Eitt minnsta líffærið og stærsta atriðið.

Raddböndin eru svo hlægilega lítið líffæri að miðað við smæðina ættu þau að vera lítils virði.

En þrátt fyrir þessa smæð virðast möguleikar á mismun mannsradda vera svo óendanlega miklir, að sífellt koma fram nýjar raddir sem eru engum öðrum líkar.

Og slíkar raddir eru margar hverjar milljarða virði og hver millmetri viðkomandi raddbanda metinn á milljónir.

Björk Guðmundsdóttir er ákaflega hæfileikaríkur listamaður og snillingur á sínu sviði, en þegar öllu er á botninn hvolft, er það rödd hennar sem er svo einstök, að án hennar hefði hún varla náð heimsfrægð og við missi hennar væri illa komið fyrir henni.

Sumar raddir eru svo einstakar og svo persónulegar að engu verður við jafnað.  Nokkur dæmi:  Ellý Vilhjálms, Nat King Cole, Jussi Björling, Haukur Morthens, Guðrún Á Símonar, Stefán Íslandi, Erla Þorsteinsdóttir, Michael Buffer.

Þekkjast úr á löngu færi.

Og raddönd þeirra, sem verða að nota þau sem verkfæri, verða seint ofmetnar, jafnvel þótt þau séu út af fyrir sig  ekkert sérstök.

Allt frá fyrstu árum mínum sem

Smá reynslussaga:  Þegar ég byrjaði að koma fram, misbauð ég raddböndum mínum gróflega, einkum með eftirhermum og ofnotkun.

Margir tugir jólaskemmtana á "jólasveinavertíð", sem stóð í aðeins tíu daga með allt að 50-60 skemmtunum, fóru alveg sérstaklega illa með röddina.  Á öllum þessum skemmtunum bjagaði ég röddina og breytti henni til að skapa persónuna Gáttaþef.  Slíkt fer alveg sérstaklega illa með raddöndin.

Í lok þessarar jólatranar þurfti ég að lækka hæðina á lögunum í allt að hálftón á dag, og með tímanum fórum við Haukur Heiðar Ingólfsson að kalla þetta "jólasveinatóntegundir."

Tónsvið mitt í upphafi var ekki hátt, náði í mesta lagi upp á F eða Fís, en þegar héraðsmótin og einkum Sumargleðin bættust á sumrin við jólasveinastandið á veturna og "áramótavertíðina" í janúar-apríl sumrin,  féll röddin og varð afar tæp á löngum köflum.

Sem dæmi um "áramótavertíðina" má nefna að í febrúar 1973 skemmti ég um fjórar helgar á 55 skemmtunum eða 14 skemmtunum hverja helgi.

Oft var prógrammið með gríðarlegri líkamlegri áreynslu í ætt við aerobikk í reykmettuðu lofti og innbyrtur var sígarettureykur á við það sem gerist hjá reykingamönnum sem keðjureykja.

Á síðustu árum Sumargleðinnar voru raddböndin þanin í allt að sex klukkstundir hvert kvöld á tímabilinu frá klukkan 9 um kvöldið til þrjú um nóttina.

Þetta var náttúrulega bilun.

Svo var komið að eftir 40 ára feril fyrir um það bil tíu árum var efsta nótan, sem ég tók án mikilla vandræða, komin niður í D, og læknar sögðu´mér að hnúðar væru á bólgnum raddböndunum og ég myndi missa röddina ef ég söðlaði ekki um í notkun hennar.

Eina lækningin væri hvíld og að "halda kjafti".

Að sjálfsögðu var ekki um það að ræða að þagna heldur að fara í áreynslubindindi og stórminnka álagið.

Þetta var þolinmæðisverk sem hefur ekki skilað sér til fulls fyrr en á síðasta ári, þegar ég uppgötvaði, að ég komst á ný upp á F eða Fís eins og fyrir 50 árum.

 

Björk óttaðist að missa röddina

Fyrirtæki mótsagnanna.

Ég efast um að allir geri sér grein fyrir því hve gríðarleg bylting fyrir Íslendinga  tilkoma Iceland Express var árið 2003. 

Rofin var áratuga einokun á flugi til og frá Íslandi, sem var algerlega óviðunandi ástand á 21. öldinni.

Ein af ástæðum þess að Íslendingar gengu Noregskonungi á hönd 1262 var að siglingar til og frá landinu voru ekki lengur tryggar og orðnar of stopular.

