfirmenn heraflans gerðu þá rökstudda beiðni um að fjölga í liðinu upp í 7-800 þúsund menn og fullyrtu að það myndi duga til sigurs. 

En þá snerist almenningsálitið heima fyrir til andstöðu og helsta kosningaloforð Nixons var að ljúka stríðinu svo að hægt yrði að kveðja herliðið heim.  

Við tóku ár samninga en einnig mestu loftárása stríðsins og annarra hervirkja. 

Vietnamstríðið tapaðist fyrir Bandaríkjamenn vegna kolrangs mats á aðstæðum frá upphafi.

Eftir sigur Vietkong kom í ljós að Dómínókenningin virkaði ekki, og meira að segja áttu Víetamar í hernaðarátökum við Kínverja á tímabili.  

Það tapaðist ekki vegna sigra Víetkong á vígvellinum, því að þar vannst til dæmis ekki sigur í svonefndri Tet-sókn, heldur vegna þess að sú sókn skyldi yfirleitt vera möguleg. 

Í framhaldi af því tapaðist stríðið heimafyrir en ekki hinum megin á hnettinum. 

Og óttinn, sem speglaðist í Dómínókenningunni, reyndist byggður á hreinum misskilningi um eðli þjóðfrelsisbaráttunnar í Víetnam. 

Bandaríkjamenn fóru þaðan á þann hátt, að minnir um margt á brottför þeirra frá Afganistan 2021 og brottför Sovétmanna frá sama landi fyrir rúmum þrátíu árum. 

Nú er spurningin hvort menn hafi eitthvað lært af þessu og því, hvernig Kóreustríðinu lauk eftir stigmögnun sem endaði með vopnahléi og nánast óbreyttum landamærum að loknu þriggja ára mannskæðu stríði. 

Pútín varar við árásum á ný skotmörk

Athugasemdir

[Alfreð K, 6.6.2022 kl. 00:24]

„Víetnamstríðið tapaðist fyrir Bandaríkjamenn ...“


Ég hef heyrt, að þessi söguskráning sé ekki alveg rétt, a.m.k. ekki nákvæm.  Bandaríkjamenn voru, eftir linnulausar loftárásir, búnir að knýja Víetkong til uppgjafar, sbr. Parísarfriðarsamkomulagið 1973.

Það samkomulag hélt framan af, af því að Bandaríkjamenn (Nixon) hétu sunnanmönnum að útvega þeim vopn til að halda norðanmönnum í skefjum.

Sú skuldbinding brást hins vegar, þegar meirihlutinn á Bandaríkjaþingi 1975 tók pólitíska ákvörðun um að verða ekki við ósk sunnanmanna um að senda þeim fleiri vopn (á sama tíma og norðanmenn gátu reitt sig á stuðning Kínverja og Sovétmanna).

Af þeirri ástæðu fór, sem fór.

[Ómar Ragnarsson, 6.6.2022 kl. 18:17]

Þetta er nýstárleg sögukenning. Ef búið var að "knýja Viet Kong til uppgjafar, hvernig stóð á hinum fræga flótta Bandaríkjamanna og fleiri frá Saigon, sem birtist í svipaðri mynd og flótti þeirra frá Afganistan?

Á sama tíma og Saigon flóttinn átti sér stað átti sér ekkert svipað stað í Hanoi. 

En þessi sögukenning er svo sem ekkert sérbandarískt fyrirbæri. 

"Sáuð þið hvernig tók hann?" sagði Jón sterki í skáldverki Jóns Thoroddsen. 

[Alfreð K, 7.6.2022 kl. 00:06]

Ég biðst velvirðingar, hafi ég orðað þetta e.t.v. óheppilega, en Parísarfriðarsamkomulagið 1973 er þó staðreynd, og mér skilst, að Bandaríkin hafi dregið herinn sinn út úr Víetnam í kjölfarið, þó að sumir starfsmenn hafi orðið eftir í Saigon.

Norðanmenn brutu svo friðarsamkomulagið og ekkert varð úr vopnaaðstoð til sunnanmanna, sem Ford grátbað bandaríska þingið um að veita en meirihluti þess hafnaði.

Án vopnaðrar mótstöðu hertók svo Víet Kong (vopnað af Kínverjum/Sovétmönnum) suðurhlutann 1975.  En þá voru tvö ár liðin frá því að Bandaríkjaher hafði farið frá Víetnam.