Aukin framleiðsla = styttri endingartími.

"Eyðist sem af er tekið" segir máltækið. Olían er takmörkuð auðlind og því er það skammgóður vermir að auka framleiðslu á henni til að anna vaxandi eftirspurn.

Þetta er engin lausn, heldur er verið að velta vandanum yfir á næstu kynslóðir og það meira að segja fleiri kynslóðir en ella, sem þurfa að taka afleiðingunum af orkufíkn núlifandi jarðarbúa. 

Því hraðar sem gengið verður á olíuforða jarðar, því fyrr mun skella á kreppa vegna þess að dýrara verður að vinna olíuna og hún mun ganga fyrr til þurrðar. 

Þegar litið er á línurit yfir orkunotkun jarðarbúa sést að "olíuöldin" lítur út eins og spjótsoddur, línan liggur næstu lóðbeint upp á við og á eftir að falla jafn bratt niður. 

Kynslóðir framtíðarinnar eiga eftir að dæma okkar kynslóð hart fyrir skammsýnina og skammgróðafíknina og afleiðingar hennar, sem við veltum yfir á ófædda jarðarbúa. 

 

Olíuframleiðsla hugsanlega aukin

Breyttar aðstæður.

Áður en framkvæmdir hófust við Kárahnjúka og Hjalladal var síðan sökkt var eitt besta og stærsta kjörlendi hreindýranna á Austurlandi í grónum hlíðum dalsins. 

Austurhlíð hans bar nafnið Háls, og nafnið Hálslón er dregið af því.

Hálsinn var 15 kílómetra löng þéttgróin og bogadregin hlíð með 2-3ja metra þykkum jarðvegi, sannkölluð Fljótshlíð íslenska hálendisins. 

Einnig var mikið af hreindýrum í Kringilsárrana, vestan við Jöklu.

Gróðurinn var þó ekki aðalatriðið heldur veðurfarið, en þetta var langdýpsti dalurinn á austurhálendinu og skjólgott þar, en vegna stærðar og dýptar var dalurinn líka langbesta stæðið fyrir miðlunarlón.

Flesta vetur var þarna snjóléttara en nokkurs staðar annars staðar á austurhálendinu enda minnsta ársúrkoma á Íslandi í "úrkomuskugganum" norðan Vatnajökuls.

Um 40 ferkílómetrar af grónu landi fóru undir miðlunarlón Kárahnjúkavirkjunar og hin styggu hreindýr fóru reyndar strax að hrekjast af virkjanasvæðinu þegar þar varð mikil umferð og skarkali.

Þótt graslendinu á Vestur-Öræfum , milli Hjalladals og Snæfells, væri ekki sökkt, fækkaði þeim mikið þar.  Þau virtust þá leita út á Fljótsdalsheiði. 

Stærsti hluti hreindýranna fór því utar á hálendið og fyrir þremur árum náði ég á Fljótsdalsheiði kvikmynd af stærstu hreindýrahjörð, sem sést hefur á mynd, alls 800 dýrum í einni þéttri hjörð.

Dýrunum hefur ekki aðeins fjölgað á Fljótsdalsheiði, heldur virðist þeim líka hafa fjölgað austan við Jökulsá í Fljótsdal og Lagarfljót.

Á þessum nýju svæðum snjóar meira en vestar á hálendinu, og þess vegna leita dýrin niður af því og valda hættu við vegi ef snjóalög verða mikil. 

Missir 40 ferkílómetra af gróðurlendi undir miðlunarlón Kárahnjúkavirkjunar hlaut að skapa breyttar aðstæður fyrir hreindýrin og því lítið við því að gera þótt þau skapi hættu við vegi og valdi þar tjóni. 

Kannski er þó hægt að bregðast við því með því að fækka í stofninum með auknum veiðikvóta.

Kosturinn við aukna umferð þeirra við vegi getur verið sá að heilla með því ferðamenn. 

 

 

 

 

Varað við mikilli umferð hreindýra

Hvað á sagan að vega þungt?

