Þarf að taka þrjú núll af krónunni.

Íslenska krónan hefur rýrnað svo mikið á tæpri öld, að ein króna fyrir 94 árum jafngildir víst um 4000 krónum nú.

1981 voru tvö núll tekin af henni, þannig að hundrað krónur urðu að einni krónu.

Því miður ruglaði þetta flest í ríminu því að miklu skýrara hefði verið að taka þrjú núll af.

Þá hefði milljón orðið að þúsundi og milljarður að milljón.

Nú er krónan orðin talsvert verðminni en hún var fyrir myntbreytinguna 1981 svo að það er komið tilefni til nýrrar myntbreytingar, enda hvort eð er komið tilefni til að breyta seðlum í mynt og leggja myntir niður. 

Eitt af því sem ruglaði fólk í Hruninu var hve upphæðirnar sem það snerist um, voru fáránlega háar. Fólk varð hreinlega dofið og slævt. 

Ég hygg að lægri tölur en samt í auðskiljanlegu hlutfalli við núverandi tölur, yrðu til bóta.  

500 krónu mynt í stað seðils

Hvað þýðir talan "rúmlega hálft prósent"?

Í frétt í blaði var þess getið að NA-SV brautin, svonefnd "neyðarbraut" á Reykjavíkurflugvelli aðeins verið notuð í "rúmlega hálft prósent" lendinga á vellinum á síðasta ári. 

Með því að flagga svona lágri tölu er augljóslega verið að draga nytsemi vallarins stórlega niður. 

En hvað þýðir þessi tala?  Jú, "rúmlega hálft prósent" notkun brautarinnar samsvarar því að vegna þess að ófært var til lendinga á öðrum brautum vallarins í hátt í þrjá sólarhringa hafi neyðarbrautin verið í notkun þessa daga þetta ár.

Vel getur verið að brautin hafi verið notuð meira önnur ár í hvimleiðum óveðraköflum með hvassri suðvestanátt með dimmum éljum.  

Nú er það svo að það, að enda þótt önnur af tveimur aðalflugbrautum vallarins sé notuð umfram hina þýðir það ekki sjálfkrafa að ófært sé til lendinga á hinni. 

En reglurnar um neyðarbrautina eru þess eðlis að heitið "neyðarbraut" lýsir best notkun hennar. 

Hún er langstysta brautin og hindranir í framhaldi af norðausturenda hennar eru nógu háar til þess að flugtök til norðausturs eru bannaðar. 

Vegna þessara hindrana, sem væru ansi háar í aðflugi í logni, er brautin aðeins notuð þegar ófært er til lendinga á hinum brautunum tveimur. 

Þá er aðflugið flogið mun brattar og hægar miðað við jörð, vegna þess hve mótvindurinn er mikill. 

Það munar um það ef bæði Keflavíkurflugvöllur og Reykjavíkurflugvöllur eru lokaðir í hvassri suðvestanátt fyrir innanlandsflugið, því að NA/SV braut Keflavíkurflugvallar hefur verið lokuð í mörg ár. 

Dagarnir, sem neyðarbrautin í Reykjavík er notuð, eru yfirleitt dagar erfiðleika í samgöngum á landi og í lofti að vetrarlagi. 

Sé neyðarbrautin lokuð eru allir aðrir innanlandsflugvellir landsins sjálfkrafa lokaðir líka í þjá daga á ári eða meira, því að Reykjavíkurflugvöllur er endastöð allra flugleiðanna. 

Fyrir landshlutana, sem þessir flugvellir eru í, munar um þrjá aukadaga, sem lokað er þangað til flugs einmitt þegar mest liggur við.

Það er hreinn óþarfi að loka neyðarbrautinni eins og ég hef áður bent á hér á blogginu. Aðeins þarf að breyta þannig skipulaginu á Hlíðarendareitnum, að auðu svæðin, sem nú stendur til að verði fjær brautarendanum, verði í staðinn við brautarendann, en byggingar, sem nú stendur til að verði við brautarendann, verði fjær brautarendanum.  

Viljandi gerður að verri kosti

Eftir því sem við vitum meira vitum við minna.

Afstæðiskenning Einsteins er þekktasta heiti kenningar um stjörnurnar og alheiminn.

Vitneskja vísindamanna um geiminn eða alheiminn vex hröðum skrefum en þessi vitneskja er afstæð, því að menn fá það á tilfinninguna og komast í það hugarástand að finnast, að þeir viti minna og minna eftir því sem þeir vita meira og meira og þannig hefur það einmitt verið síðustu aldirnar og þó einkum síðustu árin.

