Óvænt frétt: Ekið ofaníburð í veg og heflað.

Þegar ég þurfti um daginn að færa bíl frá Selfossflugvelli á verkstæðið Jeppasmiðju Ljónsstaðabræðra kom það mér á óvart að í stað þess að fara stystu leið um Eyrarbakkaveg og Votmúlaveg, hefðu verið mun skynsamlegra að fara hringleið um Selfossbæ og Vorsabæjarveg og koma að Ljónsstöðum austan frá. 

Ástæðan var sú að malarvegarkafli við Votmúla var ekki bílum bjóðandi.

Nú þekki ég vel Votmúlaveg frá fornu fari og hef fylgst með ástandai hans í áratugi. Smám saman hefur myndast stórt hvarf austan við bæinn Votmúla og á árunum eftir Hrun hefur ástand þess og malarvegarkaflans í heild farið hriðversnandi. 

Mér skilst að ekki hafi verið borið ofan í veginn í áratug og því orðið ómögulegt að halda honum við. Borið var við gömlum mælingum á umferð. 

Þegar ég kom að Ljónsstöðum í gær brá svo við að á þeim tíu dögum, sem liðnir voru síðan ég fór síðast um veginn, hafði verið borið ofan í hann, þar á meðal hvarfið "góða" og vegurinn heflaður.

Sem sagt: Gerbreyttur vegur. Ein af ástæðunum mun vera sú að fyrir mikinn þrýsting heimamanna hafi umferðin verið mæld, og þrátt fyrir arfa slæmt ástand vegarins kom í ljós að gömlu tölurnar voru rammskakkar og úreltar enda vegurinn inni í bæjarfélagi sem hefur vaxið ört með árunum.

Þetta er í fyrsta skipti á ferðum mínum um malarvegi landsins, allt frá ysta hluta Snæfellsness í vestri til Austurlands, sem ég verð vitni að svona aðgerðum og hvað það snertir, má segja að það sé frétt, ekki hitt hve illa malarvegirnir eru leiknir.

Sem sagt: Við Votmúla blasti það við að "hvarfið hvarf".

Sumir kunna að draga í efa fullyrðinguna um kynni af malarvegum landsins í meira en 60 ár. En ég fór á hverju sumri í sveit norður í landi allt frá árinu 1950 og frá árinu 1959 lágu tugþúsundir kílómetra á malarvegunum að baki á hverju sumri.

Vegirnir þá voru að vísu mjóir og krókóttir, en þeir voru aldrei eins holóttir og þeir hafa verið í sumar.

Það stoðar lítt að vegur sé beinn og breiður ef ökuhraðinn á góðri rútu er dottinn niður í 20 km/klst vegna ástands yfirborðs vegarins.

Og þess má geta að tölvustýrð fjöðrun á nýjustu rútunum ræður ekki við íslensku þvottabrettin, fjöðrunin stífnar upp og það verður stundum að fara með rútuna niður á gönguhraða.  

Malarvegirnir hafa orðið útundan

Bráðum "kominn tími á" svæðið?

1480 urðu feiknarleg eldsumbrot á Landmannaafrétti og gaus á tuga kílómetra langri sprungu. Síðasta stórhrina af þessu tagi varð um 550 árum fyrr. 

Komi svona stórhamfarir með um það bil hálfs árþúsunds millibili þarna gæti verið "kominn tími á" þetta stórbrotna eldvirka svæði.

Það er svo margt sem er mest og stærst á þessum slóðum. Þar er stærsta askja landsins og mesta líparítsvæði landins, þar er stærsta hrafntinnuhraun landsins og þar er mestu jarðvarmaorkuna að finna.

Sé allt svæðið að Fjallabaki tekið með í reikninginn hafa orðið þar tvö stærstu hraungos á sögulegum tíma á jörðinni, Eldgjárgosið um 930 og Skaftáreldarnir 1783, Eldgjárgosið öllu stærra.

Frá þessu magnaða svæði hafa runnið hraun allt í sjó fram í Flóanum og niður í Meðalland.

Fjölbreytni eldstöðva og sköpunarverka eldvirkninnar er slík, að sjálfur Yellowstone þjóðgarðurinn bliknar í samanburðinum.

