Markar Grindavík endalok "þetta reddast" stefnunnar íslensku?

Íslendingar þraukuðu fyrstu ellefu aldirnar eftir landmám með því að tileinka sér fágætt æðruleysi á "mörkum hins byggilega heims" þar sem hvers kyns plágur, óblíð veðrátta og náttúruhamfarir voru ekki á mannlegu valdi.

Öræfajökulsgosið 1362,  Skaftáreldar 1783 og Öskjugosið 1875, Heklugosin og Kötlugosin, þetta voru allt saman stórfelldar hamfarir, en þjóðin tók því eins og hverju öðru hundsbiti. 

 "Grípa þarf gæsina meðan hún gefst", "neyttu meðan á nefinu stendur," og fleira slíkt, þetta voru stefin í hegðun, sem hverfðist að lokum í kringum orðtakið "þetta reddast."

Tuttugusta öldin markaðist af þessu hvað eftir annað. 

Engar viðvörunarbjöllur hringdu þegar Vestmannaeyjagosin tvð dundu óvænt yfir í Surtsey og Heimaey 1963 og 1973. 

Mannskæð snjóflóð eins og þau sem féllu á 20. öldinni í Siglufirði, Hnífsdal, Goðdal, Neskaupstað, Patreksfirði, Seljalandsdal, Súðavík og Flateyri, voru til marks um ástandið í ríki vetrar konungs.  En engar bjöllur hringdu.

Loksins var brugðist við í aldarlok, en þó ekki betur en svo, að Ofanflóðasjóður hefur verið sveltur og skertur allar götur frá stofnun hans. 

2020 bregður síðan svo við að eldsumbrot, ýmist neðan jarðar eða ofan, hefjast á Reykjanesskaga og jörð titrar ekki aðeins út á Reykjaneshrygg, heldur brjóta eldfjallafræðingar nú heilann um hugsanlegt virknisskeið framundan, sem gæti staðið í fimm kvikukerfum allt austur og norður til Þingvallavatns, og endist þetta nýja eldgosaskeið jafnvel í nokkur hundruð ár.  

Í Skaftafellssýslu miðaði fólk tímatalið við Skaftárelda og talaði um árafjðldann "fyrir eld" og "eftir eld."

Á svipaðan hátt gæti nú stefnt í að tala um "fyrir Grindavík" og "eftir Grindavík." 

Því að mikið er í húfi hvað snertir það stórbrotna fyrirbæri og firn hvað snertir þann grunn tilveru okkar og uppsprettu lífs okkar sem íslensk náttúruvá felur í sér. 

 

 

 

 

 

 

Hrina stórra skjálfta á Reykjaneshrygg

Athugasemdir

[Ingólfur Sigurðsson, 7.2.2024 kl. 00:54]

Sú mannkynssaga var eitt sinn kennd að gullöld þjóðarinnar hafi verið á landnámsöld þegar þjóðin var frjáls og ekki undir erlendu valdi. Falleg og góð söguskýring þar sem ég vil trúa á.

Svo mikið er víst að það var býsna hlýtt hér þegar þjóðin var heiðin og þjóðin þraukaði þá ekki heldur lifði mjög góðu lífi miðað við ástandið í öðrum löndum. Þá var landið skógi vaxi frá fjöllum að fjörum samkvæmt heimildum. Vissulega er ég ekki sáttur við skógarhöggið, en það bendir til að heiðnir menn hafi lifað góðu lífi og kynt skála sína vel og húsakynni. Þannig að þrauka fyrr en með kristnitökunni, eins og dr. Helgi skrifaði um.

Það voru vissulega eldgos og jarðskjálftar á þeim tíma, en þó sennilega mannfall ekki mikið, því fólk gat flúið út, og síður hætta á að húsin hryndu yfir fólk, steinsteypa eða innanstokksmunir ekki til staðar til að valda fólki lífshættu við jarðhræringar miklar, þannig að aðstæður eru gjörólíkar nú og þá.

En Ísland þarf ekki að vera svo slæmt land. Aðeins þarf að velja búsetu á réttum stað. Nú er hægt að rækta landið vel og sjórinn gefur vel af sér.

Enda er það svo að á meðan víða í útlöndum er ofsahiti og öfgaveðurfar finnst útlendingum æ fýsilegra að flytjast hingað.

Nei, við þurfum ekki að skammast okkar fyrir Ísland. Þetta er gott land, en hætturnar þarf að varast við það að búa hér.

[Ingólfur Sigurðsson, 7.2.2024 kl. 00:56]

Afsakið, skrifaði of fljótt. "Þannig að þjóðin fór ekki að þrauka fyrr en með kristnitökunni..." átti að vera þarna.