Hitler þurfti ekki að láta skjóta einu einasta skoti 1938.

Tímaritið Time útnefndi Adolf Hitler "mann ársins 1938" með þeim rökstuðningi að enginn einn maður hefði varið sigursælli það ár, og það án þess að þurfa að láta hleypa af einu einasta skoti í sigurför hers hans við sameiningu landanna tveggja, Þýskalands og Aururríkis (Anschluss). 

Í viðbót tókst Hitler að þvinga Vesturveldin til "friðsamlegra" samninga sem leiddu til þess að afmá ríkið Tékkóslóvakíu af landakortinu. 

Eðlilegt er að Pútín hugsi sér að nýta sér þessa reynslu, og er ýmislegt kunnuglegt að sjá í skjali því sem birt er í viðtengdri frétt á mbl.id. 

Sumt er þegar komið í framkvæmd eins og til dæmis nýting svnefndra "aðskilnaðarsinna" á Donbass svæðinu, sem er hliðstæða Súdetahéraðanna í Tékkóslóvakíu 1938. 

Þegar Hitler hóf að framkvæma hernám Austurríkis þurfti hann í fyrstu að kljást við andúð Mussolinis en tókast með lagni að snúa honum á sitt band, þannig að þegar þýski herinn marseraði inn í fæðingarland Hitlers var það líkara friðargöngu en innrás hers. 

Þá voru eftir tveir kaflar hernáms nágrannaríkjanna, þess fyrri með friðarsamkomulagi, - en í hinum síðari var það grátandi fólk í Tékklandi, sem horfði á "friðsamlega" innrás Þjóðverja og hlustaði á Foringjann, sem lýsti yfir því sigrihrósandi, að þjóðríkið Tékkóslóvakía hefði verið afmáð af yfirborði jarðar.

Hér á síðunni var líkindunum með 1938 og 2022 lýst fyrir tæpu ári. Sé ofangreint skjal til er það aðeins staðfesting á því sem þá var rakið. 

Við það má síðan bæta því sem mestan hroll vekur; Hótanirnar, sem beitt var 1938 og fólust í því, að ef ekki væri skrifað upp á uppgjafarsamning gagnvart Hitler, myndi heimsstyrjöld skella á með öllum þeim hroðalegu afleiðingum, sem henni fylgdi. 

Niðurstaðan varð sú að skrifuð var á eitt blað yfirlýsing Hitlers og Chamberlains, sem sá síðarnefndi veifaði framan í blaðamenn við komuna heim til Englands með þeim orðum, að nú væri "tryggður friður i Evrópu um okkar daga."

Hann lýsti því líka hve fjarstætt það hefði orðið, ef byrjað hefði verið að setja upp gasgrímur og fara út í stríð fyrir ókunnugt fólk í fjarlægu landi. 

Hins vegar lýsti Hitler þessu þannig í innsta hring sínum, að gamall vesalingur hefði skrifað undir algerlega einskis virði blaðsnepil. 

Bretar og Frakkar töldu sig stórlega vanbúnaða til þess að fara í stríð, en hið rétta reyndist vera, að eins árs frestur var miklu dýrmætari fyrir Þjóðveerja, sem fengu öfluga hergagnaframleiðslu Tékklands á silfurfati og efldu sinn herafla miklu hraðar. 

Hliðstæða nú gæti falist í ógninni um beitingu kjarnorkuvopna þar sem NATO yrði stillt upp við vegg. 

Stærðarmunurinn á þeim vopnum og öflugustu vopnunum 1938 er hins vegar tryllingslegur og hugsanlega um líf eða dauða allra jarðarbúa. 

 

Rússar ætla að taka yfir Hvíta-Rússland

Majorka aftur komin á blað eftir hálfrar aldar hlé?

Þegar Íslendingar fóru í langferðir á þremur skemmtiferðaskipum á skammvinnum svanasöngakafla hagstæös gengis íslensku krónunnar i lok síldarævintýriins sjöunda áratugarins, fór eitt þessara þriggja skipa, Regina maris, um Miðjarðarhafið í nokkra daga, og stansaði meðal annars á Majorka. 

Eftir þetta varð til hugtakið Majorkaveður heima á Fróni, því að Íslendingarnir sem fór í land, bar saman um að þangið ættu þeir áreiðanlega eftir að koma aftur síðar. 

En gengi krónunnar var fellt tvívegis árið 1967 og í staðinn stóðu þeir Ingólfur í Útsýn og Guðni í Sunnu fyrir því að gera Costa del sol að helsta ferðamannastað íslendinga á Spáni. 