Hann er heilög jörð í augum Bandaríkjamanna og verður því aldrei snertur, en erfiðlega gengur að fá Íslendinga til að hugsa um svæðið að Fjallabaki öðru vísi en sem vettvang tuga virkjana.    

Skjálftahrina í Torfajökli

Stórfréttirnar byrjaðar að streyma.

Á erlendu máli bera fréttir heitin news, nyheder o. s. frv, eitthvað sem er alveg nýtt, kemur á óvart eða breytir miklu. 

Fyrir "gúrkutíðina" hjá okkur kemur það sér oft vel að slík merking skuli ekki felast beint í orðinu "frétt".

Þar með eru árleg fyrirbæri eins og verslulanarmannahelgi, páskarnir eða jólin orðin að fréttum og allt sem þeim tilheyrir, Þjóðhátíðin í Vestmannaeyjum, Ein með öllu og hvað þær nú heita allar samkomurnar og sami straumur fólks út frá höfuðborgarsvæðinu og verið hefur á sama tíma í áratugi.

En allt þetta verður að stórfréttum næstu daga. Það er frétt að umferð vaxi jafnt og þétt út úr þéttbýlinu fyrir þessa helgi, þótt hún vaxi raunar líka fyrir allar aðrar helgar í sumar en þyki ekki frétt þá. 

Lágmark að vera með beinar útsendingar og uppistönd við straum fólks og bíla.  

Veðurútlitið fyrir verslunarmannahelgina er svo fyrirferðarmikið í fréttum, að maður verður að hafa sig allan við til að finna út hvernig veðrið verður eftir helgina ef það eru einmitt dagarnir sem skipta mann máli.

Síðan verður það svipuð stórfrétt í lok þessara frídaga þegar straumurinn byrjar í átt til borgarinnar.

Á sínum tíma hafði maður ekki svo lítið fyrir því að taka þátt í þessu á fullu, fylgjast með því úr lofti og af landi sem fréttamaður og standa sig sem allra best, svo að það líður um mann vellíðan að vita að þessar sömu fréttir standa enn fyrir sínu, þótt ekkert nýtt sé í þeim, enda sem betur fer fyrir fjölmiðlana ekki þörf á því af því að íslenska heitið gerir kröfu til þess.    

Umferðin farin að aukast

Tregða til að sýna þjónustulund og öðlast viðskiptavild.

Hér í gamla daga þegar stór hluti vega- og gatnakerfisins, jafnvel stærstur hlutinn, var malargötur og malarvegir, þótti það sjálfsagt mál hjá olíufélögunum að bjóða viðskiptavinum sínum upp á aðstöðu til að þvo bíla sína. 

Á allra síðustu árum hefur hins vegar komið fram mikil tregða varðandi þetta og þarf sums staðar að leita og fara víða til að finna slíka aðstöðu.

Þótt augljóst sé að slík ókeypis aðstaða færi viðkomandi bensínstöð ekki peninga beint, af því að aðgangur hefur aldrei verið seldur að henni, hlýtur hitt að eiga að vega eitthvað, að það tákn um þjónustulund og jákvætt viðhorf gagnvart viðskiptavinum, sem aðstaða til bílþvottar er, skapar óbeinar tekjur þeirra, sem vilja skipta við fyrirtæki sem býður slíka aðstöðu.

Í allri samkeppni í verslun og þjónustu á að meta viðskiptavild til peninga, þótt það þurfi kannski ekki að vera hluti af stórfelldum blekkingum eins og slíkt mat var orðið í aðdraganda Hrunsins.  

Með hreinum ólíkindum má telja að á fjölförnum stað eins og Borgarnesi í héraði, þar sem enn eru margir malarvegir og þar sem tjara sest á bíla að vetrarlagi, skuli það teljast til tíðinda að opnuð sé bílþvottaaðstaða. Gott er að Olís ríður þar á vaðið öðrum til eftirbreytni. 

Það getur verið tafsamt fyrir bíleigendur að þurfa að aka fram og til baka um heilu borgarhlutana í Reykjavík til að finna, hvar sé boðið upp á bílþvott, loftdælu, ryksugu eða kaup á olíuvörum.  

