ÞEGAR "SÍLDIN LAGÐIST FRÁ."

Þegar ég gerði Heimsóknar-þátt á Raufarhöfn ca 1973 töluðu heimamenn um það þegar "síldin lagðist frá" þegar rætt var um endalok síldarævintýrisins þar. Það var greinilega óhugsandi í huga þessara viðmælenda minna að Norðmenn og Íslendingar hefðu í sameiningu nær eytt síldarstofninum.

Ekki mörgum árum síðar elti loðnuveiðiflotinn göngu sem var á leið vestur með Suðurströndinni og Hafró bannaði áframhald veiða. Loðnuskipstjórar mótmæltu harðlega og töldu að gífurlegt magn væri enn af loðnunni. Síðar kom í ljós að litlu munaði að stofninum hefði verið stútað.

Þegar ég fór um landið á níunda áratugnum sögðu bændur einum rómi við mig þar sem ég skoðaði jarðvegseyðingu að svona hefði þetta alltaf verið og að ég vissi ekki hvað ég væri að tala um. Í lokin hitti ég bændur við Kaldárrétt sem sögðu þetta sama. Þá loksins gat ég svarað því til að þetta vissi ég jafn vel og þeir vegna þess að þarna var ég í sumardvöl þrjú sumur fyrir 40 árum. Þetta hefði ekk verið svona þá.

Fyrir nokkrum árum var ég á fundi úti á landi þar sem einn fundarmanna stóð upp, benti á mig, illur á svip og sagði: "Helvitíð þitt! Ef þú hefðir verið á ferð í afréttinum mínum fyrir tíu árum og ég hefði verið með byssu og rekist á þig, hefði ég alveg verið í standi til að skjóta þig á færi, svo mjög varst þú búinn að níða og sverta mig og aðra bændur þessa lands með lyginni um ofbeitina og jarðvegseyðinguna."

Hann þagnaði nokkur augnablik og ég hugsaði með mér: Svona særði ég þessa góðu menn með því einu að segja það sem ég vissi sannast og verð að búa við árásir þeirra til æviloka.

Þá hélt bóndinn áfram og sagði: "Síðan þetta gerðist eru liðin allmörg ár og ég hef hatað þig fyrir það að hafa átt þátt í því að afrétturinn var friðaður. Í fyrra kom ég þangað loksins aftur eftir margra ára hlé og sá þetta svæði a ný. Ef ég hefði verið með spegil meðferðis hefði ég litið í hann og sagt við sjálfan mig: Hvernig gat ég verið svona blindur?"

Þorskstofninum útrýmt

Athugasemdir

[Kjartan Pétur Sigurðsson, 17.12.2007 kl. 15:52]

Það er ekki nýtt að sendiboðinn sem flytur vondu fréttirnar sé skotinn!

[Sævar Helgason, 17.12.2007 kl. 16:56]

Við sem vorum þátttakendur í síldarævintýrinu útaf Austfjörðum á árunum 1962-1967 upplifðum endalokin allhressilega .  Það má líkja áhrifunum við stóra trekt og okkur  sem vorum í að moka aflanum á land - við vorum staddir við stútinn - það var alveg fullt rennsli (afli) þar til skyndilega sumarið 1967- ekkert rennsli meir - það var allt  búið úr trektinni - hún var tóm - síldarstofninn uppveiddur og algjört hrun.

Og nú erum við að berjast við þorskinn. 

[Grétar Rögnvarsson, 17.12.2007 kl. 21:22]

Ég verð að taka upp varnir fyrir mig og mína stétt þegar að okkur er vegið að mér finnst. Ómar þú segir að við loðnuskipstjórar höfum verið tilbúnir að eyða loðnustofninum í einhverri stundargræðgi, heldurðu virkilega að svo sé? Mér finnst þetta mjög ábyrgðalaust tal af jafn vönduðu fréttamanni og þú varst. Við höfum alltaf þurft að fara eftir dagatalsmælingu Hafró á loðnunni, ef þeir eru ekki á réttum stað á réttum tíma þegar mælingin fer fram er voðinn vís fyrir vertíðina. Það er nefnilega þannig að við erum á sjó alla vertíðina en Hafró nokkra daga á vertíðinni, og suma daga sést mikið og stundum ekki neitt, t.d. í fyrra mældust 80-100 þúsund tonn í nóv en síðan 700-800 þúsund tonn í jan hvernig á að vera hægt að trúa á þessi vísindi þegar hlutirnir eru í þessum farvegi. Það vill enginn skipstjóri taka þátt í því að eyða fiskistofni, það vita allir hvað það þýðir upp á framtíðina. Ég held að skipstjórar sem eru út á sjó allt árið hafi meiri innsýn og tilfinningu fyrir því hvað er mikið til að fiski í sjónum heldur fiskifræðingur sem skreppur á sjó í nokkra daga á ári, og held ég að það eigi við alla fiskistofna.

