Getur Hekla sprungið?

Þegar Hekla tók upp á því að gjósa, öllum á óvörum 1991, veltu menn vöngum yfir því, hvers vegna fjallið virtist komið í annan fasa, ef svo mátti að orði komast, heldur en það hafði verið öldum saman fram til 1980. 

1947 kom stórgos eftir 102ja ára hlé, en 1970 allt í einu gos eftir 23ja ára hlé og svo annað 1880-81 eftir aðeins tíu ára hlé. 

Síðuhafi minnist kenningar, sem sett var fram um það 1991, eftir þrjú gos með tiltölulega stuttu millibili, hvort fjallið sem stór eldstöð væri að breyta um eðli, sem gæti endað með hrikalegu sprengigosi við það að það splundraðist eða rifnaði. 

Páll Benediktsson, þáverandi fréttamaður Sjónvarps, fjallaði um þetta ef ég man rétt. 

Gos sem yrði í líkingu við gosið stóra í Krakatá 1883, sem var ógurlegt á sína vísu, og kom fyrir tilviljun nákvæmlega öld eftir hina miklu Skaftárelda 1783, sem höfðu árhrif og ollu harðindum sem kostuðu milljónir manna lífið í þremur heimsálfum. 

Önnur tvö íslensk eldfjöll, sem búa yfir möguleikum á sprengigosi, eru Öræfajökull og Snæfellsjökull. 

Á myndunum hér sést Bárðarbunga í fjarska, en hún er ein af þeim fjórum eldfjöllum hér á landi, sem gætu gosið á nýju ári. 

Það síðarnefnda hefur að vísu verið kyrrlátt lengi, enda er mesta eldvirknisvæðið á Íslandi á örhægri leið til austurs. 

En eldfjallasaga jarðarinnar sýnir, að firnakraftar iðraelds hennar eru til alls vísir.  

„Sprelllifandi eldfjall“