Leiksoppar grimmra örlaga.

Í heimsstyrjöldunum tveimur öttu Þjóðverjar þúsundum ungra manna út á hafið á kafbátunum, sem voru eitt skæðasta vopn þeirra. Á engu sviði stríðsins var dánarhlutfallið hærra, yfir 70%.

Þetta verðum við Íslendingar að hafa sterkt í huga þegar við gerum upp þá tíma, þegar við urðum fyrir barðinu á þessum vígvélum og misstum á annað hundrað manna af þeirra völdum.  

Aðrar þjóðir, sem mest misstu, urðu flestar fyrir barðinu á loftárásum en kafbátarnir léku hlutverk sprengjuflugvélanna hvað okkur varðaði.

Árásirnar á Fróða, Súðina og Goðafoss þykja hafa verið einna grimmilegastar og erfitt að fyrirgefa þau voðaverk.

Hins ber að minnast , að oftast virtu þýskir kafbátaforingjar íslenska fánann, sem merki hlutlausrar þjóðar.

Loftskeytamaðurinn á U-300 var leiksoppur grimmdar stríðsins alveg eins og þeir sem voru á Goðafossi.

Horst Korske loftskeytamaður réði engu um þá vafasömu ákvörðun skipstjórans á kafbátnum að ráðast á Goðafoss nánast uppi i landsteinum þaðan sem sjá mátti inn til heimahafnar í Reykjavík.

Sigurður Guðmundsson réði heldur engu um þá hæpnu en skiljalegu ákvörðun skipstjórans á Goðafossi að hlýða ekki fyrirmælum um að sigla ævinlega rakleitt áfram til þess að gefa ekki færi á því að verða skotmark.

Kynslóðin, sem stofnaði til seinni heimsstyrjaldarinnar er farin og aðrar hafa tekið við sem enga ábyrgð báru á þeim hildarleik.

Þess vegna er svo mikilvægt að geta sæst og fyrirgefið og lagt grunn að friði og vináttu eins og þeir Sigurður Guðmundsson og Horst Korske hafa nú gert öðrum til fyrirmyndar.

Á hálfrar aldar afmæli árásarinnar á Goðafoss gerði ég stuttan heimildaþátt um þetta Titanic-slys Íslendinga. Sumt af fólkinu, sem ég ræddi við, er ekki lengur á meðal vor en það var afar átakanlegt að heyra frásagnir þeirra.

Ásta Sigurðardóttir sagði mér að hún hefði þjáðst vegna þess að hún hefði sleppt drengjum læknishjónanna til móður þeirra, en annars hefðu þeir lifað en ekki farist.

Enn átakanlegra var að heyra þegar hún lýsti því hvernig hún átti erfitt með að horfast í augu við aðstandendur þeirra, sem fórust, því að sér hefði fundist hún geta lesið út úr augum þeirra ásökun svo sem: Af hverju komst þú lífs af en ekki dóttir mín?

Þannig var kvöl hennar þótt ljóst mætti vera að ekki væri hægt að ásaka hana fyrir neitt.

Jón Ársæll Þórðarson vann gott verk þegar hann gerði ítarlegri sjónvarpsmynd um þennan mikla harmleik og Óttar Sveinsson hefur nú bætt myndarlega við í þennan minningarsjóð sem halda verður til haga.

Titanic-myndin sem gerð var á tíunda áratugnum var ekki sú fyrsta.  Að minnsta kosti ein ef ekki tvær höfðu verið gerðar áður.  En það liðu átta áratugir þangað til sú saga var endanlega sögð.

Einhvern tíma kann að koma að því að gerð verði hin endanlega Goðafossmynd og ekkert til sparað til að hún verði sem best.

Þá þarf að setja á svið mörg mögnuð atvik sem gerðust, svo sem það þegar aðstandendur og vinir biðu milli vonar og ótta tímunum saman niðri á hafnarbakka í Reykjavík eftir því að þeir, sem komust lífs af, gengju á land frá skipinu sem bjargaði þeim og flutti til Reykjavíkur.