Það hefur verið sagt að víglínan í baráttunni við að halda byggð í landinu liggi ekki lengur við Hvalfjörð og Þjórsá, heldur í Leifsstöð, og í alþjóðasamfélagi nútímans er ein af forsendum þess að land sé lífvænlegt fyrir fólk, að samgöngur séu sem greiðastar og frjálsastar.

Saga Iceland Express á þessu ári er full af mótsögnum. Í fréttum er greint frá fjölgun farþega og í sjónvarpi hefur mátt sá afar vel heppnaða og árangursríka auglýsingaherferð.

Á sama tíma hefur fréttum af seinkunum og uppákomum fjölgað svo mjög, að Heimir Már Pétursson upplýsingafulltrúi hefur ekki átt sjö dagana sæla.

Birgir Jónsson ætti að vita hvað hann er að segja og gera og hvað sé helst til ráða, - maður með nokkurra ára reynslu fyrr á árum af því að stýra flugfélaginu, en hverfur nú frá störfum með methraða.

Á sínum tíma lýsti Hannes Smárason því í tímaritsviðtali á eftirminnilegan hátt hvaða hugsunarháttur lægi á bak við eignarhald hans á flugfélögum og sé svipaður hugsunarháttur það sem öllu ræður hjá Iceland Express er það ekki mjög traustvekjandi.

P. S.  Nú má sjá á viðbrögðum stjórnar Iceland Express að "einkavinavæðing" Birgis varðandi mannaráðningari og uppsagnir hafi verið aðal ágreiningsmálið. Þar með virðist þetta mál stefna í að verða einhvers konar leðjuslagur.

 

Forstjóri Iceland Express hættur

Því lengur sem maður lifir, því meiri líkur...

Þegar Berlusconi segir vilja lifa að eilífu er kannski ekki víst við hvaða líf hann á, þetta jarðneska eða eitthvað annað. 

Eigi hann við hið jarðneska líf ætti hann að íhuga hvort ósk hans sé raunhæf.

Að minnsta kosti þurfti ég að komast á áttræðisaldur til að átta mig á þeim sannindum, sem ég hef formað í eftirfarandi spakmæli: ´

"Því lengur sem maður lifir, því meiri líkur eru á að maður drepist."

Með öðrum orðum: Við fáum öll að gjöf þrenns konar daga, fæðingardag, lífdaga og dauðadag.

Því fleiri sem lífdagarnir verða, því meiri líkur eru á því að einhver þeirra verði að dauðadegi.

Svo einfalt er það.

 

P. S.  Ég hitti séra Hjálmar Jónsson í kvöld og minntist á þetta og þá varð til annað spakmæli um svipað viðfangsefni:

"Afmæli lengja lífið.  Því fleiri afmæli, sem menn eiga, því langlífari verða þeir."

Berlusconi vill lifa að eilífu

Erfiðustu viðfangsefnin.

Vofveifleg andlát og slysfarir eru erfiðustu viðfangsefni þeirra stétta, sem tengjast þeim, svo sem læknum, fjölmiðlafólki, lögreglu og prestum.

Það má ekkert út af bregða og verður að fara sérstaklega varlega og hafa í huga, að tilfinningar aðastandenda og vina eru eldfimar og að reiði getur verið fullkomlega eðlileg viðbrögð þeirra, sem eiga um sárt að binda.

Á löngum ferli mínum sem fjölmiðlamaður þurfti ég að ganga í gegnum það að þurfa í máli og myndum að greina frá verstu stórslysum síðasta fjórðungs 20. aldarinnar, allt frá snjóflóðunum í Neskaupstað til snjóflóðanna miklu 1995.

Það varð að vega og meta hvert orð og hvert myndskeið og aldrei var meiri þörf á því að margtékka á því að hvergi fyndist villa né missögn.

Ég gæti nefnt mörg dæmi um þetta.  Fyrsti fréttastjórinn minn, Emil Björnsson, var prestur, var því reynslunni ríkarii og miðlaði af henni. Ég reyndi mitt besta en slapp þó ekki alveg við að gera mistök.

Tel mig þó hafa verið heppinn, miðað við allan þann fjölda slysa og harmleikja, sem ég þurfti að fást við, að þau voru ekki fleiri né alvarlegri.

Eitt af því sem veldur aðstandendum oft hvað mestum sársauka er það, hvernig þeir frétta af slysinu.  Við þekkjum það öll að stærstu fréttirnar, sem við fáum á lífsleiðinni, eru þannig, að við munum nákvæmlega hvar við vorum þegar þær bárust okkur, og það er alls ekki sama, hvernig það gerist.

Á tímum farsímans og netsins hefur vandinn aukist stórlega og ekki öfundsvert fyrir lögreglu, lækna og fjölmiðlafólk að meta, hvernig eigi að höndla þetta.

