Til hamingju, Víðir!

Þegar Þórhallur Vilmundarson kom fram með náttúrunafnakenningu síma upp úr 1960 varpaði hún nýju ljósi á það fyrirbæri, að upprunaleg örnefni eiga á hætti að vera afbökuð með tímanum og oftast fyrir misskilning.

Óljóst er hvað olli ruglingi með örnefnið Wattsfell sem breytt var í Vatnsfell.

Eitt af mörgum dæmum um svona rugling var vaxandi árátta margra til að nefna fjallveginn Geldingadraga fyrir ofan bæinn Dragháls nafni bæjarins og var þá talað um að aka yfir Dragháls.

Sömuleiðis hefur örnefnið Reykjanes, sem er aðeins ysti hluti Reykjanesskagans, smám saman orðið að heildarheiti yfir skagann allan, sem auðvitað er ekki aðeins rangt, heldur rýrir möguleikana á nefna sem besta staðsetningu fyrir hvaðeina á þessu svæði.

Víðir Gíslason á Akureyri hefur um langt árabil barist fyrir því að hið upphaflega örnefni Wattsfell fái að halda sér í stað þess að nafninu var breytt í Vatnsfell.

Síðara nafnið er fráleitt, því að Wattsfell er þrjá kílómetra frá Öskjuvatni en Þorvaldsfjall á bakka vatnsins eins og sést á meðfylgjandi loftmynd sem tekin er úr suðvestri, en þar er Wattsfell hvítleitt fremst við miðju myndar, en fjær eru Öskjuvatn og Herðubreið, en Þorvaldsfjall hægra megin við Wattsfell.

Það sem er skemmtilegt við þau málalok að Wattsfell fái að halda sínu upprunalega heiti er, að í því felst andstæða náttúrunafnakenningarinnar, - upprunalega nafnið, sem nú hefur sigrað, er mannanafnaörnefni, en hið breytta nafn náttúrunafn, sem samt stenst ekki kröfur um náttúrunafn, af því að annað fjall, stærra og nær vatninu, hefði átt að heita þessu nafni, ef það átti að kenna eitthvað fjall við vatnið.  

Ég óska vini mínum Víði Gíslasyni og örnefnanefnd til hamingju með þessi málalok.

Vatnsfell fær að heita Wattsfell

Stal fangi á Hrauninu bílnum mínum?

Fyrir nokkrum árum var stolið frá mér gömlum breyttum jöklajeppa sem ég vildi selja á 800 þúsund krónur.

Honum var stolið af stæði við bílasölu og fannst tveimur dögum síðar lemstraður vestur í Örfirisey, búið að saga af honum bretti, kanta og annan breytingabúnað auk lítt slitinna 38 tommu hjólbarða á fallegum nýsprautuðum felgum.

Í samræmi við algengar venjur var allt nýtilegt hreinsað af bílnum, þurrkur, númer o. s. frv. og borað gat á bensíngeymi til að ná af honum sem mestu af bensíninu!

Árangur í könnun minni á stuldinum leiddi í ljós yfirgnæfandi líkur á því að ákveðinn maður hefði séð um stuldinn fyrir skipuleggjanda, sem þá sat inni á Hrauninu og gekk undir býsna skemmtilegu viðurnefni í samræmi við "atvinnurekstur" sinn.

Sá sem ók bílnum hafði ekki verið meira en 1,60-1,65 á hæð, því að honum láðist að færa bílstjórasætið fram þegar hann fór út úr bílnum.

Mér fannst með ólíkindum hve miklar upplýsingar um þetta svið þjófnaða virtust liggja á margra vitorði. Ákveðinn hópur var til dæmis á sveimi, sérhæfður í því að stela jeppum og vélhjólum.

Vitað var um skemmu þar sem þýfi hins umsvifamikla skipuleggjanda á Hrauninu var geymt, en það þurfti óyggjandi gögn til að fá heimild til að gera þar húsleit.

Af því að ég var eini maðurinn sem ók þessum bíl um þessar mundir og komið var svona langt með að finna þjófinn, ákvað lögreglan að leita fingrafara í bílnum.

Hefði það fundist voru möguleikar á að fá að skoða skemmuna góðu og upplýsa um fjölda annarra þjófnaða.

Mikið var í húfi að hamla gegn þjófnaðabylgju. Vestur á Granda höfðu þjófar, sem sérhæfðu sig í hjólbarðaþjófnuðum, komið að næturlagi með vaskan hóp manna að skemmu á stórum flutningabíl, brotist snarlega inn, fyllt bílinn af hjólbörðum og farið með fenginn í burtu.  

Það fannst fingrafar eftir annan en mig í jeppanum mínum stolna, en sérfræðingur taldi það ekki alveg nógu skýrt og þess vegna upplýstist þessi stuldur aldrei.

Ég notaði blogg og facebook til að reyna að upplýsa málið, og fannst dálítið skondið að nokkrum dögum seinna skolaði til mín brúklegum notuðum 38 tommu dekkjagangi fyrir spottprís.

Markaðurinn fjörugur, byggðist á því að eigendaskipti væru tíð og engin leið að rekja upprunann.

Lága verðið? Vegna offramboðs á þýfi af þessu tagi? Sárabætur úr undirheimum? Hver veit?

Fjárfesta í fjölda hótela

Steingrímur borðaði grjónagraut í sveitinni og hann var góður.

Ýmsar sögur eru af því að ráðamenn og embættismenn hafi reynt að fylgjast með kjörum skjólstæðinga sinna.

Friðrik mikli ku hafa dulbúist og farið um meðal borgaranna á kvöldin til að þefa af grasrótinnni.

