Eitt helstu tækjum í sigri Bandamanna. Íslenskur Þristur á lista yfir 10 helstu.

DC-3, þristurinn, gerði áætlunarflug mögulegt sem almenningur gæti veitt sér. 

Eisenhower, yfirhershöfðingi Bandamanna á vesturvígstöðvunum nefndi nokkur vopn eða tæki, sem hefði átt stærstan þátt í sigri þeirra yfir Öxulveldunum. 

Auk þristsins, voru það kjarnorkusprengjan, T-34 skriðdreki Sovétmanna og jeppinn. 

Flugsaga Íslands geymir eitt af tíu merkustu atvikunum í sögu Þristsins. 

Það var þegar DC-3 Dakota skíðaflugvél, sem átti að bjarga áhöfninni af Geysi ofan af Vatnajökli í september 1950, komst ekki á loft, var skilin eftir, en nokkrir vaskir menn á vegum Loftleiða fóru upp á jökulinn sumarið eftir, grófu vélina upp úr tíu metra djúpum snjó, drógu hana ofan af jöklinum, tók skíðin undan, komu hreyflunum í gang og hófu hana til flugs til Reyjavíkur. 

Þeir græddu svo mikið á þessu einstæða afreki, að það bjargaði Lofteiðum fjárhagslega og varð undanfarinn að Loftleiðaævintýrinu svonefnda. 

Meðal annarra atvika á lístanum var að troða rúmlega sjötiu manns inn í Þrist í stríðinu og bjarga þeim - 

- að setja kókosolíu á olíulausan Þrist í stríðinu og fljúga honum, 

- að gera þannig við skemmdan Þrist, þar sem annar vængurinn var ónýtur, að setja á hann minni væng af DC-2 og fljúga honum þannig. 

Sú vél var kölluð í gamni DC-tveir og hálfur.  

„Þetta er einstakt tækifæri“

Fordæmið á Ól í Mexíkó 1968. Jesse Owens íhugaði sniðgöngu 1936.

Hver uppákoma á stórviðburðum í stíl við Hatara á Eurovision verður að metast eftir aðstæðum á hverjum tíma. 

Fordæmin eru mörg. Hér skulu nefnd tvö.

Jesse Owens var beittur þrýstingi af samtökum blökkumanna 1936 til að sniðganga Ólympíuleikana í Berlín og hafði ákveðið að gera sitja heima, en snerist hugur á síðustu stundu. 

Ef hann hefði, sem besti frjálsíþróttamaður heims, sniðgengið leikana, hefði það að vísu brotið í blað í sögu leikanna og vakið mikla athygli. 

En með því að fara á leikana og ulla með stórfenglegum fjórföldum sigri á sjálfan Adolf Hitler og kynþáttahyggju hans, náði hann miklu meiri árangri. 

Owens var hins vegar alla tíð beittur mismunun þar sem Bandaríkjamenn réðu, vegna húðlitar síns, og þegar hann fékk að fara í bað og gista á sömu gististöðum og hvítir liðsfélagar hans í Berlín, var það í fyrsta og eina skiptið sem slíkt gerðist á ferlinum. 

Meira að segja Hitler varð að hlíta reglum Ólympíunefndarinnar og þegar hann ætlaði að fara að taka í hendur sumra íþróttamanna en ekki annarra, varð niðurstaðan sú að hann heilsaði engum, þótt hann væri þjóðhöfðingi þeirra, sem héldu leikana. 

Sagan um það hvernig hann hefði neitað að taka í höndina á Owens var því lengi vel ekki alveg rétt sögð. 

Í Mexíkó 1968 lyftu John Carlos og Tommy Smith svörtum hönskum á loft á verðlaunapallinum fyrir 200 metra hlaupið sem baráttutákni blökkumanna og var refsað fyrir. 

Ef þeir hefðu ekki gert það hefði athyglin hvorki beinst að málstað þeirra á leikunum né þeir sjálfir í minnum hafðir á þann hátt sem hefur verið síðan. 

Þetta er eitt af þremur atvikum sem lifa af þessum leikum. Hin tvö eru "langstökk inn í framtíðina" sem Bob Beamon stökk þegar hann bætti heimsmetið í langstökki um 55 sentimetra og sigur Fosburys í hástökki með því að gerbylta stökkstílnum og fara á bakinu yfir rána. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hefðu ekki samþykkt aðgerðir Hatara

Við erum eyþjóð - með mun meiri losun frá flugi en er meðaltalið á heimsvísu.