Mistökin, sem nú er greint frá að hafi orðið varðandi harmleikinn á Útey, eru ótrúleg og nístandi sár fyrir það fólk sem þau bitna á.

Orðin "aðgát skal höfð í nærveru sálar" eiga sjaldan eins vel við og í þessum efnum.

Sigurveig Jónsdóttir, fyrrum fréttamaður og fréttastjóri, sagði við mig að þegar hún væri í vafa um það hvað ætti að segja og sýna, færi hún eftir því sem "maginn" segði henni, þ. e. ef hún fengi ónotatilfinningu á maganum, ætti að hætta við eða bíða og sjá til.

"Maginn segir mér að við eigum að bíða".

Mín dýrkeypta reynsla var sú að ekki ætti að hika við að taka myndir og afla upplýsinga, þótt það gæti verið afar erfitt og sárt.  Þarna væri um að ræða nauðsynleg gögn.

Það sem skipti máli væri ekki að myndirnar væru teknar, heldur hvort eða hvenær þær yrðu sýndar.

Þetta hafði ég til dæmis í huga þegar ég kom á vettvang hræðilegs slyss og tók myndir þar af illa útleiknu flaki sem var miðpunkturinn á hörmulegasta vettvangi slyss, sem ég hef komið á.

Ég tók fyrst nærmyndir og síðan færði ég mig lengra í burtu og hélt áfram að taka myndir þar til þær síðustu voru orðnar afar víðar og sýndu mjög lítið.

Ég fór síðan yfir myndirnar með fréttastjóranum og við ákváðum að sýna ekki þær myndir, sem teknar voru næst flaki farartækisins, sem um ræddi, og heldur ekki myndirnar sem voru teknar aðeins fjær, heldur myndirnar sem voru teknar það fjarri, að þær sýndu nokkurn veginn nógu mikið til að vera nothæf heimild, en að aðstandendur, sem sæu þær í sjónvarpinu, fengju þá tilfinningu, þegar þeir sæu þær, að við hefðum sýnt þeim tillitssemi í myndbirtingunni.

Þetta tókst, - ég vissi af biturnni reynslu annarra, að þetta var stórmál, og að ekkart mátti útaf bregða.

Niðurstaða: allan efa á að túlka aðstandendum í vil.

Sagt að börn þeirra væru á lífi

Setti Grettir afhoggið höfuð Gláms við "þjóðina"?

Í Grettis sögu segir frá því, eftir því sem mig minnir (60ár síðan ég las söguna) eitthvað á þessa leið: "Hjó Grettir höfuðið af Glámi og setti  það við þjóin", það er við rassinn á honum.

Nú þarf að fara endurskoða þessa frásögn og tilgang þessa verknaðar Grettis ef marka má það orðalag sem notað er í frétt á mbl.is um þjóhnappa Pippu og annarra frægra kvenna, því að þeir eru hvað eftir annað kallaðir "þjóðhnappar" í fréttinni.

Er það auðvitað miklu virðulegra heiti en þjóhnappar og hefur rassi kvenna verið lyft með þessu til aukinnar virðingar, því orðið þjóð felur í sér talsverða virðingu.

Grettir hugðist gera Glámi það til háðungar og niðurlægingar að segja haus hann við þjóin en ef hin nýja merking þessa líkamshluta ryður sér til rúms hefur hann sett afhogginn hausinn við þjóðina og þá viljað gera þetta ljóta höfuð að þjóðargjöf, hvorki meira né minna !

P. S.  Nú sé ég að búið er að breyta þjóðhnöppum í þjóhnappa í frétt mbl. is og er það vel, eins konar þjóþrifaverk, sem er ágætis nýyrði yfir sögnina að skeina.

Þjóhnappar Pippu vinsælastir

Yndislegt að heyra.

Ég kynntist Þuríði Sigurðardóttur fyrst þegar ég gerði fyrir hana texta fyrir fyrstu plötuna, sem hún söng inn á, aðeins 17 ára gömul "unglingastjarna".

Síðan tók við samstarf með henni, Magnúsi Ingimarssyni og Vilhjálmi Vilhjálmssyni á héraðsmótum Sjálfstæðisflokksins um allt land og æ síðan, meðal annars í Áramótaskaupinu 1967, sem var fyrstu árin dálítið öðruvísi en síðar, - hugsað sem kabarett eða revía.

Á árunum 1976 til 1979 lék hún stórt hlutverk í Sumargleðinni og síðan þá hefur hún verið einn af mínum bestu vinum, skemmtileg, uppbyggileg og gegnheil.  

