"Ég er hér enn!" hrópaði Hitler í byrginu.

Síðustu mánuði og vikur seinni heimsstyrjaldarinnar stjórnaði Adolf Hitler ímynduðum herjum að stórum hluta úr byrgi sínu í Berlín.

Þegar hann og Göbbels fréttu af dauða Roosevelts forseta 12. apríl 1945 hrópaði Göbbels: "Þetta eru straumhvörf styrjaldarinnar!" 

Síðan hélt Hitler áfram að stjórna fundum með þeim sem voru með honum í byrginu og þegar Göring vildi reyna að ná friði við vesturveldin setti Hitler hann af og hélt áfram að stjórna til síðasta dags rúmum tveimur vikum síðar. 

Enginn þarf að efast um að í kringum Gaddafi séu ákafir stuðningsmenn og jábræður sem hjálpa honum til að viðhalda firringu sinni.

Slíkir fylgismenn villmannlegra harðstjóra eru uppi á öllum tímum og enn þann dag í dag finnast hópar manna sem dýrka Hitler, dást að afrekum hans og fegra gerðir hans á alla lund.

"Ég er hér enn!" hrópar Gaddafi hróðugur yfir því að hafa haldið völdum með því að ryðja burtu fólki sem ekki er þarna enn. Þetta er "gegt" eins og krakkarnir segja í skilaboðunum.  

„Ég er hér enn"

Hafa aldrei upplifað Dynk.

Fossinn Dynkur í Þjórsá er eitt best varðveitta leyndarmál íslenskrar náttúru, enda full þörf á, ef fyrirætlanir um Norðlingaöldu eiga að ganga fram.

Forsenda fyrir virkjun Þjórsár fyrir ofan fossinn er sú að hann sé óþekktur og óaðgengilegur, enda hefur það þegar borið þann árangur að hópur um áhrif ferðamennsku á svæðið undir hatti Rammaáætlunar telur áhrifin lítil, vegna þess hve fáir hafi komið á svæðið fram að þessu!

Dynkur á fullu afli er að mínum dómi flottasti stórfoss Íslands vegna hins einstæða útlits síns, en hann er samansafn um tuttugu fossa á tveimur stöllum í sama fossstæðinu. 

Um 1920 voru uppi áætlanir um virkjun Gullfoss, sem hefðu valdið meiri umskiptum í þjóðhagslegu tilliti en nokkur önnur virkjanaframkvæmd, vegna þess að landið var vegalaust, að mestu leyti án rafmagns og meirihluti sveitabæja enn torfbæir. 

Nú malar Gullfoss meira gull en hann hefði gert ef hann hefði verið virkjaður. 

Þegar er búið að taka allt að 40% af afli Dynks í burtu með svonefndri Kvíslaveitu þannig að afl hans og hávaðinn, sem hann er kenndur við, njóta sín sjaldan. Dynkur og Gljúfurleitarfoss, sem er skammt fyrir neðan Dynk, eru hvor um sig jafnokar Gullfoss að stærð og möguleikarnir til að nýta sér það eru fyrir hendi og dreifa þar með betur en nú er ferðamannaumferð um þetta svæði.

En á það má ekki minnast, því að þá er hætta á því að þeim verði bjargað eins og Gullfossi á sínum tíma. 

Að lokum má geta þess að blaðamaður, sem hefur farið um allan heim til að skoða fossa og kom hingað til lands fyrir áratug, telur Hraunfossa í Borgarfirði merkilegustu fossa Íslands, einfaldlega vegna þess að engir aðri slíkir finnist í heiminum. 

Það þýðir hið sama og um Gullfoss, að stærðin er ekki aðalatriðið, heldur það hversu sérstætt náttúrufyrirbrigði eru. 

Gullfoss með fallegustu fossum heims

Mest að þakka betri bílum.

Gróðærisbólan fyrir Hrunið var ekki alvond. Hún skilaði til dæmis miklu af nýjum bílum í umferðina, bílum sem voru mun öruggari en áður var.

