Að vera samkvæmur sjálfum sér.

Allt frá fjórða áratug síðustu aldar hefur það vafist fyrir mönnum, í hverju það felist að vera samkvæmur sjálfum sér í utanríkismálum. Á tímum Komintern og "Moskvulínu" sveifluðust íslenskir kommúnistar til og frá eftir línunni að austan og því hvað hentaði best alheimskomúnismanum. 

Þetta leit í flestra augum út sem hámark ósamkvæmninnar en kommarnir sjálfir voru þó samkvæmir sjálfum sér hvað snerti stuðning við heimsbyltinguna.

Við undirritun Keflavíkursamningsins 1947 og NATO samningsins 1949 var því lýst yfir að Ísland væri og yrði herlaust land á friðartímum og Íslendingar hefðu sjálfir aldrei her. Andstæðingum þeirra samninga þótti ósamkvæmni gæta í þessum yfirlýsingum af því að Keflavíkurflugvöllur yrði augljóslega notaður fyrir flutninga á hergögnum og herliði ef Bandaríkjamönnum þætti nauðsyn bera til þess.

Fylgjendum samninganna fannst þeir vera samkvæmir sjálfum sér, bentu á skilyrði Íslendinga væri einstakt, og að kommúnistar hefðu viljað fá stórveldin, Sovétríkin, Bretland og Bandaríkin til að ábyrgjast saman hlutleysi Íslands, en það myndi augljóslega geta kostað hið sama og gerðist í upphafi Fyrri heimsstyrjaldarinnar þegar slíkur samningur dró Belgíu og Breta inn í stríðið.

Þegar Varnarliðið kom 1951 var það á grundvelli þess að vegna Kóreustríðsins og vaxandi stríðshættu væru ekki lengur friðartímar.

Þegar þíða varð um stund 1955-56 í Kalda stríðinu vildu allir flokkar á þingi nema Sjálfstæðisflokkurinn skilgreina heimsástandið sem friðartíma og reka herinn.

En innrás Sovétríkjanna í Ungverjaland og Breta, Frakka og Ísraelsmanna inn í Egyptaland gaf Framsóknarflokknum og Alþýðuflokknum átyllu til að draga það að reka herinn burt.  

Svipað gerðist hjá Vinstri stjórninni 1971-74 án þess að séð væri umtalsverð breyting í ófriðarátt í heiminum þá.

Tveir menn, Davíð Oddsson og Halldór Ásgrímsson, ákváðu í raun 2003 að Íslendingar skyldu styðja innrás og ólöglegan hernað á hendur Írökum og nokkrir einstaklingar vou sendir þangað og til Afganistan til að lúta heraga NATO.

Í sáttmála NATO er sagt að árás á eitt ríki í bandalaginu skoðist sem árás á þau öll. En ekkert ákvæði er um það að öll rikin séu skuldbundin til að taka þátt í árásum ríkja í bandalaginu á önnur ríki.

Fordæmi er fyrir svipuðu í sögunni. Þrátt fyrir hernaðarbandalag Öxulveldanna töldu Ítalir sér ekki skylt að lýsa yfir stríði þegar Þjóðverjar réðust inn í Pólland 1939 og Japanir töldu sér ekki skylt að ráðast á Sovétríkin þegar Þjóðverjar réðust á þau. Hefðu hins vegar verið skuldbundnir er Sovétríkin hefðu ráðist á Þjóðverja.

Þjóðverjar voru ekki skuldbundnir til að segja BNA stríð á hendur þegar Japanir réðust á Perluhöfn, en Hitler gerði það samt, og það voru mikil mistök af hans hálfu.

Ögmundur Jónasson er samkvæmur sjálfum sér í prinsippinu í andstöðu sinni gegn því að Íslendingar styðji hernaðarárásir á samtökin sem kenna sig við íslamskt ríki.  

En þá vakna ýmsar spurningar. Verður ekki að rísa gegn svo villimannlegri hreyfingu af öllu afli, rétt eins og risið var gegn nasistum á sínum tíma?

Og þá vaknar aftur spurning, í þetta sinn um skilgreiningu á villimennsku.

Hvort eru meiri villimennska, hótanir íslamistanna að hálshöggva fólk og limlesta í nafni trúarbragða, eða sú hótun risaveldanna í Kalda stríðinu að eyða öllu lífi í eldi kjarnorkustríðs í ríki andstæðinganna?  

 

Ögmundur styður ekki árásir á Ríki íslam

Hillary er ekki sama og Bill.