Varla er hægt að hugsa sér betri mótsöngvara í dúett en hana.

Það er yndislegt að heyra að tónleikarnir gangi vel hjá henni.  Einn af mörgum textum sem ég hef gert fyrir hana kom fyrir tilviljun upp í hugann fyrir tveimur dögum, en það var íslenskur texti við lagið Blue Bayou, sem hún söng alveg sérstaklega vel í þætti Hemma Gunn á sínum tíma.

Nú hef týnt þessum texta en mikið væri gaman ef hún fyndi hann fyrir mig, að ég nú ekki talaði um ef hún syngi hann á ný.

 

Þuríður Sigurðardóttir fær krílið lánað reglulega

Endurreist ?

KB-höllin í Kaupmannahöfn var eitt þeirra fyrirbæra sem fangaði huga 14 ára íslensks unglings sumarið 1955 þegar hann dvaldi í sex vikur á heimili góðra danskra hjóna skammt frá höllinni í þeim hluta borgarinnar, sem tilheyrði Friðriksbergi, og teygaði í sig andrúmsloft Borgarinnar við Sundið.

Þá var stærsta íþrótta- og sýningarhús Íslands hermannabraggi við býlið Hálogaland, ekki langt þar frá sem Vogaskóli er núna.

Ég var á ferli daglega í könnunarferðum um borgina og finnst ég æ síðan ævinlega vera kominn heim, ef ég staldra við í Höfn á leið til Íslands frá fjarlægari löndum.

Allt var svo framandi og miklu stærra en heima, trén, húsin, umferðin, strætin. Líka hitinn, enda var sumarið 1955 eitt það sólríkasta og heitasta, sem komið hafði í Kaupmannahöfn, en sumarið 1955 var hins vegar eitt mesta rigningasumar, sem komið hefur á Suðurlandi.

Reykjavík var þá lágreist 50 þúsund manna bæjarfélag, hæstu íbúðar- og skrifstofubyggingar aðeins 4-6 hæðir, og aðeins tveir turnar í borginni, Sjómannaskólaturninn og turn Landakotskirkju.

Meirihluti gatna í Reykjavík voru malargötur og braggahverfi enn víða um borgina.

Siglingin frá Íslandi allt inn að hafnarbakka í hjarta Kaupmannahafnar var ævintýri.

Á þessum tíma fóru íslensk börn og unglingar yfirleitt ekki til útlanda. Flugið hafði ekki öðlast sinn núverandi sess og það var talað um að fara í siglingu, þegar fullorðna fólkið fór í utanlandsferð.

Íslenskt alþýðufólk átti þar að auki þess yfirleitt ekki kost að fara til útlanda nema þá helst sjómennirnir og farmennirnir.

Það eina á Íslandi, sem var stærra en í Danmörku, voru bílarnir, sem flestir voru stórir amerískir bílar heima, en hins vegar litlir evrópskir í Danmörku og reiðhjólin yfirgnæfandi í umferðinni, svo að stóru göturnar sem lágu að Ráðhústorginu voru oft þaktar reiðhjólafólki á álagstímum.

Þegar ég sagði Dönunum frá amerísku bílunum heima trúðu þeir mér varla.

Kókakóla fékkst ekki í Danmörku, aðeins danskur kóladrykkur, Jolly Cola.  

Eitt hinna eftirminnilegu fyrirbæra í Höfn var KB-höllin, risasmíð á þess tíma mælikvarða.

Danir rækta vel menningarsögu sína og er gott dæmi um það hvernig þeir fluttu upphaflegu flugstöðina á Kastrup um set og settu niður á nýjum stað þegar þeir reistu aðra í staðinn.

Vonandi verður KB-höllin endurreist með bættum brunavörnum, en það hlýtur að verða rannsóknarefni hvernig hægt var að tala um stórbættar brunavarnir í húsi sem brann svo gersamlega, að slökkviliðsmenn gáfust upp við að reyna að berjast við eldinn.

KB-hallen verður ekki bjargað

"Ameríski draumurinn" ekki lengur Bandaríkin?

Þegar straumur innflytjenda var sem mestur til Bandaríkjanna sáu menn landið og möguleikana þar í hillingum. Það var talað um "ameríska drauminn" þar sem allir gátu neytt eigin verðleika til að verða ríkir og hamingjusamir. "Fame and fortune".

Bandaríkjamenn sjálfir hafa líka alla tíð verið iðnir við að setja samasemmerki á milli Ameríku og Bandaríkjanna. Þegar þeir tala um "America" og "Americans" eiga þeir yfirleitt við Bandaríkin, enda Kanadíska þjóðin aðeins litli bróðir á við norðanverðan útjaðar byggilegs land í Norður-Ameríku.

