Leyndarmálin fleiri.

Orkuverðið sem Norðurál ætlar að greiða er auðvitað leyndarmál eins og tíðkast hefur um svipaða samninga hingað til. Við sem eigum orkuna fáum ekki að vita um það sem fólk í þjónustu okkar gerir í okkar nafni.

Setningin úr lagi Jóns Múla og Jónasar "það er meðal annars það sem ekki má" gildir um fleira sem ekki má segja frá né láta vitnast. Ég bendi á gott blogg Dofra Hermannssonar í dag en vil þó nefna eitt atriði en það er hið algjöra ábyrgðarleysi sem sýnt er í því hvernig gengið er að orkusvæðunum. 

175 megavöttin, sem bæta á við, eru fengin út með því að ætla sér að taka þessa orku úr jörðinni með eins skefjalausum ágangi og borunum og þurfa þarf, án þess að huga að því hve lengi þessi orka endist.

Mesta hneykslið við hina upprunalegu orkuöflun við Kröflu var það að öllum varúðar- og öryggisreglum sem Guðmundur Pálmason hafði lagt upp með, var vikið til hliðar.

Nú er nýting háhitasvæðanna nær samfellt Kröfluhneyksli og  aldrei hugað að neinu í ætt við þessa aðferð Guðmundar, sem fólst í stuttu máli í því að gefa sér þann tíma sem þyrfti með tilraunaborunum hvernig hægt væri að nálgast sjálfbæra og endurnýjanlega nýtingu jarðvarmasvæðanna á öruggan hátt.

Ending svæðanna er leyndarmál að því leyti að skautað er framhjá því að finna út úr því hver hún er. 

Viitað er þó, að svæðin endast ekki flest hver nema nokkra áratugi, en því er ekki aðeins haldið leyndu heldur bætt um betur með því að halda því fram að um sjálfbæra þróun sé að ræða með nýtingu og hreinnar og endurnýjanlegrar orku sem Íslendingar geti ekki aðeins verið stoltir af að nýta, heldur fyrirmynd fyrir allan heiminn! 

 

Sala á orku hefjist 2011

Athugasemdir

[Marinó G. Njálsson, 29.12.2008 kl. 20:39]

Ómar, við þurfum að finna leið til að nýta náttúruauðlindir landsins.  Ég hef svo sem ekki gögn í höndunum varðandi endingu þeirra svæða sem á að nýta, en tæmist þau vegna ofnýtingar á segjum 50 árum, þá þarf líklegast ekki að hvíla þau lengi, þar til þau fara að gefa af sér aftur.  Ef þau eru ofnýtt, þá kemur að því að menn komast það því að þeir gengu of langt.  Það kemur því fyrst og fremst í bakið á þeim sjálfum.  Hugsanlega verða menn búnir að finna nýja uppsprettu orku áður en að því kemur og þá er þetta bara hið besta mál. 

Ég efast stórlega um að það skaði svæðið til langframa, þó nýting þess verði full mikil að svo stöddu.  Jörðin mun jafna sig á nokkrum áratugum, auk þess sem gera má ráð fyrir að á næstu 2-300 árum muni gjósa á svæðinu eins og gert hefur á um 1.000 ára fresti frá lok ísaldar.

[Gunnar Th. Gunnarsson, 29.12.2008 kl. 23:00]

Sammála Marinó.

En svo eru þetta líka hræðsluáróður hjá þér Ómar.

[Kristján Sigurður Kristjánsson, 29.12.2008 kl. 23:01]

Nesjavallavirkjun framleiðir nú 120 MW af rafmagni og 300 MW í varmaorku. Til þess að geta framleitt þessi 120 MW af raforku sérstaklega, er hent, já hent um 150 MW af varmaorku út í hraunið. Bergið sem áður hafið um 4° eðlishita er komið uppí 19°

Hellisheiðavirkjun: Áætlað er að byggja rafstöð sem framleiðir 300 MWe af rafmagni og varmastöð sem afkastar allt að 400 MWth. Það er nákvæmlega engin eftirspurn eftir þessum varma næstu áratugina sem þarf til að framleiða gefins rafmagn fyrir áliðnað.

Allavega eru 300 MW af varma til á Nesjavöllum sem mætti nota fyrst, það er ef einhvern varma verður að hafa þar eftir áratug.

En við verðum kanske heppin að það komi gos.

Hver er almannatengslalygari hjá OR?

[Marinó G. Njálsson, 29.12.2008 kl. 23:12]

Það má ekki skilja orð mín, að mér finnist jákvætt að menn gangi lengra á hita svæðisins en sjálfbærni þess segir til um.  Ég hef bara ekki sérstakar áhyggjur vegna þess að það mun eingöngu koma í bakið á mönnum gangi þeir of langt.  Náttúran hefur sinn gang sama hvað manninum líður.  Ég held að jarðhiti sé ein af fáum náttúruauðlindum, sem mun örugglega hafa betur af þeirri einföldu ástæðu að hitinn að neðan er óþrjótandi, a.m.k. miðað við okkar tímaskala.