Síðan er það efni í annan pistil að fjalla um skort á kurteisi og þjónustulund hjá allt of mörgu afgreiðslufólki í verslunum og fyrirtækjum á Íslandi, sem virðist telja það sjálfsagt að það komi fram hve illa það sé launað og hve lítilsvert starf þeirra sé með því að vanrækja höfuðatriði slíkra starfa, atriði sem maður sér svo vel, til dæmis í Bandaríkjunum, að er almennt metið mikils.  

Geta nú þvegið bílinn í Borgarnesi

Hálft svar.

Stefán Eiríksson segir að hann hafi ekki sótt um og fengið annað starf en lögreglustjórastarfið vegna þrýstings frá inanríkisráðherra. 

Gott og vel, þetta svar má alveg taka trúanlegt.  

En þetta er ekki nema hálft svar, því að Stefán vill ekki ræða um það né svara því beint, hver samskipti hans og ráðherrans hafi verið, og ekki hvort hann hafði hvort eð er ákveðið að skipta um starf.

Þar með er því ósvarað hvort ráðherrann beitti hann þrýstingu á einhvern hátt, þótt úr svari Stefáns megi lesa að jafnvel þótt svo væri, hefði það engu ráðið um að hann sótti um annað starf.

Það er því eðlilegt að spurt sé um það og billegt að afgreiða málið allt sem "slúður". Eða var tölupósturinn frægi, sem kom þessu öllu af stað, ekki raunverulegur?

Tryggvi krefur Hönnu Birnu um svör

Bara eitt dæmi af mörgum.

Ósjálfbærar veiðar á hrynjandi lundastofni eru fjarri því að vera einsdæmi hér á landi. Á harðindaöldum Íslandssögunnar átti fólk ekki annars kost en að stunda rányrkju á ýmsum sviðum þegar lífsbaráttan snerist um það að lifa af næstu daga eða vikur. ´

Sá tími er hins vegar löngu liðinn, sem betur fer, en því miður lifir rányrkjuhugarfarið enn góðu lífi.

Fyrir 20 árum fjallaði ég í fréttum og sýndi myndir af stórri bújörð í útjaðri höfuðborgarsvæðisins þar sem stunduð var skefjalaus ofbeit hrossa.

Í vor kom ég aftur á þetta svæði og sá, að það er enn verr útleikið nú en það var fyrir 20 árum.

Rányrkja á borð við þessa hroðalegu meðferð á landi er ekki aðeins siðlaus og oft á kostnað komandi kynslóða, heldur er hún beinlínis skaðleg og heimskuleg fyrir núlifandi fólk, því að nauðbeitt land, sem er orðið flakandi sár, gefur aðeins brot af sér miðað við land, sem vel er farið með.

Fyrir 20 árum var það afsökun að Landgræðslan hefði engin úrræði lögum samkvæmt til að grípa í taumana, ólíkt við Hafrannsóknarstofnun, sem getur gripið í taumana vegna brota á fiskveiðilöggjöfinni.

Á þessum 20 árum hafa sjö sinnum verið kjörnir þingmenn án þess að Alþingi hreyfi hönd né fót til umbóta á ónýtri löggjöf.  

Siðlausar og ósjálfbærar veiðar

Prófið þið að aka Votmúlaveg.

Í fréttum gærdagsins mátti heyra formann fjárlaganefndar Alþingis fagna lækkun skatta og hallalausum fjárlögum. Fréttir eru fluttar af betri afkomu sveitarsjóða viða um landið. Góðar fréttir en samt ekki algóðar. 

Hið síðarnefnda, minni útgjöld, getur gefið tekjur af sér ef það getur lækkað skuldir ríkissjóðs og sveitarstjóða þar með vaxtabyrði opinberra sjóða.

Hann það þarf þá líka að geta þess, hvað skattalækkun og samdráttur í útgjöldum ríkissjóðs og sveitarsjóða getur leitt af sér.

Ágætis myndrænt dæmi má sjá á myndum af þjóðvegum landsins, ekki bara í dreifbýli heldur jafnvel líka í þéttbýli.

Ég hef aldrei í meira en sextíu ár séð verra ástand malarvega en nú. Enda mun það stafa af því að þriðjung vantar upp á að vilhaldsfé veganna nægi til þess að anna því verkefni.