Manni skilst að á heimsvísu sé flugið með einhvers staðar í kringum 15% af losuninni í samgöngum og bílarnir með miklu meira. 

En við erum eyþjóð langt frá öðrum löndum, og getum því ekki ferðast til annarra landa með lestum, rafknúnum bílum eða öðrum umhverfismildum bílum. 

Tæknilega er það aðeins eitt atriði sem kemur í veg fyrir að flugið rafvæðist; rafhlöðurnar. 

Sjálfur rafhreyfillinn er draumur í dós, og ef orkugjafinn fyrir hann væri jafn léttur og jarðefnaeldsneyti, væri fljótlegt að rafvæða flugið. 

En þyngdin á orkunni, sem samgöngutæki þurfa að burðast með, er 8-10 sinnum meiri ef um rafmagn er að ræða en er á jarðefnaeldsneyti. 

Flugið snýst um að lyfta þyngd upp í hæð og glíma við loftmótstöðuna sem myndast við burð vængjanna, en lestir þjóta að mestu leyti áfram lárétt. 

Á móti ókostum þess að vera svona langt úti í hafi kemur hins vegar að meirihluti orkuframleiðslunnar innanlands er frá endurnýjanlegum orkugjöfum, sem standast kröfur um sjálfbæra þróun. 

Losunin frá flugi allt að þrefalt meiri

Eitt af því sem furðu margir eiga erfitt með að viðurkenna.

20 hlýjustu árin á síðustu áratugum hafa komið á síðustu 22 árum. Sjá má á línuritum að hlýju árin 1920 til 1965 líta á línuritinu eins og skörðótt fjall, en einnig, að sé litið lengra aftur og fram í tímann, hafa komið toppar og lægðir, en með timanum hafa topparnir hækkað og botnarnir líka. 

Talan 22-20 sýnir svipað og sjá má á öllum línuritum um hitafar, að smærri sveiflur geta alltaf orðið. En þetta hlutfall er samt einstakt. 

Furðu margir virðast ekki geta viðurkennt þetta, heldur ganga svo langt að nánast allt, sem þorri vísindamanna leggur fram, byggist á algerum lygum og uppspuna. 

Meira að segja má sjá vitnað í vísindaleg gögn sem sýni að jöklarnir stækki, en minnki ekki. 

Og jafnvel að jökull, sem hefur dregist til bka inn af Jakobshavn á Grænlandi um 40 kílómetra, hafi gengið fram um 40 kílómetra! 

Síðuhafi þessarar síðu sendi inn stutta athugasemd um þetta, en hún hefur ekki birst svo að lenging jökulsins heldur áfram að vera staðreynd á umræddri síðu. 

Og hið nýjasta í þessum málum er að einn bloggpistlahöfunda segist sjálfur hafa mælt jöklana og komist að því að meira að segja Breiðamerkurjökull gangi fram. Að vísu ekki nema um einn metra á síðasta ári, og má með sanni segja að þar sé nákvæmni þessa mælingamanns undraverð og sýni hve miklu vísindalegri og nákvæmari athuganir hans eru en hjá þeim vísindamönnum, sem fást við jöklamælingar. 

Trump lýsti því fyrir rúmu ári, að reka þyrfti þá óhæfu vísindamenn, sem héldu því fram að jörðin og höfin væru að hitna og ráða "alvöru" vísindamenn í staðinn. 

Einn íslenskur virðist nú vera kominn í þann hóp.  

Jöklar hopa en skógar stækka

Þegar Vestur-Íslendingurinn hló sig máttlausan yfir kertunum.

Prýðis Vestur-Íslendingur, alltaf kallaður Steini, kom til Íslands sumarið 1976. Dóttir okkar hafði verið send vestur til Kanada til þess að dvelja hjá kanadískum hjónum. 

Hún fór þangað með tveimur öðrum unglingum um fermingu sem til stóð að yrðu þar um skóla um veturinn.  

