Gleymdar eru afleiðingar tollmúranna eftir 1930.

Nú er orðið það langt frá því að ríki heims reistu tollmúra og fóru í tollastríð þegar heimskreppan mikla skall á í árslok 1929, að það er liðinn meiri tími en elstu menn muna. 

Menn muna ekki þá tíma sem Íslendingar framleiddu sjálfir ótrúlega fjölbreyttar vörur og varning í skjóli tollverndar. 

Þegar ég sá einhvers staðar birt nöfn langflestra þessara mörgu og örsmáu fyrirtækja á erlendan mælikvarða, sem framleiddu vörurnar sem við notuðum, áttaði maður sig á því hve maður hafði vanist því sem óhjákvæmilegum hluta af tilverunni hér á landi, að þessu væri svona háttað. 

Og þetta var mært sem atvinnuskapandi framleiðsla, þótt ekki þyrfti mikinn sérfræðing til að reikna hið gagnstæða út, að framleiðnin var langt, langt fyrir neðan framleiðnina í margfalt stærri verksmiðjum erlendis. 

Þegar byrjað var að losa um öll höftin og tollana á árunum milli 1960 og 1980 jukust þjóðarframleiðslan og þjóðartekjurnar á þann hátt, að líta mátti á næstum því fjóra áratugi um miðbik síðustu aldar sem stöðnunartímabil, bæði hér á landi og í nágrannalöndunum. 

Það blasti við að tollastríð og tollmúrar skaða alla í heildina. 

En nú virðist sem þetta ætli að gleymast þótt glöggir menn sjái strax, að ef þetta skellur á á ný verður hættulegur efnahagsssamdráttur um allan heim. 

Eftir 1930 olli kreppan úlfúð og ófriði sem kostaði mannskæðustu styrjöld allra tíma með mestu eyðileggingu allra styrjalda.  

Ég er að upplifa smá dæmi um gildi hagkvæmninnar þessa mánuðina, tilvist lang léttasta rafbílsins á Íslandi af gerðinni Tazzari Zero, sem ég hef nú tekið í notkun fyrir mig og ræð við það, eingöngu vegna smæðar hans. 

Í gerð þessa bíls er náð fram ítrustu sparneytni án þess að það bitni á rýminu, sem þeir njóta sem sitja hlið við hliðð í tveimur sætum hans. Sem sagt: Tveggja sæta bíll, aðeins minni en Smart bíllinn, en tveir farþegar hans verða lítt eða ekki varir við smæðina af því að stytting bílsins fæst öll með því að sleppa aftursætunum.  

Smæð bílsins og haganleg hönnun gæti orðið fyrirmynd að svipuðum bíl, sem yrði framleiddur í tugþúsundum eintaka í framtíðinni þegar orkuskipti og orkuskortur fara að sverfa að. 

En það háir framleiðslu hins knáa en smáa Ítala, að hann er að mestu handsmíðaður og ekki smíðaður í nógu mörgum eintökum til þess að hægt sé að nýta sér hagkvæmni stærðarinnar. 

Þess vegna er verð hans og svipaðra bíla ekki nógu mikið lægra en stærri bíla, sem framleiddir eru á fullkomnustu færiböndum í tugþúsundum eintaka á ári, til þess að þessi skemmtilegi rafbíll og aðrir byggðir á svipaðri hugsun, fái að svo stöddu nógu mikla sölu. 

Toyotoa iQ var sniðugur bíll sem byggðist á svipaðri hugsun, en framleiðslu hans var hætt 2016 vegna þess að hann var á undan samtíð sinni. Þó tók hann þrjá fullvaxna og einn smávaxinn í sæti. 

 

Tollastríð myndi skaða heiminn

Athugasemdir

[kristinn geir steindórsson briem (IP-tala skráð) 15.3.2018 kl. 06:52]

það er nú varla hægt að bera þetta saman skil reyndar ekki þessa áráttu að reikna út þjóðarframleiðslu. uppúr 1960 kom stóriðjan til sem skekkir þessa tölu flest sprotafyrirtæki urðu til með aðstoð ríkisins með ívilnunum sem í sjálfu sér er gott. gömlu greinarnar héldu þó velli með ríkistuðningi. nú veit ég ekki hvernig þessi bíll er smíðaður eða hvar. en skrifaði ekki ómar um að umhverfisvænsti bíllinn væri wrangler. vegna þess að væri herumbil allur endurnýtanlegur.?

[Ómar Ragnarsson, 15.3.2018 kl. 09:51]

Það er misminni, Kristinn Geir, að ég hafi haldið því fram að Wrangler væri umhverfismildasti bíllinn, en einhvers staðar var þessu haldið fram hér um árið, mér og fleirum til mikillar undrunar. Samkvæmt árbók Auto motor und sport blæs enginn Wrangler út minna en 235 grömmum af co2 á ekinn kílómetra, en það er 2,5 sinnum meira en fjórhjóladrifinn Suzuki Ignis gerir. 

[kristinn geir steindórsson briem (IP-tala skráð) 15.3.2018 kl. 10:58]

ef það er mismuni þá biðst ég afsökunar. en minni er brigðult og ómar hefur skrifað margar góðar greina. en ef ég misminnir ekki þá var forsendan ekki eyðslan eða mengun heldur það að það var hægt að endurvinna svo til allan bílinn. síðan er það rétt að wranglerin er svolítill meinunarsóði á eldsneyti ef tekin er framleiðslukostaður og efni + flutningur til samsetningarverksmiðju skildi wranglerin koma illa út í samanburði við smábílinn.?.menn meiga ekki gleyma því að bílar eru búnir til úr efnum nú til dags sem eru bæði sjaldgæf og langt að flytja. öfugt við wranglerin  sem er að mestu úr stáli í upphafi ekki veit ég hvað er í honum í dag