Sífellt koma upp álitaefni sem snerta sögu þjóðanna og mannkynsins. Ég er talsmaður þess að láta söguna sjálfa vega þungt frekar en tilfinningar í núinu.

Nokkur dæmi: 

Á framhlið Alþingishússins er kóróna hins danska konungsríkis 19. aldar sem Ísland var hluti af. 

Til eru þeir sem vilja fjarlægja hana og setja í staðinn skjaldarmerki Íslands, vegna þess að eftir 1944 eigi kórónan ekki við. 

Ég er þessu ósammála. Kórónan sú arna segir þá sögu, að í nafni sameiginlegs konungs Íslands og Danmerkur var þetta hús reist og hún séu því sams konar sögulegar minjar og til dæmis Skansinn í Vestmannaeyjum. 

Mér er Skansinn hugleikinn því að margir amast við hernaðarminjum á Íslandi úr Seinni heimsstyrjöldinni og Kalda stríðinu á grundvelli friðsemdar Íslendinga. 

En Skansinn var reistur af dönskun einvaldskonungi sem hernaðarmannvirki og ætti samkvæmt hliðstæðu mati því að vera óæskilegur. 

Ég var einmitt í gær að sjá mynd af skrifstofu verkalýðsfélags úti á landi þar sem tvær stórar myndir af Marx og Lenin hanga uppi á vegg. 

Einhver kann að segja að þessar myndir séu mjög óviðeigandi á okkar tímum en ég lít hins vegar á þær sem sterkar minjar um ástand sem var hér á landi á árunum 1920 - 1960, þegar stór hluti þjóðarinnar tók upp gagnrýnislausan átrúnað á þessa menn. 

Á sama hátt tel ég að alls ekki eigi að hrófla við grafhýsi Lenins í Kreml eins og Rússar eru nú að velta fyrir sér, vegna þess að það er gríðarlega áhrifamikil og merk heimild um hina skefjalausu persónudýrkun á þeim Lenin og Stalín, sem var undirstaða einhverrra hrikalegustu glæpaverka sem sagan kann frá að greina. 

Grafhýsið er sterk áminning um að slíkt gerist ekki aftur. 

Kjósa um hvort jarðsetja eigi Lenín

Hin lævísu "tíðahvörf".

Í frétt, sem tengd er þessari bloggfærslu, kemur fram algeng hugsana- og málvilla, sem veður uppi í íslenskum fjölmiðlum og ég kýs að kalla "tíðahvörf."

Hún felst í því að byrjað er að segja frá tilteknu atriði í þátíð í upphafi setningar en síðan skyndlega skipt um tíð í framhaldinu. 

Setningin er svona: "Rannsókn leiddi í ljós að rafsegulbylgjur í örbylgjofni hafi skemmt símann. 

Það tók séra Emil Björnsson, minn gamla fréttastjóra, aðeins eitt tiltal að venja okkur fréttamennina á þeirri tíð af svona villu. "Haltu áfram í sömu tíð og þú byrjar" þrumaði hann. 

Og þá er setningin svona: 

"Rannsókn leiddi í ljós að rafsegulbyljgur í örbylgjuofni hefðu skemmt símann."

Lævís Lee svindlaði á Samsung

Gæti hafa sprungið árið 1372.

Stjörnufræðin og alheimurinn eru heillandi viðfangsefni, raunar svo stór að þau eru á ystu mörkum mannlegs skilnings eða jafnvel ofar mannlegum skilningi.

Vegna þess að risastjarnan Betelgás er í 640 ljósára fjarlægð frá jörðu erum við að sjá hana í sjónaukum eins og hún var árið 1371. 

Hafi hún sprungið árið eftir, árið 1372, munum við ekki sjá það fyrr en á næsta ári. +

Ef hún hins vegar springur ekki fyrr en eftir milljón ár veit enginn hvernig jörðin okkar lítur út þá, hvað þá hvort eða hvaða líf verður á henni. 

Líkurnar á því að við njótum birtunnar af sprengingu hennar eru einn á móti einhverjum hundruðum þúsunda, margfalt minni líkur en eru á því að hundruð milljóna jarðarbúa muni njóta birtunnar sem verður til í ragnarökum allsherjar kjarnorkustyrjaldar. 