Gott dæmi um aukið öryggi er hægt að sjá á YouTube þar sem sýndur er árekstur tveggja bíla af gerðinni Chevrolet. "YouTube. Crash test. 1959 Chevrolet Bel Air vs. 2009 Chevrolet Malibu".  

Annar nýr og miklu minni bíll en hinn gamli, sem er sannkallður dreki. 

Er skemmst frá því að nýi bílinn fer alla leið inn í miðjan þann gamla og hefði vafalaust steindrepið bílstjóra hans án þess að séð hefði að ráði á bílstjóra nýja bílsins.  

Þessi gríðarlega framför varðandi öryggi bíla er vafalaust aðalástæðan fyrir færri banaslysum en fyrr og raunar gæti árangurinn verið enn betri ef fólk notaði mikilvægasta öryggisbúnaðinn, bílbeltin. 

Eftir sem áður farast að meðaltali fimm í bílslysum árlega hér á landi vegna þess að bílbelti voru ekki notuð og vanræksla á notkun þeirra veldur tugum alvarlegra slysa, sem annars hefði verið hægt að komast hjá. 

Árið 1968 var dæmi um það hvað mikið forvarnarstarf og fræðsla getur skilað miklum árangri. 

Það ár var skipt úr vinstri umferð í hægri umferð með tilheyrandi miklu átaki í umferðarmálum. 

Óhætt er að fullyrða að aldrei í sögu bílsins á Íslandi hafi ökumenn hugsað jafn mikið um akstur sinn verið vakandi við hann en árið 1968. 

Hvergi færri dauðaslys

Rubicon Atla og Lilju.

"Teningunum er kastað" mun Sesar hafa sagt þegar hann ákvað að halda með her sinn suður fyrir afmarkað valdsvæði sitt og stefna á Rómaborg.

Hann vissi að þótt þessi för hans yfir fljótið sýndist ekki mikill viðburður yrði ekki aftur snúið í komandi allsherjar uppgjöri hans við Pompeius og að yfirreiðin drægi langan dilk á eftir sér. 

Svo er að sjá sem svipað gildi um þau Atla Gíslason og Lilju Mósesdóttur. Úrsögnin úr þingflokknum sýnist hafa sett af stað atburðarás, sem gæti dregið talsverðan dilk á eftir sér. 

Hvort þau Atli og Lilja stefna á Rómaborg íslenskra valda þótt síðar verði, er hins vegar spurning, sem ekki er hægt að svara nú. 

 

Rekin úr nefndum

Af hverju ekki á Húsavík?

Fróðlegt væri að fara ofan í saumana á því af hverju aflþynnuverksmiðjan, sem rís við Akureyri, er þar en ekki á Húsavík.

Talað er um 150 störf við verksmiðjuna, en Húsvíkingum finnst það líklega ekki nóg atvinnuuppbygging fyrir þá, 450 störf við 340 þúsund tonna álver hefur hingað til verið draumsýn þeirra auk virkjana upp á 650 megavött. 

Mér sýnist augljóst að 150 ný störf á fljótlegan hátt við aflþynnuverksmiðju hefði orðið mun betri kostur fyrir Húsvíkinga en flest annað.

Orsakirnar gætu verið aðallega tvær: 

Einblínt hefur verið á álver og það talinn kostur að mikil umsvif vegna virkjanaframkvæmda myndu fylgja því. Þessi umsvif eru hins vegar tímabundin. Ef þúsund manns fá tímabundið atvinnu við slíkar framkvæmdir verða þúsund manns atvinnulausir þegar þeim lýkur.

Húnvetningar þekkja þetta vel frá tímum Blönduvirkjunar og myndu áreiðanlega eftir á hafa kosið að eftir sæti fyrirtæki til frambúðar í héraði, sem nýtti orkuna. 

