1914, 1939, 1956, 1968 og 2014, - hvað er líkt, hvað ólíkt?

Um þessar undir hreyfir það við mönnum að ófriðarblikur á árinu 2014 minnir á það að rétt öld er liðin á þessu ári síðan Fyrri heimsstyrjöldin hófst. Meðal annars er talað um að hegðun stórvelda sé önnur og aumingjalegri nú en þá og velt vöngum yfir því að það sé óeðlilegt.

Til dæmis hafi Þjóðverjar aðeins farið fram á það við Belga 1914 að fá að flytja herlið í gegnum landið án þess að hernema það, en Bretar hafi talið það brot á samningi frá 1839 um landamæri Belgíu og því sagt Þjóðverjum stríð á hendur.

Nú hafi hins vegar engin hótun um stríð verið gefin þótt Rússar hafi einhliða breytt landamærum Úkraínu þrátt fyrir 20 ára samning um þessi landamæri og farið með her inn á skagann og hertekið hann.

Hér gleymist grundvallarmunur á ástandinu 1914 og því sem síðar varð og einnig gleymist hvað menn töldu sig hafa lært eftir hörmugnarnar 1914.

1914 óraði engan þátttakanda í stríðinu fyrir því að stríð yrði jan yfirgripsmikið og langt eins og raun varð á. Menn áttuðu sig engan veginn á því að vegna hreyfanleika varnar- og varaliðs og öflugra varna yrði hætta á kyrrstæðum skotgrafahernaði sem stæði í fjögur ár.

Allir stríðsaðilar héldu að þetta yrði stutt og snarpt stríð, sem kláraðist jafnvel fyrir jól 1914.

Minningin um þetta skóp síðan óvart seinna stríðið, af því að í viðleitni til að komast hjá hörmulegu stríði, gleymdist það hvaða eindæma skepnur Hitler og glæpahyski hans höfðu að geyma og að seinna stríðið var óhjákvæmilegt, hvað sem gert hefði verið, - Hitler stefndi vísvitandi að því.

1956 fóru Sovétmenn með her inn í Ungverjaland til að steypa stjórninni þar af stóli og Vesturveldin aðhöfðust ekkert, af því að nú var komin til sögunnar kjarnorkuógn, sem skóp alveg nýjar aðstæður.

1968 fóru Sovétmenn og fylgiríki þeirra í Varsjárbandalaginu með her inn í Tékkóslóvakíu í sama tilgangi og aftur höfðust Vesturveldin ekkert að.

2014 fara Rússar og taka Krím með hervaldi, en í þetta sinn hafa þeir flesta íbúana með sér í stað þess að hafa þá á móti sér í Ungverjalandi og Tékkóslóvakíu 1956 og 1968. Voru auk þess að taka til baka svæði, sem þeir höfðu gefið Ukraínu fyrir hálfri öld.

Tökum aftur árin 1914 og síðan 1943 varðandi það að fara með her í gegn um hlutlaust ríki.

1943 sömdu Þjóðverjar nefnilega við Svía um að fá leyfi þeirra til að fara með þýskan her í járnbrautarlestum frá Noregi í gegnum Svíþjóð til Finnlands. Herflutningarnir voru þó ekki meiri né  örari en það að lokaðar járnbrautarlestir nægðu.

Hvorki Bandamenn né Þjóðverjar hrófluðu við þeirri skilgreiningu að Svíþjóð væri þrátt fyrir þetta hlutlaust ríki.

Hvers vegna? Vegna þess að það var engum í hag að efna til stríðsástands út af þessu.

Miðað við umfang herflutninga Þjóðverja 1914 og þann hraða og umfang, sem þurfti að hafa, þar sem meginherinn var sendur gegnum Luxemborg og Belgíu til að fara í sveig vestur og suður fyrir París til að króa franska herinn inni með því að umkringja hann við París, hefði verið illmögulegt að takmarka herflutningana við lokaðar járnbrautarlestir.

Nú eru uppi raddir um það að Bretar og Belgar hefðu samt getað séð í gegnum fingur sér varðandi þessa herflutninga úr því að Þjóðverjar hétu því að hernema ekki Belgíu.

Það er afar hæpið og þar að auki voru Bretar bundnir skuldbindingum og samningum við bæði Frakka Rússa og Belga varðandi það að koma þeim til hjálpar ef Miðveldin réðust á þá.

Nú hallast margir fræðimenn að því að jafnvel þótt Þjóðverjar hefðu haldið hægri armi hers síns jafn sterkum og Von Schlieffen lagði upp með, hefði samt ekki tekist að framkvæma áætlun hans.