Það hefur verið óskaplega dramatísk stund óumræðilegrar gleði þeirra sem heimtu ástvinu úr helju og sorgaráfalls þeirra, sem stóðu þarna allt þar til hinn síðasti gekk frá borði og ljóst var ástvinir þeirra höfðu farist.

Meðal þeirra sem biðu, og létu fara lítið fyrir sér var ung og nett stúlka, sem ekki mælti orð frá vörum né sýndi nein svipbrigði.

Þegar hinir fyrstu gengu niður landganginn stóð hún enn sem lömuð. Skyndilega tók hún viðbragð þegar stór og myndarlegur maður birtist efst í landganginum og hljóp í áttina til hans upp landganginn á móti fólkinu.

Þegar hún kom til hans, greip hann hana eins og lyfti henni eins og fisi upp í fang sér og í knúsaði hana og kyssti heitt í innilegu faðmlagi.

Þannig gekk hann með hana niður landganginn og upp hafnarbakkann.

Þetta atvik var eitt af þeim sem var á borðinu hjá mér, þegar ég gerði þáttinn um Goðafossslysið, en mér tókst ekki að vinna úr. 

Margt fleira mætti upp telja sem safna mætti saman í hugsanlegri stórmynd framtíðarinnar sem gæti kostað milljarða að gera, svo vel væri, en yrði þess virði.

Tákn um ævarandi vinskap

Athugasemdir

[Agla (IP-tala skráð) 12.10.2011 kl. 17:26]

Þetta er færsla sem skilur eftir ótal spurningar.

Mér finnst t.d. skrýtið að heyra talað um GoðafossSLYSIÐ og mér finnst  samlíkingin við Titanic slysið  vafasöm.

Eins leitaði spurningin um hvernig hugtakið "vinátta" sé notað að mér við lestur "fréttarinnar" sem var tilefni færslunnar. 

Sjálf þekkti ég einn af  áhöfn  Goðafoss sem lifðu þetta "Titanic slys" okkar Íslendinga af. Stúlkan hans fagnaði honum við heimkomuna eins og stúlkan sem þú segir frá en hann kom ekki heill til baka.                                                                                        Kannski væri efni í hugsanlega "stórmynd framtíðarinnar" í þeirra  örlaga sögu?

[Ómar Ragnarsson, 12.10.2011 kl. 17:35]

Kannski er orðið slys ekki rétt, heldur "árásin á Goðafoss". Þó fær maður ekki varist samlíkingunni við "slys" þegar þess er gætt að ekki er sannað að skipstjóri kafbátsins hafi séð hverrar þjóðar Goðafoss væri.

Hvað alla aðra en skipstjórana tvo snertir var þetta slys í þeim skilningi að allir nema þeir tveir voru óumdeilanlaga leiksoppar grimmra örlaga. 

[Agla (IP-tala skráð) 12.10.2011 kl. 20:02]

Leiksoppur : handbendi, leikbrúða.

Örlög: það sem fyrir fram er ákveðið.

Ég sé, að lítt hugsuðu máli, enga ástæðu til að undanskilja skipstjórana tvo frá því að hafa verið "leiksoppar örlaganna" frekar en aðra skipverja  U-300 eða Goðafoss.

Erum við kannski öll "leiksoppar örlaganna" ? ?

[Óli (IP-tala skráð) 12.10.2011 kl. 20:27]

Þetta er nú meiri bölvuð hræsnin allt saman! Auðvitað er gamli þjóðverjinn upp með sér af að hafa átt þátt í því að skjóta Goðafoss í kaf. Hvað annað? Auðvitað sér kallinn ekki eftir því. Hvað átti þessi leiksýning í Kastljósi RÚV eiginlega að þýða?

