Galli hve fáir gera þetta.

Auðvelt er með réttu aksturslagi að spara minnst 20% af eldsneytiskostnaði í akstri og heildarsparnaðurinn yfir árið nemur mörgum tugum þúsunda hjá hverjum bíleiganda.

Mesti vandinn innanbæjar er sá að hve fáir hugsa um þetta og hunsa boðorð vistakstursins sem er að fylgjast vel með umferðinni langt fram fyrir sig og skipuleggja aksturinn samkvæmt því. 

Í rúmt ár hefur aksturleið mín að heiman oftast verið frá eystri hluta Grafarvogshverfis vestur Vesturlandsveg og Miklubraut. Við fyrstu tvö umferðarljósin byrjar vesenið strax. 

Með því að fylgjast með ljósunum á löngu færi og skoða hvernig hægt sé að komast á grænu ljósi yfir þarf stundum að láta bílinn fríhjóla svolítið eða renna áreynslulítið áfram þannig að hann komi að vísu aðeins seinna en ella að gatnamótunum en fái samt örugglega grænt ljós og verði fyrir bragðið fljótari yfir, auk þess sem allir, sem á eftir koma, græða líka. 

En það bregst ekki að þeir, sem eru fyrir aftan mann þola ekki að hægt sé á ferðinni, heldur böðlast fram úr manni með látum, jafnvel nokkrir í kippu, og þegar þeir koma að ljósunum, er græna ljósið ekki komið, svo að þeir verða að reka hemlana niður og stansa til þess eins að verða stopp og þurfa síðan að rykkja aftur af stað svo að allur hópurinn verður bæði fyrir seinkun og eyðir meira eldsneyti.  

Á aðreininni til hægri inn á Vesturlandsveg er hún höfð í mjúkum aflíðandi sveigum svo að bílarnir á henni geti komið inn á ystu reinina á Vesturlandsvegi og runnið ljúflega inn í umferðina þar í því sem erlendis er kallað "rennilás" eða "tannhjól" á sama hraða og umferðin er þar. 

En ef maður lendir á eftir bíl á þessari rein, virðast nær allir fara á taugum við það eitt að leiðin er ekki alveg bein, hemla og draga svo úr ferðinni í gegnum reinina að bæði gengur oft erfiðlega að komast inn í umferðina á Vesturlandsveginum, enda man ég ekki eftir að jafnvel þótt nóg rými hafi verið þar, hafi aðvífandi bílar fært sig yfir að miðju vegarins til að liðka fyrir þeim sem koma inn á.

Við umferðarljósin á gatnamótum Miklubrautar og Grensásvegar veldur svipuð ökuhegðun sífelldum og óþörfum töfum sem hafa mikil áhrif til þess verra á hina miklu umferð, sem þar er.

Ljósin er hönnuð þannig að ef beygja á til vinstri til suðurs inn á Háaleitisbraut eftir að komið er yfir Grensásveg, verður að aka rösklega upp brekkuna að ljósunum til þess að ná græna ljósinu.

En oftar en ekki drattast þeir fremstu ekki af stað fyrr en allt of seint og allt of hægt og koma með því í veg fyrir að nokkrir komist áfram á grænu, jafnvel ekki þeir sjálfir.

Það sem er svo fyndið er að tillitsleysið bitnar á miklu fleiri bílstjórum en þeim fáu, sem græða eitthvað á því í hvert skipti. Hver bílstjóri um sig tapar margfalt oftar á þessari almennu hegðun á ökuferli sínum en hann græðir.    

Vistakstur skynsamlegur og hagkvæmur

"Þeir hurfu".

Björgólfur Thor Björgólfsson hefur lag á því að segja stuttar setningar sem eru eftirminnilegar, ýmist frá eigin  brjósti eða í tilvitnunum í aðra.  Setningin "Komdu heim. Núna," er ekki sú fyrsta sem er af þeim toga og ekki sú fyrsta sem vekur mismunandi viðbrögð og nýjar spurningar, sem erfitt er að fá svör við. 

Í heimildamynd Helga Felixsonar um Hrunið voru nefndar svimandi háar tölur í milljörðjum, sem hefðu farið forgörðum á lítt skiljanlegan hátt. 

Þegar Björgólfur Thor var spurður í viðtali í myndinni hvarð hefði orðið af öllum þessum tugum ef ekki hundruðum milljarða svaraði hann stutt og laggott: "Þeir hurfu". 

Og málið var þar með ekki rætt frekar. 

Og núna, þegar eignir Björgólfs Thors eru metnar á hátt á annað hundrað milljarða króna, er vart að búast við öðru svari en þessu, ef spurt væri, hvernig allir þessir milljarðar hefðu orðið til:

"Þeir komu."  

„Komdu heim. Núna“

"Hefðbundnar" og og "óhefðbundnar" lækningar.

Afstaða fólks til "kukls", "hindurvitna" og "skottulækninga" byggist oft á persónulegri reynslu og atvikum sem erfitt er sanna eða afsanna og það gildir um mig eins og aðra. 

Langafi minn, Runólfur Bjarnason í Hólmi í Landbroti, var titlaður "smáskammtalæknir" eða hómópati. Hann var sem sé ekki viðurkenndur læknir, enda algerlega ómenntaður bóndi með örlítinn barnaskólalærdóm að baki fáar vikur í nokkra vetur. 