Agnar Koefoed-Hansen flugmálastjóri fór oft í gönguferð um flugvallarsvæðið og heilsaði upp á sína grasrót, flugrekendur, flugliða og flugvirkja.

0g það er ekki nýtt að stjórnmálamenn borði mat sem alþýðunni stendur til boða til að vita betur um hvað mál sem snerta neyslu og framboð á mat snúast.

Ef framleiðandi pakkamatar fyrir skjólstæðinga Reykjavíkurborgar veit af því að borgarstjórinn neytir þessa matar á hverjum degi getur það virkað sem aðhald fyrir framleiðsluna á matnum.

Að vísu er ekki að sjá á holdafari borgarstjóra að hann þurfi mikinn mat, en það er önnur saga.

Þegar Steingrímur Hermannsson mátti þola mikla gagnrýni vegna harðra efnahagsaðgerða 1983 í kjölfar mestu verðbólgu, sem komið hefur á Íslandi, var meðal annars sagt að margt fólk væri svo fátækt að það hefði varla efni á að borða neitt annað en grjónagraut.

Steingrímur svaraði að bragði með fleygum orðum: "Þegar ég var strákur í sveit norður í Skagafirði, borðaði´ég oft grjónagraut og hann var góður."

 

Dagur borðaði mat eldri borgara

Vandasamt viðfangsefni.

Bretar handtóku fjölda manna þegar þeir stigu hér á land 10.maí 1940, mest Þjóðverja, og virtist í mörgum tilfellum litlu skipta þótt þetta fólk væri allra manna ólíklegast til að þjóna nasistum. Bretar hugsuðu líklega þannig að skárra væri að handtaka og fangelsa of marga en of fáa.

Sjálfur þekkti ég ljúflinginn Carl Billich, sem spilaði nokkrum sinnum undir hjá mér og á erfitt með að hugsa mér hvernig hann hefði getað gert nokkrum manni mein.

Eftir að Japanir réðust á Perluhöfn 7. desember 1941 fóru Bandaríkjamenn í herferð gegn fólki af japönsku bergi brotið og gekk það svo langt, að þeir báðust síðar afsökunar á því að hafa farið offari.

Ég er að skrifa bók um líklegustu atburðarásina ef Þjóðverjar hefðu hertekið Ísland 7. október 1940, en það gátu þeir leikandi gert og áttu magnaða innrásaráætlun tilbúna.

Þetta fellur undir hugtakið "alternate history" með þeirri kröfu, að aðeins sé ein breyta á atburðarás, í þessu tilfelli hernám Þjóðverja, en annað sé sem næst hinu sennilegasta, sem af því hefði leitt.

Eitt viðfangsefnið er að áætla hve marga Bretavini Þjóðverjar hefðu handtekið og fangelsað.

Ennþá vandasamara er að áætla í hvaða mæli njósnarar Breta hefðu getað komið upplýsingum til Bretlands, ef Þjóðverjar réðu yfir landinu.

Njósnarar Breta voru öflugir á Norðurlöndum og réðu til dæmis úrslitum um það að Bretar gátu fylgst með Bismarck og Prinz Eugen frá Eystrasalti meðfram Svíþjóð og Noregi alla leið út á Atlantshafið og gert sínar ráðstafanir til að gera árás á þýsku drekana.

Mér hefur borist vitneskja um að besti heimilisvinur foreldra minna, sem var í boði Himmlers við annan mann í námi í mótasmíði og höggmynda- og leirkerasmíði árið 1938 í námunda við sjálfar Dachau fangbúðirnar illræmdu, var þvingaður til að hafa með sér talstöð til Íslands ef hann vildi fá fararleyfi.

Aldrei kom til þess að hann notaði talstöðina og þessi ljúflingur var í mínum huga allra manna ólíklegastur til að verða til vandræða.

Varast skal að vera með getsakir um svona mál, ekki síst þegar svo langt er um liðið og hinir umræddu geta ekki lengur borið hönd fyrir höfuð sér.

Engu að síður verð ég, söguþráðarins vegna, að reyna að átta mig á því í grófum dráttum hvernig Íslendingar hefðu líklegast brugðist við hugsanlegu hernámi Þjóðverja.

Danir stutt viðnám, gáfust Danir upp fyrir algeru ofurefli og sömdu um það við Þjóðverja að ekki frekara viðnám en fá í staðinn að láta dönsk stjórnvöld halda völdum sínum í innanlandsmálum, svo framarlega sem það ógnaði ekki hernámi Þjóðverja.

Líklegast er að Þjóðverjar hefðu boðið Íslendingum svipuð kjör og Dönum,- raunar svipuð kjör og Bretar buðu Íslendingum við sitt hernám, enda voru Ísland og Danmörk með sameiginlegan konung.

Fleira er vandasamt að áætla, til dæmis það hvernig og hve fljótt njósnarar á vegum Breta hefðu komið um það upplýsingum til Bretlands um það að Adolf Hitler og Heinrich Himmler hefðu gengið á land í Reykjavíkurhöfn klukkan 7:30 hinn 13. október 1940 í leiftursnöggri heimsókn til vestasta staðar þýsks hernáms í Evrópu og hvort Hitler hefði beðið um og fengið að halda ræðu á svölum Alþingishússins eins og Churchill gerði í raun sumarið 1941.

Bretar óttuðust að Þjóðverjar myndu reyna að taka Ísland af þeim og það hefði ekki verið óeðlilegt ef þeir hefðu haft tilbúna njósnara fyrir sig ef svo færi að þeir misstu landið í hendur Þjóðverjum.

Þeir höfðu öfluga njósnara í hinum hertekna Noregi og líka í hinni hlutlausu Svíþjóð.   

 

Amma og afi handtekin