Álver hefur verið og er enn efst á forgangslista Húsvíkinga og því eðlilegt að aðrir fjárfestar leiti annað. 

Hin orsökin er alþjóðleg: Það er kostur í augum fjárfesta að öflugt og stórt samfélag sé í nánd við starfsemina þar sem velvilji er gagnvart starfseminni og ekkert annað í svo miklum forgangi, að hindra aðkomu fjárfestanna. 

Akureyri og svæðið frá Tröllaskaga austur í Bárðardal fellur undir hina alþjóðlegu skilgreiningu, sem notuð er um borgarsamfélag, "FUA", sem er skammstöfum yfir hugtakið "Functional Urban Area", "Virkt borgarsamfélag".

Með tilkomu Vaðlaheiðaganga yrði Húsavík við jaðar slíks samfélags. En Héðinsfjarðargöng voru sett framar í forgangsröðina. 

Aðeins tvö slík samfélög eru á Íslandi, Akureyri og Reykjavíkursvæðið. 

Öll orka meirihluta þingmanna Norðausturkjördæmis hefur farið í áldrauminn á Bakka og á meðan rís þegjandi og hljóðalaust verksmiðja við Akureyri, sem hefði haft alla þá kosti atvinnustarfsemi sem Húsvíkingar þurftu, svo framarlega sem tæknilega var mögulegt að hún risi þar. 

Mig að hinum yfirþyrmandi álversdraumi sé helst um að kenna að þetta gerist. 

Vilja stækka verksmiðjuna

Í anda eldri Bush.

George Bush eldri sýndi mikla lipurð og kænsku þegar hann fór í Flóastríðið 1991 með stuðningi alþjóðasamfélagsins.  Það var ekki takmark í sjálfu sér í þeirri herför að drepa Saddam Hussein eða fangelsa hann heldur einungis að reka Íraksher út úr Kuweit. 

Bush tók mark á þeim ráðgjöfum sínum sem réðu honum frá því að halda herförinni áfram og leggja Írak undir sig eftir að hafa gereytt íraska hernum.

Þeir spáðu því að ef það yrði gert myndu Bandaríkjamenn í fyrsta lagi ganga lengra en alþjóðasamfélagið samþykkti og í öðru lagi flækjast inn í erfið innanríkismál í Írak sem gætu reynst óleysanleg og dýrkeypt. 

Allt of mikil áhætta væri tekin með þessu.

Bush yngri fór þveröfugt að, gerði það að aðalatriði að handsama Saddam Hussein og drepa hann og neytti allra bragða til að finna ástæður til þess arna með því að fullyrða að Saddam réði yfir gereyðingarvopnum.

Það reyndist blekking sem og það að þetta yrði stutt herför. 

Innrásin var í raun á skjön við ályktun Öryggisráðsins og nú, átta árum eftir innrásina, eru Kanarnir enn í Írak og komast þaðan ekki að svo komnu, hvað sem síðar verður. 

Ekki er ólíklegt að töfin á því að Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna samþykkti ályktun, sem Rússar, Þjóðverjar og Kínverjar brygðu ekki fæti fyrir, hafi stafað af því að fara svipaðar leiðir og Bush eldri gerði, að fullvissa þessar þjóðir um að hernaðaraðgerðirnar yrðu af þeim toga sem Gates varnarmálaráðherra Bandaríkjanna lýsir þar sem hann er staddur í St. Pétursborg í Rússlandi. 

Æðsti draumur Bush yngri var uppfylltur þegar sjónvarpað var frá því þegar Saddam Hussein var dreginn úr holu sinni og sagt í dæmigerðum vestrastíl:  "We´ve got him!" 

Skynsamlegt er hjá Obama, ef hans æðsti draumur er ekki af þessum toga, heldur aðeins það að Líbíumenn sjálfir skuli útkljá sín mál á lýðræðislegan hátt. 

