Þegar einfalt og lítið atriði verður stórt.

Eins mikið tákn um fullkomnun og tækni sem flugið er, geta falist neyðarlegar mótsagnir í því hvernig mannleg mistök og ófullkomleiki skemma oft þessa ímynd.

Undir merkinu Sukhoi hafa verið hannaðar og framleiddar afburða flugvélar, sumar hrein snilld.

Dæmi um það er Sukhoi 37 orrustuþotan, sem á sér engan líka varðandi flugeiginleika í návígi, í litlu rými á litlnum hraða, en gefur samt litið eða ekkert eftir á miklum hraða. Breska Harrier þotan er ekki beint sambærileg við hana, því að í hönnun hennar er gengið lengra í að hanna orrustuþotu, sem hefur eiginleika þyrlna en verður í staðinn að fórna hluta af hraða og fleiri eiginleikum miðað við aðrar orrusuþotur.

Engu markverðu á því sviði er fórnað hjá Sukhoi 37.

Á flugsýningu í París 1995 hugðust Bandaríkjamenn sýna þotuna X-31 sem átti að nota svonefndan "stefnukný! (vectored thrust) þannig að 'Harrier"- eiginleikar fullkominnar þotu á öllum sviðum gætu blasað við sýningargestum.

Svo fór að flugmenn X-31 voru svo ragir við að nýta eiginleika vélarinnar eða hreinlega gátu það ekki, að þeir voru eitthvað að dútla það langt frá flugvellinum og áhorefndum að atriðið misheppnaðist alveg.

Daginn eftir fór Sukhoi 37 og á henni voru framdar slíkar snilldaræfingar rétt yfir flugbrautinni og áhorfendum að engu lagi var líkt. Henni var flogið eins og galdramenn hefðu smíðað þessa vél og flygju henni,  hrein flugsnilld á ólýsanlegan hátt, þotan stöðvaðist jafvel í loftinu og gerði hundakúnstir, og mátti glögglega sjá hvílíkt undravald var sýnt með þeirri stefnuknýstækni sem fólst í atrðinu

Tveimur árum síðar var X-31 horfin af sjónarsviðinu og hefur ekki sést síðan, en Sukhoi 37 aftur mætt á svæðið.

Daginn sem atriðið með henni átti að verða, tvöfaldaðist aðsóknin og varð metaðsókn. Allir vildu sjá snilldina, sem var enn umtöluð.

Þotan fór í loftið með glæsibrag en í stað þess að fara aðeins frá og koma síðan á fullri ferð og byrja á kúnstunum, viku flugmennirnir henni til hliðar og fóru að fljúga í hringi með litlum dýjum upp og niður.

Þannig flugu þeir um stund, en síðan tilkynnti þulurinn: "Atriði Sukhoi 37 fellur niður vegna þess að ekki er hægt að taka hjól þotunnar upp, þau eru föst niðri, og verður henni því lent án frekara flugs."

Þegar haft er í huga hve flókin og frábær tækni lá að baki bæði vélinni og flugi hennar var það sérstaklega neyðarlegt að jafn einfalt atriði og að taka hjól upp gæti mistekist.

Með hjolin föst niðrir var Sukhoi 37 svipt öllum helstu eiginleikum sínum. Í raunverulegri orrustu var hún auðveld bráð fyrir næstum hvaða andstæðiing sem var, ef hjólin voru föst niðri.  

Svipað gæti verið varðandi Sukhoi Super-jet 100. Í lendingu með hjólin uppi var dæminu lokið.

Það minnir á að þegar síst er þess von,  getur mannlegur ófullkomleiki sett strik í reikninginn, jafnvel hjá færustu mönnum og í smáum atriðum sem geta orðið ógnarstór og afdrifarík.  

Áður vandamál með lendingarbúnað

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 21.7.2013 kl. 17:22]

Lenti þar í kvennakór,
kveif en fyrrum gríðarstór,
laslegur og líka mjór,
limur Gunnars illa fór.

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 21.7.2013 kl. 18:20]

"Þegar einfalt og lítið atriði verður stórt".

Man vel eftir svona atviki. Hafði flogið til Íslands á Turbo Arrow IV og hafði átt í erfiðleikum með "gírinn" á Íslandi. En það reddaðist alltaf, þurfti ekki á verkstæði.

Flýg svo til baka og lendi í New Castle, þar sem ég þurfti að gisti. Hafði seinkun frá Reykjavík og hefði ekki náð til Sviss fyrir lokun flugvallarins í Basel. Daginn eftir lagði ég snemma af stað, en hjólin komu ekki upp, þrjú rauð ljós.

Djöfullinn, hugsaði ég, sunnudagur í dag og þarf að bíða til morguns til að komast á verkstæði hjá Tjallanum. Átti einnig að mæta í vinnu daginn eftir.

En fékk þá góða hugmynd, kallaði í turninn og bað um "touch and go".

Ekkert mál, "touch and go" og viti menn, hjólin fóru upp.

Hef sjaldan verið eins ánægður.

[Theódór Gunnarsson, 21.7.2013 kl. 19:10]

Menn eru misgóðir í að taka lögmál Murphy's inn í reikninginn.

[P.Valdimar Guðjónsson, 21.7.2013 kl. 21:28]

Verður fróðlegt að vita hvort flugmennirnir vissu af þessu. Skil ei þegar ekki tekst að koma skilaboðum um svona lagað inní flugstjórnarklefann.

Mér finnst einnig sérkennilegt að það skuli vera valkvætt ( líkt og hvort þú vilt dráttarkúlu aftan á bíl) á stórum farþegaþotum hvort þú sérð ef vantar dekk úr klefanum. Og það hjá Boeing. Einnig eru elveg til græjur sem sýna ef dekk springur. En þetta er allt val kaupandans við pöntun.

Ég keypti mér bakkmyndavél á stóra heyvinnuvél. Kostaði nokkra þúsundkalla , svo það er varla vandamálið hjá stórfyrirtækjum

[Ágúst H Bjarnason, 21.7.2013 kl. 22:37]

Svo er spurning hvort menn hafi ekki bara einfaldlega gleymt að setja hjólin niður. Það hefur gerst oftar en einu sinni og oftar en tvisvar...

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 21.7.2013 kl. 22:44]

Góður punktur Ágúst H.

Það hefur gerst oftar en einu sinni og oftar en tvisvar og oftar en þrisvar.....

[Jón Logi (IP-tala skráð) 22.7.2013 kl. 11:41]

Ég hélt alltaf að í farþegavélum væri búnaður sem varar við "wheels up", eb í þessu tilfelli var þetta væntanlega bilun eða? Það getur verið svo lítið sem nippill á slöngu, - þarf ekki mikið til.
Svo var það 777 krassið um daginn. Ótrúlegt. Alveg undershoot og á allt of litlum hraða. Fékk hann ekki stall warning?????