Það yrði flott fyrir Bandaríkin ef Hillary Clinton yrði næsti forseti þeirra. Þá er búið að sjá bæði þeldökkan mann og konu við völd þar. 

Bill Clinton og Al Gore komust að 1992 af því að þeir voru frjálslyndir, framsæknir og umbótasinnaðir.

Eins og hjá öllum forsetum dofnaði yfir þeim þegar þeir fóru að reka sig á veggi og fást við raunveruleika stjórnmálanna, en Clinton tókst til dæmis að ná langt í áttina að samkomulagi milli Ísraelsmanna og Palestínumanna þótt aftur hrykki í baklás.

Um glæsileika og persónutöfra Bills þarf ekki að hafa mörg orð.

En það, að hann og Hillary eru hjón, og hafi því orðið samferða í gegnum hið pólitíska líf, segir í raun ekkert um það hvernig forseti Hillary muni verða.

Víst er hún framsækin og frjálslynd í jafnréttismálum en ýmislegt sem hún hefur sagt og gert bendir til þess að skoðanir hennar á ýmsum öðrum viðfangsefnum á sviði heimsstjórnmálanna, svo sem ástandinu í Miðausturlöndum,  séu mun íhaldssamari og stirðari en var hjá manni hennar.

Það er aldrei að vita nema einhver yngri,  sem nú er nær óþekktur, eins og Obama var árið 2006, komi fram á sjónarsviðið og bjóði upp á framsæknari hugmyndir á víðari grundvelli en Hillary hefur.      

Buffett veðjar á Hillary Clinton

Það kostar orku og fjármuni að lyfta þunga.

Flug byggist á því að lyfta þyngd og fær hana til. Því meiri þyngd, því meira afl og því meira eldsneyti þarf. 

Flestar þotur sem fljúga á milli Íslands og annarra landa eru í kringu 100 tonn fullhlaðnar.

Til þess að geta flogið sem hraðast með sem minnstri eyðslu og tekið sem flesta borgandi farþega er flugvélunum klifrað upp í um 10 kílómetra hæð, en þar er loftið mun þynnra en niðri við jörð og veitir því minni loftmótstöðu þarna uppi en niðri við láglendið.

Það gefur auga leið að þynging farmsins í svona miklu klifri kostar bæði aukaorku og fjármuni. Segjum að 180 farþegar séu að meðaltali 20 kílóum þyngri hver um sig en áður var og með 10 kílóum þyngri handfarangur, felst ofangreint verkefni í því að lyfta um 5 tonnum aukalega frá sjávarmáli upp i 10 kílómetra hæð.  

Það að auki hægist á flugvélum í láréttu flugi með auknum þunga, því að þunginn kostar það að meira loft þarf til að lyfta undir vængina.

Það getur því verið liður í að bjóða lægri fargjöld ef hamlað er gegn aukaþunga með því að láta greiða fyrir hann. Og oft neyðast flugfélög til að henda út varningi þegar leggja þarf í flug á þunghlöðnum flugvélum. 

Þegar um er að ræða litlar fjögurra sæta flugvélar getur þungi farþega ráðið úrslitum um það hve margir komast um borð.

Ef tveir farþeganna eru  30 kilóum þyngri hvor en meðalmaður, þarf að létta flugvélina um 60 kíló til mótvægis, til dæmsi með því að minnka eldsneytið fyrir flugtak á henni.

Þá minnkar flugþolið um 2,5 klukkustundir hvorki meira né minna, þannig að valið kann að snúast um að hætta við flugið eða skilja annan manninn eftir.

Af þessu leiðir að það er alltaf álitamál hvernig brugðist er við aukinni þyngd farþega og farangurs, því að framhjá viðbrögðum við henni verður ekki komist.   

Ferðalög: Þyngdin skiptir máli

Frumherjinn Sigurgeir lögreglustjóri.

Sú var tíðin að eingöngu karlar gegndu störfum lögregluþjóna. Kona var tekin inn í lögregluna í stríðsbyrjun en þá í því augnamiði að láta "ástandið" svonefnda til sín taka.

Þegar Sigurgeir Sigurðsson varð lögreglustjóri man ég vel eftir því að honum var núið því um nasir að hafa haft óæskilegar róttækar stjórnmálaskoðanir sem ungur maður.

Ég hygg að bæði ég og margir hafi fengið ranga mynd af honum, sem lögreglustjóra í þá veru að hann gæti væri fordómafullur afturhaldsseggur. 