Og með síldina okkar blessaða sem hvarf, hefur það nokkurn tíma verið full sannað hvað skeði, en allt bendir  til þess að hún hafi verið ofveidd af Norðmönnum sem smásíld þegar þeir mokuðu henni upp í bræðslu, þetta hafa þeir nánast staðfest sjálfir.

[Ómar Ragnarsson, 17.12.2007 kl. 23:43]

Atvikið undan suðurströndinni var afmarkað og einstakt og mér dettur ekki í hug að loðnuskipstjórarnir hafi þá ætlað sér að ganga of nærri stofninum. Ég tek undir það að skipstjórar og sjómenn búa oftast yfir mun meiri þekkingu en annars staðar er að finna.

En öllum getum orðið á og til dæmis trúðu bændurnir, sem sögðu að beitarlönd þeirra hefðu alltaf verið svona, því sjálfir að svo væri.

Í hvert skipti sem við gerum eitthvað um of, til dæmis þegar menn drekka of mikið af áfengi, var það ekki ætlunin.

Og það er vafalaust rétt hjá þér, að Norðmenn báru langmesta ábyrgð á því að eyða síldarstofninum en áttuðu sig aldrei á því meðan á því stóð hvað var á seyði frekar en viðmælendur mínir á Raufarhöfn.  

[Gunnar Th. Gunnarsson, 18.12.2007 kl. 01:07]

Þú mátt nú ekki halda Ómar að allir sem eru þér ósammála beri sama hug til þín og karlinn úr sveitinni. Annars er þetta frekar "lame" saga en kannski góð í ímyndasmíðina.

[Gunnar Th. Gunnarsson, 18.12.2007 kl. 02:25]

Athyglisvert innlegg hjá Kristni Peturssyni. Var þett (og er?) virkilega svona hjá Hafró?

[Þórir Kjartansson, 18.12.2007 kl. 09:00]

Ég hef nú átt tal við marga fyrrverandi sjómenn og þ.m.t. skipstjóra og þeir hafa sagt fullum fetum að það sé nánast búið að útrýma loðnunni með ofveiði. En þetta segja menn yfirleitt ekki fyrr en þeir eru ,,komnir í land". Bendi  þó í því sambandi á stórmerkilegt viðtal við Kristján Pétursson skipstjóra í MBL s.l. vor.

[Ómar Ragnarsson, 18.12.2007 kl. 13:39]

Fróðlegt er að heyra um mismunandi niðurstöður varðandi þetta mikla álitamál. Ég tel nauðsynlegt að leita mismunandi sjónarmiða og gagna án þess að talað sé um "atvinnuróg." . Ég tel það til dæmis ekki "atvinnuróg" að kafa ofan í brottkastið þar sem kerfið neyðir menn til að kasta fiski. Það verður að vera hægt að kanna mikilsverð mál án þess að varpa rýrð á heilar stéttir þótt einstök dæmi séu tekin sem geta verið afbrigði frá meginreglunni.

[Grétar Rögnvarsson, 18.12.2007 kl. 15:42]

Já Ómar ég veit hvaða atvik þú ert að tala um, þegar þetta skeði var það okkar mat að miklu meira hafi verið að loðnu í sjónum en Hafró hafði mælt, ég og allir sem loðnuveiðar stunda teljum að ekki sé hægt að mæla svona stofn. Ég hef tekið þátt í að veiða úr loðnutorfu sem nýlega hefur verið mæld, það hefur veiðst mörgum sinnum meira úr torfunni en mælingin sagði til um og það sést vara að tekið hafi verið úr torfunni, er skrítið að við  rengjum þessar mælingar. Síðan verð ég nú að minnast á það sem hvalurinn er talinn éta árlega en það eru aðeins miljón tonn af loðnu á ári, en samt er nokkuð langt síðan mælst hafa miljón tonn. Hverslags vísindi eru þetta nú eiginlega?

Og það sem þú segir um brottkastið það er bara alveg rétt kvótakerfið býður upp á allskonar svínarí, og undanskot, það er bara þannig, þó að menn séu ekki tilbúnir að viðurkenna það.

Þórir Kjartansson, ég veit nú ekki hvaða skipstjóra þú hefur rætt við, allavega er það skoðun flestra togaraskipstjóra að veitt sé of mikið af loðnu, og Kristján Pétursson er togaraskipstjóri, og það er ömurlegt að hvernig menn togast á í þessari atvinnugrein í stað þess að standa saman, umræðan um sjávarútveg er öll á neikvæðum nótum enda svo komið að ungir menn vilja ekki lengur vinna til sjós eða í fiski það þykir orðið niðurlægjandi og hallærislegt að vera fiskverkamaður eða sjómaður. Tek eftir þessu sjálfur búinn að vera skipstjóri í 26 ár og sé stóran mun á því hvernig ásóknin í það að komast til sjós hefur minnkað.