Næsta skref: Afrétturinn?

Gott er að sjá hvernig Hrunamannahreppur getur staðið undir lýsingunni "gróandi sveit" með allri þeirri uppbyggingu í ræktun, garðyrkju og framleiðslu fjölbreyttrar búvöru sem á sér stað í sveitinni. 

Í frétt um þetta í Morgunblaðinu er því vel lýst hvernig þessu er háttað á láglendinu, en minna fer fyrir lýsingu eða úttekt á sauðfjárbúskapnum og ástandi afréttarins. 

Raunar er ekki orð um þennan meirihluta af landi hreppsins. 

Fyrir um 45 árum fór ég í göngur með Hrunamönnum til þess að gera þátt í þáttaröðinni "Heimsókn."  Þetta var heimsókn í göngur og réttir. 

Í þeirri ferð, en þó einkum þegar ég átti oftsinni leið yfir þennan langa afrétt í flugvél, rak mig í rogastans að að sjá hve mikill uppblástur og gróðrureyðing voru á þessum afrétti.

Það ástand breyttist lítið næstu áratuginu á þeim tíma sem sauðfé var einna flest í landinu. 

Nú eru liðnir nokkrir áratugir síðan ég hætt að fylgjast með ástandi afréttarins og ég veit því ekki hvort eða hve mikil bragarbót hefur verið ráðin á því. 

Spurningin er því hvort að í kjölfar glæsilegs árangur niðri á láglendinu sé rétt að huga að stóru skrefi í svipaða átt fyrir ofan og norðan byggðina.  

Gróandi sveit

Athugasemdir

[kristinn geir briem (IP-tala skráð) 20.8.2018 kl. 07:58]

mér vitanlega er afrétturinn að koma til en meðan hrísin er ekki komin verður þeta ekki varanlegt þegar kólnar aftur. bændur eru búnir að vinna mikið í gróðuruppygíngu á svæðinu. um fé og ofbeit. um haukadalsheiðina sem á að vera gott dæmi um hve friðun fyrir beit sé góð sem stenst varla skoðun þegar litið er til þess að um 300.fjár voru á svæðinu í haust og hafa verið í mörg ár.menn eiga að líta sér nær þegar menn tala um fé og ofbeit stæðsti skaðvaldurinn er maðurinn sjálfur sem hjó hrísinn í fjöllunum sem batt jarðveiginn  

[Ómar Ragnarsson, 20.8.2018 kl. 08:43]

Haukadalsheiði er reyndar í öðru sveitarfélagi handan Hvítár þar sem afleiðingar ofbeitar og slæms árferðis fyrr á tíð voru stórfelldar. 

En auðvitað eru ástand og viðfangsefni svipuð á öllum sunnlenskum afréttum á eldvirka svæðinu. 

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 20.8.2018 kl. 09:27]

Gróðurfarsrannsóknir Sigurðar Magnússonar og fleiri sýna að afréttur Hrunamanna er víða að gróa upp sem er að gerast þrátt fyrir að þar sé fé rekið á fjall. 

Vissulega er féð færra en þegar flest var um miðja og fram eftir 20 öld en líklega er beitarálagið þó meira en aldirnar þar á undan þar sem þá voru aðeins sauðir og lömb rekin til fjals og allar ær einlemdar en í dag eru tvílemur og jafnvel þrílembur reknar til fjalls. 

tilv. í viðhengi: "

Beit hefur mikil áhrif á gró"ur og gró"urframvindu og má reikna me" a" uppgræ"sla örfoka lands gangi hægar á beittu landi en fri"u"u. Fri"un ein og sér nægir yfirleitt ekki til a" stö"va jar"vegs- og gró"urey"ingu $ar sem rof er miki". Reynslan hefur s!nt a" hægt er a" græ"a upp örfoka land undir beitarálagi. A" svo stöddu er ekki gert rá" fyrir a" n! uppgræ"slusvæ"i ver"i fri"u" fyrir beit vegna mikils kostna"ar vi" uppsetningu og vi"hald gir"inga."

Þetta bendir til að það sé fyrst og fremst kuldinn sem sé orsakavaldur uppblástursins á eldvirka svæði landsins. 

Sauðkindin bætir þó sjaldnast úr (getur gert það á melum) þegar uppblásturinn er kominn af stað. 

https://www.fludir.is/wp-content/uploads/2016/08/Landgraedsluaetlun_2009_2013.pdf

[kristinn geir briem (IP-tala skráð) 20.8.2018 kl. 15:17]

það er rétt haukadalsheiði er í öðru sveitarfélagi. ég get varla tekið undir það að það sé vegna ofbeitar nema að litlu leiti  heldur vegna þess að hagafelsjökull hopaði.við það þornaði haukadalsheiðinn upp upplástur á heiðinni er ekki margrar aldar fyrirbrygði varla nema um 200.ár  varla telst hrunamannaafréttur og biskupstúnganafréttur til eldvikasvæðisins nokkuð langt í eldfjöll sem eru til vandræða en efalaust má teiga eldvirkasvæðið í allar áttir. það má ekki gleyma því að skálholt var með skógarítak í bláfelli. og voru nokkuð stórtækir í því verkefni að sækja eldivið í fjallið enda þóttu þeim sopin góður