Þrátt fyrir alla tækni nútímans er svo margt, sem er okkur hulið.

Það að Betelgás gæti verið sprungin fyrir meira en 600 árum minnir á veturinn 1863 til 1864 þegar Íslendingar vissu í marga mánuði ekki betur en að Friðrik 7, konungur landsins, væri við bestu heilsu þótt hann hefði í raun verið dauður allan þennan tíma og nýr kóngur tekinn við. 

Kóngurinn dó í nóvember 1983, afsakið, 1863, en ekki fréttist um það til Ísland fyrr en fyrsta vorskipið kom til landsins frá Danmörku 1864. 

Jörðin eignast nýja sól

Firring stríðsæðisins.

Niðurstaða ísraelskrar rannsóknarnefndar á árás Ísraelshers á skipalest hjálparsamtaka var fyrirsjáanleg.

Ísraelsmenn komast upp með það að virða að vettugi ályktun Sþ frá 1967 um ólöglegt hernám Vesturbakkans og Gaza og komast líka upp með það að halda fólkinu á Gaza í raun í stærstu fangabúðum heims við hin verstu kjör. 

Þegar slær í brýnu þykir það sjálfsagt lágmark af hálfu Ísraelsmanna að drepa tugi eða hundruð Palestínumanna fyrir hvern fallinn Ísraelsmann. 

Sömuleiðis þykir þeim það sjálfsagt mál að salla fólk niður með vélbyssum ef þeir þykjast sjá teygjubyssur meðal þess.

Elsta kynslóðin í Ísrael ólst upp við það sem sjálfsagt mál að beitt væri skemmdarverkum og hryðjuverkum með tilheyrandi mannfalli til þess að koma sínu fram.

Allar núlifandi kynslóðir landsins síðan hafa lifað við stanslausan stríðsótta og engin þjóð í heimi ver jafn stórum hluta þjóðartekna sinna til hermála né heldur eru herskylda og hugsunarháttur hernaðar jafn snar þáttur í þjóðlífinu og í Ísrael.

Þótt á stundum ríki friður á yfirborðinu á þessum slóðum er það í raun stríðsástand sem er eina ástandið sem þessar þjóðir þekkja. 

Frumorsökin er sú að Gyðingar töldu sig Guðs útvalda þjóð og töldu sig eiga rétt á að endurheimta land, sem þeir hröktust frá fyrir nær tveimur þúsundum ára og valta þar með yfir rétt þess fólks, sem hafði átt þar heima kynslóð fram af kynslóð í allan þennan tíma. 

Þetta er svona álíka og að við Íslendingar krefðust þess að fá í okkar hlut yfirráð yfir vesturströnd Noregs og drjúgan hlut af olíuauðnum þar vegna þess að við hefðum farið þaðan eða hrökklast þaðan fyrir 1100 árum.

Þegar svona ástand myndast fer margt úr böndum og margt af því sem Palestínumenn og nágrannaþjóðirnar hafa gripið til í hinni heiftúðugu baráttu við Ísraelsmenn hefur ekki verið þeim til sóma, heldur gert illt verra og aukið á óttablandna vantrú, þrjósku og hörku Ísraelsmanna. 

Hliðstæður varðandi landvinninga finnast annars staðar þar sem þó ríkir friður. 

Þegar litið er á landakort af Evrópu stingur í augu, að við Eystrasalt er landsvæðið Kaliningrad sem er hluti af Rússlandi, þótt mörg hundruð kílómetrar séu þaðan til Rússlands. 

Þetta var áður Austur-Prússland, hluti af Þýskalandi og þar áður Prússlandi um aldir, en í stríðslok 1945 voru Þjóðverjar hraktir þaðan á brott milljónum saman og Rússum afhent landið. 

Alls voru fjórtán milljónir Þjóðverja hraktir í burtu í stríðlnu þegar ný landamæri Þýskalands og nágrannalandanna voru dregin. 