Ég ók til dæmis nýlega Votmúlaveg, sem liggur meðfram Selfossbæ, og get ekki ímyndað mér að sparnaður felist í því að etja bílum á það dæmalausa stórþvottabretti af samfelldum kröppum og djúpum holum.

Það er að vísu mjög gott bílaverkstæði við veginn á Ljónsstöðum, en bræðurnir þar hafa alveg nóg af verkefnum án þess að unnið sé að því að láta bílal lemjast í sundur á vegunum í Flóanum og á Selfossi.

Ég tek þetta bara sem nærtækt dæmi en þetta er svona úti um allt land.   

„Þetta er ekki fólki bjóðandi“

Hundar Pavlovs og besta stemningin.

Á þessari bloggsíðu hafa hundar Pavlovs stundum verið nefndir sem samlíking við það hvernig stundum verður tll þensla hér á landi bara við það eitt að skrifað er undir samninga um stóriðju- og virkjanaframkvæmdir, þótt framkvæmdirnar byrju kannski ekki fyrr en ári síðar. 

Þetta byggisgt á því að hundarnir fengu nógu oft gott að éta jafnframt því sem eitthvað annað, orð eða gerningur fylgdi með, tengdu þeir smám saman þetta tvennt saman, þannig að þeir fóru að slefa við það eitt að heyra orðið, þótt enginn kjötbiti fylgdi með.

Þegar ég var í menntaskóla þurftum við nemendurnir ekki mikið til þess að fara að hlæja og fyndni og grín var sjálfsprottið. 

Síðan liðu árin og þegar við hittumst á fimm ára fresti varð maður var við það að gamla sjálfsprottna grínið, glensið og hláturinn hurfu smám saman.

Maður fór að efast um það að við hefðum verið eins skemmtileg og hláturinn eins mikill og hann virtist hafa verið í minningunni.  

Síðan gerðist það í lautarferð á 45 ára afmælinu að hópur af körlunum settist sér niður í laut og teknar voru upp pyttlur og dreypt hressilega á, svo að menn urðu flestir vel hreyfir.

Brá þá svo við að menn urðu þetta litla skemmtilegir, spaugsyrðin og fyndnin leiftruðu sem og tilheyrandi hlátrasköll.

Já, við höfðum þá greinilega verið svona fjörug, fyndin og skemmtileg á menntaskólaárunum.

Það sem hafði breyst var að með árunum vöndust flestir þeirra, sem tóku sig saman um að setjast niður út af fyrir sig til að dreypa á víni og verða vel hreifir, á það að það væri ekki fyrr en búið var að komast á ákveðið vímustig að skemmtilegheitin fóru að lifna og dafna. 

Áfengið var hliðstæða orðanna, sem fengu hunda Pavlovs til að slefa áður en nokkur kjöt sást.  

Hjá áfengissjúklingum er þetta komið lengst og þeim finnstl að þeir verði helst að lenda á hressilegu fylleríí og æ meira fylleríi eftir því sem árin líða, til þess að verða nógu skemmtilegir, fyndnir og "hátt uppi".

Margir alkanna hafa lýst því hvernig svona ölvun var með árunum orðin að leiðinlegri kvöð og drykkjan orðin hundfúl þegar þeir voru orðnir langt leiddir af áfengisfíkninnni, auk þess sem þeir mundu ekkert eftir því þegar rann af þeim, hvað hafði verið svona skemmtilegt.

Þessu lýsti Flosi Ólafsson óborganlega í ræðu eftir að hann gerðist "þorstaheftur" og mín reynsla í 56 ár er sú, að það er auðveldara að skemmta edrú fólki en því sem ekki verður almennilega móttækilegt fyrr en á 3ja - 5. glasi.

Á hefðbundnum kvöldsamkomum Íslendinga er það stundum ekki nema innan við klukkustund um kvöldið sem bestur hljómgrunnur næst. Ef skemmtiatriðið er fyrr, er fólkið ekki komið í stuð, og ef það er á eftir þessari gullnu klukkustund, sem þarf að ná til fólksins með skemmtiatriði, er að það komið yfir strikið og farið að verða leiðinlegt.

Þetta hefur verið eitt helsta viðfangsefnið við að hitta á réttu stundina í 56 ár, en hefur raunar skánað aðeins hin síðari ár eftir að neysla sterkra vína hefur minnkað.  