[Sævar Helgason, 30.12.2008 kl. 00:09]

50 ár eru langur tími.   Nú þegar BNA er að fara á fulla ferð í að sinna umhverfismálunum, Þá má búast við byltingu í orkunýtingu með umhverfisvænum hætti...  Kannski verður lítil eftirspurn eftir okkar jarðvarmaorku til útflutnings að 50 árum liðnum nema til innanlandsneyslu.  Það gæti hugsast að gott sé að grípa gæsina...núna

Nú er að fara í hönd  tími mikilla breytinga - efnahagsdýfur leiða það af sér . Á síðustu 40 árum hefur áliðnaðurinn einmitt tekið mestum framförum að loknum efnahagsdýfum... einkum í stóraukinni straumnýtni og útsleppi mengandi efna..

Bara svona smá innlegg í umræðuna.

[Þorsteinn Briem, 30.12.2008 kl. 08:45]

Samkvæmt viljayfirlýsingu Orkuveitu Reykjavíkur og Norðuráls vegna fyrirhugaðs álvers í Helguvík, og áætlunum sem liggja að baki henni, er gert ráð fyrir að Norðurál greiði um 2,1 krónu á kílóvattstund í 25 ár.

[Þorsteinn Briem, 30.12.2008 kl. 09:26]

Raforkuverðið á alþjóðamörkuðum er umtalsvert hærra en það sem stórnotendur hafa samið um hér.

Kílóvattstundin af rafmagni sem framleitt er með jarðhita- eða vatnsaflsvirkjunum kostaði á Evrópumarkaðnum í ár 9 til 10 evrusent, eða 16 til 18 krónur á núvirði.

En í Bandaríkjunum var meðalverðið á kílóvattstund af rafmagni sem framleitt er með sama hætti hins vegar 4 til 5 evrusent í ár, eða 7 til 9 krónur á núvirði.

[Sævar Helgason, 30.12.2008 kl. 09:48]

Nú er að bera saman orkuverð til stórnotenda  - hér og annarstaðar. Allt annað verð gildir til smákaupenda en stórnotenda . Sambærilegt og heildsala og smásala í verslun.

Auðvitað eigum við að reyna að ná sem hæstu verði- en löng fjarlægð okkar frá mörkuðum er verulegur mínus hjá okkur, fyrst og fremst á fullunninni vöru.

2,1 króna á kílówattstund til stórnotanda á Íslandi..Hvað er almennt verð til stórnotenda í BNA og Evrópu ?  Mismunurinn er kostnaður þess að búa hér norður á mörkum hins byggilega heims og í órafjarlægða frá mörkuðum...eða er það ekki ?

[Marinó G. Njálsson, 30.12.2008 kl. 11:28]

Þetta virðist staðfesta niðurstöðu lokaverkefnis míns á sínum tíma, að hagnaðurinn af stóriðju sé fyrst og fremst í gegnum skatt, en ekki raforkusölu.

[Ómar Ragnarsson, 30.12.2008 kl. 13:25]

Þetta er enginn hræðsluáróður heldur spurning um forsjálni og hyggindi. Bragi Árnason teldur líklegt að svæðið, sem tæmist á 50 árum, nái sér að meðaltali á strik á 100 árum eftir það.

Þess vegna þarf að kortleggja og meta öll þau háhitasvæði, sem við ætlum að leyfa nýtingu á og fá heildarniðurstöðu fyrirfram.

Annars er bara vaðið áfram með sama skeytingarleysi og tíðkast hér á landi í svo mörgu.

[Sævar Helgason, 30.12.2008 kl. 16:34]

Raforkuverðið sem samið er um er það sama og hefur gilt hér sl. > 1 1/2 áratug eða 17 mills...  Þannig að spurnig er hvort það haldi í við verðbólgu á USD svæðinu ?

Það er klárlega vandasamara að meta jarðvarmamagnið /ár en varðandi vatnsföllin - það verður að fara með vísindalegri gætni.  Að það sé í öndvegi í er mikill efi.

Og Marinó : Nú berast fregnir frá Helguvíkursamningunum að verið sé að slá af opinberum gjöldum allan rekstrartímann - hvað er þá eftir. Bara vinnan við að byggja álverið og virkjanirnar  í 2- 3 ár ?  

[Þorsteinn Briem, 30.12.2008 kl. 17:31]

SÆVAR. Álverin hér framleiða einungis um 3% af öllu áli í heiminum og breyta því sáralitlu fyrir heildarframleiðsluna. Og raforkuverðið hér er ALLTOF LÁGT, átta sinnum lægra en í Evrópu og fjórum sinnum lægra en í Bandaríkjunum. Og fjarlægð frá mörkuðum skýrir engan veginn þennan gríðarlega verðmun.

Í Evrópu voru árið 2005 framleidd 37% af öllu áli í heiminum, í Norður-Ameríku 23%, Asíu 12%, Suður-Ameríku 10%, Eyjaálfu einnig 10% og Afríku 8%. Í Evrópu og Norður-Ameríku voru því framleidd 60% af öllu áli í heiminum árið 2005.

