Plastmengunin virðist vera langmesta ógnin.

Afar fróðlegur þáttur um skaðleg áhrif plastefna á heilsu fólks var í sjónvarpi í gærkvöldi. 

Hefði mátt vera fyrr á dagskrá, því að efni hans á svo sannarlega erindi til allra og snertir hverja einustu manneskju, jafnt fædda sem ófædda. 

Magnið af óhollum og heilsuspillandi efnum í plasti er yfirgengilega mikið og tegundir efnanna skipta þúsundum. 

Þátturinn fjallaði um læknisfræðiegar rannsóknir á þessu gríðarlega mikilvæga máli, sem hefur áhrif strax á meðgöngutíma og veldur aukinni tíðni krabbameins og fleiri sjúkdóma, og skaðlegum hormónabreytingum. 

Umgjörð málsins minnir um margt á rannsóknir á skaðsemi reykinga, sem tóbaksframleiðendur afneituðu staðfastlega áratugum saman líkt og framleiðendur plastefna gera núna. 

Hið danska vísindafólk, sem fram kom í þættinum, sýnir aðdáunarverða hugsjónabaráttu líkt og rannakendur sjúkdóma af völdum tóbaks gerðu á sínum tíma. 

Læknar vara við notkun á „náttúrulegu Ozempic“

Orðið "elds"neytisleiðsla segir ákveðna sögu.

Eftir að rafknúnir bílar urðu algengari fóru á flot miklar tröllasögur um það hve mikil brunavá fylgdi þeim. 

Tínt var til að slökkvilið þyrftu að fara í gegnum sérstaka neyðarþjálfun og að það sýndi hve miklir skaðræðisgripir væru á ferð. 

Sömuleiðis væri brunatíðnin miklu meiri en á bílum án rafhlaðna og rafhreyfla. 

Fljótlega leidddu þó tölur í ljós að þessar eldsvoðatölur voru öfugar. 

"Neyðar"æfingar slokkviliða áttu sömuleiðis sér þær eðlilegu skýringar, að um sumt þyrfti að beita öðruvísi aðferðum við að slökkva í rafbílum en þeim bílum sem ekki voru knúnir raforku.  

Einnig lægi í hlutarins eðli og orðanotkun, að eldihætta hlyti að fylgja bílum, þar sem hlutar orkukerfisins voru með heiti eins og brunahólf, sprengihólf, eldsneytisgjöf, eldsneytisleiðslur, eldsneytisgeyma o. s. frv. 

Trðllasaga um að rafbíll hefði verið valdur að stærsta bílahúsbruna á Norðurlöndum í Stavanger fór mikinn þangað til í ljós kom að brunavaldurinn var gamall dísilbíll af gerðinni Opel Zaphyra. 

Og að í ofanálag sé þýska orðið "selbstunder" notað um dísilbíla, en bein íslensku þýðing á þessu orði er "sjálfsíkveikjubíll!" 

Land Rover innkallaði 111.746 bíla

Hagræðing, styttri boðleiðir, sparnaður, - stundum hið gagnstæða?

Eitt af mörgum dæmum um sparnað í opinberum rekstri er Samgðngustofan. Virtist borðleggjandi, svo sem vegna þess, að enda þótt ólík lðgmál gildi um mörg farartæki á landi, sjó og í lofti, finnast ýmis sameiginleg viðfangsefni, svo sem nauðsyn á líkamlegri heilsu og færni og augljósum atriðum eins og sjón og heyrn. 

Þegar heilsufarsskoðanirnar voru orðnar afar fullkomnar í fluginu. 

Síðuhafi sá fyrir sér sparnaðinn og hagræðið af því að nýta sér það að fara í gegnum fluglæknaskoðanir sérmenntaðra lækna, ekki aðeins til þess að viðhalda atvinnuréttindum í samræmi við stundað flug og njóta hinna vönduðu vottorða þegar ökuskírteina var krafist. 

En það var heldur betur ekki því að heilsa. Í ljós kom, að fluglæknisskoðunin fyrir réttindi til að stjórna loftfari með allt að nítján farþega um borð var ekki tekin gild til þess að stjórna einkabíl sínum! 

Niðurstaðan blífur óhagganleg:  Óhagræði að fyrirferðarmeira og flóknara kerfi með lengri boðleiðum og meira umstangi.  

Tíu stofnanir sameinaðar í þrjár

Allar ár kolmórauðar. Raddir vorsins í Grundarkirkju og við Sauðárflugvöll.

Hlýir og öflugir vorvindar einkenndu ferðalag frá Reykjavík til Eyjafjarðar í gær.