[Halldór Egill Guðnason, 12.10.2011 kl. 23:34]

Í öllu því tali, skrifum og öðru er tengist seinni heimsstyrjöldinni og þeim mannskaða sem íslendingar urðu fyrir, hef ég ALDREI skilið hvers vegna togarans Jóns Ólafssonar er nánanast aldrei getið, en hann fórst með manni og mús, að föðurafa mínum Gústav Adolf Gíslasyni meðtöldum, eftir árás þýsks kafbáts. Það er annars ágætt að þessir tveir öldnu höfðingjar skuli hafa hist, en sölumennskan á bak við hittinginn, er lítið annað en sorgleg. 

[Halldór Egill Guðnason, 12.10.2011 kl. 23:35]

Svona í framhjáhaldi mé geta þess, að til að fá nafn föðurafa míns ritað á minningarskjöld fallinna sjómanna í Fossvogskirkjugarði, þurfti að greiða sérstaklega fyrir.

[Ómar Ragnarsson, 12.10.2011 kl. 23:48]

Bíddu nú aðeins hægur, Óli. Var það þá allt saman hræsni þegar Churchill játaði eftir stríðið að það hefði verið hæpin ákvörðun að ráðast á Dresden?

Eigum við að afgreiða það svona: "Auðvitað var gamli stríðsæsingamaðurinn upp með sér að hafa drepið sem allra flestar konur og börn í Dresdenl? Hvað annað?  Auðvitað sá kallinn ekkert eftir því. Hvað átti þessi leiksýning hans eiginlega að þýða?"

Og viltu halda áfram: "Auðvitað var Truman upp með sér að hafa látið drepa sem allra flest saklaust fólk í kjarnorkuárásinni á Hiroshima. Hvað annað? Auðvitað sá kallinn ekkert eftir því."

Í endurminningum sínum segist Gro Harlem Brundtland aðeins sjá eftir einni ákvörðun sinni, að leyfa hina umdeildu Altavirkjun.

Viltu líka afgreiða það svona: "Þetta er nú meiri bölvuð hræsnin allt saman! Auðvitað var þessi strengjabrúða karlann upp með sér að hafa leyft þessa virkjun, Hvað annað?

Mér finnst það dapurleg tilhugsun að útrýma eigi öllum möguleikum á fyrirgefningu og sátt með því að þeir sem biðja um slíkt séu ljúgandi hræsnarar.

[Jón Logi (IP-tala skráð) 13.10.2011 kl. 10:31]

Ég kom eitthvað nálægt því þegar Þorsteinn Jónsson flugmaður hitti fyrrum andstæðing sinn, Gunther Rall árið 2001. Seinna var ég svo oft í sambandi við báða, en þeir eru nú gengnir.

Það fór vel með á þeim, og þetta var athyglisverður viðburður. Gunther einn og sér banaði vafalaust fleirum en fórust með Goðafossi, og hugsanlega Þorsteinn líka, - svona var þetta.

Það kom reyndar fram í vitnisburði eins af kafbátnum að þeir hefðu skotið "luut" tundurskeyti, sem þýðir einfaldlega að ekki hafi endilega verið ætlunin að hæfa goðafoss, - þetta voru tæki sem notuð voru á skipalestir, og sikk-sökkuðu þvert á stefnu. Sjá hér:

http://de.wikipedia.org/wiki/Lageunabh%C3%A4ngiger_Torpedo

En svona fór það. Get reyndar bætt því við sem gráglettni örlaganna að afi minn var Sjómaður til 1940 og missti vini og ættingja í kafbátskjaft. Hann hætti sjómennsku og gerðist bóndi 1940.

Afi konunnar var þýskur og herskyldaður í flotann. Hann var verkfræðingur og var settur í kafbátaflotann. Aldrei fékk hann kommisjón á kafbáti, en var á tundurduflaslæðara í staðinn. Sem betur fer, þó ekki hafi það verið skemmtistarf.

Og að sjálfsögðu lifðu báðir af.....