Hvað varð um skíðasleðana og alla leikina?

Fram yfir miðja síðustu öld var eitt gjöfulasta leiktækið á snæviþöktum götum og gangstéttum svonefndir skíðasleðar. 

Slíkir sleðar skiptust í þrennt í byggingu, sem sett var ofan á skíðin, en þau voru í lögum og virkni líkari skautum en skíðum, og hefðu þessir sleðar kannski frekar átt að heita skautasleðar. Hér skal í miklum fljótheitum reynt að lýsa þessum farartækjum, sem gátu orðið býsna mögnuð í notkun, en áskilinn er réttur til að rissa upp skárri mynd sem til dæmis væri með minni farþega og stærri sleðaökumanni. 

Sleðarnir voru um það bil 55 sentimetra breiðir og lágu "skíðin" langsum frá framenda og afturúr með líku lagi og skíði; voru uppbeygð fremst, og tengd saman að framan með járn"stuðara". 

Á fremri hluta sleðans var sæti úr tré fyrir einn farþega og láu tveir nær lóðréttir trébitar upp í mittishæð á stjórnandum og voru þar tengdir saman með láréttum bita sem hægt var að halda í líkt og um reiðhjól væri að ræða. 

Sleðamaðurinn hélt um þetta hald eins og um stýri á hjóli og ýtti sleðanum með höndunum áfram, en notaði líka fæturna til að spyrna líkama sínum og þar með sleðanum áfram. 

Þar sem götur voru brattar eins og á Rauðarárholti var það mjög hressandi og ennþá meira gaman að þeysa á svona sleðum niður eftir götum og gangstéttum með farþega framan á. 

Á þessum árum voru flestar götur malargötur en nokkrar malbikaðar, en þá var ekkert verið að ausa salti eðs sandi á gatnakerfið og því síður var fyrirbærið vetrarmynstur og naglar komið til sögu, heldur voru notaðar keðjur á bílana og það varð að duga. 

Í augum yngstu kynslóðarinnar var skíðasleðinn ígildi bíls, sem eftir atvikum var einkabíll, leigubíll eða eins konar rallbíll þegar þeysan var sem mest. 

Á mörgum götum bæjarins mynduðust "gangstéttir" þannig að fólk gekk á milli bílanna og garðaveggjanna og var það oft glannalegur spennuakstur, sem stundaður var á þeim. 

Það væri efni í langan pistil að fara yfir alla útileikina sem stundaðir voru langt fram eftir táningaaldri á þessum árum.  Nokkrir eru nefndir í laginu "Sumar og sól." 

Einhverjir þeirra voru danskir að uppruna, samanber heitið "stik og staa". 

 

 

 

Bjargráð á veirutímum: Snjóstríð á 19. öld

Athugasemdir

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 27.12.2020 kl. 22:18]

Þetta voru úlvaldagóð tæki í hálku!

[Halldór Jónsson, 28.12.2020 kl. 03:17]

Ég átti svona og þótti hann vera kjörgripur. Svo var hann lagður saman í geymslunni með að taka einn bolta.Ofan á öðru skíðinu, vinstra  var plata fyrir skóinn og maður spyrnti með hægra fæti. Hef ekki séð svona lengi

[Hörður (IP-tala skráð) 28.12.2020 kl. 11:44]

Ekki má gleyma því að sveigjanleg skíðin gáfu stjárnandanum nokkuð góða möguleika á að beygja.
En það fór lítið fyrir bremsum....