"Hraunræfillinn" hefur allan tímann verið "hin rámu reginöfl."

"Þetta er hálfgerður hraunrææfill" sagði Magnús Tumi Guðmundsson við upphaf Fagradalselda 2021, og gripu margir andann á lofti, en í raun voru þessi orð bæði sannmæli og spásögn þegar skoðað er, hvað hraunræfillinn reynist nú vera bæði margfalt stærri en áður hefur sést hér. 

Nú liggur fyrir, að í raun voru hraunin, sem komu upp í fyrra og hitteðfyerra sýnishorn af því Jón Helgason kallaði "hin rámu reginöfl" í ljóði sínu Áföngum.  

Kvikugangurinn er svo langur, að ekki aðeins liggur suðvesturendi hans í sjó við Grindavík, heldur er hinn endu hans 15 kílómetra í norðaustri á Kálffellsheiði og þar með í innan við tíu kílómetra fjarlægð frá byggðinni Vogum.  

Eldgos upp úr suðvesturenda þessa vaxandi kvikugangs gæti ekki aðeins orðið sprengigos með öskufalli sem ógnaði öryggi flugs um Keflavíkurflugvöll. 

Og varla er hægt að hugsa sér ferlegra fyrirbæri en gusthlaup í slíku gosi, því að slík gos hafa banað tugþúsundum fólks í eldgosum á borð við Öræfajökul 1262, Martinique í Karíbahafi 1902, og Vesúvíusi 79 f.Kr. 

Hluti af "hraunræflinum" gæti falist í nýrri eyju við ströndina vestan Grindavíkur, eins og kemur fram í pistli Haraldar Sigurðssonar eldfjallafræðings í dag. 

Kvikan liggur grynnst mjög nálægt bænum

Bárðarbunga og Heimaey til samanburðar?

Allt frá árinu 1975 hafa jarðvísindamenn verið að uppgötva og læra fjöldamargt varðandi eðli jarðeldanna, sem staðsetning hins eldvirka hluta Íslands veldur. 

Í kröflueldum birtist þetta eðli fyrst og fremst í kvikuhlaupum lárétt út frá miðju þess svæðis við Leirhnjúk, sem voru alls hátt í 20, þar sem rúmur helmingurinn birtist í eldgosum á árunum 1975 til 1984.  

Í framhaldi af Kröflueldum þróaðist kenningin um Bárðarbungu sem risavaxna miðju eldvirks svæðið, sem fyrr á öldum hafði birst í stórgosum með nokkurra alda millibili á kvikuhlaupasvæði allt fra Bárðarbungu suðvestur í Friðland að Fjallabaki. 

Hið óvænta Surtseyjargos 1963 sýndi með gosinu í Heimaey 1973, að Vestmannaeyjaklasinn var eldvirknislega í fullu fjöri.  

Heimaey er líklega stærst eyjanna vegna þess að þar er virknin mest. 

Kvikuhlaupið undir Grindavík nú leiðir hugann að því, að að því kunni að koma í framtíðinni að kvika komi upp undir byggðinni á Heimaey og að atburðirnir nú undir Grindavík og nágrenni færi okkur alveg nýja sýn á sambúð okkar við okkar einstæða land. 

Hafa áhyggjur af virkni suðvestur af Grindavík