Bárðarbunga og Heimaey til samanburðar?

Allt frá árinu 1975 hafa jarðvísindamenn verið að uppgötva og læra fjöldamargt varðandi eðli jarðeldanna, sem staðsetning hins eldvirka hluta Íslands veldur. 

Í kröflueldum birtist þetta eðli fyrst og fremst í kvikuhlaupum lárétt út frá miðju þess svæðis við Leirhnjúk, sem voru alls hátt í 20, þar sem rúmur helmingurinn birtist í eldgosum á árunum 1975 til 1984.  

Í framhaldi af Kröflueldum þróaðist kenningin um Bárðarbungu sem risavaxna miðju eldvirks svæðið, sem fyrr á öldum hafði birst í stórgosum með nokkurra alda millibili á kvikuhlaupasvæði allt fra Bárðarbungu suðvestur í Friðland að Fjallabaki. 

Hið óvænta Surtseyjargos 1963 sýndi með gosinu í Heimaey 1973, að Vestmannaeyjaklasinn var eldvirknislega í fullu fjöri.  

Heimaey er líklega stærst eyjanna vegna þess að þar er virknin mest. 

Kvikuhlaupið undir Grindavík nú leiðir hugann að því, að að því kunni að koma í framtíðinni að kvika komi upp undir byggðinni á Heimaey og að atburðirnir nú undir Grindavík og nágrenni færi okkur alveg nýja sýn á sambúð okkar við okkar einstæða land. 

Hafa áhyggjur af virkni suðvestur af Grindavík

Íslandskortið segir mikið.

Nýjasta Íslandskortið af jarðskjálftum á landinu, núna eftir kvöldmat, segir meira en mörg orð, svo mjög litast það af grænum stjörnumerkjum, sem tákna skjálfta yfir þremur stigum á Richter, allt austur til Vestmannaeyja og norður í Hrútafjðrð, auk mikilar hrúgu vestur fyrir Faxaflóa og út á Reykjaneshrygg.  

Mjög skýr merki um kvikugang til yfirborðs

Athyglisverð viðtvöl við Pál Einarsson og Ara Trausta Guðmundsson.

Viðtvöl við jarðeðlisfræðingana Pál Einarsson og Ara Trausta Guðmundsson í dag eru einkar upplýsandi. Páll var einn þeirra vísindamanna, sem fylgdist einna gleggst með Kröflueldunum, sem oft hefur verið vitnað til á þessari bloggssíðu. 

Lárétt hlaup kviku eftir kvikugöngum koma oft við sögu á þeim flekaskilum, sem eru orsök og eðli hins eldvirka hluta Íslands, og nefnir Páll 48 kílómetra færslu kvikunnar í Holuhrauni sem dæmi, en þar lagði megin eldstöðin Bárðarbunga til hraunstrauminn. 

Raunar eru til eldri dæmi um svipað af hendi Bárðarbungu fyrr á öldum, allt suðvestur til Friðlands að Fjallabaki.

Fróðlegt gæti verið að rannsaka betur áhrif hinna stóru gufuaflsvirkjana á Reykjanesskaga á háhitasvæðin þar, en margir náttúruverndarmenn nefndu fyrirhuguðu virkjanirnar á skaganum "ruslakistu Rammaáætlunar" á sínum tíma og það ekki að ósekju.      

 

Nýjar myndir sýna breytingar: Háhitasvæðið stækkar

Mikilvægi viðbúnaðar hlýtur að vaxa.

Að því gefnu að í hönd sé að fara bæði vaxandi og fjölbreyttari eldvirkni á næstu öldum, má ljóst vera að efla þarf rannsóknir og viðbúnað eins og kostur er til að fást við hið nýja ástand, sem hugsanlega á eftir að ríkja allt frá Eldey norðaustur til Þingvallavatns. 

Á þessu svæði er meginþorri íbúa og innviða landsins, svo að verkefnið er í senn stórbrotið og þjóðarnauðsyn. 

Bæði kvikuvirkni og skjálftavirkni

Fjölbreytnin er mesta auðlindin. Nýr veruleiki.

Fjölbreytnin í ílenskum náttúru- og menningarverðmætum skín út úr þeim dæmum sem Lonely Planet nefnir og mælir með fyrir ferðafólk á Íslandi. 

