Skondin keppni á Alþingi um rafflugvélar og svonefnd orkuskipti í flugi.

Þegar horft er samtímis á fréttir um beint flug Íslendinga í sólina á Spáni og fréttir um að notkun rafknúinna flugvéla muni geta hafist á næsta ár stingur í augun hve óralangt bil að flestu leyti  er á milli þessara frétta. 

Það er einfaldlega vegna þess að það er óþarfi að ræða þann möguleika að hægt sé að leysa núverandi þotur af á löngum millilandaleiðumm, og varla um meira að ræða í þessum efnum en kannsluflug á litlum rafflugvélum og flug á stystu innanlandsleiðum með fáa farþega eftir í byrjun slíks flugs. .

Í kennslufluginu er um að ræða þann kost þess, að aðeins eru einn eða tveir um borð, það er mikill kostur hve hljóðlátir rafhreyflar eru, mengun engin og vegalengdir í hverju flugi milli lendinga stuttar. 

En að öðru leyti breytist þetta allt ef flogið er eitthvað lengra. Rafhlöður eru þetta tíu sinnum til þrjátíu sinnum þyngri en eldsneyti með álíka orku og þegar um eldsneytishreyfla er að ræða, er þyngd orkugjafans mest við flugtak en léttist siða jafnt og þett við brennsluna á flugleiðinni. 

Að vísu er í gangi róleg framþróun í því að létta raforkugjafann, en hún er það hæg miðað við hve langt er í land, að í fyrirsjáanlegri nánustu framtíð er langt, langt í land. 

Fyrstu reynslulflug á flugvélum með rafhreyfla eru afar stutt og með enga farþega. 

Á lengri leiðum, svo sem í millilandaflugi, er háð hörð barátta á milli flugvélaframleiðenda um að eyða sem allra minnstu eldsneyti á leiðinni, til dæmis í byrjun flugs þegar vélunum er klifrað upp í mikla hæð til að nýta sér minni loftmótstöðu í hæstu hæðum.

Elsneytiskostnaður í flugrekstri er einfaldlega svo mikill að hann skiptir sköpuum í samkeppni flugrekenda.  

Eldsneytishreyflar eru, vegna brunans í hreyflunum, tiltölulega ónæmir fyrir kulda, en það eru rafhlöður hins vegar alls ekki, helur þvert á móti. 

Á bílum fellur drængnin um eitt prósent við hvert lækkað hitastig niður úr 20 stitum, þannig að rafbíll, sem er með 300 kílómetra drægni í 20 stiga hita, er með 30 prósent minni drægni í 10 stiga frosti, aðeins um 200 kílómetta. 

Hér á landi er hitinn að sumri til við frostmark í 1500 metra hæð og á leiðunum vestur, norður og austur er flogið í um 6000 metra hæð. 

Flug til Vestmannaeyja myndi verða fyrsta flugleiðin, sem kæmi til álita. 

Vitað er um fyrstu reynsluflug erlendis með notkun raforku, og eins og er, er hámarksstærðin níu þarþegasæti og hámarksvegalengd um 130 kílómetrar. 

Í fluginu er oft nauðsynlegt að fljúga yfir skýjum í skaplegum skilyrðum til þess að losna við ókyrrð og ísingu í neðri lögum. Gott dæmi leiðirnar frá Reykjavík til Ísafjarðar, Akureyrar og Egilsstaða. 

Það er hald kunnáttumanna, að rafknúnar flugvélar sem ráða við það að rogast með mikla þyngd rafgeyma sem þola illa kulda upp í nauðsnynlega flughæð, verði vart komnar á markað fyrr en eftir 20 til 30 ár. 

Þess vegna er dálítið skondið að frétta af því að komin sé hálfgerð keppni í gang á milli þingmanna um að eigna sér algera byltingu í helsta farþegaflugi nútímans strax á næsta ári. 

 

P. S.  Nú er búið að skipa nefnd um orkuskiptin í fluginu á vegum þingsins, meðal annars á þeim forsendum að hægt verði að nota sólarsellur á vængjum svona flugvéla til að auka aflið. 

Við að skoða hve mikil afl þarf til þess að lyfta tæplega 200 farþega þotum upp í klifri sést við snögga skoðun, að það eru um 80 þúsund kílóvött, áttatíu megavött! 

Á Dash vélunum í innanlandsflugi núna eru hreyflarnir um 4-5000 hestöfl samtals á hverri vél eða fimm megavött.  

En þær örfáu sólarorkuknúnu flugvélar sem smíðaðar hafa verið, rétt geta haldið hæð með því að vera með ógnarlanga vængi fyrir sellurnar, og samt verða þessar flugvélar að vera svo léttar til þess að geta flogið, að þyngd þeirra er minna en hálft prósent af þunga algengustu farþegaþotna og aðeins um eitt prósent af þunga farþegavéla í innanlandsflugi.  

Mikil spurn eftir beinu flugi í sólina

Athugasemdir

[Halldór Jónsson, 3.2.2021 kl. 11:15]

Kemur ekki vetnið fyrr til álita í flugvélum en rafið?

[Ómar Ragnarsson, 3.2.2021 kl. 13:40]

Vetnið lítur kannski skár út á blaði en önnur neikvæð atriði bætast við í staðinn og eftir sem áður kemr rafmagn við sögu. Það segir kannski eitthvað, að það er þó komin að minnsta kosti ein fleyg rafflugvél og ein fleyg sólarorkuflugvél, ekki finnst fleyg vetnisflugvél í gúgglinu. 

[[e-mail] (IP-tala skráð) 3.2.2021 kl. 15:33]

Allt er þetta rétt, en gera má ráð fyrir að sennilega verði hitavandamálið ekki eins slæmt eins og þú lýsir, þrátt þann kulda sem ríkir á háloftunum.

Gera má ráð fyrir annars vegar að hita sé haldið á rafgeymum á jörðu niðri og einangrun yrði almennt betri en í bílum, a.m.k. í skrokk vélanna, hins vegar að það myndast nokkur varmi við notkun á t.d. Lithium Polymer rafhlöðum.

[Hallgrímur Hrafn Gíslason, 4.2.2021 kl. 11:38]

Ætli Ammoniak verði ekki ofana í þotufluginu og tvígengisvelar sem brenna plöntuolium svo sem repjuolíu, notaðar i minni skrúfu flugvelar, Flugfelagið gæti því rækað sitt egið eldsneyti fyrir innanlandsflugið.