Í upphafi ferils að fara með lygar, - og gera það aftur og aftur.

Við vorum ungir, fréttaþulir Sjónvarpsins, sem þurftum að sitja í fréttasettinu fyrir framan alla þjóðina og fara með lygar með traustvekjandi svip þegar greint var frá hryllilegum atburðum og glæpaverkum í Dráttarbrautinni í Keflavík. 

Svona upphafi ferils sem fastráðinn fréttamaður, gleymir enginn svo glatt.

Að vísu vorum við að segja frá meintum vitnisburðum þeirra, sem áttu að hafa verið í Dráttarbrautinni, en þannig var um málið búið, að þjóðin trúði því sem rannsóknarmenn töldu vera sannleika málsins sem þeir hefðu af fagmennsku galdrað fram í vönduðum vitnaleiðslum. 

Nokkrum mánuðum síðar urðum við að setjast aftur fyrir framan þjóðina og fara með aðra, gerólíka sögu, bæði um Geirfinns- og Guðmundarmálin, víxla gerendum og atburðarás og meira að segja breyta Toyota fólksbíl, -  með vélina frammi í og farangursgeymsluna að aftan, - yfir í Volkswagen Bjöllu með vélina að aftan og svo litla farangursgeymslu í nefinu, að í stað þess að opna skottið og setja líkið niður á Toyota, þurfti að klöngrast með meint lík við illan leik inn um mjótt opið á milli framsætisbaks og hurðarstafs í Bjöllunni og troða því í aftursætið, eina staðinn þar sem það gat verið í þessum litla bíl. 

Flest annað var eftir þessu. 

Sjaldan eða aldrei hefur ríkt annað eins fár og hrikaleg samkeppni fjölmiðla í sambærilegu máli við þessi mál og þessu hjá íslensku þjóðinni. 

Þess vegna skiptir smæð þjóðfélagsins ekki máli, heldur það, að þetta gæti gerst þannig hjá heilli þjóð að hún og meira að segja stjórnmál hennar væru undirlögð af þessum hamaförum allt frá æðstu ráðamönnum og niður úr. 

Baltasar Kormákur harmar hve langan tíma málið hefur tekið, en það er skiljanlegt þegar litið er til þess hve návígið er mikið og allir tengdir á einn eða annan hátt á þessu útskeri, sem við búum á. 

Hætt er við að lykilvitni, sem enn hafa ekki verið yfirheyrð, verði ekki ofar foldu þegar til þeirra þyrfti að leita. 

Hræðist ekki gerð þátta um Geirfinn

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 7.5.2017 kl. 01:41]

"Hætt er við að lykilvitni, sem enn hafa ekki verið yfirheyrð, verði ekki ofar foldu þegar til þeirra þyrfti að leita."

Ef þetta fólk vildi gefa skýrslu hjá lögreglunni um þessi mál væri það væntanlega búið að því.

[Ómar Ragnarsson, 7.5.2017 kl. 01:54]

Það sem hamlar því að þessi vitni orki að gefa sig fram er að með vitnisburðinum þeirra opnar það annað saknæmt athæfi en hingað til hefur verið fjallað um. 

Þú getur haldið hvað sem er í þessu efni, Steini minn, en sá tími mun koma, að einhver hlýtur að reka augun í það, að minnsta kosti varðandi eitt af þessum vitnum, að það var fáránlegt að tala aldrei við það. 

Eina ástæðan sem hægt er að finna varðandi slíkt er sú, að vitnisburðurinn hefði ekki hentað rannsóknarmönnunum, sem lögðu ofurkapp á að píska út úr sakborningunum það sem hentaði sakfellingunni. 

[Hábeinn (IP-tala skráð) 7.5.2017 kl. 04:04]

Allir geta sagst þekkja fjölda þögulla vitna sem ekki vilja koma fram. Jafnvel tugi vitna sem segja að Ómar Ragnarsson sé hinn seki. Það sannar ekkert. Dæmt var eftir þeim vitnisburðum vitna sem komu fram og játningum sakborninga.

Það er regla frekar en undantekning að dæmdir menn segjist saklausir. Það sannar ekki sakleysi. Skoðanir fræðimanna eru ekki sannanir. Trú gamalla fréttamanna hefur ekkert að segja. Og vitni sem þegja hafa enga vigt.

Dómur féll og síðan hefur ekkert komið fram sem sannar sakleysi.

[Ómar Ragnarsson, 7.5.2017 kl. 08:45]

"Hver maður telst saklaus, nema sekt hans sé sönnuð."  "In dubio pro reo" þ. e. allur vafi skal skoðast sakborningi í vil." 

Þetta er aðalatriði vestræns réttarfars, ekki að hver maður þurfi að sanna sakleysi sitt. 