 

P.S.  Vegna athugasemdar væri kannski réttara að síðasta setningin hér að ofan væri svona:

Ef æðsti draumur Obama er ekki af þessum toga, heldur aðeins það að Líbíumenn útkljái mál sín á lýðræðislegan hátt, er það skynsamlegt hjá Bandaríkjaforseta.

 

Þjóðin ákveði framtíð Gaddafis

"Reynsluheimur", umhverfi og menning.

Í svari menntamálaráðherra við fyrirspurn Sivjar Friðleifsdóttur varðandi hlutdeild erlends sjónvarpsefnis í dagskrá Sjónvarpsins kemur glögglega í ljós að það efni sem rímar best við "reynsluheim" Íslendinga, umhverfi okkar, þjóðhagi og menningu, er vinsælast að öðru jöfnu. 

Ekki er svo að sjá að með í svarinu hafi fylgt hvað viðkomandi efni kostaði, og kann skýringin á hinni miklu hlutdeild bandarísks sjónvarpsefnis að vera sú að það sé ódýrara en hið norræna. 

Á fyrstu árum sjónvarps fengu Íslendingar mikið sjónvarpsefni á vildarkjörum frá Norðurlöndunum í gegnum samstarf norrænu þjóðanna í Nordvision.  Byggðist það það þá á "vöruskiptum", þannig að við lögðum Nordvision í té íslenskt efni á móti efni hinna Norðurlandaþjóðanna. 

Alla tíð hefur hlutdeild engilsaxnesks efnis verið mjög stór í sjónvarpi hér á landi, og byggist það á hinni yfir sterku hefð og stöðu í kvikmyndaiðnaðiðum sem Bandaríkjamenn og Bretar hafa haft allt frá árdaga kvikmynda. 

Þótt þjóðhagir, reynsluheimur, umhverfi og menning ráði miklu um það hvað fólk vill sjá má það ekki hafa það í för með sér að valið á bandarísku og bresku efni verið nánast sjálfvirkt, heldur verður að huga vel að því besta sem kemur annars staðar frá. 

Á 21. öldinni er mjög brýnt að heimsmynd okkar sé ekki brengluð af heimóttarskap. 

Mér koma til dæmis í hug tveir franskir heimildarþættir um olíumál heimsins, sem voru sýndir nýlega í Sjónvarpinu.  Þeir voru svo góðir, fræðandi og bjuggu yfir svo nauðsynlegum upplýsingum fyrir nútímafólk, að þeir ættu að vera skylduefni að horfa á. 

 

 

Lítill en vinsæll hlutur norræns efnis í RÚV

Má lítið út af bregða.

Tæknilega séð er verið að gera það sama með árásunum á stjórnstöðvar, loftvarnarstöðvar og ratsjárstöðvar o. s. frv. í Líbíu og Luftwaffe reyndi að gera sumarið 1940 varðandi sams konar stöðvar Breta.

Ætlun Þjóðverja þá var að koma á "flugbanni" yfir Bretlandi, þ. e. að eyða möguleikum Breta á að nota flugher sinn. 

En áætlun Luftwaffe mistókst vegna þess hve öflugur flugher Breta var og að stórlega skorti á nákvæmni í árásunum á stöðvar hans. 

Loks fór svo að þýskur flugmaður sleppti fyrir mistök sprengjum yfir London, og eru það einhver afdrifaríkustu mistök, sem gerð hafa verið í hernaði, því að í hefndarskyni gerðu Bretar loftárás á Berlín og eftir hana hættu Þjóðverjar að ráðast á fyrri skotmörk sín, en einbeittu sér að árásum á London. 

Hin tiltölulega litlu mistök eins flugmanns í ágústlok 1940 urðu að vendipunkti sem réði úrslitum þegar upp var staðið. 

Tæknilegir yfirburðir bandamanna nú gagnvart flugher Líbíu eru slíkir að samanburður við orrustuna um Bretland 1940 er líkast til út í hött hvað það varðar.