Ástæðan var einfaldlega sú að hraði fótgönguliðsins átti að verða svo mikill og vegalengdin sem það átti að fara var svo löng, að það hefði ekki haft úthald í það, enda hefði það sjálft þurft að berjast samfellt alla leiðina við erfiðan andstæðing, sem átti auðvelt með að flytja til varnar- og varalið sitt nógu tímanlega til að verjast alls staðar á sama tíma og sóknarherinn varð að notast við seinfara birgða- og skotfæraflutninga.

Þetta breyttist í Seinna stríðinu því að þá sáu öflugar og hraðskreiðar vélaherdeildir, flugvélar og vélvæddir flutningar á birgðum og hergögnum um að sópa hindrunum í burtu, vaða áfram og umkringja lið Breta, og þýska fótgönguliðið þurfti ekki annað en að sleikja upp á eftir þeim og marséra nær átakalaust áfram.      

  

Óska eftir rússneskum friðargæsluliðum

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 20.4.2014 kl. 22:49]

Austur-Evrópuríkin vildu sjálf fá aðild að Evrópusambandinu, fyrst og fremst til að auka sín lífsgæði.

18.8.2012:

"All major political parties in Ukraine support full eventual integration into the European Union."

[Þorsteinn Briem, 20.4.2014 kl. 22:50]

"In the 2001 Ukrainian census, 8,334,100 identified as ethnic Russians (17.3% of the population of Ukraine [þar af um 5% á Krímskaganum]), this is the combined figure for persons originating from outside of Ukraine and the autochthonous population declaring Russian ethnicity."

Um fjórðungur íbúa Eistlands og Lettlands er hins vegar af rússnesku bergi brotinn.

[Þorsteinn Briem, 20.4.2014 kl. 22:51]

[Þorsteinn Briem, 20.4.2014 kl. 22:53]

Nokkur dæmi árið 2013:

Share of world wealth:

Evrópusambandið 36,7%,

Bandaríkin 29,91%,

Frakkland 5,91%,

Þýskaland 5,35%,

Ítalía 4,92%,

Bretland 4,88%,

Kanada 2,83%,

Spánn 1,92%,

Rússland 1,51%,

Indland 1,5%,

Brasilía 1,31%.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 21.4.2014 kl. 06:59]

Steini Breim hér þegar. Þá sleppum við þessu. Hann lýgur því að fjórðungur íbúa Eistlands sé af rússneskum uppruna, enda er hann séní.

[Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 21.4.2014 kl. 07:05]

"Hvorki Bandamenn né Þjóðverjar hrófluðu við þeirri skilgreiningu að Svíþjóð væri þrátt fyrir þetta hlutlaust ríki.

Hvers vegna? Vegna þess að það var engum í hag að efna til stríðsástands út af þessu."

Nei, Ómar, það voru engin tök á því að fara í stríð í Svíþjóð. Bandaríkjamenn voru ekkert ánægðir og fengu Svíar að vita það. En Svíþjóð var einfaldlega mikilvægur tengiliður fyrir fréttir frá Danmörku og Noregi og öðrum löndum, jafnvel Þýskalandi sjálfu. Þann möguleika á upplýsingum vildu bandamenn ekki eyðileggja. Danir sendu matvæli til Wehrmacht, fóðruðu drápsliðið, en ekki varð það til þess að bandamenn einbeittu sér að Danmörku. 

[Sigurður Haraldsson, 21.4.2014 kl. 13:30]

Sæll Ómar, það er að koma þriðja stríðödinn því verður ekki forðað þvi miður.

[Húsari. (IP-tala skráð) 21.4.2014 kl. 13:49]

Sæll Ómar.

Uppreisnin í Ungverjalandi 1956 snéri í upphafi
að ofríki gyðinga þar í landi sem höfðu náð að
planta sér í allar helstu valdastöður, -
ríkisstjórnin sjálf samanstóð öll af gyðingum, -
en rétt er það að síðan þróaðist bylting þessi í þá átt
sem þú greinir frá.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 21.4.2014 kl. 15:47]

Jú er það ekki, eru ekki rússar um 1/4 af íbúum Estonia?

Að öðru leiti dreg ég nú í efa að ungverska ríkisstjórnin 1956 hafi samanstaðið öll af gyðingum.

[Húsari. (IP-tala skráð) 21.4.2014 kl. 20:58]

Ómar Bjarki.

Þú þarft ekki annað en að fletta uppá
Mátyás Rákosi/ Mat(t)hias Rákosi og
þá sérðu hvernig þetta var í pottinn búið.