Þess vegna kom það þægilega á óvart í sjónvarpsþáttum um fyrstu lögreglukonurnar í fyrravetur þegar það var upplýst, að Sigurgeir hefði þvert á móti verið umbótasinnaður og jafnréttissinnaður í starfi, til dæmis með því að ganga þvert gegn ríkjandi venjum og mótbárum undirmanna sinna með því að gera lögreglukonu að varðstjóra.

Hann benti á að hann hefði fyrirfram gefið út þá stefnu, að þegar ráðið væri í stöður ættu þeir sem stæðu sig best í lögregluskólanum að njóta þess. 

Og hann léti ekki hrekja sig frá því og var laginn og góður yfirmaður að sögn þeirra lögregumanna, sem ég hef rætt við um þetta.

Ferill Sigurgeirs sýnir líka að það er ósanngjarft að meta fólk nær eingöngu eftir því hvernig það var á unglingsárum heldur líta til þess hvernig það þroskast og eflist með aldrinum.   

 

 

 

Frumherjinn Sigurgeir Sigurðsson.

Sú var tíðin að eingöngu karlar gegndu störfum lögregluþjóna. Kona var tekin inn í lögregluna í stríðsbyrjun en þá í því augnamiði að láta "ástandið" svonefnda til sín taka.

Þegar Sigurgeir Sigurðsson varð lögreglustjóri man ég vel eftir því að honum var núið því um nasir að hafa haft óæskilegar róttækar stjórnmálaskoðanir sem ungur maður.

Ég hygg að bæði ég og margir hafi fengið ranga mynd af honum, sem lögreglustjóra í þá veru að hann gæti væri fordómafullur afturhaldsseggur. 

Þess vegna kom það þægilega á óvart í sjónvarpsþáttum um fyrstu lögreglukonurnar í fyrravetur var upplýst, að Sigurgeir hefði þvert á móti verið umbótasinnaður og jafnréttissinnaður í starfi, til dæmis með því að ganga þvert gegn ríkjandi venjum og mótbárum undirmanna sinna með því að gera lögreglukonu að varðstjóra.

Hann benti á að hann hefði fyrirfram gefið út þá stefnu, að þegar ráðið væri í stöður ættu þeir sem stæðu sig best í lögregluskólanum að njóta þess. 

Og hann léti ekki hrekja sig frá því og var laginn og góður yfirmaður að sögn þeirra lögregumanna, sem ég hef rætt við um þetta.

Ferill Sigurgeirs sýnir líka að það er ósanngjarft að meta fólk nær eingöngu eftir því hvernig það var á unglingsárum heldur líta til þess hvernig það þroskast og eflist með aldrinum.   

 

 

 

Mikilvægt að kona gegni embættinu

Draumur, - enn bara draumur um svipað hús hér.

Allt frá því er kynni mín af íslenskum skemmtanahúsum hófust og ekki síður eftir að hægt var að bera þau þau saman við erlend hús af svipuðum toga, var það draumur minn að í Reykjavík risi slíkt hús sem ekki væri með stóran galla þáverandi húsa: Stór hluti samkomugesta sneri hlið eða jafnvel baki að hálfu leyti í sviðið. 

Blómatími revíanna og kabarettsýninganna í Reykjavík var ár fjórða og fimmta áratug síðustu aldar. Þegar Sjálfstæðishúsið reis við Austurvöll var Bláa stjarnan blómstraði.

Húsið var full lítið og sitt hvorum megin á "vængjum" salarins var sjónlína gesta til sviðsins ekki nóg.

Síðan kom Lídó og var að vísu skárra en Súlnasalurinn á Hótel Sögu markaði tímamót hvað stærð, íburð og aðstöðu snerti. 

Stór galli við hann var þó mikil fjarlægð gesta í norðurálmu og suðurálmu salarins frá sviðinu og skakkt sjónarhorn frá þeim á hlið og jafnvel á ská aftan á þann, sem á sviðinu var.  

Ólafur Laufdal vann stórvirki síðustu tvo áratugi aldarinnar með Broadway í Mjódd og síðar í húsakynnum Hótels Íslands. 

En báðir staðirnar voru þó með sama galla og Súlnasalurinn, að mikill meirihluti samkomugesta horfðu á hlið eða á ská aftan á þá, sem voru á sviðinu.

Á sama tíma voru risin á Snæfellsnesi félagsheimili á Ólafsvík og í Stykkishólmi sem voru algerlega rét hugsuð sem skemmtihús þar sem möguleiki var fyrir að hafa veislur og veitingar jafnframt skemmtidagskrám.

