Íslands þúsund ár

1.10.2011 | 02:13

"Dauðinn er kóróna lífsins".

Ofangreind orð sagði Þórunn Elfa Magnúsdóttir í viðtali við Jónas Jónasson á sínum tíma.

Ef flett er upp í heimildum um fólk, blasa við tvær staðreyndir: Ár fæðingar þess og ár dauða þess.

Þessar tvær staðreyndir eru þær einu, sem hver manneskja getur gengið að sem vísum. Dauðinn er önnur af tveimur aðalstaðreyndum jarðlífsins.

Umfjöllun um hann og umgengni við návist hans ætti því að vera sjálfsagður hlutur og eðlilegur og það að deyjandi maður fáist við það hvernig burtför hans verði háttað, ætti því að vera sjálfsagður hlutur en ekki eitthvað óvenjulegt.

Gott er að Jónas Jónasson hefur nú tekið þetta mál upp á eftirminnilegan hátt.

Þegar faðir minn heitinn, Ragnar Edvardsson, áttræður að aldri, var fluttur í sjúkarbörum inn á bráðamóttöku Landsspítalans og lagður þar í rúm, vissi hann að banalegan var að hefjast.

Hún var erfið og langdregin, stóð í nokkrar vikur og hann orðaði það þannig, þegar hann hvíslaði að mér á fyrsta degi: "Héðan fer ég ekki nema láréttur út".

Hann skipulagði sjálfur jarðarförina í smáatriðum þannig að hún varð öllum mjög eftirminnileg, gefandi og persónuleg.

Ævi hans var litrík eins og karakterinn, en fáir hefðu trúað því fyrirfram hvernig honum tókst að gera síðustu stundirnar að kórónu lífs síns.

Tónlistin við athöfnina var frá 1939 besta ári ævi hans, mesta góðviðrissumari sögunnar, þegar hann trúlofaðist 17 ára "beste mamma around", varð Íslandsmeistari í 1. flokki með Fram og valinn efnilegasti leikmaður félagsins, rétt í kjölfar þess að hún útskrifaðist úr Verslunarskólanum.

Lögin voru úr fyrstu dægurlagasamkeppni á Íslandi, Dagný og líka lagið "Við eigum samleið."

Og síðan náttúrulega lagið: "What a wonderful world".

Hann krafðist þess ekki beinlínis að fá að sjá líkræðuna áður en hann færi, en lagði línurnar mjög ákveðið: "Hún á á lýsa mér undanbragðalaust eins og ég var."

Fyrir bragðið varð ræðan óvenjuleg af því að hún var ekki aðeins hlaðin söknuði og trega, heldur líka húmor, því hvað eftir annað var hlegið í kirkjunni að sögunum af óútreiknanlegum uppátækjum karlsins og uppákomunum, sem hann skapaði á litríkri ævi.

Jónas Jónasson er guðfaðir minn í skemmtanabransanum og hann ætlar að taka af æðruleysi og karlmennsku á burtför sinni á svipaðan hátt og faðir minn, þannig að eftirminnilegt verður.

Ég hef áður í sjónvarpsviðtali við dóttur Jónasar líkt ævi manns, sem nær meðaaldri, við 400 metra grindahlaup, sem er hlaupið í þoku.

Þegar ég fitlaði við spretthlaup sem ungur maður, fannst mér 400 metra hlaupið skemmtilegast, því að það er nógu langt til þess að nauðsynlegt sé að skipuleggja það vel, og líka það langt, að hætta er á að ofkeyra sig, einkum á efiðasta hluta þess, sem er í síðari hluta seinni beygjunnar áður en komið er á beinu brautina í lokin.

Ævin, eins og hlaupið, hvort tveggja er hringur, byrjar og endar á sama stað, - "af moldu ertu kominn, að moldu skaltu verðia..."

Allann tímann vofir það yfir að hrasað verði á grind og hlaupinu þar með lokið eða þvi klúðrað, eða að endaspretturinn misheppnist, - vafasamt með þrek til að klára hann þannig að hann verði hámark hlaupsins.

En endaspretturinn, þegar keyrt er síðustu kröftunum,er langmikilvægastur og augnablikið, sem allt snýst um, er þegar snúran er slitin í endamarkinu. Þar er ljósmyndin tekin, augnablikið sem lifir ef vel tekst til.

Þetta veit leikstjórinn Jónas, veit hve mikilvæg sú stund er þegar síðustu replikkurnar fljúga áður en tjaldið er dregið fyrir og leiksýningu lokið.

Spurningunni um það, af hverju dauðinn sé svona mikið tabú, sem manni "hryllir við" eins og Einar Benediktsson orðar það í sálmi sínum, en bætir síðan við: "þótt dauðinn oss megi ei saka", - held ég að sé hægt að svara með því, að vegna þess að lífsbnautnin/ lífslöngunin / lífsviljinn er mikilvægasti eiginleiki hverrar lífveru til þess að viðhalda lífinu á jörðinni, er það líka áskapað hverri lífveru að forðast dauðann og óttast.

Það er ekkert óeðlilegt við það, - það er lífsnauðsynlegt, jafnvel þótt maður trúi á annað líf eða mörg líf og tilverustig.

Varðandi Kastljósviðtalið í kvöld: Jónas, minn góði guðfaðir, þökk fyrir þá stund sem þú gafst okkur í sjónvarpinu í kvöld sem óvænta, ( - og þó kannski ekki svo óvænta, þér var trúandi til þess,) - perlu í minningasjóðinn.

Hittumst næst á morgun.

	Vill fá að sjá líkræðuna
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Flokkur: Bloggar | Breytt s.d. kl. 17:24 | Facebook

Athugasemdir

Mikið rosalega er þetta vel orða hjá þér Ómar og gaman að lesa. Hafðu það ávallt sem allra best.

Kv.Sigurður

Sigurður Kristján Hjaltested (IP-tala skráð) 1.10.2011 kl. 10:42

Athyglisverður og hreinskilinn pistill frá Ómari. Við öðru var ekki að búast. En að dauðinn sé kóróna lífsins er ömurleg og frekar fávís fullyrðing. Við homo sapiens erum eins og aðrir hlutir nátturunnar, lifandi og dauðir, við eigum okkar upphaf og endi. Ekki gæti mér verið meira saman um nokkurn hlut en burtför mína. Bara sem minnst vesen. Líkræður eru með því leiðinlegasta sem maður heyrir og góða tónlist vill ég fá að heyra lifandi, en ekki dauður og heyrnarlaus með öllu.

Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 1.10.2011 kl. 11:36

Þakka þér þetta Ómar. Gott að lesa. Sér í lagi um föður þinn. Las eitt sinn sjálf eftirfarandi: Að deyja, er eins og klæða sig úr allt of þröngum skóm. Fannst þetta merkileg lesning. Dauðinn langt frá því að vera einhver skelfing. Hluti að veru okkar hér á jörðu. Óumflýjanlegur. Yfirvofandi ætíð. Spennandi. Tilhlökkunarefni. Allt eftir viðhorfum okkar, skilningi og andlegum þroska. Jónas Jónasson merkur maður og hefur ekki aðeins gefið okkur eina, heldur ótal perlur í minningasjóðinn.

Kveðja Sigríður

Sigríður Sigurðardóttir, 1.10.2011 kl. 12:01

Haukur, það er ekki sama hvernig ljósmyndin er af því þegar snúran er slitin í lok hlaups, hvernig síðustu metrarnir voru og hver tíminn var á skeiðklukkunni.

Ómar Ragnarsson, 1.10.2011 kl. 13:34