Þótt fyrr hefði verið!

Eftir efnahagshrunið voru fyrstu árin á eftir, frá og með 2009, ár rústabjörgunar og mikils samdráttar í framkvæmdum, þar á meðal í vegaframkvæmdum.

Þá var ákveðið að fresta stórum vegaframkvæmdum á Reykjavíkursvæðinu næstu tíu árin þrátt fyrir brýna þörf á mörgum stöðum, en samt rokið í að leggja nýjan Álftanesveg, þótt á meira en tuttugu stöðum væri hærri slysatíðni. 

Það er því löngu tímabært þegar farið er af stað með brýnustu framkvæmdir og ber að fagna því.

Framkvæmdaleyfi veitt vegna tvöföldunar

Eina þorpið á nýrri 235 km þjóðleið.

Leiðin milli Búðardals og Patreksfarðar er 235 km löng og liggur að stórum hluta um eyðibyggð eða mjög strjála og fámenna byggð þar sem allt að 85 km eru milli byggðra bóla. 

Ekkert þorp eða byggðakjarni er á leiðinni. 

Fáar svona langar þjóðleiðir á landinu liggja um svo langt óbyggt eða lítt byggt svæði. 

Byggðin á Reykhólum, þar sem búa 130 manns, er skilgreind sem "þorp eða byggðakjarni með 50 til 200 íbúa", en liggur eins og er, ekki við leiðina, heldur 15 kílómetra frá henni og er þar með úr leið. 

Sambærileg þorp eru Borgarfjörður eystri með 76 íbúa og Drangsnes með 77. 

Nú hefur verið settur fram sá möguleiki að leggja veg um  Reykhóla sem hluta framtíðarleiðar um norðurströnd Breiðafjarðar. 

Með því yrði stigið stórt framfaraskref þegar horft er til lengri framtíðar í byggða-, atvinnu-, öryggis- og samgöngumálum við norðanverðan Breiðafjörð.

Þá bregður svo við þessari framsýnu lausn er fundið allt til foráttu af sumum þeirra sem áður hafa talað fjálglega um byggðamál á Íslandi og framtíðarsýn í þeim málum.

Allt í einu er talað um veginn til Reykhóla, sem fram að því var talinn af sömu mönnum fullboðlegan vegur til Reykhóla, sem jafnvel enn verri veg en vegurinn um hálsana í Gufudalssveit! 

Allt í einu er heimamönnum á Reykhólum úthúðað og þeim valin hin verstu nöfn af þeim sem áður héldu fram rétti og sjónarmiðum heimamanna á hverjum stað.

Mótmæla R-leiðinni um Reykhólahrepp

Þetta er hugsanlega langhlaup með vigtun tvisvar á dag.

Þegar bestu hnefaleikamenn heims koma sér í toppform sem endist árum saman eru hraðir léttingarkúrar ekki leiðin til þess, heldur líta þeir og þjálfarar þeirra á verkefnið sem eins konar langhlaup í eftirsókn eftir besta og stöðugasta jafnvæginu á milli þyngdar og blöndu af sprengikrafti, afli, snerpu, hraða og bæði skammtíma og langtíma úthaldi. 

Vigtað er dag frá degi, helst tvisvar á dag. Samfelld vigtunin er mikið atriði, rétt eins og millitímar í löngum hlaupum.  

Það verður að vera fyrir sem samfelldust og best vitneskja um ástand mála hverju sinni. 

Áratuga grúsk síðuhafa í gögnum um hnefaleikameistara í 140 ár hefur gefið vissa mynd af viðfangsefni hinna miklu meistara sem draga má ályktanir af.

Eitt þessara atriða er sá vandi, sem bæði mikil þynging, mikil létting og breyting á hreyfingu geta skapað.

Dæmin eru mýmörg: Jim Jeffries 1910, 40 kílóa þynging-létting, Jack Johnson 1911-1915 þynging, Jack Dempsey 1923-1927 hóglífi, Muhammed Ali 1967-1971 hóglífi, Roy Jones jr.2000 15 kíló þynging-létting, Prins Naseem-Hamed 1999 þynging-/létting, Lennox Lewis 2002 þynging.  

Þau dæmi eru athyglisverðust þar sem menn þyngdust á tímabili og mistókst að endurheimta fyrri hraða.