Allir horfa framan á þann sem á sviðinu er og með því að fólk sitji á stöllum eða pöllum er góð sjónlína frá öllum.

Ég talaði talsvert um þetta við veitingamenn á sínum tíma og sagði að draumur minn væri að skemmtanahús með svipuðu fyrirkomulagi og húsin á Snæfellsnesi eða í París risi í Reykjavík og að mikilvægt væri að hafa barinn ekki inni í salnum sjálfum til þess að minnka ónæði og hávaða frá honum.

Meðal veitingamannanna var Lúðvík Halldórsson í Gullhömrum, sem reyndi að útfæra þetta í Gullhömrum í Grafarholtshverfi eftir því sem kostur var á.

Þó komst hann ekki framhjá því að salurinn er full breiður miðað við dýpt, en hin æskilega lögun er að salurinn víkki út frá sviðinu líkt og blævængur.

Með tilkomu Hörpu hafa fjölmargar sýningar og tónleikar flust þangað, sem áður voru í skemmtanasölum borgarinnar og tími hinna glæsilegu sýninga og kabarettsýninga á vegum Ólafs Laufdal á Broadway er liðinn.

Þetta er að því leyti til framför, að minna er um ölvun og óróa á sýningunum í Hörpu og Salnum í Kópavogi en er, þar sem vínveitingar eru í fullum gangi eins og í skemmtanahúsunum.

En draumurinn um svipað hús og sýningar og í Rauðu Myllunni í París er enn bara draumur, sem rætist varla úr þessu hjá mér.  

Uppselt nánast hvert kvöld alla daga ársins

Gæta þarf vel að "þróun hestsins."

Einstakir eiginleikar íslenska hestsins, dugnaður, þolgæði, gangtegundir hans og það hve fótviss hann er, þróuðust í erfiðu umhverfi kulda, takmarkaðrar fæðu og lands, sem var eriftt yfirferðar. 

Ásókn eftir stærri og öflugri hestum er eðlileg en gæta verður vel að því, hvar sú "þróun" endar, því að það þarf sterk bein til að þola góða daga eins og máltækið segir og eiginleikar hestsins kunna að breytast á lúmskan hátt hægt og bítandi.  

Það þarf að gæta vel að því að  sífelld stækkun hestanna verði ekki til þess að hinir rómuðu eiginleikar þeirra dofni og íslenski hesturinn missi sín frægu einkenni.   

Íslenskir hestar stækka hratt

Áhugaverð og harðnandi viðureign elds og vatns.

Ísland er land átaka elds og íss eða öllu heldur elds og vatns, því að ís er aðeins vatn í föstu formi.

Best sjást þessi átök í Kverkfjöllum og í Grímsvötnum og eru Grímsvötn fyrir bragðið talin ein af sjö merkustu eldstöðvum jarðar.

Í ótal jökulhlaupum og flóðum, svo sem Skaftárhlaupum og Grímsvatnahlaupum sem voru kölluð

Skeiðarárhlaup meðan sú á var enn til, hefur mátt sjá þessar afleiðingar eldvirkninnar, sem brætt hefur ís undir jökli.

Nú bregður hins vegar svo við að jökull kemur hvergi beint við sögu í nýjustu rimmunni milli elds og vatns þar sem hið glóandi nýja Holuhraun þrengir að Jökulsá á Fjöllum á söndunum suðvestur af Vaðöldu.

Þaðan eru nefnilega meira en 20 kílómetrar suður að rönd Dyngjujökuls.

Á mynd á facebooksíðu minni má sjá norðausturenda hins nýja Holuhrauns eins og hann hefur verið síðan fyrir viku þegar myndin var tekin.  

Þessi langi rani hefur stöðvast vegna þess að hann er lengst frá eldstöðvunum, sem sjást í baksýn en einnig vegna kælingar af völdum Jökulsár, því að talsverð hitaorka fer úr glóandi hrauninu í það að sjóða árvatnið, sem stígur í gufuformi til lofts í miklum og mörgum gufustrókum.

En nýjustu fréttir herma að sunnar hafi nú önnur glóandi hrauntunga komist að ánni og sé búin að þrengja svo að henni, að hún renni í aðeins 5 metra breiðum stokki og haldi honum opnum með því að grafa sig inn í árbakka utan í hærra landi, sem er fyrir austan ána.