Majorka er nær Íslandi en flestar eyjarnar, sem nefndar eu í viðtengdri frétt á mbl.is svo að kannski fara gamlir draumar að rætast eftir öll þessi ár.  

Bestu eyjarnar til að heimsækja 2023

Óvenjuleg lagaflækjudeila.

Vinnudeilurnar núna eru þegar orðnar meiri lagaflækjudeilur en dæmi eru áður um. Hálfrar aldar gamall möguleiki á að Landsréttur úrskurðaði að miðlunartillaga sáttasemjara væri lögleg var skotin í kaf með því að framkvænd kosninga um hana yrði ólögleg.  

Áfram virðist þetta þref stefna í að halda í svipuðum dúr. 

Segir ekki rétt að verkfallsboðun sé ólögmæt

Margfalt stærra mál en tillögur Berdshoffs fyrir 60 árum.

Fyrir 60 árum, þegar Kópavogur hafði nýlega fengið kaupstaðarréttindi og skipulag höfuðborgarsvæðis var í deiglunni, var erlendur sérftæðingur Berdshoff að nafni ef rétt er munað, fenginn til þess að gera drög að heildarskipulagi samgangna á svæðinu. 

Þá var verkefnið einfaldara en nú er, engar lestarsamgöngur og reiknað með vaxandi einkabílaeign. 

Samgöngusáttmálinn nú með tilheyrandi Borgarlínu og Sundabraut, er ekki aðeins margfalt flóknara og stærra verkefni, heldur þenst áætlaður kostnaður út með geigvænlegum hraða. 

Spár um fólksfjölda á höfuðbotgarsvæðinu og tilheyrandi flækjustig sýna einfaldlega, að hér er um risavaxið mál að ræða, þar sem svo sannarlega er úr vöndu að ráða af þeirri stærðargráðu, að Berdshoff skipulagið á sínum  tima bliknar í samanburðinum. 

Vilja ekki endurskoða samgöngusáttmálann

Betri samanburð við fyrri atburði vantar.

Mælitæki nútímans voru ekki komin til sögu þegar eldsumbrot urðu á Öskjusvæðinu á síðustu öld og síðasta hluta 19. aldar. 

Fyrir bragðið skortir mikið upp á samanburð við umbrot á þessu tímabili, svo sem Öskjugosin 1961 og 1875. 

Þetta eykur á óvissuna varðandi það, hvað sé að gerast á þessu svæði og hvað kunni að vera i vændum. 

Í sprengigosinu 1875 féll 20 sentimetra þykk aska í allt að 70 kílómetra fjarlægð í loftlínu, og liggja byggðir í Mývatnsssveit, á Hólsfjöllum, á Jökudal og í Fljótsdal.  

Finna ekki hitamælana

Stríðin í Afganistan og Víetnam tóku áratugi. Hvað um Úkraínu?

Þegar Fyrri heimsstyrjöldin skall á ríkti mikil bjartsýni hjá stríðsþjóðunum. Fólk fagnaði marserandi hermönnunum og bjóst við að stríðinu yrði lokið eftir örfáa mánuði. 

Þjóðverjar treystu á sóknaráætlun Von Schlieffen sem fólst í því að sækja fram með ofurefli liðs á hægri væng sóknarhersins í gegnum Belgíu og þaðan vestur og suður fyrir París, en láta lágmarks lið halda stöðu á vinstri vængnum og þannig umkringja franska herinn. 

Þegar til kastanna kom fór yfirstjórn þýska hersins á taugum og þorði ekki annað en að styrkja vinstri vænginn. 

Sagt er að aíðustu orð von Schlieffen fyrir adlátið hefðu verið: "Ekki veikja hægri vænginn."

Ýmsir síðari tíma hernaðarsérfræðingar hafa bent á, að það hefði orðið ofviða fyrir hægri vænginn að komast nógu hratt og langt til að læsa sig utan um innilokaða Frakka. 

Hvað um það, styrjöldin stóð í fjögur ár og varð ávísun á aðra stærri 1939-1945 og jafnvel þá þriðju núna. 

Rússar voru sigurvissir þegar þeir réðust inn í Afganistan 1979, en urðu að lúta niðurlægjandi ósigri sjö árum síðar. 

2001 réðust Bandaríkjamenn inn í Afganistan og töldu lítið mál að vinna sigur. 

