Risaþotunum verður víst ekki bjargað frekar en risaeðlunum.

Heimsfaraldur COVID-19 er byrjaður að hafa varanleg áhrif á ótal sviðum, og á sumum sviðum flýtir hann fyrir þróun og breytingum.  

Ef skilgreina má faraldurinn sem eins konar náttúruhamfarir, er hægt að finna hliðstæður úr sögu lífs á jörðinni, svo sem það þegar risaeðlurnar, sem jafnvel gátu flogið sumar hverjar, dóu út eftir hrikalegar hamfarir og veðurbreytingar í kjölfar ógurlegs áreksturs stórs loftsteins á jörðina. 

Fram að því höfðu lífsskilyrði eðlanna verið nógu hagfelld til þess að stuðla að vexti þeirra og viðgangi.

Þar með taldar sífellt stærri eðlur en loftslagsbreytingarnar og gróðurfarsbreytingarnar sem dundu yfir, kippti fótunum undan þeim og fjölmörgum öðrum dýrategundum. 

Gríðarlegar sviptingar og hrakfarir eru fyrirsjáanlegar í flugstarfsemi heimsins í kjölfar COVID-19 og ýmsir sérfræðingar spá því, að faraldurinn muni flýta fyrir óhjákvæmilegri eyðingu þess hluta flugflotans, sem felst í fjögurra hreyfla breiðþotum, svonefndum Júmbóþotum, Boeing 747 og Airbus A380. 

Kallaðar "Bumbur" hjá Cargolux. Og sennilega einnig hjá Air Atlanta, en bæði þessi flugfélög voru afrakstur hugvits og áræðis hjá Íslendingum.  

Þegar litið er til baka yfir 20. öldina virðist sjöundi áratugurinn hafa falið í sér einna mestu framfarirnar. 

Það var áratugurinn þegar menn voru sendir til tunglsins og fólki gafst kostur á á ferðast á löngum flugleiðum í risaþotunni Boeing 747 og á svipstundu milli meginlanda á hljóðfráu þotunni Concorde. 

747 var einfaldlega tvöfalt stærri en stærstu þotur fram að því og Concord flaug meira en tvisvar sinnum meiri hraða. 

Þetta mikla stökk byggðist, þegar nánar er að gætt, á risastökki í framleiðslu þotuhreyfla þar sem afl þeirra þrefaldaðist á skömmum tíma og hagkvæmnin sömuleiðis með því að fara yfir í mun sparneytnari útfærslu en áður: turbofan-þotuhreyfla. 

Miðað við þessa gríðarlega breytingu má kannski segja, að Boeing 747 sé best heppnaða flugvél allra tíma.  

Airbus ætlaði sér að bæta um betur með enn stærri Airbus A380, en reiknaði dæmið ekki rétt; áttaði sig ekki á því framfaraskrefi sem fólst í því að hanna nýja hreyfla fyrir tveggja hreyfla þotur, sem bjuggu yfir stórbættri sparneytni og hagkvæmni. 

Það gerði mögulega smíði miklu langfleygari tveggja hreyfla þotna, sem kipptu grundvellinum undan forystu Boeing 747. 

Þetta tvennt, langdrægnin og sparneytnin gerir meira en að vega það upp að vinsælustu þoturnar eru "mjóþotur" með sálrænum ókostum þrengsla. 

Nú bætist COVID-19 við, til dæmis hvað varðar fráhrindandi skiptingar á flugvöllum á milli flugvéla á lengri leiðum. Það bitnar meira á risaþotunum en hinum smærri. 

Og þarf meira til en fljótvirkara veirupróf. 

Þrátt fyrir öll vandræðin hillir nú undir möguleika þess að Boeing 737 Max lifi sín vandræði af, en drottning risaþotnanna, Boeing 747 hverfi úr farþegaflugi og með henni Airbus A380, sem stefnir í að hverfa úr framleiðslu. 

Nú er helsta flugið með Boeing 747 fólgið í því að fljúga henni hundruðum saman til flugvélakirkjugarða þar sem þessum risaeðlum loftrýmisins verður endanlega slátrað. 

British Airways hefur ákveðið að farga alls þrjátíu og einnar þotu Boeing 747 flota síns, og KLM er á sömu leið með sinn flota. 

Það er helst að flutningavélabumburnar lafi einhverjar áfram, en tveggja hreyfla flutningavélar af Airbus og Boeing gerð mun samt leysa þær léttilega af hólmi að mestu leyti. 

Eina Boeing 747 þotan, sem ekki verður fargað, verður kannski Air force one, þota Bandaríkjaforseta. 

Ástæðan er fyrst fremst tengd því að forsetinn er yfirmaður Bandaríkjahers og fjögurra hreyfla risaþota á meiri möguleika gegn árás en tveggja hreyfla, getur jafnvel flogið áfram á einum hreyfli af fjórum. 

Að ekki sé nú talað um, að fyrir núverandi forseta er óhugsandi annað en að mesta ofurmenni heims fljúgi í stærstu einkaflugvél heims. 

Þótt það flug sé fólgið í því að ein þota, Airbus A380, sem mynd er hér af, heldur áfram að verða stærri en Boeing 747, svo lengi sem sú tveggja hæða evrópska risaþota verður til í einhverju eintaki. 

En á neðstu myndinni sést vel smæð fólksins í samanburði við þá tröllauknu risaeðlu flugflota mannanna, sem Boeing 747 hefur verið. 

Síðuhafi átti þess einu sinni kost að aka framhjá frægasta flugvélakirkjugarði heims í Mojave eyðimörkinni í Kaliforníu og sjá hina ótrúlegu sjón, hundrað dauðadæmdar farþegaþotur. 

Afar áhrifamikil og minnisverð sjón; tákn um hin miklu en oft fallvöltu umsvif núlifandi jarðarbúa. 

Nú eru þessi risaþotnakirkjugarður og aðrir slíkir að springa vegna aðsóknar. 

 

Ódýrt og hraðvirkt veirupróf brátt aðgengilegt