Ef upp kæmi krafa um að Þjóðverjar fengju Austur-Prússland aftur og milljónir Þjóðverja flyttu þar inn, myndi því umsvifalaust verða hafnað. Eru þó aðeins liðin 66 ár síðan þetta var þýskt land.

Raunar verður að skrifa vandamálin við botn Miðjarðarhafs að mestu leyti að reikning Breta og annarra  Evrópuþjóða auk Bandaríkjanna.

Í Bandaríkjunum hafa Gyðingar ætíð haft mikil ítök í stjórnmálalífinu og sjálfir eiga Bandaríkjamenn þá fortíð að hafa hrifsað land frá frumbyggjum þess með ofbeldi. 

Á millistríðsárunum létu Bretar það eftir Gyðingum að þeir flyttust í stórum stíl inn í Palestínu í þeim tilgangi að stofna þar nýtt Ísraelsríki eftir forskrift Zíonismans.

Eftir brjálæði Helfararinnar sem byggt hafði verið upp á kynþáttahatri í garð Gyðinga, vísuðu þessar þjóðir vandamálinu og afleiðingunum af höndum sér með því að koma því yfir á þjóð í fjarlægu landi, sem ekki hafði komið nálægt Helförinni. 

Á grundvelli þessa má okkur Vesturlandabúum ekki standa á sama það ástand sem við áttum mestan þátt í að skapa í  "Landinu helga". 

  

 

Tyrkir og mannréttindasamtök gagnrýna ísraelska skýrslu

Gömul saga og ný.

Þegar ekið var niður Norðurárdal í Borgarfirði í dag var flatlendið í miðjum dalnum að mestu á kafi í vatni.

Ár eru allar á þessu svæði aurugar og miklu vatnsmeiri en í stórrigningum að sumri til vegna þess hve mikill snjór bráðnar nú í langt upp í fjallahlíðar og inn á heiðarnar. 

Það hefur margoft gerst á þessum tíma árs að hlýindi og mikil rigning hafa komið af stað miklum og illvígum flóðum í tveimur stærstu landbúnaðarhéruðum landsins. 

Raunar hafa fleiri mikil flóð komið víða um land þegar mikil leysing hefur verið. 

Fyrir ofan Reykjavík kom mikið flóð í Elliðaárnar og ána Bugðu fyrir ofan hana og voru gríðarlegir fossar þar sem heilt fljót féll niður Lækjarbotna, en þar er jafnan þurr farvegur mestallt árið. 

Allt fór á flot í Eyjafirði í miklum vorleysingum á síðasta áratug liðinnar aldar og af og til hafa komið í Jökulsá í Fljótsdal og Lagarfljót í miklum haustrigningum. 

Svona er nú einu sinni landið okkar og loftslagið hér. Í upphafi fréttamannsferilsins var hvert flóð stórverkefni í huga manns en nú eru þau svo mörg í minni, að þau hafa gerst heldur hversdagslegri en áður var. 

Eiga von á hressilegu flóði

Bestu samkomur á Íslandi?

Nú er liðinn sólarhringur frá síðustu bloggfærslu minni, óvenju langur tími. Ástæðan er einföld: Ég fór í gær frá Reykjavík norður í Fljót til þess að vinna með heimamönnum við það að halda þar fjölmennt þorrablót í gærkvöldi.

Þetta þýddi heilmikinn undirbúning, einkum vegna þess að núna á eftir er ég búinn að mæla mér mót við harðsnúinn hóp í jeppaklúbb NFS sem ætlar að spreyta sig uppi við Haukadalsskarð, sem liggur milli Haukadals í Dölum og nyrsta hluta Holtavörðuheiðar.

Dagurinn fór því í tvenns konar undirbúning.

Félagsheimilið að Ketilási var troðfullt í gærkvöldi og þar er ekki hægt að hugsa sér betra fólk og betri stemningu en á þessum mögnuðu Þorrablótum úti á landi, sem fólk er búið að hlakka til og undirbúa allt árið.

Á þessum tíma eru allir heima og þetta er nokkurn veginn eini árstíminn þar sem hægt er að reikna með að fáir ef nokkrir séu að þvælast í útlöndum.