Það ár var heimsframleiðslan á áli  um 22,6 milljónir tonna og á næsta ári verða væntanlega framleidd hér samtals um 786 þúsund tonn af áli, einungis um 3% af heimsframleiðslunni árið 2005. Þar af 346 þúsund tonn í Reyðarfirði (Alcoa), um 180 þúsund tonn í Straumsvík (Rio Tinto Alcan) og um 260 þúsund tonn á Grundartanga (Century Aluminum) en í Helguvík (einnig Century Aluminum) er áætlað að framleiða um 250 þúsund tonn á ári þegar það álver yrði komið í fulla notkun í fyrsta lagi árið 2015, EFTIR UM SJÖ ÁR.

Vegna samdráttar í eftirspurn dró Alcoa úr framleiðslu sinni um 15% seinni hluta ársins, eða um 615 þúsund tonn, sem er svipað og 80% af allri álframleiðslunni hér á næsta ári. Því er ljóst að álfyrirtæki vilja fjárfesta hér fyrst og fremst vegna gríðarlega lágs verðs á raforku til álvera hérlendis. Og það hefur lækkað gríðarlega undanfarna mánuði vegna hruns á heimsmarkaðsverði áls, þar sem raforkuverðið er tengt álverðinu.

Hæst fór staðgreiðsluverð á áli í 3.400 Bandaríkjadali í júlí síðastliðnum en 12. þessa mánaðar hafði það hrapað niður í 1.550 dollara, um rúman helming. Erlent lánshæfismat íslenskra orkufyrirtækja hefur einnig lækkað í haust, sem þýðir hærri vexti af erlendum lánum þessara fyrirtækja, en að meðaltali eru um þrír fjórðu af lánum íslenskra fyrirtækja í erlendri mynt.

Og skuldir Landsvirkjunar, sem er í eigu ríkisins, voru um mitt þetta ár um 3,14 milljarðar í Bandaríkjadölum talið, um 380 milljarðar króna á núvirði.

Ál er þriðja algengasta frumefni jarðskorpunnar, næst á eftir súrefni og kísli, og ál er algengasti málmurinn á jörðinni, en hvergi finnst hreint ál í náttúrunni. Og einungis er hægt að vinna ál á hagkvæman hátt úr einni bergtegund, báxíti, sem finnst aðallega á breiðu belti við miðbaug jarðar. Úr báxíti er unnið súrál, sem er efnasamband súrefnis og áls, en súrál er meginhráefnið í álframleiðslu og með rafstraumi er hægt að kljúfa það í frumefni sín.

Súrálið sem álverið í Straumsvík notar er ýmist unnið í Bandaríkjunum eða Írlandi og flutt sjóleiðis til Íslands. Um 97% af álinu er flutt með Nesskipum og Wilson Euro Carriers til Rotterdam en þaðan er það flutt til viðskiptavina Alcan í Þýskalandi (88%) og Sviss (9%). Nesskip er að stærstum hluta í eigu Wilson Euro Carriers í Noregi, sem rekur 117 skip, en  Nesskip hefur meðal annars annast flutninga fyrir Járnblendifélagið á Grundartanga frá stofnun þess.

Um 26% af álinu er notað í flutningum, 20% í byggingariðnaði, önnur 20% í umbúðir og 9% í raforkuiðnaði.

Alcan á Íslandi hf., sem rekur álverið í Straumsvík, starfar nú undir merkjum Rio Tinto Alcan en Rio Tinto er alþjóðlegt námafélag sem keypti Alcan Inc. seint á síðasta ári. Rio Tinto Alcan er leiðandi og stærst í álframleiðslu í heiminum með 73 þúsund starfsmenn og starfar í 61 landi víða um heiminn. Framleiðsla álversins í Straumsvík mun hugsanlega aukast um 40 þúsund tonn á ári vegna fyrirhugaðrar stækkunar álversins en gert hefur verið ráð fyrir að framkvæmdirnar hefjist á næsta ári.

Brúttóársvelta álversins á Grundartanga er um 500 milljónir Bandaríkjadala, um 60 milljarðar króna á núvirði, en velta álversins í Straumsvík var 26,6 milljarðar króna árið 2001 og skattgreiðslur fyrirtækisins vegna þess árs voru um 900 milljónir króna.

Skattgreiðslur álversins voru því um 3% af veltunni en það getur nú varla talist mikið fé miðað við mjög lágt orkuverð hér til álvera, landsspjöll vegna virkjanaframkvæmda og sjónmengunar af hrikalegum raflínustaurum úti um allar koppagrundir.

Fyrst hægt er að meta fegurð kvenna til fjár í fegurðarsamkeppnum hlýtur einnig að vera hægt að meta fegurð sjálfrar náttúrunnar til fjár, þar sem hún endist mun lengur en sú fyrrnefnda ef vel er með farið. Og nú er mengun metin til fjár í loftmengunarkvótum en áliðnaður og járnblendi munu falla undir útstreymistilskipun Evrópusambandsins árið 2013.

Umfjöllun Bloomberg