Strax og komið var norður af vöktu mórauðar ár athyglina. Ástæðan var augljós; það hafa blásið hlýir vindar og hnjúkaþeyr vikum saman á norðan- og austanverðu landinu, og í gær var kominn tíu stiga hiti á Öxnadalsheiði um miðjan dag og hinar ótalmörgu fannir og smájöklar Trðllaskagans galopin uppspretta mikilla vorleysinga.  

Erindin í þessari vorferð voru einkum tvö. Annars vegar að vera viðstaddur upptöku á söng og hljóðfæraleik Kirkjukórs Grundarsóknar og strengjakvartetts á nýjum sálmi, "Sorg og líkn", og fara síðan í dag fljúgandi frá Akureyri til Sauðárflugvallar á Brúaröræfum sem umsjónar- og ábyrgðarmaður þess flugvallar til að gefa skýrslu um ástand vallarins að afloknum vetri. 

Við Staðarskála kom babb í bátinn og virtist við fyrstu sýn afturdrifið á Vitara jöklajeppanum hafa bilað svo að skilja varð hann eftir og húkka sér far áfram hjá með öðrum bíl, sem var á sömu leið. 

Þar með var ljóst að Sauðárflugvallarerindið yrði að bíða, en sá flugvöllur er þeirrar ótrúlegu náttúru gæddur að verða nothæfur allt að mánuði fyrr en vegarslóðarnir á hálendinu í kring.

Enn ríkir ákveðið gult viðbúnaðarstig vegna óróa undir Öskju, en aðeins um tíu mínútna skreppur er á flugvél frá Sauðárflugvelli til Öskju.  Fimm brautir eru á vellinum og þótt hann sé náttúrugerður malarflugvöllur, geta allar flugvélar, sem flgið er innanlands nýtt sér hann.  

Útlitið um ástand vallarins er mjðg gott, því að það hafa verið hlýir vordagar á vellinum í margar vikur. 

Grundarkirkja er falleg sveitakirkja og fögur umgjörð um hvers kyns tónlistaflutning eins og þann, sem þar var í hávegum í gær, svo að myndupptakan verður vafalaust góð. 

Þessi 25 til 30 manna blandaði kór gaf út hljómdisk fyrir nokkrum árum og í gær voru bæði upptökur á hljóð og mynd. 

Lagið hljómar vel í útsetningu og stjórn Þorvaldar Arnar Davíðssonar, og kom útsetningin með strengjakvartettinum afar vel út. 

Utan dyra hljóma raddir vorfugla í hnjúkaþey upp undir 25 stig, svo að segja má að á degi eins og í gær hafi raddir vorsins ríkt bæði utan og innan dyra. 

 

Hvassir vindstrengir fram eftir morgni

Reiðhjól og léttbifhjól eru líka farartæki.

Merkilegt má teljast hve seint það gengur að auka vitneskju fólks um það, að bílar eru ekki einu farartækin i einkaeign heldur líka reiðhjól og létt bifhjól. 

Í bráðum átta ára reynslu af notkun þessara ódýru og einföldu farartækja hefur síðuhafi séð langa upptalningu af ókostum þeirra hrynja að stórum hluta. 

Aðallega er það veðrið, sem er undirstaða mestu fordómanna, sem síðuhafi stóð sjálfan sig að í byrjun.  

Margar ferðir um allt land þessi ár og ótal ferðir í borginni hafa sannað gildi þessara fararskjóta, sem ekki er einu sinni haft fyrir að telja eins og gert er við bílana. 

15,4% heimila á landinu bíllaus

Úrslitaatriði í Úkraínustríðinu.

Tðlurnar um flugskeyti og dróna í lofthernaðinum í Úkraínu eru miklu mikilvægari í samhenginu í stríðinu en einar og sér. 

Ef Rússum tekst að koma nógu mörgum í gegn, birtist í því hótun um að búa eldflaugarnar og drónana kjarnaoddum, að vísu ekki stórum, en kjarnorkuvopnum þó.  

Hér má vísa til góðrar samantektar og lýsingar á þessu á bloggsíðu Einars Björns Bjarnasonar. 

Þetta er dálítið líkt tölunum í Orrustunni um Bretland 1940 þegar ætlun Þjóðverja var að eyða lofther Breta og ná algerum yfirráðum í lofti yfir Bretlandi. 

Það mistókst og þar með áætlunin Sæljón um um innrás af sjó. 

Verjast áfram drónaárásum Rússa

Hefði þetta verið hægt í 40 þúsund feta hæð?