Edrúfólkið er hins vegar jafn móttækilegt allt kvöldið.

Þegar ég hef þurft að raða niður á kvöldið stöðum, sem ég kem fram á, hafa "fylleríssamkomurnar" því oftast notið forgangs varðandi það að hitta á bestu stundina, en samkomur sem hafa verið meira edrú teknar annað hvort fyrr um kvöldið eða síðar um kvöldið.  

 

Miklu skemmtilegra án áfengis

"Svo mikið erlendis."

Eitt af orðtökum Björgvins Halldórssonar varðandi það sem er á heimsmælikvarða á Íslandi er að lýsa því þannig, að það "sé svo mikið erlendis". Merking setningar Björgvins hefur reyndar orðið víðari með árunum. 

Ég ók í gegnum gamla miðbæinn í gær og fannst það "svo mikið erlendis", þekkti ekki kjaft, því að ég sá ekkert nema útlendinga.

Stundum gerast svona breytingar svo hratt að maður áttar sig ekki á þeim fyrr en í einu vetfangi einn daginn.

Ég áttaði mig til dæmis ekki á hlut útlendinga og þá einkum Póverja í þjóðlífi okkar og efnahagslífi fyrr en dag einn fyrir mörgum árum, þegar ég kom niður að Patreksfjarðarhöfn eftir að langur tími hafði liðið síða ég kom þangað síðast.

Mig rak í rogastans þegar ég áttaði mig á því að ég hitti engan innfæddan Íslending við höfnina í þetta sinn. Og þá skildi ég gamansöguna af því þegar kennari einn fyrir vestan spurði nemendur í einum af efri bekkjum grunnskólans þessarar spurningar: "Hver eru mest verðmæti Íslands".

Eftir alllanga þögn lyfti stúlka aftarlega í bekknum upp hönd.

"Já, hver eru mestu verðmæti landsins okkar?" endurtók kennarinn. 

"Pólverjarnir" svaraði stúlkan.  

Breytt ásýnd miðborgar Reykjavíkur

Hvað þarf margar kynslóðir til að breyta?

Um daginn sá ég að karl einn kvartaði yfir því í netmiðli að vegna þess hve konum hefði fjölgað í háskólanámi og vegna þess að meirihluti þeirra, sem lyki háskólaprófi, væru konur, væru konur með þessu framferði sínu að "verðfella háskólanám". 

Rétt eins og að konur hefðu "verðfellt" kennarastörf, gjaldkerastörf og fleiri störf með því að flykkjast í þau, drægju þær nú niður heilu langskólagengnu stéttirnar með því að hasla sér þar völl og ná góðum árangri! 

Heyrið þið nú aðeins!  Á maður að trúa því að tæpri öld eftir að konur fengu kosningarétt og tæpum 40 árum eftir kvennafrídaginn sé enn í fullu fjöri svona hugsanagangur?

Meðan hann viðgengst mun ekkert þokast í átt til þess að réttlæti og jafnræði fái að ríkja kjaramálum og hvers kyns mannréttindamálum. Áfram verði aðeins spurt um kyn, uppruna, þjóðerni, litarhátt og trúarbrögð en ekki um mannkosti, menntun eða framlegð þegar ákveðið verði um kjör, aðstöðu, reisn og virðingu. 

Þar skuli áfram tróna sem eins konar forréttindahópur hvítir íslenskir kristnir miðaldra karlmenn komnir með smá ístru og búnir að koma sér í aðstöðu til að græða á daginn og grilla á kvöldin og hafa völd og áhrif.   

Það hefur stundum verið sagt að það þurfi nýja kynslóð eða jafnvel tvær til að breyta rótgrónum fordómum. En hvað þarf margar kynslóðir til að breyta því hugarfari sem tekur því sem lögmáli að hvar sem konur hasla sér völl "verðfelli" þær viðkomandi starfsgrein eða vettvang? 

Fyrir 22 árum setti ég í söngtexta þessa hendingu um íslensku konuna: "Hún enn í dag fórna sér endalaust má".

Sú hending var sett inn til umhugsunar um hlutskipti margra kvenna og von um að einhver breyting þar á. Því miður miðar grátlega seint í því efni.   

Karlaklúbburinn í tekjublaðinu