Hættuleg karlmannatíska í stáli, - lélegt útsýni.

Ég var með blogg um daginn um dýrustu tísku heims, bílatískuna, sem ég kalla karlmannatísku í stáli, og lofaði öðrum pistli. Hér kemur hann og fjallar um útsýni úr bílum.

Frá upphafi til ársins 1935 þurfti ekki að kvarta yfir útsýni úr bílum eins og sést af efstu myndinni á síðunni, sem er af Ford A.

Á Ford T gat bílstjórinn séð öll öll horn bílsins, enda sat hann hátt og gluggarnir voru stórir.   

 Þó var það þannig að frá 1931 fóru vélarhús bíla að hækka án þess að þess væri nokkur þörf, til dæmis á Ford A.

1934 komu Chrysler Airflow og Tatra 77 fram á sjónarsviðið með mýkri línum en áður hafði þekkst og minni gluggum, og voru gluggasyllurnar mun hærri en áður hafði tíðkast. 

1935 lögðust allir bílar GM í þetta far og allt fram til 1948 þóttu bílar þeim mun meira töff sem gluggarnir voru minni.

Aðeins annað frambrettið sást út um framgluggann.

Útsýnið aftur fyrir bílinn var nær ekkert. Á þessum tíma var lítið hugsað um öryggismál, til dæmis ef bílarnir rákust á gangandi vegfarendur. 

Fremst á vélarhlífunum voru spjót og skraut sem stórslösuðu eða drápu þá sem fyrir urðu. 

Skærguli fornbíllinn hér við hliðina er gætt dæmi um þessa gluggatísku.  

Frá 1949 breyttist þetta hratt og strax um miðjan fimmta áratuginn auglýstu framleiðendur sem hæsta prósenttölu í útsýni varðandi sjóndeildarhringinn, helst vel yfir 90%.

Þetta náði hámarki rétt fyrir 1960 og þá var útsýnið allan hringinn orðið þvílíkt að ekki var hægt að auka við það með góðu móti. 

Búið var að sveigja framrúðurnar upp á þak og gluggapóstar voru orðnir hættulega mjóir.

En þetta var "in." 

Lincoln 1961, svarti blæjubíllinn hér fyrir neðan, þótti frábær fyrir það að öll ystu horn bílsins sáust vel úr bílstjórasætinu og auðveldaði það mjög akstur á þessum 5,5 metra langa bíl. 

Þetta ástand hélst fram yfir 1990.

Neðar sjáum við myndir af smærri gerð af Cadillac 1989 og Daihatsu Charade 1991.

Charade-bíllinn var með minnstu bílum á markaðnum en samt var vel hugsað fyrir því að hafa gluggana sem stærsta og gluggasyllurnar sem lægstar, enda þetta hin harða tíska þess tíma og hún nytsamleg að auki. 

Bæði Cuore og Charade og Citroen AX voru með lægstu loftmótstöðuna meðal smábíla þótt gluggarnir væru stórir.  

Á árunum 1935-48 afsökuðu bílahönnuðir sig með því að gluggarnir yrðu að vera litlir vegna þess að bílarnir yrðu að vera straumlínulagaðir.

Þar með væru línur þeirra bognar og gluggarnir yrðu því að minnka. 

Auðvitað var þetta bara bull.

Það sést vel af því að Audi 100, sem kom fram á níunda áratugnum og var með mjög gott útsýni og stóra glugga var með lægstu loftmótstöðu síns tíma, 0,30 cx.

Upp úr 1990 fór að síga hratt á ógæfuhlið.

Á fyrra "straumlínutímabilinu" 35-49 höfðu litlir gluggar flugvéla gefið bílahönnuðunum innblástur og þá þóttust þeir þurfa að hafa gluggana litla eins og á flugvélum. 

Nú er svo komið að bílstjórar geta yfirleitt ekki séð vélarhlífina og útsýnið á ská aftur er nánast ekkert.

Neðstu bílarnir á síðunni, sem sjá má á götunum hér á landi eru allir þessu marki brenndir meira eða minna.