Engoin áþreifanleg sönnun liggur einu sinni fyrir því að Guðmundur og Geirfinnur hafi verið drepnir né að þeir séu yfirleitt látnir. 

Á sínum tíma var Íslendingur einn úrskurðaður látinn, en labbaði síðan um Leifsstöð inn í landið tólf árum síðar, sprelllifandi. 

[Sigurður Þorsteinsson, 7.5.2017 kl. 09:49]

Já Ómar samt sem áður voru fréttamenn að fara með það sem þeir töldu vera vandaðar fréttir og gerðu það vel. Hvaða möguleiki var á rannsóknarvinnu í þessu máli? Við lærum hins vegar af því. Vil koma að fréttamanninum Ómari Ragnarssyni, hann hélt sig við fagmennskuna og er einhver eftirminnilegasti fjölmiðlamaður sem við höfum átt. Það vissu allir um áhuga þinn á umhverfismálum, en þú valdið hlutleysið í fjölmiðlunum. Þú skrifaðir bókina Kárahnjúkar - með og á móti. Las hana og gríp í hana stundum með mikilli ánægju. Sú bók kom ekki í veg fyrir að Kárahnjúkar yrðu að veruleika en hún breytti miklu um umræðu um stóriðju, álver og náttúru. Þannig hafði fjölmiðlamaðurinn og maðurinn Ómar Ragnarsson áhrif á umræðuna. Fyrri það færðu bara virðingu.  

[Espolin (IP-tala skráð) 7.5.2017 kl. 12:46]

Þegar dómur er fallinn og dómstólar telja engan vafa liggja á að sekt sé sönnuð þá er sönnun á sakleysi það sem þarf. Efi einhverra leikmanna dugar ekki til.

[Ómar Ragnarsson, 7.5.2017 kl. 20:49]

Þegar yfirheyrsluaðferðirnar voru með endemum sem minna á það versta í fangabúðum alræðisríkja, og jafnvel með enn meiri endemum en komið hefur fram, eru játningarnar ekki gildar.

Það hefur verið sýnt fram á það með ítarlegumm rannsóknum, sem byggðar er á reynslu af svipuðu í mörgum málum, þar sem saklaust fólk var dæmt, sem játaði á sig sakir, að svona aðferðir eru fjarri því að fá fram sannanir fyrir sekt.   

[Hábeinn (IP-tala skráð) 8.5.2017 kl. 00:10]

Gamall fréttamaður las eitthvað og er ekki sammála Hæstarétti. Big deal. Sannar það sakleysi? Nei.

Það hefur verið sýnt fram á það með ítarlegumm rannsóknum sem byggðar eru á reynslu í mörgum málum þar sem sekt fólk játaði sínar sakir að þvingaðar játningar eru ekki sjálfkrafa rangar.

Gamall fréttamaður segist þekkja vitni. Big deal. Sannar það sakleysi? Nei.

Maður er saklaus uns sekt er sönnuð. Eftir það hlýtur hann dóm og telst sekur. Jafnvel þó gamall fréttamaður sé ósammála og telji sig þekkja vitni sem ekki vilja koma fram. Ákæruvaldið hefur sannað sitt mál, dómarar hafa dæmt og sanni vitnin þöglu ekki sakleysi þá stendur sá dómur.

Gamall fréttamaður er ekki sáttur við yfirheyrsluaðferðir sem tíðkuðust fram að lokum síðustu aldar. Big deal. Sannar það sakleysi allra sem játuðu einhverntíman eitthvað? Nei.

Það var þannig í lögunum að skoðanir einhverra skiptu engu máli eftir að dómur var fallinn. Það eina sem gat ógilt dóm var endurupptaka byggð á nýjum gögnum sem sönnuðu sakleysi. Lögunum var breytt og nú má leysa þetta mál. Endurupptaka án raunverulegra gagna á pólitískan máta með geðþóttaákvörðun. Og svo munu dómarar endurupptöku láta almenningsálitið ráða niðurstöðu. Allir glaðir.

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 01:59]

"Málið snýst ekki um afturköllun játninga, heldur að játningarnar í málinu virðast hafa verið samdar af rannsóknaraðilum og togaðar út úr sakborningum með pyntingum.

Rannsakendurnir sýndu nefnilega fram á með óyggjandi hætti að þeir gátu fengið sakborninga til að játa hvaða þvælu sem var með því að fá þá alla í einangrun til að játa útgáfuna sem varð til að fjórir saklausir menn voru hnepptir í gæsluvarðhald mánuðum saman.

Það er líka fáránlegt, eins og bent hefur verið á, að hamra á því að það þurfi ný sönnunargögn til að málið verði tekið upp aftur, því það voru einmitt aldrei nein sönnunargögn í málinu.

Að krefjast nýrra sönnunargagna er að snúa sönnunarbyrðinni við og ætlast til að sakborningar finni gögn sem sanni sakleysi þeirra."