Fróðlegt verður að vita hvernig þessari viðureign á eftir að vinda fram, hve lengi áin getur haldið hrauninu frá sér og hve lengi hún getur grafið farveg sinn inn í bakkann.

Verða það nokkkur dægur, dagar eða vikur? 

Myndast lón? Það verður varla stórt til að byrja með en hver veit hvað gerist síðar? 

Framundan er slæmt veður á þessum slóðum svo að erfitt verður að fylgjast með þessari viðureign næstu daga nema að koma að ánni á landi úr austri.

Þetta verður í fyrsta skiptið síðan í Skaftáreldunum sem eldhraun gerir atlögu að stórri á. Þá voru engir áhorfendur til að fylgjast með átökunum, því að eldhraunið var likast til allt að 50 sinnum stærra en nú og fyllti Skaftárgljúfur á undraskömmum tíma.  

 

Brennisteinsgas til norðvesturs

Hefur svosem gerst áður. "Like father like son".

Það þykir fréttnæmt að ungabörn kunni að líkjast fyrrverandi kærustum kvenna. Þetta er þó ekki nýtt fyrirbæri, fjarri fer því. 

Eitt besta dæmið sem ég þekki er hálfrar aldar gamalt. Íslenskur listamaður kom fram á skemmtun á Búðum á Snæfellsnesi. Hann hafði tæpum þremur árum fyrr unnið þar um hríð en síðan farið suður.

Þegar leið á skemmtiatriði hans heyrðist kurr á einum bekknum í salnum, sem hélt áfram eftir að atriði hans lauk og hann lagði af stað til Reykjavíkur nokkru síðar.

En áður en hann var kominn langt kom lögreglubíll með blikkandi ljós á eftir honum og í bílnum var sýslumaðurinn, sem hafði verið á skemmtuninni og hafði hann sér til fylgilags fílelfda lögreglumenn.

Þeir tjáðu honum að í salnum hefði verið kona, sem hafði átt vingott við hann um skamma hríð þegar hann vann á Búðum, og væri með barnsfaðernismál á hendur honum. 

Gögnin í því máli væru svo sláandi að best yrði fyrir alla aðila að skera úr því sem fyrst með því að hann gengist við barninu.

Listamaðurinn neitaði því í fyrstu en sýslumaðurinn krafðist þess að hann kæmi með sér til baka til að standa fyrir máli sínu frammi fyrir sönnungargögnunum, enda yrði játning hans farsælustu málalokin, en málið annars tapað af hans hálfu.

Var nú ekið til baka til konu, sem hafði átt dreng fyrir tveimur árum og sýndi listamanninum hann.

Hún hafði verið á samkomunni ásamt sambýlismanni sínum, og hafði soðið upp úr hjá þeim þegar listamaðurinn birtist á sviðinu.

Ástæðan var sú, að drengurinn, sem hún hafði kennt sambýlismanni sínum, var svo ólíkur báðum "foreldrum" sínum að orð var haft á í sveitinni.

En um leið og listamaðurinn birtist á sviðinu ráku allir upp stór augu . Drengurinn var nákvæmlega eins og hann!  

Sambýlismaðurinn brást hinn versti við og sleit sambandi þeirra á staðnum með miklum látum. 

En listamaðurinn góði sá, að það var beinlínis sprenghlægilegt hve líkur drengurinn var honum og játaði því faðernið !  

 

„Barnið þitt lítur út eins og þinn fyrrverandi“

Aðeins tap leiðir í ljós, hvort um sannan meistara er að ræða.

Allir bestu afreksmenn og meistarar (champions) sögunnar hafa einhvern tíma tapað á ferlinum, sumir jafnvel furðu oft. En án taps kemur aldrei í ljós hvað raunverulega býr í þeim besta, vegna þess að ræður úrslitum á mati á honum, hvort og hvernig hann vinnur úr ósigri sínum.

Þegar Muhammad Ali dró sig í hlé hafði hann áður verið afskrifaður þrisvar eftir töp fyrir Frazier, Norton og Leon Spinx, en alltaf komið aftur og afsannað það. Það nægði til að skipa honum á stall sem hinum besta, þótt hann færi síðar sem skugginn af sjálfum sér í bardaga sem hann tapaði.

Grettir laut í lægra haldi fyrir Hallmundi, og Jón Páll var ekki ósigrandi. Nú fyrst á eftir að koma í ljós hvort sannur meistari leynist í Gunnari Nelson. Þess vegna er þessi ósigur mikilvægasti áfanginn á íþróttaferli hans.  

Gunnar tapaði fyrir Story