Loksins að kvikna ljós?

Svo lengi sem menn muna hefur það verið lenska hér á landi að taka því sem gefnu að alls staðar sé aðgangur um hreinu vatni ótakmarkaður.  

Það hefur vakið undrun okkar að víða um lönd skuli vatn vera talið svo dýrmæt og takmörkuð auðlind að það geti jafnvel verið ástæða til styrjaldarátaka. 

Allt frá Mosfellsheiði til Reykjaness, yst á Reykjanesskaga, raðast hins vegar dýrmæt og viðkvæm vatnsvernarsvæði, sem hingað til hefur þótt lítil ástæða til að hafa áhyggjur af, heldur hin sjálfsagðasta mál að ganga ekki aðeins rakleitt til verks til að ná sér í vatn á sem einfaldastan hátt, heldur einnig að stunda stórbrotna mannvirkjagerð af öllu tagi. 

Styrr um nýja risa háspennulínu meðfram eða í gegnum mörg vatnsverndarsvæði hefur sýnt mikið skeytingarleysi um þá viðkvæmu og miklu auðlind, sem svona svæði eru. 

Ástandið á Suðurnesjum er ekki beysið og nú er hart sótt fram í því að reisa  hundraða milljarða flugvöll á verðmætu svæði ferkskvatns undir yfirborðinu. 

Lokun Bláfjallavegar er vonandi merki um að ljós sé að kvikna í því bæjarfélagi sem á sér langa sögu vatnsöflunarmálum og hefur státað af því einstæða náttúrudjásni, sem Kaldá er. 

En því miður hefur hingað til litt verið hugað að því hvernig of tilviljunarkennd og ágeng vatnsöflun hefur orðið til þess mörg sumur, að Kaldá hefur horfið aleg. 

Síðuhafi hefur ævinlega reynt að fara árlega í pílgrimsferð til Kaldársels eftir að hafa orðið hraunavinur þar þrjú heil sumur í sumarbúðum KFUM 1947, 48 og 1949.

Lengi vel þurfti ekki að hafa áhyggjur af því að Kaldá yrði vatnslítil, en síðan fór að síga á ógæfuhliðina.  

 

Bláfjallavegi lokað

Langþráð samgöngubót.

Þegar brú var gerð á Þverá skammt frá Stórólfshvoli réðu sú brú og gerð brúar yfir Ytri Rangá hjá Hellu því að þorp risu við þær brýr og Suðurlandsvegur lægi þar beint á milli. 

Við það datt hið fornfræga höfuðból Óddi út úr þjóðleið. 

Svo gerðist það að þegar eyddur skógur við Drumbabót fór að koma upp úr sandinum við Þverá og menn áttuðu sig á því að fyrir landnám hafði hamfararhlaup úr Kötlu eytt skóginum, varð ljóst að ef aftur yrði slíkt hlaup, var hætta á því að undankomuleið fyrir byggðina utar með Þverá að sunnanverðu, gæti lokast.  

Þetta hefur verið ljóst í minnsta kosti aldarfjórðung án þess að við því hafi verið brugðist fyrr en nú. 

Það er því ekki aðeins samgöngubót að því að fá hringleið um Odda á þessu svæði, heldur mikið öryggisatriði, sem ber að fagna. 

Fram að þessu hefur helsta flóttaleiðin fyrir þá sem búa vestast og nyrst í Vestur Landeyjum verið til austurs á móti flóðinu, en yrði nú til norðurs og yfir brúna upp á Rangárvelli og hærra land. 

Oddi kemst í þjóðbraut á ný

1976 stóð skjálftahrina í marga mánuði í Kelduhverfi.

Árið 1976 hófst með látum í Kelduhverfi í Þingeyjarsýslu þegar svo stór skjálfti varð örskammt frá þorpinu, að miklar skemmdir urðu á mannvirkjum. Á eftir kom margra vikna skeið þar sem sífelldir skjálftar fóru að taka mjög á taugarnar á mörgum þegar á leið. 

Meginástæðan var landrek eins og nú við Grindavík, en afleiðingarnar urðu ólíkar norður í Kelduhverfi eða suður við Kröflu. 

Á Kröflusvæðinu reis land og seig á víxl umbrotahrinum með myndun gjáa og eldgosum, en í Kelduvherfi var eingöngu landsig samfara gliðnun landsins sem á endanum myndaði stöðuvatnið Skjálftavatn. 

Vonandi þurfa Grindvíkingar og Suðurnesjamenn ekki að þurfa að þola langvarandi umbrot, sem standa í mörg ár eins og fyrir norðan 1976.

Skjálfti að stærð 3,3 við Grindavík