Geirfinnsmálið, Brynjar Níelsson og réttarríkið

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:00]

2.12.2009:

"37 Íslendingar hafa horfið sporlaust hér á Íslandi frá árinu 1970 [einn á ári að meðaltali].

Allt eru þetta karlmenn og þrjú málanna tengjast hugsanlegum sakamálum."

"Í svörunum kemur fram að séu mannshvörf á sjó ekki tekin með í reikninginn, sé fjöldi horfinna á landi, í fossum og vötnum síðustu 39 ár 37."

"Meðalaldurinn við hvarf er 34 ár."

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:01]

Undir sönnunarbyrðinni - William O'Connor

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:02]

"Karl Schütz var að eigin sögn sérfræðingur í að "vernda æðstu ráðamenn Sambandslýðveldisins og upplýsa mál sem vörðuðu öryggi ríkisins".

Þegar hann var farinn af landi brott lýsti hann því yfir í viðtali við þýskt síðdegisblað að meðferð gæsluvarðhaldsfanganna hafi minnt sig á blómatíð nasismans í Þýskalandi og að hlutdeild hans í málinu hafi bjargað íslensku ríkisstjórninni."

Hliðverðir dómsmorðs? - Greinasafn Sigurfreys

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:03]

15.9.1976:

"Karl Schütz kom hingað til lands fyrir nokkrum vikum að ósk ríkisstjórnarinnar í þeim tilgangi að veita aðstoð við rannsókn Geirfinnsmálsins og Guðmundarmálsins."

Alþýðublaðið 15.09.1976

Ráðuneyti Geirs Hallgrímssonar 1974-1978

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:04]

Þeir sem sátu í gæsluvarðhaldi vegna Geirfinnsmálsins og Guðmundarmálsins eru allir saklausir, þar sem sekt þeirra hefur ekki verið sönnuð.

Og á þeim voru framin gróf mannréttindabrot.

"Rétturinn til réttlátra réttarhalda byggir á mörgu, eins og því hvernig sönnunargögnin eru kynnt, hegðun réttarmeðlima, almennings og fjölmiðla."

"Að vera álitinn saklaus þar til sekt er sönnuð

Réttur þessi byggir á því að dómarar gæti þess að fordómar hafi ekki áhrif á úrskurð þeirra. Þetta á einnig við um aðra opinbera starfsmenn.

Í þessu felst að opinber yfirvöld, sérstaklega lögregla og saksóknarar, láti ekki í ljós skoðanir sínar á sakhæfi sakbornings fyrr en að réttarhöldum loknum.

Jafnframt felur rétturinn í sér að yfirvöldum beri skylda til að koma í veg fyrir að fjölmiðlar eða valdamiklir hópar í samfélaginu hafi áhrif á framvindu málsins."

Réttur til réttlátrar málsmeðferðar fyrir dómi - Ýmis mannréttindi

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:06]

"Þegar um er að ræða sakamál er lögð rík áhersla á það sjónarmið að dómur sé byggður á réttum forsendum, þannig að saklaus maður verði ekki dæmdur fyrir brot sem hann hefur ekki framið."

"Í 2. mgr. 70. gr. stjórnarskrárinnar og 2. mgr. 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu skal maður, sem borinn er sökum um refsiverða háttsemi, talinn saklaus þar til sekt hefur verið sönnuð."

Um lög og rétt. - Réttarfar, Eiríkur Tómasson, 2. útg., bls. 202-204.

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:07]

Læknablaðið, 11. tölublað 2011:

Flestir geta játað falskt - Viðtal við Gísla Guðjónsson réttarsálfræðing

3.10.2011:

Gísli Guðjónsson, einn fremsti réttarsálfræðingur heims, vill láta taka upp Guðmundar- og Geirfinnsmálin

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:08]

Það hefur ekki verið sannað að Guðmundur og Geirfinnur séu dauðir.

Komi þeir fram á sjónarsviðið sprelllifandi segja nafnleysingjarnir að sjálfsögðu:

"Hæstaréttardómurinn stendur! Þeir sakfelldu í málinu eru því sekir!"

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:09]

"Endurupptaka dómsmáls - 1. Það þegar mál er tekið til nýrrar meðferðar eftir að dæmt hefur verið í því."

Lögfræðiorðabók með skýringum, Lagastofnun Háskóla Íslands, útg. 2008.

[Þorsteinn Briem, 8.5.2017 kl. 02:12]

Þegar engin eru líkin í þessu máli, engin sönnunargögn fyrir hendi og einungis falskar játningar er ekki um "sakamál" að ræða.

Fjölmargir hafa játað á sig alls kyns sakir eftir að hafa setið mánuðum saman í fangelsi án þess að um nokkra sekt sé að ræða.