Þegar vestur kom brá þeim í brún, því að lífið hjá hjónunum var í meira lagi brogað vegna þess að konan var hálf rugluð og stundaði þvílíkt meinlætalíf, að krökkunum féll allur ketill í eld.  

Fór svo að þau struku frá hjónunum og leituðu ásjár hjá Steina og konu hans, prýðisfólki. 

Í þakklætisskyni fyrir þessa björgun voru þau boð send Steina, að ef hann kæmi til Íslands, fengju þau hjónin inni hjá okkur. 

Svo fór að það voru tvenn vestur-íslensk hjón, sem komu til landsins, og gistu á tveimur heimilum. 

Steini og frú gátu bjargað sér á íslensku, eða réttara sagt vestur-íslensku og var Steini hrifinn af fjölskyldu"karinu" okkar sem var Bronkó, og gat á þessum árum rúmað alla okkar níu manna fjölskyldu því engin skylda var þá um bílbeltanotkun og hrúgað ansi frjálslega í bíla. 

Bæði hjónin ætluðu norður í land síðari hluta Íslandsdvalar sinnar og bauðst ég til að fara með þau norður og leyfa þeim að sjá Mývatnssveit og Dettifoss.  

Þess má geta að þegar Vestur-Íslendingar tala um "karið" er það út af fyrir sig ekkert verra orð en ef talað væri um bílinn, bæði eru tökuorð, annað úr ensku og hitt úr dönsku.

Tvö stálpuð börn mín fóru í þessa ferð, Ninna og Þorfinnur, og sat Þorfinnur þversum fyrir aftan aftursætið því að Bronkó var álíka langur og Yaris er nú. 

Þegar hjónin bar að garði til að hefja ferðina, var ég með opið vélarrýmið að dytta að vélinni og stóð þannig á, að ég var að tékka á kertunum og var að skrúfa eitt þeirra úr. 

"Hvað ertu að gera?" spurði Steini á sinni ágætu íslensku. 

"Ég er að tékka á kertunum", svaraði ég. 

"Ha?"

"Já, kertunum," svaraði ég þar sem ég bograði við að byrja að losa eitt kertið. 

Steini rak upp svo dillandi skellihlátur að glumdi um götuna. 

"Kertunum! Haha! Ætlarðu virkilega að segja mér að þið notið kerti í bílana ykkar? Ég hef nú aldrei heyrt annað eins!" 

Ég benti Steina á staðinn þar sem kertið var, sem ég var að byrja að losa. 

"Þetta er alveg galið." sagði Steini. "Ég trúi þessu ekki." 

"Nú?" svaraði ég. "Notið þið enska heitið fyrir vestan?"

"Að sjálfsögðu ekki," svaraði Steini. Við þýddum enska heitið yfir á íslensku. 

"Og hvað kallið þið þá kertin?" spurði ég. 

"Nú, auðvitað neistatappa", svaraði Steini. "Það bein þýðing á "spark plugs" og sú eina rétta." 

Svo skellti hann sér á lær og hló enn hærra. "Kerti!" "Ha! Ha! Ha! Ha! Það er eins gott að karið þitt sé ekki með torfþak."  

 

 

Guðni kvartar ekki yfir Hatara

Endalaust álitamál.

Norðmaðurinn Per Andre Sundnes spyr ýmissa áleitinna spurninga eftir að Söngvakeppni sjónvarpsstöðva Evrópu lauk í gær og ljós kom að dómnefndirnar höfðu togað Norðmenn og Íslendinga niður, og það nógu hressilega til þess að Norðmenn voru "rændir" sigrinum. 

Sundnes spyr um það hvernig dómnefndirnar séu skipaðar, eftir hvaða kröfum um hæfni og þekkingu. 

Það vekur aftur á móti spurningarnar á hvaða forsendum eigi að dæma lögin. Og ljóst er að ekki eru þeir sem taka þátt í atkvæðagreiðslunni valdir eftir hæfni eða þekkingu. 

Og þá vaknar gömul spurning um smekk, en stundum er sagt að oft sé ekki hægt að deila um smekk. 

Í ofanálag er enn eini sinni komin upp umræða um það, að hve miklu leyti megi eða eigi að blanda saman stjórnmálum og keppni í listum og íþróttum. 