Grunnástæðan felst í þeim miklu möguleikum, sem einstæð blanda, samspil og átök jarðelds og ísa skapa og endurspeglast síðan í fjölbreytni í menningarlífinu og þjóðlífinu. 

Síðustu dagarnir hafa til dæmis leitt fram alveg nýjan veruleika, sem Vestmannaeyingar kynntust óvænt á sjöunda áratugnum og er nú að renna upp fyrir íbúum Suðurnesja. 

Í deilunum um stóriðjustefnuna um síðustu aldamót töluðu stóriðjudýrkendur alla möguleika til vaxtar ferðaþjónustu niður og töldu fánýtt óráðshjal; bjuggu til síbylju um fjallagrasatínslu í þeirri umræðu. 

Síðan kom Eyjafjallajökull og ferðaþjónustan skóp mesta efnahagsuppgang Íslandssögunnar á aðeins sex árum.  

Lonely Planet mælir með þremur íslenskum stöðum

Gylfi Þ. hló alltaf á réttum stöðum.

Ástæða er til að taka ofan og hneigja sig djúpt fyrir hetjum eins og Valdimari Sverrissyni, sem greint er frá í viðtengdri frétt á mbl.is. 

Í skal hér skotið að, að á ráðherratíð Gylfa Þ.Gíslasonar, var hann einstaklega duglegur við að þiggja boð um að sitja árshátíðir skólanna og annarra menntastofnana, og á veturna varð því óhjákvæmilegt að við horfðumst í augu kvöld eftir kvöld þegar ég skemmti á þessum árshátíðum. 

Svo kurteis og tillitssamur var Gylfi, eð enda þótt þyrfti að sitja uppi með það að heyra gamanmál mín aftur og aftur, helgi eftir helgi, hló hann alltaf samviskusamlega aftur og aftur að spauginu, sama þótt það væri mjðg oft á hans kostnað.  

Sjá mátti oft, að áheyrendur litu á Gylfa til þess að huga að viðbrögðum hans við beittasta spauginu, sem náði hámarki 1969, þegar flutt var háðsádeilan "Íslands síspælda stjórn" með að leggja hana í munn menntamálaráðherrans og herma eftir honum í botn. 

En það var aðdáunarvert hve fljótur Gylfi var að læra prógrammið, því að hann hló ekki aðeins dátt og hátt, heldur alltaf á réttum stöðum. 

Fólk hló á réttum stöðum

Afar spennandi nýr kostur í rafbílaflórunni.

Það er ekki á hverjum degi, sem jafn spennandi nýr kostur á rafbílasviðinu hefur verið frumsýndur og GWM ORA 300 PRO. 

Aðalástæðan er sú, að einn aðal ókosturinn við minnstu og ódýrustu rafbílana, sem hafa hingað til verið á boðstólum, er skortur á rými, einkumm í aftursætinu.  

Þess kemur það þægilega á óvart yfir hve miklum kostum rafbíll þessi býr yfir fyrir jafn hagstætt verð.  

Á þessari bloggsíðu hefur verið sýndur áhugi á ódýrasta rafbílnum, Dacia Spring, sem áhugaverðum kosti fyrir "litla manninn" sem vill taka þátt í orkuskiptunum.

Dacia fór mjðg hugvitsamlegar leiðir til að gera bílinn léttari, en þegar nánar var að gætt kom í ljós að bíllinn fær aðeins eina stjörnu af fimm mögulegum í svonefndri NCAP rannsókn á ðryggisatriðum varðandi gerð bíla. 

Þarna hefði framleiðandinn þurft að gera betur og einnig að minnka ekki rafhlöðuna niður í 27 kwst og rýra með því drægnina of mikið, niður í 230 km. 

 

Í hinum nýja ORA 300 PRO er rafhlaðan 58,8 kwst með uppgefna WLTP 319 km drægni.

p.s.  Með því að fara inn á kynningarsíðu GWM sést, að rafhlaðan í 300 PRO er gefin upp með 48 kwst, en hins vegar framleidd aðeins öflugri 400 gerð með 63 kwst rafhlöðu, sem ætti að geta gefið allt að 400 km drægni.      

Hekla frumsýnir nýja rafbíla

Ýmislegt líkt með Kröflueldum og eldvirkninni núna á Reykjanesskaga.

