Kæling með gríðarlegri dælingu réði úrslitum í Eyjum 1973. Vantar núna.

Stórar jarðýtur og hliðstæð tæki máttu sín lítils í Heimaeyjargosinu 1973. Meðan hraun kom úr gígnum og viðhélt bæði þrýstingi og hita í framrás hraunnsins, var afl þess svo mikið, að meira að segja stærðar hraunbunga eða hóll, sem fékk heitið Flakkarinn, flaut í heilu lagi í átt hafnarinnar og mannvirkja við hana auk þess að gleypa í sig tugi íbúðarhúsa. 

Að frumkvæði Þorbjörns Sigurgeirssonar prófessors tók fjöldi dugmikilla manna, meðal þeirra slökkviliðsstjórinn á Keflavíkurflugvelli sem var með viðurnefnið Patton, sig til og flutti mikinn tækjakost út til Eyja sem notaður var til þess að setja upp fjölbreytt dælingarkerfi, að hluta til líkt risavöxnu sprinklerkerfi sem dældi köldum sjó og vatni í stórum stíl yfir hraunið.  

Reynslan af þessu varð skýr og heimsþekkt: Sú mikla kæling sem hægt var að beita á heitt hraunið hafði þau áhrif, að það flýtti fyrir storknun þess sem var forsenda fyrir öðrum aðgerðum og hægði á framrás hraunsins eftir að það varð þykkara og seigara en annars hefði orðið. 

Aðstæður í Nátthaga eru gerólíkar. Ekki er svo mikið sem einn lítri af köldu vatni, sem af augljósum ástæðum er ekki dælt á þetta hraun vegna þess að engar af þeim kjöraðstæðum sem voru í Eyjum eru fyrir hendi á svæðinu niður að Suðurstrandavegi. 

Í Eyjum var gnægð af vatni við hendina auk möguleika á tengingu við orkugjafa fyrir dælinguna.  

 

Aðeins einn vegur, ljósleiðari og eitt eyðibýli eru í hættu við Nátthaga, en stór íbúðabyggð, vinnslustöðvar, hafnarmannvirki og einhver stærsta og mikilvægasta höfn landsins vou í húfi í Eyjum. 

Gosið í Eyjum stóð í fimm mánuði, en gosið við Fagradalsfjall hefur nú staðið í tvo mánuði. 

Eitt af því sem má reyna við Ísólfsskála, var ekki reynt í Eyjum, en það er að reyna að greiða hraunstraumnum leið í gegnum Suðurstrandaveginn á þein stað þar sem það rynni á skástum stað til sjávar og eyðilegði sem minnst af veginum.   

Hraun rennur niður í Nátthaga