Í nóvember sl.var keypt vigt á heimilið og hafin samfelld vigtun kvölds og morgna sem gaf færi á því að fylgjast náið með framvindu  þess verkefnis að létta sig um 12 kíló á 6 mánuðum.

Fylgst vel með kalóríunum en enginn "bannlisti" í gangi né langvinn svelti.

Það þýðir aðeins hálft kíló í léttingu á viku, en þá hjálpar vigtin til við að hafa stjórn á hlutunum.

Fyrir jól fuku 7 kíló, en 2 komu til baka yfir hátíðirnar.

Meiðsli síðan 2. janúar hafa breytt aðstæðum og skapað vissa óvissu, en eitt kíló er þó fokið á tveimur vikum þrátt fyrir óhjákvæmilegan samdrátt í líkamlegri þjálfun.     

Missti 8 kíló á 15 dögum

Íslenski þjóðsöngurinn hvorki sá langlengsti né erfiðasti.

Á þeim fjórum áratugum sem liðu frá því hann hóf að starfa ´sem íþróttafréttamaður í sjónvarpi hjá RÚV og endaði á Stöð tvö (Sýn) þurfti hann að hlýða á þjóðsöngva ótal landa mörg hundruð sinnum.

Eitt af fyrstu verkefnunum á RÚV var að fljúga á einum degi hring um landið og velja myndskeið tekin úr lofti fyrir "háfleyga" útgáfu af tónlistarmyndbandi með laginu til að sýna í dagskrárlok eða við svipuð tækifæri.  

Lengi vel virtist íslenski þjóðsöngurinn, 2 mínútur og 7 sekúndur,  vera lang lengstur og erfiðastur í flutningi, - lang mest tónsvið, enda hafa gagnrýnendur hans löngum haldið því fram. 

En lausleg rannsókn um síðustu aldamót sýndi að hvorugt var allskostar rétt.

Það fundust sem sagt þjóðsöngvar sem gátu verið lengri í flutningi og með stærra tónsvið.

Það er hægt að flytja íslenska þjóðsönginn á 1 mínútu og 40 sekúndum, sem er álíka lengd og á þeim bandaríska. 

Og sá bandaríski spannar 19 tónbil, en heyrist oft látinn spanna 24 tónbil, eða hvorki meira né minna tvær áttundir og þykir flott.

Sá íslenski spannar 22 tónbil en er aldrei þaninn upp fyrir það.

                     Lengd        Tónbil

Þjóðsöngur Breta:    0:37          10

     "     Rússa     1:16          17

     "     Frakka    1:25          14

     "     BNA       1:40          20

     "     Íslands   1:40 - 2:07   22 

Ísland ögrum skorið  1:10          10

     

 

Þjóðsöngurinn hljómaði til enda

"Land, þjóð og tunga; þrenning sönn og ein... " - "..þú veist.." - "..skilurðu?.."

75 ára afmæli íslenska lýðveldisins fylgir á þessu ári í kjölfar aldar afmælis fullveldisins 2018.

Það þýðir áframhald nauðsynlegs mats á stöðu þjóðmála, sem verður að vera grundvöllur framtíðar okkar inn í nýja öld.

Þrjár sterkar meginstoðir, land, þjóð og tunga, verða að vera fyrir hendi.

Landið og einstæð náttúra þess er eðlilega nefnt fyrst í ljóði Snorra Hjartarsonar því að án Íslands er engin íslensk þjóð, og án þjóðar engin íslensk tunga.

"Þrenning sönn og einistans Rasks" bætir skáldið við.

Þörfin á vernd og viðgangi hvers og eins blasir við. Stöðugt er sótt að náttúruverðmætum landsins og íslenskum menningar- og þjóðlífsverðmætum.  

Íslensk tunga hefur síðustu tvær aldir þurft að standa af sér nokkrar atlögur. 

Fyrst var það dönsk tunga sem ógnaði, en undir forystu Rasmusar Christan Rasks, Jóns Sigurðssonar og Fjölnismanna tókst að snúa nauðvörn í glæsilega gagnsókn. 

Um miðja síðustu öld hófst síðan alvarlegri atlaga enskrar tungu að þjóðtungum veraldar, sem sífellt verður skæðari. 

Munurinn dönskunni og enskunni er augljós: Danskan og norrænu frændtungurnar voru og eru jaðartungumál í Evrópu, en enska er að verða alheimstungumál sem sækir að öllum öðrum tungumálum.