Síðuhafi hefur alla tíð verið ákveðinn andstæðingur þess að blanda saman stjórnmálum og íþróttum og bent á ömurlegar afleiðingar slíks, svo sem Ólympíuleikana 1980 og 1984. 

Þó sé hugsanlegt að setja þjóðríki í bann, ef þar viðgengst svo mikil mismunun á aðstöðu fólks til að stunda og æfa íþróttir og keppa í þeim á grundvelli húðlitar eða kynþáttar, að það brjóti í bága við jafnréttishugsjónina á bak við Ólympíuleikana. 

Á þeim forsendum var Suður-Afríku meinað að taka þátt í Ólympíuleikum um áraraðir vegna kynþáttaaðskilnaðarstefnu landsins. 

Þeir, sem brutu reglurnar um að aðeins megi flagga fánum þátttökuþjóða í gærkvöldi, gerðu það meðal annars vegna þess að það sé ákveðin aðskilnaðarstefna í gangi í formi múrs og hernáms í því landi, sem fram til 1948 var eitt ríki, að vísu sem nýlenda, og að því leyti séu íbúarnir eftir skiptingu landsins í tvö ríki beittir hliðstæðri aðskilnaðarstefnu og var í Suður-Afríku í raun. 

Aðrir segja að þetta sé hártogun, því að þátttaka Ísraels í evrópsku söngvakeppninni byggist á því að Ísraelsmenn séu menningarlega ein af Evrópuþjóðunum, en það séu Palestínumenn ekki. 

 

„Norðmönnum finnst þeir sviknir“

Hatararar komu vel út. Páll Óskar ruddi braut. Bretar við dyr Brexit.

Þátttaka Íslendinga í Eurovision-keppninni tókst vel og verður vafalaust lengi í minnum höfð. Þátttökuþjóðum hefur fjölgað svo mikið síðan 1986 að 10. sætið núna samsvarar líkast til 6-7. sæti fyrir 33 árum. 

Það kunna að vera skiptar skoðanir á því tiltæki þeirra í lokin að veifa palestinska fánanum þegar færi gafst og atkvæðagreiðslunni hvort eð er lokið, en í atriði Madonnu sást fánanum líka bregða fyrir, að vísu ásamt ísreelska fánanum. 

Sjá má skrif um að það að veifa líka fána samkynhneigðra sýni barnaskap, því að hjá Hamas ríki andúð á samkynhneigð, en það þarf ekki að vera nein mótsögn í því að sýna Palestínumönnum almennt samúð og einnig samkynhneigðum. 

 

Spennan, sem þessi þátttaka þeirra skóp vegna ótta um að þeir gætu misstigið sig, var mikil allt til enda, en fáninn hjá Madonnu verður vonandi til þess að hvort tveggja fánaatriðið verði ekki til alvarlegra eftirmála. 

Atriði Hatara á eftir að vera í minnum haft sem djarft, frumlegt, beinskeytt og vel gert, og líta má á það sem vel heppnaða för í fótspor Páls Óskars Hjálmtýssonar á sínum tíma, sem braut blað í sínum efnistökum. 

Stórþjóðirnar Þýskaland og Bretland máttu muna sinn fífil fegri, og enda þótt bæði ríkin fengu það gefið á silfurfati að vera með úrslitunum, mátt sjá Bretland neðst allra, og þar með á tæpasta mögulega vaði varðandi það að úr verði Brexit. 

En þetta er nú skrifað í hálfkæringi og má ekki taka alvarlega.  

 

Veifuðu palestínska fánanum

Hver óskar þess að hersetu lands ljúki aldrei?

Athyglisvert er að talsmaður Hatara skyldi vera talinn hafa farinn yfir strikið með því að segja að hljómsveitin óskaði þess að hersetu Ísraels á Vesturbakkanum lyki. 

Með þeim ummælum var ekki tekin afstaða til þess, hverjum þessi herseta væri að kenna, eða hvernig hægt væri að aflétta hersetunni.

Reynt var með samningum að koma á friði með tveggja ríkja lausn á tíunda áratugnum, en sú viðleitni var eyðilögð þegar forsætisráðherra Ísraels var myrtur af öfgatrúarmanni í hópi Zíonista. 

Síðuhafa er enn í minni frá æskuárum, þegar Folke Bernadotte greifi, hinn sænski fulltrúi Sameinuðu þjóðanna var drepinn á svipaðan hátt. 