Hver ný uppgötvun fæðir af sér ný viðfangsefni og viðfangsefnin verða sífellt stærri og stærri.

Af því má ráða, að hið raunverulega stóra lögmál, sem við eigum svo erfitt með að skilja og upplifa, sé óendanleikinn eða eilífðin þar sem tíminn byrjaði aldrei og mun aldrei enda og alheimurinn á sér ekkert upphaf og engan endi, því að eitthvað enn stærra var til fyrir Miklahvell og eitthvað enn stærra hefur alltaf verið til og verður alltaf til.

Hugsanlega urðu óendanlega margir Miklahvellir á undan þeim síðasta og óendanlega margir Miklahvellir munu fylgja í kjölfarið. 

Sé svona hugsun lögð til grundvallar verður allt það stærsta, sem við þekkjum, svo óendanlega smátt í samanburðinum að öll vitneskja mannanna er í raun varla nokkur skapaður hlutur miðað við það sem eftir er að rannsaka og uppgötva.   

Samsíða yfir milljarða ljósára

Afneitun á niðurstöðum rannsókna.

Alþjóðlegar rannsóknir á vegum Sameinuðu þjóðanna og fleiri alþjóðastofnana hníga allar í þá átt að áfengisneysla og vandinn vegna hennar aukist með bættu aðgengi að áfengi.

Þetta lögmál er einnig viðurkennt í meðferð áfengissjúklinga.

Framhjá þessu ganga þeir sem fyrr og síðar hafa æ ofan í æ lagt fram frumvörp um það á Alþingi að færa áfengissölu inn í verslanir til þess að auka aðgengi að því sem mest.

Rétt eins og fjársvelt heilbrigðiskerfi þurfi á aukinni áfengisneyslu og afleiðingum hennar að halda nú og á næstu árum.    

Lagt til að borgin styðji áfengisfrumvarpið

Bara vandamál, - engar lausnir.

Flestir kannast við auglýsingarnar, sem Egill Ólafsson les fyrir Toyota, þar sem hann segir með sinni þýðu röddu: "...engin vandamál, - bara lausnir". 

Ef Egill væri fenginn til þess að lesa megininntakið í stefnu íslenskrar stjórnvalda varðandi meðferð og verndun helstu náttúruverðmæta landsins fyrir ágangi ferðamanna og ásókn mannvirkjafíkla, myndi textinn hins vegar vafalaust verða: "...bara vandamál, - engar lausnir."

Hraðvaxandi ferðamannastraumur síðustu sjö ár hefur engu breytt varðandi óreiðuna, ráðaleysið og lítilsvirðinguna sem hefur síðustu tvo áratugi birst í umgengni um svæði eins og Geysisvæðið og hefur fengið erlenda Íslandsvini, sem hingað hafa komið árlega, til þess að lýsa því yfir að þetta ástand hafi verið þjóðarskömm.

Enda þótt farið sé að telja gjaldeyristekjur landsmanna af ferðaþjónustu í hundruðum milljarða króna á ári eru upphæðirnar, sem menn tíma að eyða í að forða undirstöðum ferðamannastraumsins og teknanna frá skaðlegum skemmdum aðeins broti úr einu prósenti, varla að þau slefi yfir einn þúsundasta af ferðamannatekjunum.     

Hrópandi stefnuleysi í ferðamálum

Tvö aðalatriði: Bann og veðuraðstæður.

Tvö aðalatriði blasa við varðandi lendingu þyrlu á bannsvæði við Holuhraun í haust. 

1. Brot gegn banni. 

2. Veðuraðstæður, hvort hætta var á staðnum. 

Fyrra atriðið er aðalatriði. Hvort þyrluflugmanninum hafi verið kunnugt um bannið þegar hann lenti.

Seinna atriðið skiptir ekki beinu máli, en í umræðum um atvikið var það orðið að aðalatriði að fólkið, sem sást á myndinni, hefði verið í bráðri lífshættu.

Í því efni skipta veðurskilyrðin höfuðmáli. Hafi verið stífur og stöðugur vindur, sem stóð frá fólkinu og feykti gufum frá hrauninu í áttina frá því, var fólkið tæknilega séð ekki í neinni hættu. 

En þar skiptir máli, hvort treysta mætti því að vindurinn væri stöðugur. Til þess að komast að því þarf að skoða hvenær atvikið átti sér stað og hver veðurskilyrðin voru þá. 