Unga fólkið ræður miklu, alveg eins og á tímum Jónasar Hallgrímssonar.

Það gefur menningunni nauðsynlegan sköpunarkraft og þor til að láta því tungutaki og menningu, sem fyrir er, í té áskoranir til að takast á við.

Fyrir 40 árum stóð ógn af innreið textagerðar á ensku í rokk- popp- og pönkbylgjunum, sem riðu yfir. Í kringum 1980 virtist textagerð vera að færast að mestu yfir í ensku.

Þá var gott að fá að vera meðreiðarsveinn í þeirri varnarbaráttu sem Megas, Bubbi, Þorsteinn Eggertsson, Ólafur Gaukur og fleiri ljóðasmiðir háðu til varnar íslenskri tungu.

Núna standa kornungir rapparar vaktina fyrir íslenska tungu, og ekki vantar kraftinn,  ákefðina og framlegðina auk batnandi tónlistar. 

Síðuhafa þykir vænt um þá, fyrsta afurð hans, 12 ára gamals 1953, var rappbragur. 

En önnur hætta og lúmskari steðjar að: Meðferð tungumálsins, framsögn, almennt orðaval og innihald texta.

Stundum er raunar orðið erfitt að skilja textann, sem dregur of oft dám af því sem heyrist í almennu tali, til dæmis í viðtölum. 

Daglegt mál er nefnilega mikilvægur grunnur ljóðagerðar og það er ekki gæfulegt þegar stór hluti hins talaða máls eru merkingarlaust fjas og málalengingar eins og síbyljurnar "...þú veist..." og "...skilurðu?.." sem alltof mörg dæmi eru um að heyra í málfari unga fólksins, jafnvel vinsælum ungstirnum.

   

Liður í að bjarga íslenskunni

Fjöldi fólks er í raun ígildi blindra ökumanna á degi hverjum.

Erlenda fréttin á mbl.is, sem  þessi pistill er tengdur við, á sér hliðstæðu hér á landi, ef að er gætt, og dæmin eru mýmörg. 

Til dæmis þetta:

Fyrir fjórum árum stöðvaði frænka mín bíl sinn þegar hún kom á honum að gatnamótum þar sem grænt ljós hafði breyst í gult og síðar í rautt.

Var þá bíl ekið aftan á bíl hennar á fullri ferð svo úr varð harkalegur árekstur.

Hún lemstraðist og beinbrotnaði svo illa að hún þurfti að vera í læknis- og sjúkrameðferð í meira en ár og líða þjáningar.

Ökumaðurinn sem ók aftan á frænku mína var í raun ígildi blinds manns þær sekúndur sem hann ók á ca 20 metra hraða á sekúndu (70 km/klst) hinn örlagaríka síðasta spöl og var önnum kafinn við samskipti á snjallsímanum sínum.

Hliðstæðum slysum og óhöppum hefur fjölgað mikið á síðustu árum - augljóslega af þeirri einföldu ástæðu, að þessi og svipuð notkun snjallsíma og mæla hefur farið í vöxt.

Auk bílslysa af þessum orsökum hafa nú bæst við hjólaslys og og beinbrotnir gangandi vegfarendur þar sem meira að segja hjólandi og gangandi fólk hefur gert sjálft sig blint og jafnvel heyrnarlaust líka á örlagaríkum augnablikum.

Myndin hér fyrir ofan reynir á athyglisgáfuna og var vettvangur áreksturs tveggja rafreiðhjóla 2. janúar, sem skullu harkalega saman af því að þau komu úr gagnstæðum áttumm en aðeins annað þeirra var á réttum stígshelmingi.

Annar hjólreiðamaðurinn lenti harkalegar en hinn þegar hjólin féllu til jarðar og meiddist á hné, olnboga og öxl, - sýnu verst á öxlinni þar sem upphandleggsbein brotnaði upp við liðkúluna.  

Hvernig mátti slíkt verða?

Hvaða atriði á myndinni gætu hafa átt þátt í slysinu? 

 

 

Ökumaðurinn með bundið fyrir augun

Sérkennilegt ástand vestra.

Það er alþekkt fyrirbæri í vestrænum lýðræðisríkjum að ýmsar deilur, svo sem kjaradeilur, hafi mismiklar afleiðingar og áhrif langt út fyrir þau svið, sem tengjast beint deiluefninu. 