Ég hef oft sagt áður að þetta séu hugsanlega bestu samkomur á Íslandi og kvöldið í gærkvöldi var aldeilis guðdómlegt.

Þarna lögður allir á eitt í þrjár klukkustundir við dýrlega dagskrá og gaman var að kasta stökum á gamlan keppnaut í spretthlaupunum hér í gamla daga, Reyni Hjartarson.

Nú er ég í Hvammi í Langadal á æskustöðvum mínum kærum, og hér eru bændur komnir í netsamband og nýta sér tæknina.

þetta verður stuttur stans ef ég á ekki að missa af stefnumótinu í Hrútafirði fyrir jeppaferðina.

Ó, hvað þetta land og þjóð býður upp á dásamlega möguleika á ölum árstímum ef við höfum bara opin augun fyrir því!

Þarf ekki að kosta mikið. Ég er á 38 ára gömlum jeppa sem fer það sem þarf á 38 tommu dekkjunum sínum og kostaði aðeins 220 þúsund krónur, þegar ég keypti hann fyrir sjö árum !

Stærsta vandamálið.

Fækkun nemenda í framhaldsskólum er hið versta mál. Hún þýðir einfaldlega að fólkið, sem hefur flutt úr landi er allt of margt á besta aldri, fjölskyldufólk með börn, sem mörg eru á framhaldsskólaaldri.

Þetta er birtingarmynd þess að atvinnuleysistölur hér heima sýna ekki allt, - heldur er brottflutningur fólks ein birtingarmynd þess. Atvinnulaust fólk flutti einfaldlega til útlanda til að fá vinnu. 

Á sama tíma horfum við fram á að vaxandi hlutfall þjóðarinnar eru ellilífeyrisþegar og tölur Elíasar Péturssonar í Silfri Egils voru sláandi. Núna eru það 4-5 launþegar á vinnualdri sem standa undir því að afla tekna fyrir hvern ellibelg, en ef svo heldur fram sem horfir, verða það aðeins að meðaltali 2,5-3,0 árið 2040. 

Virkjanaframkvæmdir eru ekki lausnin. Hver þeirra veitir að vísu tímabundna vinnu, en síðan verða allir atvinnulausir þegar framkvæmdum lýkur. Ef menn ætla að halda áfram á þeirri braut með sama hraða og verið hefur verður þeim öllum lokið löngu fyrir 2040 með ómældu tjóni á mesta verðmæti Íslands, sem er hin einstæða náttúra landsins. 

Þótt hér yrðu reistar álverksmiðjur sem nýttu alla fáanlega orku landsins og framleiddu alls tvöfalt meira en nú, eða 2,5-3,o milljónir tonna árlega, myndi aðeins 2% af vinnuafli landsins fá atvinnu í þeim. 

Nú verður að hætta "skómigustefnunni" og taka upp ný vinnubrögð. Sú staðreynd að einungis Norðausturland er með fjölgu fólks á landsbyggðinni er athyglisverð. 

Fyrir 20 árum var eina ráðið til að "bjarga Eyjafirði" að reisa álver utan við Akureyri.  Það kom aldrei og þá fóru menn að huga að því eina sem getur "bjargað", fjölbreyttu atvinnulífi fyrir fjölmenntað fólk. 

Fyrir þessu er reynsla í jaðarbyggðum á norðlægum slóðum í öðrum löndum, svo sem í Tromsö í Noregi og í Rjukan, þar sem einhæft atvinnulíf stóriðju fældi unga fólkið í burtu þar til menn fundu ráð til þess að útvega því fjölbreytt störf við uppbyggingu ferðaþjónustu í nærliggjandi byggðum. 

Fækkar í framhaldsskólum

Eitt mesta jafnréttissporið.

Líklega eru lögin um fæðingarorlof eitthvert mesta jafnréttisspor sem stigið hefur verið hér á landi í marga áratugi. Það var því vel til fundið hjá Jóhönnu Sigurðardóttur að velja það til að greina forsætisráðherra Breta frá því sem við gætum þó státað af á þessum erfiðu tímum eftir Hrunið.

Cameron fræddur um íslenska fæðingarorlofið