Fréttin af manninum, sem opnaði neyðarútgang á farþegaþotu í 200 metra hæð, vekur fleiri spurningar fyrir leikmenn en hún svarar. 

Getur virkilega hver, sem er um borð, opnað svona dyr í hvaða flughæð, sem er? 

Það hefur komið einstaka sinum fyrir að síðuhafi hefur verið beðið að sitja við útgang, af því að hann hefur atvinnuflugmannspróf og því kannski nærtækari kostur en hjá algerum leikmanni að opna dyrnar ef þörf krefur í neyð.  

Hins vegar hljóðar ákveðið líkindalögmál, Murphys lögmálið,  þannig að ef eitthvað tiltekið atriði geti farið úrskeiðis eða mistekist muni það gerast fyrr eða síðar. 

Þess vegna væri fróðlegt og ef til vill gagnlegt ef nánar væri kannað hvaða möguleikar eru á því að opna dyr á farþegaþotum á flugi. 

Hætta sölu á sætum við neyðarútgang

´"Íslensk náttúruvernd endar við fjöruna"?

Ofangreind setning hraut af vörum íslensks náttúruverndarmanns hér um árið þegar hann flutti erindi um stöðu íslenskrar náttúruverndar og fór yfir alþjóððlegu stöðuna í loftslagsmálum.  

Hann var með þessum orðum meðal annars að vísa til þess hve litla umfjöllun súrnun sjávar fær í hinni almennu umræðu, en einmitt sú staðreynd væri bæði óumdeilanleg og nærtæk fyrir þjóð eins og Íslendinga, sem hefði öldum saman átt tilveru sína lífríki hafsins að þakka. 

Síðan þessi ummæli féllu hefur lítil breyting orðið þar á, en fugladauðann við Ísland mætti skoða sem áminningu um þetta efni. 

Hundruð lunda liggja dauð í fjörum

Á svipuðum tíma og Landsspítalinn og fleiri opinberar byggingar.

Sundhöllin í Reykjavík lætur minna yfir sér en Landsspítalinn og fleiri opinberar byggingar sem reistar voru á uppgangstímum, sem voru endurómur af "the roaring twenties" þar sem dæmalaus efnahagsuppgangur í Bandaríkjunum smitaði út frá sér víða um lönd.

Hér á landi var ýmist byrjað á eða ákveðið að byggja fjðlmargar merkilegar opinberar byggingar og stofnanir og mannvirki, svo sem Landsspítalann, Þjóðleikhúsið, Háskóla Íslands, Ríkisútvarpið, héraðsskólana, Hvítárbrú, auk þess sem haldin var vegleg afmælishátíð Alþingis 1930.   

Þótt Jónas frá Hriflu væri aðeins dómsmálaráðherra í ríkisstjórn Framsóknarmanna 1927-1931, var hann sá ráðamaður sem mest beitti sér fyrir þessum framkvæmdum öllum. 

Í upptalningunni hér að ofan, vantar mannvirki, sem þar á heima, en það er Sundhöllin í Reykjavík. 

Vonandi taka menn nú alvarlega skrif Þrastar Ólafssonar um þá merku byggingu og það vandaða starf, sem þarf að vinna til að varðveisla hennar og framtíð verði til þess sóma, sem hún á skilið.  

„Atlögu“ að Sundhöllinni var frestað um sinn

Leikur að MAD (GAGA)

Stærsta ógnin, sem nú stafar af Úkraínustríðinu, er sú, að gera það að eins konar æfingu eða forleik fyrir kjarnorkustríði.  

Nú þegar afa Rússar gert hatramma atlögu að eldflaugavarnakerfi Úkraínu með stórri árás eldflauga sem ná jafnvel allt að tíföldum hljóðhraða og hægt er að búa með kjarnaoddum. 

Úkraínumönnum tókst í þessari fyrstu stóru atrennu að verjast þessari árás, en framundan getur samt verið vaxandi hráskinnsleikur með vopn, sem gætu startað kjarnorkustyrjöld af þeirri gerð sem fjallað er hefur verið um kenningunni "MAD", sem er skammstöfun fyrir Mutual Assured Destruction", mætti útleggjast "GAGA" á íslensku; Gagnkvæm Altryggð Gereyðing Allra." 

Og þessi háskaleikur að allsherjartortímingareldi er nú að æsast með flytningi kjarnorkuvopna til Belarus, sem færir þessi ógnareyðingaröfl enn nær nágrannalöndunum en verið hefur. 

Flutningur á kjarnavopnum hafinn