Tuttugu árum síðar urðu þeir að flýja landið á niðurlægjandi hátt, ekki ósvipað því þegar þeir flýðu frá Saigon í Vietnam eftir að Frakkar höfðu beðið algeran ósigur 1954. 

Nú beinast allra augu að stríðinu, sem háð hefur verið í Úkraínu í tæpt ár. 

Fylgjendur beggja aðila eru sigurvissir og bjartsýnir. En þar gildir, að ekki er sopið kálið þótt í ausuna sé komið. 

Þrátt fyrir 14 punkta Vilsons Bandaríkjaforseta í lok Fyrri heimsstyrjöldinni um að láta atkvæðagreiðslur þjóða og þjóðarbrota ráða landamærum, létu sigurvegararnir öryggishagsmuni sína ráða mestu. 

Fjórar og hálf milljón þýskumælandi Súdetaþjóðverja urðu til dæmis að sætta sig við að lenda innan landamæra nýstofnaðrar Tékkóslóvakíu til þess hið nýja ríki fengi náttúrugerðan verndarvegg fjalla sem öryggisvörn gagnvart Þjóðverjum. 

Allt tal um að einhverjar framfarir í valdapólitík landa séu möguleikar í Úkraínu eru augljóslega andvana fæddar.  

Bæði Rússar og NATO lönd horfa á landakortið eins og skákmenn á skákborðið og hernaðarbandalög eru gegnsýrð af öryggishagsmunum í stíl forneskjulegrar nýlendustefnu. 

Eins og er, er stóra hættan fólgin í því að atburðarásin fari úr böndunum, hvað sem líður bjartsýni stríðsþjóðanna. 

Það gæti kallað fram örvæntingarfullar aðgerðir með ófyrirsjáanlegum afleiðingum og stigmögnun. 

Stríðið gæti líka dregist miklu meira á langinn en nokkurn órar fyrir. 

 

Selenskí: Rússar eiga ekki möguleika

Sagan endalausa.

Gular, appelsínugular eða rauðar viðvaranir og lokanir vega; ekkert virðist geta stöðvað landlæga þrá landans til að fara sínu fram, hvað sem hver segir. 

Veðurlýsing á vedur.is á Hellisheiði í dag: 30 metrar á sekúndu, eins stigs frost og rakastig 100%. Sem sagt, þreifandi blindhríð í vindi, sem nær meira en 100 kílómeetra hraða á klukkustund, sem jafngildir fárviðri. 

Búið að spá þessu, tíu lemstraðir bílar og fjórir slasaðir fluttir af vettvangi í sjúkrabílum, fastir liðir eins og venjulega. 

Tíu bíla árekstur á Hellisheiði: Margir enn fastir

Kínverjar og Rússar studdu Norður-Kóreumenn í Kóreustríðinu.

Kóreustyrjöldin hófst miðsumars 1950 með óvæntri innrás N-Nóreumanna inn í Suöur-Kóoeu. 

Litlu munaði að innrásarherinn næði öllum Kóreuskaganum á sitt vald, en fyrir tilviljun höfðu. Sovétmenn dregið fulltrúa sinn tímabundið út úr Öryggisráðinu út af óskyldum málum, svo að samþykki Sþ fékkst fyrir því að stofna fjölþjóðaher til aðstöðar Suður-Kóreumönnum undir stjórn Douglas Mac Arthur yfirhershöfðinga í Bandaríkjaher.  

Snerist dæmið þá við og fjölþjóðaherinn sotti norður eftir Kóreuskaga og inn í Norður-Kóreu. 

En þá kom upp ný staða: Í lofti birtust fyrstu orrustuþotur sögunnar, sem beitt var í stríði, rússneskar MiG 15 þotur, sem voru það miklum kostum búnar, að þrátt fyrir skort á þjálfun flugmanna gerðu þær usla í loftbardögum. 

Þegar stefndi í það að Bandaríkjamenn færu yfir Yalufljót við landamæri Kína urðu aftur tímamót: Vopnaðir kínverskir "sjálfboðaliðar" birtust á vígvellinum, og nú snerist dæmið aftur við og kommúnistaherinn sótti til suðurs og ógnaði Seul. 

Við tók þrátefli og samningaþóf sem stóð í meira en tvö ár. Báðir aðilar stríðsins áttu á hættu að láta stríðið stigmagnað, og þurfti Truman Bandaríkjaforseti að reka Mc Arthur og skipta um yfirhershöfðingja. 

Lokastaðan var í formi vopnahlés, sem enn heldur, en án friðarsamninga. 