Hafi vindurinn verið stöðugur og nóg mikill svo að engin hætta var á því að uppstreymi heits lofts frá hrauninu truflaði loftstreymið eins og stundum gerist á þessu svæði þegar sólarhiti hitar svartan sandinn og uppstreymið býr til hringrás og lokað veðurkerfi á sléttunni milli Dyngjuháls að vestan, Öskju og Vaðöldu að norðan og Kverkfjalla og Dyngjujökuls að sunnan, - hafi vindurinn sannanlega verið hinn sami á öllu svæðinu þegar atvikið átti sér stað og þyrluflugmaðurinn metið aðstæður rétt, er ekki hægt að ásaka hann fyrir að stofna lífi sínu og farþeganna í hættu. 

Þá stendur eftir spurningin um brot á banni, sem taka verður afstöðu til.

Að lokum má geta þess að þyrlufyrirtækið mun ekki vera íslenskt heldur danskt, þótt það sé kennt við Reykjavík. 

Þyrluflug við Holuhraun enn til rannsóknar

Rithöfundar í sérflokki varðandi höfundarrétt.

Af kynnum mínum af höfundarrétti varðandi tónlist, kvikmyndir og ritverk, er það ljóst, að réttindamál rithöfunda eru í sérflokki. 

Rithöfundar eiga fullan rétt á 22,5% af nettósölu bóka sem lágmarks ritlaun. 

Ef útgefandinn gerir ekkert meira með bókina innan fimm ára, fellur útgáfurétturinn alfarið til rithöfundarins. 

Bókaútgefendur og rithöfundar standa mjög vel vörð um höfundar- og útgáfuréttinn varðandi bann á afritun verkanna án leyfis, sem samsvarar ólögulegu niðurhali á tónlist og kvikmyndum en virðist vera miklu betur varið. 

Þetta er aðeins ein birtingarmynd þess hve hið ritaða orð er enn í miklu meiri metum varðandi varðveislu og vernd en aðrar listgreinar. 

„Þetta er bara pjúra þjófnaður“

Vandamál fíkilsins.

Efnahagslíf heimsins hefur mörg einkenni fíkilsins sem getur ekki verið án fíkniefna. 

Fíkniefni mannkynsins, sem ekki er hægt að neita sér um, nefnist "hagvöxtur" sem aðallega er knúinn áfram af tvennu:

1. Neyslu á kostnað komandi kynslóða með rányrkju á takmörkuðum auðlindum jarðarinnar. 

2. Lánum á borð við þau sem settu efnahagskerfið á hliðina 2008 eða lánum á borð við þau sem viðhalda fjárlagahalla í Bandaríkjunum. 

Hvort tveggja, rányrkjuneyslan og lánin, eru hliðstæð vaxandi fíkniefnaskömmtum til að viðhalda vímunni, sem fíkillinn getur ekki verið án. 

Þegar ekki er hægt að halda vímunni uppi koma slæmir timburmenn, fráhvarfseinkennin í formi stöðnunar til sögunnar og þá stefnir í áfall skjálfandi fíkils, sem hrynur saman ef hann fær ekki skammtana sína áfram. Áfallið felst efnahagslega í auknu atvinnuleysi, samdrætti og jafnvel verðhjöðnun. 

David Cameroun varar við slíku áfalli en bendir ekki á neinar lausnir, því að innspýting í formi aukinnar rányrkju er ávísun á ennþá stærra hrun, fyrr eða síðar.  

Óttast að nýtt hrun nálgist óðfluga

Margnota kistur og smærri leiði?

Skoðanir fólks á greftrunarsiðum eru mismunandi. Fyrir nokkrum árum minnir mig að ég hafi viðrað nýja hugmynd um eitt atriði greftruna, sem kemur aftur upp í hugann þegar lesin er tengd frétt á mbl.is um Hólavallarkirkjugarð.

Kannski ekki úr vegi að rifja það upp. Málavextiri eru þessir:

Við fáum öll við fæðingu úthlutað íverustað fyrir anda okkar og sál í efnislegum líkama, sem, sem við verðum að skila til baka þegar við deyjum.

Flestir láta leggja þennan jarðneska efnislíkama í trékistu og setja niður í gröf í kirkjugarði, en aðrir láta brenna hann eftir að hann hefur verið notaður.

 

Persónulega finnst mér að ráðstöfun þessa efnislega líkama eftir notkun hans eigi að vera í sem bestu samræmi við umhverfissjónarmið í anda hinna þekktu greftrunarorða: "Af moldu ertu komin/n og að moldu skaltu aftur verða."