Áminntir af Jon Ola Sand

Hinn gleymdi hluti Íslands?

Um tvo hluta landsins má segja, að þar sé um að ræða hina gleymdu hluta Íslands. 

Það er sameiginlegt þeim báðum að þeir liggja fjærst þermur pólum, Reykavík, Akureyri og Egilsstöðum. 

Annar þeirra blasir við þegar horft er að kort og það sést, að annað svæðið er lengst í norðvestur frá línunni Reykjavík-Akureyri, en hinn er lengst í suðaustur frá þessari línu. 

Ef vegalengdin er mæld í kílómetrum kemur í ljós hinn gleymdi hluti þar sem Öræfasveit  liggur einna fjærst, um 350 kílómetra frá Reykjavík og næstum því jafnlangt frá Egilsstöðum um hringveginn. 

Svo að fjölmiðlarnir séu teknir sem dæmi, er oftast erfiðast og trímafrekast að senda mannskap til að sinna verkefnum til þessa svæðis þegar á þarf að halda. 

Og skortur á sjúkramenntuðu fólki á svæðí sem er með miðju í Öræfasveit hefur nú komið berlega í ljós. 

Í fréttum dagsins er fjallað um rýmingaráætlun vegna goss í Öræfajökli og á þessu svæði eru margfalt fleiri ferðamenn allt árið um kring en áður var. 

Við þessu þarf að bregðast. 

Enginn á vakt á um 200 km kafla

Sagan endalausa?

Fyrir nokkrum áratugum gerði síðuhafi sjónvarpsþátt sem bar heitið "Til umhugsunar í óbyggðum" og var ferðast með Guðmundi Jónassyni um Fjallabaksleið nyrðri og nágrenni hans auk ferðar í Þórsmörk. 

Óheyrilegur sóðaskapur blasti alls staðar við auk landsskemmda vegna utanvegaaksturs, en einnig var fjallað um akstur yfir ár. 

Fyrir nokkrum árum var síðan gerður nýr þáttur undir heitinu "Akstur í óbyggðum" þar sem viðfangsefnið var tekið út frá mun víðara sjónarhorni og farið um allt land, allt frá Snæfellsnesi austur á Brúaröræfi og veginn til Laka, en nokkur myndskeið rifjuð upp úr myndinni með Guðmundi. 

Slæm umgengni varðandi rusl og óþverra var ekki eins áberandi nú og fyrir um 40 árum. 

Það breytir því ekki hins vegar sífellt koma upp ný og ný mál, þar sem er "skítalykt af málinu." 

Meðal þeirra mála, sem urðu tilefni vettvangsferða fyrir sjónvarpsfréttir, voru tvö, annað við Strútslaug við Syðri-Fjallabaksleið og hitt við sunnanverða Lakagíga, þar sem riðið var á hundrað hestum og viðkvæm svæði, meira að segja merkt með bannmerkjum við Lakagíga, og reiðleiðin útspörkuð af hestunum. 

Við Strútslaug var allur pakkinn, matarleifar, rusl, spark, mannaskítur og meira að segja klósettpappír við laugina. 

Þátttakandi í þessari ferð, sem náð var símasambandi við, reif kjaft og sagði löglegt frá landnámi að ríða hestum hvar sem væri um landið, og að í næsta Kötlugosi myndi askan þaðan hvort eð er þekja spjöllin.  

Stjórnandi hestasparksins og spjallanna við Lakagíga virtist alveg sleppa við það að taka ábyrgð á sínu verki, kannski vegna þess að vera hagvanur og með sambönd í næstu byggð. 

Hvað snertir fyrirbærið að spara sér sporin má nefna umfjallanir hér á síðunni þar sem sýnt var á myndum hvernig bílum var lagt ólöglega svo að það hamlaði umferð, bara til að spara sér örfá spor, allt niður í tvo metra. 

Og einum bílstjóranum virtist vera svo mikið í mun að stytta gönguleið sína um fimm metra, að hann lagði bílnum á akbrautinni, þótt það væri nokkrum metra styttra fyrir hann að labba frá auðu bílastæði, sem hann gat notað!

 

 

Mannaskítur og matarleifar í fjallaskála