Þegar við tölum um "Kanann" eða "Kanana" eigum við alltaf við Bandaríkjamenn en ekki við Kanadamenn.

Kanadamennirnir, sem gegndu hér herskyldu á stríðsárunum voru aldrei kallaðir "Kanar" heldur Kanadamenn.

Nú sýnir könnun á viðhorfi almennings til fimmtíu landa víðs vegar í heiminum, að Kanada er efst á blaði og Svíþjóð rétt á eftir.

Bæði eru þessi lönd vetrarköld og liggja á norðurslóðum. Það rímar ekki við það að fólk vilji yfirleitt leita til hlýrri landa heldur er það þjóðfélagið sjálft sem vegur þyngst.

Er þá einhver munur á Kanada og Bandaríkjunum, svo mikill munur að Bandaríkin eru miklu neðar á vinsædlalistanum en Kanada? 

Ójá, á mörgum sviðum. Öryggi fólks vegur áreiðanlega þungt. Byssueign er margföld í Bandaríkjunum miðað við það sem er í Kanada og morð og glæpir miklu fátíðari. Velferð og auður verða meira virði ef friðsæld og öryggi fylgja með.

Bandaríkin gjalda þess að vera skotspónn og stuðpúði vestrænna ríkja vegna hins sjálfskipaða lögreglu-, forystu- og yfirvaldshlutverks sem þau hafa smám saman tekið sér í alþjóðamálum.

Það er áreiðanlega mikill munur á velvilja almennings í heiminum til hins tiltölulega friðsæla lands Kanada, sem er svo miklu minna upp á kant við aðrar þjóðir en stóri bróðir í suðri.  Hæfilega fámenn og fjarlægt til að halda sig til hlés og slá ekki mikið um sig.

Flestir kostir Vesturheims eru fyrir hendi í Kanada og færri ókostir.  Maður á oft afar erfitt með að sjá muninn á því að vera á ferð fyrir norðan eða sunnan landamærin og lífskjörin eru svipuð peningalega.

Svipað er áreiðanlega hægt að segja um þau Norðurlönd, sem komast ofar á vinsældalistann en margfalt fjölmennari og öflugri ríki sunnar í Evrópu, þar sem þó er hlýrra veðurfar.

 

Best að eiga heima í Kanada

Á þá að banna "hérann"?

Það fyrirbæri að láta einhvern halda uppi miklum hraða í upphafi millivegalengda- og þolhlaupa er næstum jafn gamalt og hlaupin sjálf.

Þetta var gert á þann hátt að einn keppandinn, sem hvort eð er var ekki líklegur til að vera í fyrstu sætunum, fórnaði sér fyrir hina með því að halda uppi sjúklega miklum hraða ákveðna upphafsvegalengd hlaupsins og draga hina keppendurna með sér.

Þegar "hérinn" eins og svona hlauparar voru kallaði, höfðu ofkeyrt sig, gáfust þeir upp og hættu keppni.

Ég held að afar erfitt verið að sjá við svona fyrirbæri og þar með að fara að banna þátttöku beggja kynja í sama hlaupinu.

Nýjar hlaupareglur: Met kvenna gerð ógild

Merkur áfangi fyrir íslenska fjölmiðlun.

Tvær tilnefningar til Emmy-verðlauna er mikil viðurkenning fyrir íslenska fjölmiðlun og kvikmyndagerð.

Þótt verðlaunin hafi falli í skaut annarra er ástæða til að gleðjast yfir tilnefningunum og minnast þess að fréttastofa RUV hreppti verðlaun Samtaka evrópskra sjónvarpsstöðva fyrir umfjöllun sína um eldgosið í Eyjafjallajökli.

Ég varð vitni að því á vettvangi þeirra hamfara hve undrandi besta fagfólk stærstu erlendu sjónvarpsstöðvanna varð yfir alhliða fagmennsku og færni íslenskra starfsystkina sinna, ekki aðeins við fréttaöflun, kvikmyndatöku, miðlun frétta og dagskrárgerð, heldur einnig við fyrirgreiðslu og tæknilega aðstoð við hið erlenda fjölmiðlafólk.

Það hefur verið ævintýri líkast að fylgjast með hinum stórstígu framförum á þessu sviði hér allt frá stofnun Sjónvarpsins 1966 og forréttindi að hafa mátt vera inni í hringiðu þeirra allt frá fyrstu árum þess.

Emmy-verðlaun ekki til Íslendinga