En það bandaríska fyrirbæri að deila um eina einstaka fjárveitingu þingsins gefi æðsta yfirmanni framkvæmdavaldsins vald til að loka alveg stórum hluta alls óskyldra ríkisstofnana er eitthvað, sem þyrfti að útskýra betur ef unnt á að vera að leggja vandað og faglegt mat á eðli deila á borð við þá, sem nú hefur vaxið upp í nýjar hæðir.  

Engin lausn í sjónmáli

Háaleitsbraut og Kúagerði segja sína sögu. Gestaþraut.

"Þetta er allt vegfarendum að kenna, - ef þeir hættu að valda þessum slysum, þyrfti ekki að eyða fé í mannvirki og búa til reglur."

Svona má sjá skrifað á samfélagsmiðlum um umferðarmál. 

Fjölda dæma má nefna um hið gagnstæða. Tökum tvö dæmi:

Háaleisbraut milli Fellsmúla og Ármúla var einhver illræmdasta slysagata borgarinnar áratugum saman þangað til að henni var breytt úr þeirri breiðgötu með miklum hraða, sem hún upphaflega var, í gerbreytta götu á endanum í borgarstjóratíð Ólafs Fr. Magnússonar. 

Og slysin tíðu og stóru hurfu nær alveg. 

Annað dæmi var nokkurra kílómetra kafli á Reykjanesbraut við Kúagerði með endalausum stórslysum og banaslysum. 

Þau hurfu þegar brautin tvöfölduð.

Síðustu tíu daga hef ég staðið að rannsókn í rólegheitum á árekstri á milli tveggja rafreiðhjóla sem mættust á þekktustu hjólabraut landsins yfir Elliðavog um Geirsnef. 

Annað hjólið kollsteyptist með þeim afleiðingum að ökumaður þess slasaðist á öxl, hné og olboga, og brotnaði upphandleggsbeinið upp við axlarliðkúluna og vöðvar, sinar og vefir sködduðust illa.

Niðurstaðan, sem væntanleg er von bráðar, verður slándi.

P.S.

Gestaþraut: Hvað er framundan á þessari mynd? Hvað myndi sýnast framundan í myrkri?

Engar „hraðbrautir“ í þéttum hverfum

Fyrst núna eftir 1150 ára rányrkju, 43 árum á eftir fiskinum.

Í vor verða liðin 43 ár síðan Hafrannsóknarstofnun gaf út "Svörtu skýrsluna" svoefndu um ástand fiskistofnanna við landið. 

Viðbrögðin við þessu urðu snör og róttæk með tilkomu kvótakerfis sem meðal annars fól í sér heimildir til strangs eftirlits Fiskistofu og löggæslu og lágu viðurlög við brotum.

Á þessum 43 árum hefur hins vegar ríkt að nestu óbreytt ástand varðandi rányrkju landgæða. 

Svonefndri þjóðargjöf Alþingis 1974 var brennt upp í óðaverðbólgu á aðeins áratug. Og enn, 43 árum síðar skortir Landgræðsluna og yfirvöld í málaflokknum lagaheimildir til að beita viðurlögum við rányrkjunni sem hefur valdið meiri jarðvegseyðingu og landsspjöllum en í nokkru öðru landi jarðar. 

Loksins núna er hægt að eygja von, sem lýst er í framtíðarsýn í s0ngljóðinu "Á grænni grein" í bók og á diski undir heitinu "Hjarta landsins". 

Lagið er á Spotify og tónlistarmynband með því á facebook síðu mína verður sett á facebook síðu mína síðar í dag.

Nýta verður landið á sjálfbæran hátt

Hádegið verður 1 klst og 42 mínútum of seint í febrúar, hálftíma seinna en í nóv!

Kíkjum á almanak Háskóla Íslands fyrir Ísland 2019.

Þessa dagana er hádegi í Reykjavík klukkan 13:35 og verður hádegið komið í 13:42 um miðjan febrúar. 

10. nóvember var hádegið kl. 13:11 og hefur því verið sð dunda sér við það í svartasta skammdeginu að seinka sólarupprásinni um 31 mínútu einmitt þegar slík hreyfing kemur sér verst.

Jafnvel þótt ákveðið verði að flýta hádeginu um eina klukkustund yrði hún samt 42 mínútum of sein um miðjan febrúar.

Er það ekki andskotans nóg skekkja? 

„Alls ekki klukk­unni að kenna“