Sömuleiðis er nákvæmnin í árásum bandamanna á allt öðru plani en var í árásunum á flugvelli og ratstjárstöðvar Breta sumarið 1940. 

En ljóst er þó að lítið má út af bregða eins og sést á fjarlægðinni frá stjórnstöðinni í höfuðstöðvum Gaddafis til tjalds hans. 

Mikil og eðlileg viðkvæmni ríkir í Arabaheiminum gagnvart því að ekki verði mannfall í árásum, sem eiga að koma í veg fyrir mannfall. Það má lítið út af bregða og minnast má digurbarkalegra ummæla á sínum tíma um nákvæmni árása á mannvirki í Írak, þar sem í ljós kom, að þeirri tækni gat skeikað verulega. 

Ráðist á stjórnstöð Gaddafis

Reagan lét plaffa á hann, Obama varla.

Ronald Reagan lét ráðast beint á Gaddafi á sínum tíma og meðal þeirra sem féllu var fósturdóttir hans, ef ég man rétt.

Gaddafi sjálfur slapp en fyrir Araba er það mikið áfall að geta ekki varið heimili sitt og fjölskuldu og eftir hana breytti Gaddafi um hegðun og lét af mesta gassaganginum. 

Árásin á Reaganstímanum misheppnaðist að vísu hvað það snerti að drepa Gaddafi sjálfan og allt til þessa dags hefur hann því leikið lausum hala eftir því sem hann hefur haft þor til. 

Honum tókst af klókindum að slaka það mikið á andspyrnu sinni gegn vestrænum ríkjum, að hann fékk viðskiptabanni Sameinu þjóðarnna aflétt árið 2003. 

Síðan þá hefur hann notað sér þessa bættu aðstöðu óspart í tengslum við olíuframleiðslu landsins og tókst meira að segja með blekkingum að fá látinn lausan hryðjuverkamann, sem bar ábyrgð á sprengingu farþegaþotu yfir Lockerby, á þeim forsendum að hann væri við dauðans dyr vegna banvæns krabbameins. 

Kauðanum var tekið sem þjóðhetju þegar heim kom og ekki vitað annað en að hann sé frískur vel. 

Bein árás á Gaddafi myndi varla kála honum núna en valda skaðlegu og óþörfu mannfalli.

Allt dráp á óbreyttum borgurum mun stórskaða aðgerðir bandamanna, því að aðgerðir þeirra eiga að miða að því að bjarga lífi borgaranna en ekki að tortíma því.

Obama mun því varla feta í fótspor kúrekamyndaleikarans byssuglaða. 

Áköf loftvarnaskothríð

Þekkt fyrirbæri varðandi "neysluna."

Það er þekkt fyrirbæri í tengslum við vandamál fíkniefnaneytenda, þar með taldir áfengisfíklar, að bætt aðgengi að efnunum og meiri nálægð þeirra eykur neysluna.

Fíkill, sem er að reyna að komast á réttan kjöl, fær eftir meðferðina hjálparmann (sponsor), sem fíkillinn felur alræðisvald hvað þetta snertir og hvaðeina sem kemur fíkninni við. 

Ef fíkillinn vill til dæmis fara á samkomu, sem lítur sakleysislega út, kannski bara afmæli eða slíkt, gerir hann hjálparmanni sínum grein fyrir því hvernig samkoman muni verða, hverjir verði þar og hvers verði líklega neytt. 

Komist hjálparmaðurinn að þeirri niðurstöðu að líklega verði of mikil neysla eða of mikið af vímuefnaneytendum bannar hann fíklinum harðlega að fara á samkomuna. 

Það kann að virðast fúlt en hér er venjulega um líf eða dauða að tefla fyrir fíkilinn sem beygir sig undir þá staðreynd. 

Britney Spears virðist vera í aðstöðu, sem líkist þessu, og þá duga engin vettlingatök, - allt verður að leggjast á eitt um að halda freistingunni og fíkninni frá. 

Ekkert áfengi og engin eiturlyf