Ein takmarkaðra auðlinda jarðar. Orkuskiptin nálgast hratt.

Í æsku og á yngri árum kemur vitneskjan um að menn séu dauðlegir ekki í veg fyrir þann hugsunarhátt að dauðinn sé órafjarri og það sjaldgæfur hjá ungu fólki, að framundan hjá meðalmanninum sé ævi sem sé ígildi heillar eilífðar. Þið vitið: Sumt fólk deyr að vísu fyrir aldur fram en ekki ég. 

Þegar ungt fólk byrjar að reykja eru afleiðingarnar af því svo fjarri í huga þess, að þær hafa ekki nógan fælingarmátt.   

Þegar líður á ævina blasir hins vegar sú staðreynd æ skýrar við að jarðlífið er takmörkuð auðlind.

Fram á okkar daga hefur ríkt svipað hugarfar hjá jarðarbúum varðandi auðlindir jarðar og möguleikana á endalausri nýtingu þeirra fyrir þarfir sífjölgandi mannkyns.

Afleiðingin og niðurstaðan af þessum hugsunarhætti birtist í hinni ófrávíkjanlegu kröfu um endalausan og veldisvaxandi hagvöxt, - hugarfar og krafa, sem engin stjórnvöld í heiminum virðast geta losnað við þótt allir megi sjá, að dæmið mun ekki ganga upp endalaust með sama áframhaldi.

Það koma áreiðanlega flestum á gersamlega á óvart þegar það upplýstist í fyrra eða hitteðfyrra að súkkulaði ætti sér ekki bjarta framtíð sem algeng og ódýr matvara.

Jafn mikið á óvart kom sú vitneskja að til væri efni, sem enginn hefði hingað til haft áhyggjur af að takmarkaði væri til af og heldur ekki vitað um hve mikil undirstaða það er í landbúnaði og margs konar framleiðslu.

En þetta er fosfór, auðlind sem mun með sama áframhaldi ganga til þurrðar á þessari öld með afdrifaríkum afleiðingum.

Sérfræðingar helstu olíuframleiðslulanda heims viðurkenna að olíuöldin hafi náð hámarki fyrir tíu árum eða svo, og að eftir 20-40 ár liggi leiðin hratt niður á við.

Í augum sumra kann þetta að virðast það langur tími að engin ástæða sé til að bregðast við strax núna, en í raun er þetta ógnarstuttur tími, ekki hvað síst með tilliti til lengdar annarra alda í sögu mannsins eins og steinaldar og bronsaldar.

Það sjáum við þegar við lítum 20-40 ár til baka, aftur til áranna 1975-1995. 

Og stórfelld orkuskipti kalla á mikinn tíma og kostnað við undirbúning og tækniúrvinnslu. 

En allar þjóðir hafa samt hagað sér þannig hingað eins og olían sé eilíf orkuuppspretta og eins og engin takmörk séu fyrir því hvað hægt sé að dæla miklu af koldíoxíði út í lofthnjúpinn.

Framundan er tími, þar sem óhjákvæmileg orkuskipti verða að fara fram að stórum hluta í búskap mannkynsins. 

Í dag fór ég í fyrsta skipti í 56 ár á reiðhjóli í verslunarferð.

Ég fór að vísu í 3ja kílómetra reynsluferð á hjólinu í gær, en annað var erindið ekki og hjólið kom að því leyti ekki í staðinn fyrir bíl í þeirra ferð.

En ferðin í dag leysti bíl af hólmi, því að þannig stóð á, að ekki var nægur tími til að fara þetta gangandi.

Þetta var að vísu stutt verslunarferð en reiðhjólið er "hybrid" eða "tvinnhjól," það er með hjálparrafhlöðu, sem getur líka knúið það áfram eingöngu ef með þarf.

Þetta er á algeru byrjunarstigi hjá mér, því að eftir er að skoða í hvaða ástandi rafhlaðan er. 

Hjólið hafði staðið all lengi nýtt og ónotað þegar því skolaði í hendurnar á mér í tengslum við sölu á gömlum bíl í fyrra, og stóð aftur ónotað í vetur svo að rafhlaðan gæti hafa misst getuna til að hlaðast almennilega. 

1500 metrar samtals fram og til baka kann að þykja stuttur spölur, en fyrsta flug Whrigt-bræðra var reyndar enn styttra.

Engu er hægt að spá um það hvort þessi litlu orkuskipti hjá mér muni endast samfellt úr þessu. Veðurspáin fyrir næstu daga er ekki uppörvandi og af því að hjólið er splunkunýtt og kannski óhjákvæmilegt að selja það, er viss óvissa í spilunum með þetta.

En það er freistandi að víkja ekki af þeirri leið til óhjákvæmilegra orkuskipta, sem við blasa fyrr eða síðar hjá öllum jarðarbúum. Og fá lönd búa upp á betri möguleika en Ísland. 