Í Kröflueldum hafði mælitækni þróast nógu mikið til þess að hægt væri á betri veg en áður að fylgjast með landhæð, risi og sigi, sem skiptust á. 

Í níu skipti varð ekki úr gosi, heldur hljóp kvikan eftir meginsprungu, nær alltaf í norðaustur. 

Þrátt fyrir byltingu í mælitækninni núna, er áfram erfitt fyrir vísindamenn að segja með vissu um það hvort og hvenær landris endar með eldgosi.  

Gos þykir líklegast við Illahraunsgíga

Leitað að eldgosi með vasaljósi.

Atvikið, sem Þorbjörn Þórðarson greinir frá að gerst hafi í Kröflueldum, er líkast til einstakt í eldgosasögunni, og örugglega það minnsta. 

Þetta gerðist að vetrarlagi, og blaðamenn frá helstu fjölmiðlum héldu til í Hótel Reynihlíð. 

Um kvöldið var dimm hríð, og jarðfræðingar gáfu það upp, að miðja kvikunnar, sem leitaði upp, væri nálægt Leirhnjúki, og gæti kvikan leitað annað hvort til norðurs eða suðurs, en ekki væri vitað, hvort yrði ofan á. 

Um miðnæturbil barst sú fregn til Reynihlíðar, að eldgos væri hafið í Bjarnarflagi nálægt Kísilhiðjunni, og varð uppi fótur og fit hjá blaðamönnunum, sem flýttu sér þangað.  

Þegar þangað kom var ekkert að sjá vegna snjókomu, en síðuhafi var vopnaður stærstu gerð af vasaljósi og taldi aðspurður, að færa sig upp í svonefnda Krummagjá, sem hafði myndast í Mývatnseldum fyrir 250 árum. 

Gönguferðin við ljósið frá vasaljósinu endaði snöggt þegar hópurinn áttaði sig skyndilega á því að hafa lent í einstæðum fíflagangi með því að vera að leita að eldgosi með vasaljósi!  

Lögðu menn því snarlega á flótta og hættu þessari endemis vitleysu. 

Þegar birti morguninn eftir sást að á svæði á stærð við stóran fótboltavöll hafði fallið fíngerð öskumylsna; minnsta hraun á Íslandi við það að gaosið hafði glóandi aska upp úr borholuröri og dreifst um þetta litla svæði í kring!

„Komin nálægt því að fara í gos“

"Sorg og líkn" komið á Youtube eftir nítján ára vinnsluþróun.

Hörmulegt slys á varasðmum stað í gatnakerfi hefur kallað fram aðgerðir, sem sýna nauðsyn þess að mikilvægi góðrar gerðar umferðarmannvirkja sé haft í huga við gerð þeirra. 

Hallgrímur Pétursson orti um dauðans óvissa tíma á sinni tíð, og við jarðarför Davíðs Helgasonar æskuvinar síðuhafa árið 2004, varð óvenjulegt atvik. 

Davíð hafði orðið bráðkvaddur, en þegar presturinn lyfti hönd yfir kistu hans til að segja "af moldu ertu kominn..." féll vinur hins látna fram fyrir sig á fremsta bekk í hjartaáfalli og jarðarförin stöðvaðist í 20 mínútur. 

Atvikið varð til þess að á staðnum varð til þessi vísa:

 

Feigðin grimm um fjörið krefur, 

fátt er oft um svör. 

Enginn veit hver annan grefur;

örlög ráða för. 

 

Stakan átti eftir að draga dilk á eftir sér, því að nokkrum árum síðar þróaðist hugmynd um að lengja ljóðið þegar setið var við jarðarfarir Flosa Ólafssonar, Bessa Bjarnasonar, Hermanns Gunnarssonar og Carls Möllers, þannig að loks varð til heill sálmur, sem nú hefur loksins verið birtur með textuðu tónlistarmyndbandi á facebook og Youtube í flutningi Kórs Grundarkirkju, stokkvartetts, en upptöku myndar og hljóðs og myndvinnslu annaðist Þorgrímur Þorsteinsson, 

Stakan hér að ofan er núna innifalin í lok fyrsta erindis sálmsins sem birtist á þessari bloggsíðu 11. júlí 2023.  

Útsetningu og kórstjórn annaðist Þorvaldur Örn Davíðsson. 

Afreinin verður áfram en stöðvunarskyldu komið á