Lýðræðið krefst vandvirkni.

Margir hér á landi sjá hið beina lýðræði í Sviss í hillingum, svo einfalt, svo fljótvirkt. Menn sjá fyrir sér hvernig hægt yrði að útkljá flest stórmál hér á landi nánast á einni helgi og hafa þá í huga hvernig á nokkrum dögum söfnuðustu tugir þúsundir áskorana á facebook vegna breikkunar Suðurlandsvegar.

En svona er þetta ekki. Svo strangar reglur gilda um beina lýðræði í Sviss, að alla jafna tekur það 3-5 ár frá því að hugmynd og tillaga um þjóðaratkvæði (sem oft fara raunar fram í einstökum Kantónum) kemur fyrst fram og þar til hún er framkvæmd. 

Ástæðan er einföld: Á sama hátt og umgjörð og framkvæmd venjulegra þing- og sveitarstjórnarkosninga eru háð ströngum skilyrðum, sem miða að því að niðurstaðan sé algerlega óyggjandi, helst upp á atkvæði, þarf hið sama að gilda um undirskriftasafnanir og þjóðaratkvæðagreiðslur.

Tryggja þarf að fyrir viðkomandi söfnun undirskrifta og atkvæðagreiðslu standi ábyrgðar- og fyrirsvarsmenn og að ekki fari á milli mála að hver einasta undirskrift sé með fullu samþykki viðkomandi kjósanda, sem hafi óvéfengjanlegan kosningarétt.

Salvör Nordal og Þorkell Helgason fóru í lærdómsríka kynnisferð til Sviss á meðan á störfum Stjórnlagaráðs stóð til að kynna sér framkvæmd þjóðaratkvæðagreiðslu þar og komu heim með mikinn og gagnlegan fróðleik sem þau miðluðu til okkar hinna, fróðleik, sem var nauðsynlegur þegar við mótuðum reglur um beint lýðræði í nýrri stjórnarskrá. 

Áskorana- og "undirskriftasafnanir" á facebook geta auðvitað gefið ákveðnar vísbendingar um skoðanir kjósenda en því fer fjarri að beint lýðræði að svissneskum gæðakröfum sé tryggt með því.  

Fróðlegt var að kröfurnar, sem gerðar eru til kjörklefa og annarra tæknilegra atriða í Sviss og víðast erlendis í þing- og sveitarstjórnarkosningum eru ekki eins strangar og hér á landi og má leiða að því líkum að íslenskir hæstaréttardómarar fengju sumir vægt hjartaáfall við að kynna sér það miðað við hinn einstæða ógildingardóm sem kveðinn var upp fyrir ári. 

 

Lýsti yfir stuðningi í nafni annars manns

Athugasemdir

[BJ (IP-tala skráð) 23.1.2012 kl. 08:59]

Hvers vegna tókuð þið ekki þetta þrautreynda og þaulprófaða kerfi inn í tillögur ykkar?

[DoctorE (IP-tala skráð) 23.1.2012 kl. 11:56]

Það er nauðsynlegt að hætta með forsetaembættið.. það á að vera á kjörseðlinum:

[Ingimundur Stefánsson (IP-tala skráð) 23.1.2012 kl. 13:19]

Ég spurði Bruno Kaufmann, einn fyrilesara á ráðstefnunni um beint lýðræði um kosti og galla framkvæmdar beins lýðræðis. Hann nefndi 6 mánaða ferli kosninga um fjárlög Kaliforníuríkis frá kynningu til kosningar sem slæmt dæmi, því skynsemistilfinningin hefði þá fengið lýtið rými. Í Sviss, gott dæmi, passa menn sig á að hafa amk 18 mánaða ferli muni ég rétt, svo koma megi við "de-emotionalizing", þ.e. minnkandi áhrifum á kosningu af hrifnæmi eða sterkum tilfinningum.  Kjósi menn að taka upp beint lýðræði í einhverju formi þá verður að stuðla að minna "hrifnæmi" og meiri skynsemi, sem almennt er talin fást með lengri umhugsunartíma. Og sá sem enn hefur tilfinningar til kosningar, vonandi skynsemistilfinnigu, er líklegri til að kjósa eftir 18 mánuði en sá sem fyrst og fremst tuðar. 

[Kristján H Theódórsson, 23.1.2012 kl. 14:28]

Það sem ég undrast mest er það er eins og fjölmiðlar og fleiri átti sig ekki á að hér er engin lögákveðin kosning í gangi.

Aðeins stuðningsmenn núverandi forseta að kann hug fólks til áframhaldandi veru hans í embætti. Algjörlega óskuldbindandi fyrir alla aðila málsins. hann getur nákvæmlega gert það sem honum sýnist eftir sem áður, hversu margir  eða fáir sem skora á hann þarna.

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 23.1.2012 kl. 14:44]

Athyglisverð ummæli hjá Ingimundi. Hef tekið þátt í ótal kosningum í Sviss, þar sem ég er ríkisborgari þar í meira en 30 ár. Kosningaþátttaka er ekki há í Sviss, þetta á bilinu 35-45%. "Tuðararnir" mæta ekki, nenna því ekki, sem er gott mál, nokkurskonar "pre selection". Atkvæðaseðilinn fær maður sendan í pósti ásamt bækling um málið eða málin; pro og kontra. Atkvæðaseðlinum stingur maður svo í sama umslag og fer með í póstinn eða hendir í næsta póstkassa. En á kjördag eru líka kjörstaðir opnir fyrir þá sem vilja fara í sparifötin og kjós. Flott kerfi. Hvort það mundi hæfa Íslendimgum, það má Guð vita.

[BJ (IP-tala skráð) 23.1.2012 kl. 14:59]

Þó svo þátttaka í Sviss í atkvæðagreiðslum í hverju einstöku máli sé lág, taka tæplega 70% þátt í kosningum um að minnsta kosti eitt mál á ári.

[Eggert Sigurbergsson, 23.1.2012 kl. 21:19]

"Certainly the goals of Direct Democracy in Switzerland are
admirable, but the positive results shown by research are also
impressive. Statistical analysis by Swiss economists of the
influence of direct democracy on economic growth show
economic performance is 15% higher (in terms of GDP per head)
in cantons with stronger citizen rights of participation on
financial issues. Swiss cantons with extended direct democracy
are considered to be 5% more productive and efficient. In
cantons where citizens can vote on the budget, public
expenditures are lower; there is less cantonal debt; and 30% less
tax avoidance.
 Analysis also shows from 1980 to 1998 that
mandatory referendums reduced government spending in Swiss
cantons by 19 percent."

Heimild: The Taxpayers Network 

Líklega var stjórnlagaráð ráð hinna glötuðu tækifæra. Stjórnlagaráð lagði þess í stað allt of mikla áherslu á að fullveldisframsal geti gengið sem fljótast fyrir sig þ.e þjóðin gæti á fljótlegan og einfaldan hátt framselt fullveldi undir áhrifum áfalls eins og sýndi sig í kjölfar hrunsins. 

[Ómar Ragnarsson, 23.1.2012 kl. 21:29]

Ég minnist þess ekki að eitt augnablik í starfi mínu í ráðinu og í þeirri nefnd sem fjallaði um þessi mál hafi það verið efst í huga mínum eða annarra að leggja "mikla áherslu á að fullvldisafsal geti gengið sem fjótast fyrir sig."

Mér þykir hart að sitja undir svona áburði en við svona málflutning og ásökunum er víst lítið hægt að gera.