Hvernig kemstu að Stuðlagátt, Arnarhvoli, Stöpum, Lindum og Töfrafossi?

Fyrir 14 árum var enn hægt að komast að merkum náttúruverðmætum við Jökulsá á Brú og Dal á borð við Stuðlagil, Stuðlagátt, Arnarhvol, Stapa, Lindur og Töfrafoss.

Á þeim tíma hélt umhverfisverndr- og náttúruverndarfólk því fram, að verðmæti svæðisins ósnortins væri í raun mun meira sem fyrirbæri á lista UNESCO heldur en ef Jökla yrði virkjuð og 57 ferkílómetra dal innan við Hafrahvammagljúfur sökkt í leir að eilífu. 

Virkjunarsinnar gerðu grín að öllum hugmyndum um verndarnýtingu þessa svæðis og töluðu í hæðnistóni um "eitthvað annað" og "fjallagrasatínslu."  

Viðleitni til þess að sýna þetta svæði á ljósmyndum og kvikmyndum var fordæmd sem "hlutdrægni" og þess krafist að viðkomandi yrði rekinn úr starfi.

Á aðdraganda virkjunar var eftir föngum reynt að sýna, hverju yrði fórnað og hverju ekki, en það var svo yfirgripsmikið svæði, bæði við Jökulsá á Brú og lika austan Snæfells, að það náðist ekki allt. 

Þannig tókst hvorki að taka myndir af hinum heitu laugum Lindum og af Stuðlagátt vegna tímaskorts fyrr en siglt var um landið á meðan það var að sökkva og ekki heldur að sýna myndir af Stuðlagili. 

Til þess að ná myndum af Stuðlagili á borð við þær, sem nú eru teknar þar, var það fyrir virkjun hægt þegar minnst var í ánni í frá nóvember og fram í maí, eða rúmt hálft árið.

Þetta er að vísu ekki besti ferðamannatíminn hvað veður snertir, en það er rangt þegar gefið er í skyn, að Kárahnjúkavirkjun hafi bjargað gilinu, sem annars væri á kafi. 

Hamrarnir eru nú einu sinni allt að 30 metra háir og fráleitt að áin hafi náð þar upp á brún, þótt hún hafi hálft árið runnið yfir neðsta hluta þess. 

Og þá komum við að örnefnunum fimm í upphafi þessa pistils:  Stuðlagátt, Arnarhvoll, Stapar, Lindur og Töfrafoss. 

Að öllum þessum náttúruperlum og fleiri var hægt að komast fyrir gerð Kárahnjúkavirkjunar, og bæta má við löngum nafnalista annars staðar á virkjunarsvæðinu, svo sem fyrir austan Snæfell. 

En svarið við upphafsspurningunni er einfalt: Hvernig kemstu að Stuðlagátt, Arnarhvoli, Stöpum, Lindum eða Töfrafossi?

Svar; Þú kemst aldrei framar að þeim. Aðeins þremur árum eftir að lónið var fyllt fyrst, var þetta allt sokkið í jökulleir, nema að Töfrafoss sést í 2-3 vikur á vorin og þann stutta tíma hægt að ganga að honum um rjúkandi jökulleirur sem áður voru grasi grónar grundir.  

Undir lokin verður Hjalladalur sokkinn í allt að 150 metra þykkt aurset, sem Jökla og Kringilsá bera í lónið.

Á efri myndinni af hálfsokknu gili Kringilsár vorið 2010, er Stuðlagáttin, með stuðlabergshvelfingum sínum beggja vegna ár þegar komin á kaf að eilífu. 

 

Svona kemstu niður að Stuðlagili