Fyrir tveimur árum átti ég heima við Háaleitisbraut og útreikningar benda til að svona hjól hefði nýst miklu betur á þeim slóðum en þar sem ég á heima núna, austarlega í Grafarvogshverfi. 

Háaleitisbrautin er 2,5 kílómetra frá miðju íbúðabyggðar á höfuðborgarsvæðinu en Fróðengi er 5 kílómetra frá miðjunni. 

Samanburðurinn er óhagstæðari varðandi þann stað sem ég á oftast erindi á, Útvarpshúsið. 

Frá gamla verustaðnum voru 1,6 kílómetrar þangað, en 8,6 kílómetrar eru þangað frá núverandi verustað.

Þetta eru 14 kílómetrar samtals fram og til baka, sem samsvarar 40 mínútum í tíma, auk 2x5 mínútna sem bætast við við að taka hjólið út og koma því fyrir aftur eftir hverja ferð, alls 50 mínútur. 

Og tíminn er stundum peningar, ekki satt?

 

 

 

Páskaegg verða senn lúxusvara

Ógnvaldur í austanveðri Afríku.

Hryðjuverkasamtökin al-Shabab og öfgamenn hafa verið ógnvaldur í Sómalíu og nágrannaríkjum þeirra í áraraðir og virðist ekkert lát þar á.

Þetta eru hreinræktuð glæpasamtök sem bregða yfir sig skikkju trúarbragða til að réttlæta óréttlætanlegan hrylling og útbreidda skelfingu.

Ekkert nágrannaríki er óhult og heldur ekki sæfarendur frá öllum þjóðum undan ströndum Sómalíu þar sem hefur löngum stundum ríkt svipað sjóræningjaástand og var fyrir tímum sjóræningja á fyrri öldum sem gerðir voru að söguhetjum á borð við kaptein Blood.

Því miður hefur þetta langvarandi ástand  í tiltölulega fjarlægu landi slævt vitund umheimsins um framferði þessara glæpasamtaka og of lítið verið fjallað um ódæði þeirra á borð við það síðasta, drápið á 158 kristnum skólanemum.

Svipað afskiptaleysi ríkir gagnvart samtökunum Boko Haram í Nígeríu enda ræðst fréttamat hjá fjölmiðlum oft af því í hve mikilli nálægð það er. 

Á ferð nálægt landamærum Sómalíu fyrir áratug kom óttinn íbúa Eþíópíu við þjófaflokka frá Sómalíu glöggt í ljós hjá, því að þeir fóru iðulega yfir landamærin  í ránsferðir að næturlagi. Var ekki sérlega árennilegt að vera þar á ferð og þurfa að gista í afrísku nóttinni.  

Eþíópíumenn tóku Kristni 700 árum á undan Íslendingum og trú Koptanna hefur í sér svo mikla helgi í landinu, að meira að segja kommúnistinn Mengisto lét hana í friði þegar hann var við völd. 

Þess vegna er al-Shaba sérstaklega illa við Eþíópíumenn þótt í þetta sinn hafi Keníabúar einnig fengið að kenna á þeim. 

Í Eþíópíu ríkir að vísu alræði valdhafa landsins í krafti laga, sem sett voru á tímum Erírtreu stríðsins með því yfirvarpi að tryggja öryggi íbúanna en voru í raun tæki til að bæla niður andóf. 

En ástandið í landinu er hátíð miðað við það sem ríkir í Sómalíu. 

Stjórnvöldin byggja stöðu sína líka á því að koma sér í mjúkinn hjá Bandaríkjamönnum og það svo mjög, að fyrir nokkrum árum fengu þau Bandaríkjamenn til þess að gefa loftárásir fyrir sig á búðir sómalísku hryðjuverkasamtakanna.   

 

Ráðast til atlögu gegn al-Shabab

Þotuknýr í Hveragerði.

Jón "gustur" Ágústsson,bílstjóri Sumargleðinnar á fyrri helmingi sögu hennar var yfirleitt aldrei að skafa utan af hlutunum hér í gamla daga.

"Gusturinn" var hress í máli, lét flest flakka, kvað fast að orði og mætti segja ýmsar sögur af hnyttni hans og fjöri.  

Nú er hann nokkuð við aldur og hefur síðustu árin dvalist á heilsuhælinu í Hveragerði þar sem hefð er fyrir sérstæðu mataræði úr jurtaríkinu. 

Þegar Raggi Bjarna heimsótti hann lét Gusturinn vel af sér. 

"Hvernig er fæðið hérna?" spurði Raggi. 

"Það er nú ekki lítið fjör! Hvílíkur orkugjafi," svaraði Jón. "Nú er ber ég viðurnefnið Gustur fyrst með rentu. Þetta grasagums virkar stundum þannig á mig að ég gæti farið eins og þota í einu flugi héðan til Reykjavíkur með strókinn aftur úr rassgatinu!"  

Vindgangur hjá geimförum hvað? 

Ekki hægt að knýja sig áfram með vindgangi