Afsökunin um að þetta hlíti sömu lögmálum og gluggar á flugvélum, sem eru með jafnþrýstiklefa og verða þess vegna að vera með litla glugga, - þessi afsökun gildir ekki.

Bílar eru ekki með jafnþrýstiklefa. 

Þetta er einfaldlega heimskuleg og hættuleg tíska.  

Á "flottustu" bílunum eru hliðrrúður orðnar jafnvel mjórri rifur en tíðkaðist 1935-1948.

Enginn veit hve mörgum slysum, árekstrum og vandræðum þetta hefur valdið enda ekki spurt að því; - bílarnir verða að vera "in."

Ég sá í erlendu tímariti um daginn að nú kæmi til greina að bæta útsýni við sem einum þætti í einkunnagjöf NCAP varðand öryggi, sem hefur haft mikil og góð áhrif á hönnun bíla.

Tískan gengur yfirleitt í hringi.

Í bílum eins og Mercedes Benz CLS eru gluggarnir orðnir svo litlir og gluggasyllurnar svo háar að ekki er hægt að ganga lengra nema að bílarnir verði nær gluggalaustir og lágvaxnir bílstjórar sjái ekki lengur neitt út. 

Það hlýtur að fara eins og þegar stélin á bílunum 1959 voru orðin svo stór að það var ekki hægt að stækka þau meira. En vegna þess að tískan krefst sífelldra breytinga var aðeins ein leið 1959, - að lækka stélin og láta þau hverfa smám saman.

Vonandi gerist það sem fyrst að þessi fráleita tíska láti undann síg og hefði mátt fyrir löngu verið búið að bæta þessu öryggisatriði á listann í öryggisprófuninni NCAP.

Athugasemdir

[Anna Sigríður Guðmundsdóttir, 20.5.2009 kl. 00:35]

Ómar minn! Mæli ennþá með Trabant. Svo búum við bara til alkahól á bílana. Hollara fyrir bílana en fólkið og kostar ekki allt of mikið. Getum búið til "landa" á bílana. Svíar vita meir um málið.

þú ert alltaf jafn skemmtilegur og frumlegur en við hin erum öll "Gíslar á Uppsölum". Takk fyrir allt gott sem þú hefur gefið okkur í gegnum áratugina.

[Jon (IP-tala skráð) 20.5.2009 kl. 07:41]

Skemmtileg grein hjá þér Ómar. Ég hef einmitt verið að velta þessu fyrir mér síðustu árin. Þetta byrjaði fyrst með því að minnka aftarifarþegarúðurnar og núna eru gluggar að verða minni og minni.

En sem betur fer er þetta nú ekki algilt og gott dæmi um góðan bíl með útsýni fyrir alla fjölskyldumeðlimi er Fiat Multipla, þó ég sakni svoldið höfrunganefsins á bílnum þá hafa þeir haldið stóru glugganum.

[Ómar Ragnarsson, 20.5.2009 kl. 10:12]

Trabant var allt fram til 1990 með sérlega illa mengandi vél. 1991 var hann hins vegar með góðu Volkswagen krami, vatnskældri fjórgengisvél og kominn með gormafjöðrun. Mæli með honum, Anna Sigríður.

Ég ek nú á Fiat 126 eða Daihatsu Cuore sem eru minnstu bílar landsins með stórum gluggum og minnstu og sparneytnustu vélum bílaflotans. Mæli með slíku.

[Gunnar Th. Gunnarsson, 20.5.2009 kl. 12:23]

Takk fyrir skemmtilegan og fræðandi pistil!

[Þorsteinn Briem, 20.5.2009 kl. 12:34]

Undirritaður sá Ómar á Fíatinum á Laugaveginum á sunnudaginn og á eftir þeim kom strolla af útlendingum að taka myndir af þessum undarlegu fyrirbærum.

Og slíkur var atgangurinn að ég hélt fyrst að þar færi Britney spíran að viðra á sér píkuna á þessum mikla góðviðrisdegi.

[Gunnar Th. Gunnarsson, 20.5.2009 kl. 13:04]