Þess vegna myndi ég ekki vilja láta eyða í það hitaorku að brenna þessar jarðnesku leifar, heldur að láta þær samlagast moldinni á sem allra náttúrulegastan, einfaldastan, og vistvænastan og ódýrastan hátt.

Trékistan í núverandi formi er á skjön á þetta. Hún er einnota og sóun á verðmætum en auðvelt ætti að vera að breyta því og minnka eitthvað í leiðinni það rými sem hver gröf tekur.

Það fælist í því að hafa botn kistunnar á hjörum, sem hægt væri opna með því að kippa í spotta, sem festur væri í læsingu á botninum, þannig að hægt sé að opna kistuna að neðanverðu eftir að hún er komin í jörðina með því að láta þennan spotta liggja upp á grafarbarminn þegar kistan er sett niður.

Líkið yrði í sérstökum poka úr lífrænum efnum.

Þegar allir jarðarfarargestir eru farnir kippa grafararnir í spottann þannig að botninn verði laus á hjörunum. Kistan er þá hífð upp úr gröfinni, pokinn með líkinu í, verður eftir á botni grafarinnar með líkinu í og gröfin er síðan fyllt af mold. 

Eftir þetta yrði hægt að nota kistuna aftur og aftur eins oft og mönnum þætti hentugt í því skyni að spara það efni, vinnu og fjármuni, sem felst í kistusmíði.  

Einnig mætti að endurvinna tréð eða efnið, sem í kistunum er í stað þess að skilja þær allar eftir í jörðinni. 

Og þá er spurningin: Hvernig líst fólki á þessa hugmynd á þeirri öld í sögu mannkynsins þegar umhverfismál verða æ mikilvægari? Fróðlegt væri að vita það. Þetta kann að virðast smávægilegt atriði þegar miðað er við ógnarstærðir neyslu og bruðls okkar á mörgum sviðum, en fátt er eins táknrænt og ráðstöfun þess eina, sem við fengum til leigu við fæðingu og skilum til baka að leiðarlokum.  

 

 

Einn sá indælasti í Evrópu

Tvö nýyrði í púkk dagsins: "Sjálfviti". "Sárhnjáður".

Eitt af því sem eykur bjartsýni um framtíð íslenskrar tungu á þessum degi hennar er máttur "ástkæra ylhýra..." til endurnýjunar og nýsköpunar. Enginn einn Íslendingur hefur sennilega lagt þar meira af mörkum en Jónas Hallgrímsson.

Mörg nýyrða hans eins og "samúð"og "ljósvaki" eru þess eðlis, að manni finnst þau hafa verið til í meira en þúsund ár.

Í tilefni dagsins er við hæfi að kynna tvö nýyrði og hið fyrra þeirra sannar, að á góðum degi getur íslenskt nýyrði yfir erlent hugtak gefið miklu betri lýsingu á því sem felst í því hugtaki en hin erlenda tunga gerir.

1. "Sjálfviti".  

Íðilsnjallt nýyrði Sigmundar Ernis Rúnarssonar yfir hið erlenda hugtak "besserwisser". Lýsir eðli þess mun betur, því að í fyrri hluta orðsins, "sjálf.." felst að sjálfvitinn telur yfirleitt sjálfur að hann viti betur en aðrir. Þar að auki rímar orðið vel við orðið "hálfviti" og getur vísað til þess í einstökum tilfellum að "besserwisserinn" sé í krafti eigin ofmats ekki aðeins jafn erfiður við að eiga og hálfviti heldur jafnvel verri viðfangs.

2. "Sárhnjáður."

Með öldrun þjóðarinnar og fjölgun aðgerða á liðamótum í fótum og mjöðmum vex þörf á orðum, sem lýsa ástandi þeirra sem eiga við eymsli, þjáningar og óþægindi að stríða vegna ónýtra eða slitinna liðamóta. Mér finnst mér beri skylda til að leggja þetta nýyrði í púkk dagsins til að lýsa líðan þeirra, sem eru með sködduð eða ónýt hné af þvi að sjálfur hef ég farið í þrjá uppskurði á hnjám og er oft á tíðum með mjög sár hné. Helsti kostur nýyrðisins er að staðsetja eymslin eða verkina, en einnig hefur það reynst mér vel að hugsa um nýyrðið þegar hnén eru óvenju aum, því að við það kemst ég yfirleitt í betra skap.   

Börn og unglingar tefla í ráðhúsinu