Sagan endalausa.

"Ökumaðurinn kastaðist út úr bílnum og lést." Þetta er sagan endalausa, ár eftir ár, áratug eftir áratug, kemur meðal annars fram í skýrslu um banaslys frá síðasta ári og hefur haldið áfram að gerast það sem af er þessu ári.  

Þetta er þó aðeins toppurinn á ísjakanum því að tugir alvarlegra slysa, sem ekki enda með dauða, verða vegna þess að ekki voru notuð bílbelti, og þessi slys urðu ýmist alvarlegri en annars hefði orðið, eða hefðu jafnvel ekki orðið ef bílbelti hefðu verið notuð.

Þreyta og slæmur svefn nóttina áður eru líka miklir slysavaldar og afar lúmskir.

Öll þekkjum við það að á ákveðnum tímum dagsins förum við að geispa eða verðum syfjuð. Þetta er ekkert óeðlilegt, heldur hluti af daglegum sveiflum.

Þegar setið er undir stýri við þessar aðstæður, einkum þegar ökumenn eru einir á ferð, er lúmsk hætta á ferðum.

Órækt merki þess að syfja sé að ógna ökumanni er það, að hann fer eitt örlítið augnablik að hugsa um eitthvað allt annað en hann ætlaði sér.

Þótt þetta gerist aðeins í eina til tvær sekúndur er þetta hættumerki, því að upphaf svefns er einmitt það að missa stjórn á hugsun sinni og það fyrirbæri er í raun upphaf draumsvefns eða þess sem er kallað að dotta undir stýri. 

Um leið og þetta hefur gerst einu sinni ætti hver ökumaður sem fyrir því verður, að stöðva bílinn við fyrsta tækifæri, leggja honum, halla sætinu aftur og leyfa sér þann munað að fá sér smálúr.

Að vetrarlagi eða snemma vors og síðla hausts, vekur kólnandi bíllinn ökumanninn. Þá er gott að fara út úr bílnum og hreyfa sig svolítið, gera æfingar eða skokka smávegis til að kom blóðrásinni í gang og aka síðan af stað.

Vera kann að ökumaðurinn sé í tímapressu, en 15-20 mínútna töf er skárri heldur en að valda stórslysi.

Ég hef gert þetta oft um ævina og komið hefur fyrir, að í stað þess að sofa í 15-20 mínútur hefur svefninn orðið einn til tveir klukkutímar og seinkunin bagaleg. En á móti kemur, að einmitt það, hvað svefninn undir stýri varð djúpur, er merki um það hve mikil þörf var á honum.  

Ég á að baki hátt á aðra milljón kílómetra aksturs um ævina og hef tvisvar á þessum ferli dottað undir stýri, einn á ferð, og vaknað við það að bíllinn var að fara út af veginum.

Þetta er tvisvar sinnum of oft. Í bæði skiptin bjargaði það mér að hafa hlotið þjálfun í því í rallinu hér um árið að bjarga sér við svona aðstæður með því að leggja höfuðáhersluna á að velta ekki bílnum, heldur stýra honum sem beinast áfram eða jafnvel að beygja honum undan hallanum í stað þess að streitast við hið ómögulega, að halda honum á veginum með þeim afleiðingum að hann ylti.

Þetta getur kostað það að fara jafnvel langa leið utan vegar. Í fyrra tilfellinu lenti bíllinn í votlendi og festist, en í síðara tilfellinu voru aðstæður þannig að með því að gefa honum fullt afl komst ég aftur upp á veginn og hélt áfram ferðinni eins og ekkert hefði í skorist.

Í hvorugt skiptið skemmdust bílarnir neitt þótt þeir hentust yfir óslétt land og má ég vera þakklátur fyrir það.  

Eftir seinni útafaksturinn varð mér ljósari en nokkru sinni fyrr hættan sem vofir yfir ökumönnum varðandi það að dotta við aksturinn eða missa stjórn  á hugarstarfseminni, þótt ekki sé nema eitt augnablik. 

Rannsókn lokið á fimm banaslysum

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 3.7.2012 kl. 17:53]

Sefur hjá Frúnni