Margt er svipað í Úkraínustríðinu og Kóreustríðinu. Styrjaldir staðgengla og stuðnings við báða stríðsaðila sem ber í sér hættu á stigmögnun. 

1950-53 var kjarnorkuógn á frumstigi að ræða, en í beitingu kjarnorkuvopna nú er gereyðingarógnin alger og snýst um líf eða dauða siðmenningarinnar og líf á jörðinniEn hættan nú er í raun margfalt, margfalt meiri vegna þess að þótt kjarnorkuvopn á frumstigi væru ógnin 1. 

Segir Kínverja ætla að vopna Rússa

Vélhjólin eru dásamlegir fararskjótar.

Síðuhafi er einn þeirra sem hljóp yfir skellinöðrustigið á yngri árum, fór beint úr reiðhjóladellu 19 ára yfir á minnsta og umhverfisvænsta bíl landsins. 

2015 síðan um síðir farið yfir á léttbifhjól og síðan þá hafa verið farnar nokkrar langferðir um ísland fyrir aðeins brot af þeim orkukostnaði sem bílar bjóða upp á og samt haldið sama þjoðvegahraða og á bíl. 

Í lengstu ferðinni voru farnir báðir hringirnir, hringvegurinn og Vestfjarðarhringurinn í einum rykk, 2000 kílómetrar með fullkomið hljómflutningskerfi á hjólinu, fimmtán plötukynningum og þremur tónleikum á fjórum dögum. 

Ein af eftirminnilegustu stundunum var akstur á rafreiðhjóli um Þelamörk og Öxnadal á leiðinni frá Akureyri til Reykjavíkur 2015 þar sem kvak fugla í hreiðrum heyrðist greinilega. 

Í Brussel búa Þorfinnur og Ástrós og hafa árum saman farið í margar langar og stuttar ferðir á BMW 850 hjóli allt suður að Miðjarðarhafi og tóku auðvitað Korsíku með í leiðinni.

Nokkrir vinir þeirra í Brussel eiga vélhjól og er farið í hóp á þeim þegar færi gefsr. 

Sjónvarpsþættir Kristjáns Gíslasonar voru aðdáunarverðir og viðtengd frétt á mbl.is um ferð frá Íslandi til Spánar er vel þegin sem dæmi um það að láta drauma á þessu yndislega sviðið rætast.  

Síðuhafi hefur oft orðað það svo að með löngum og stuttum hjólaferðum sé verið að vinna upp glötuð unglingsár á þessu sviði. 

 

Fór á mótorhjólinu til Spánar

"Höll íss og eims." Askja er engu lík.

Flestir sem koma í Öskju í fyrsta sinn, ekki síst útlendingar, gapa af undurn yfir því sem þeir sjá. 

Heitið askja er íslensk þýðing á fræðiorðinu caldera, og þarna blasir við hringlaga fjallarimi utan um heild sem er eins og askja í laginu. 

Á botni öskjunnar er síðan vatn sem myndaðist í stórgofinu 1875, 180 metra djúpt og dýpsta vatn landsins og með volgan sprengigíg í einu horninu. 

Sú staðreynd að svona óvenjuleg risamíð sé ekki eldri en þetta vekur mikla undrun og aðdáun ferðafólks, rétt eins og að verið sé að virða fyrir sér upprunalegu sköpun jarðarinnar. 

Ekki minnkar dulúðíð þegar staðið er við minnisvarða um þýsku vísindamennina Knevel og Rudloff, sem hurfu þarna sporlaust 1907 og einnig sú staðreynd að Sigurður Þórarinsson skyldi leiða bandarísku tunglfarana þangað 1967 í æfingaferð fyrir fyrstu tunglferðina 1969. Við þetta bætist síðan sú staðreynd, að allar gðtur síðan 1907 hafi þótt reimt á þessu svæði. 

Þessu lýsa Egill Ólafsson og Sigrún Hjálmtýsdóttir við undirleik Þóris Úlfarssonar í laginu "Kóróna landsins" svona:

 

"Beygðir í duftið dauðlegir menn

dómsorði skaparans hlíta;

framliðnar sálir við Öskjuvatn enn

sig ekki frá gröf sinni slíta. 

Tunglfarar upplifa ósköpin tvenn:

Eldstöð og skaflana hvíta. 

Alvaldsins sköpun og eyðingu´í senn 

í Öskju þeir gerst mega líta. 

 

Höll íss og eims, 

upphaf vors heims, 

djúp dularmögn;

dauði og þðgn..." 

Engin skýr merki um virkni