Yfirvöld þess tíma gátu hins vegar ekki gengið fram hjá því að hann og langamma, Rannveig Bjarnadóttir, höfðu sannanlega bjargað tugum mannslífa með fórnarstarfi sínu sem bitnaði á stórri og fátækri, stundum sveltandi fjölskyldu. Þau urðu að senda frá sér tvö börn sín, og var amma mín send til Öræfa sjö ára gömul í skiptum fyrir kú.  

Vegna rómaðs árangurs síns á lækningasviðinu, sem aldrei bar skugga á, fékk Runólfur viðurkennd takmörkuð réttindi smáskammtalæknisins, enda enginn læknir í þessum byggðum, sem voru með þeim verst settu í samgöngum á landinu. 

Runólfur bjó til ýmis lækningameðöl byggð á lestri hans um lyfjagerð, bæði nútíma lyfjagerð og lyfjagerð svonefndra grasalækna. 

Árangur Runólfs var að mörgu leyti sambærilegur við þann árangur Bjarna, sonar hans, að smíða, jafn "ómenntaður" og faðir hans, á annað hundrað rafmagnstúrbínur og setja þær upp í jafnmörgum virkjunum um allt land. 

Ef til var lífsstarf Bjarna Runólfssonar, "óhefðbundin" nálgun á hátækniverkefni, svipaðs eðlis og "óhefðbundin" nálgun föður hans á lækningum.  

En tilvist hugsjónafólks, sem hefur þá köllun að líkna öðrum og gera þeim lífið bærilegra, breytir því ekki að stundum getur verið maðkur í mysunni og sumt af því sem trúað er, getur jafnvel verið gagnslaust eða til óþurftar og jafnvel aðeins til að hafa fé af fólki í neyð. 

Þannig skilst mér að Bobby Fisher hafi trúað því að megnið af þróuðustu lækningaaðferðum nútímans væru óþarfar. 

Hann trúði sem sé á getu líkamans til þess að vinna sjálfur bug á sjúkdómum án aðstoðar fullkomnustu lækningaaðferða nútímans, og stytti sennilega líf sitt með því.

Þetta er merkilegt því að einhvers staðar sá ég nýlega, að sérfræðingar giskuðu á að greindarvísitala hans hefði verið sú hæsta sem vitað væri um, 184 stig.

Fisher hafði það þó til síns máls, að oft sýnist bati í veikindum til kominn af notkun lyfja eða meðferðar, þegar öll rök hníga hins vegar að því að batinn hefði hvort eð er komið af sjálfu sér.

Gallinn við að skera úr um þetta felst í einu orði: Efa. Og í okkar stóra heimi er svo margt sem vafi leikur á, en hægt er að gera út á í stórum stíl varðandi ósannaðan árangur af alls konar hindurvitnum eins og mannkynssagan öll ber vitni um og sjálfsagt eitthvað af því sem fjallað var um í umtöluðu Kastljósi, einkum rándýru tækin. 

Í nútíma læknavísindum kemur fram, þrátt fyrir strangar sönnunarkröfur, að verk mannanna eru aldrei alveg fullkomin, og það sem menn héldu vera sannindi voru það ekki, aðferð sem menn héldu að virkaði, var gagnslaus. 

Þess vegna held ég að hæpið geti verið í einstaka tilfellum að flokka lækningaaðferðir í "hefðbundnar" og "óhefðbundnar" aðferðir á þann hátt að einungis nýjustu og bestu aðferðirnar séu "hefðbundnar".

Ég nefni sem dæmi kínverskar nálastungur sem byggja á þúsunda ára gömlum aðferðum eftir aldagamla reynslu og þekkingu á taugakerfi líkamans í smáatriðum.

Það sýnir mikið vestrænt yfirlæti og hroka að afgreiða þær sem "óhefðbundnar" aðferðir.

Það vill svo til að persónulega get ég vitnað um árangur af nálastungum þar sem aðrar aðferðir hrukku ekki til.

Fyrir nokkrum árum fór Landlæknir í heimsókn til Kína og kom heim með það álit, að kannski væri ágætt að nokkrir íslenskir læknar færu þangað til að kynna sér nálastungur og koma heim eftir námskeið þar.

Allt í einu áttu stutt námskeið að vera nóg. 

Áður hafði því verið þverneitað að menn, sem hefðu farið í ítarlegt nám í Bandaríkjunum og komið heim með háskólagráðu í blöndu af nálastungum og vestrænum sjúkraþjálfunaraðferðum, yrðu viðurkenndir hér á landi.

Ég gæti hripað niður skemmtilega lýsingu á reynslu minni af nálarstunguaðferðinni, sem reyndist mér svo vel og reynist enn.

Þegar ég var verst settur, 2006, og þurfti að fara tvær ferðir til nálastungusérfræðingsins með nokkurra daga millibili, gat ég nánast fylgst með því í lokin hvernig bakverkurinn mikli færðist á um það bil 15 mínútum niður eftir öðrum fætinum niður í hné og ökkla og síðan líkt og læki út um tærnar.

Um það og ýmis verk Runólfs Bjarnasonar í Hólmi giltu orðin: Verkin sýna merkin.  

 

 

Kastljós „þvældi veiku fólki um bæinn“

"Eiga að vera margir eða fáir á fundinum?"

Blekkingaleikur með notkun mynda gæti verið mörg þúsund ára gamall. Að minnsta kosti er líklegt að sumir helstu valdamenn fornaldar hafi látið gera af sér afsteypur eða myndir þar sem þeir voru fegraðir eftir þeim kröfum, sem tíska eða skoðanir þess tíma fólu í sér varðandi það að vera traustvekjandi, aðlaðandi og flottur. 

Þegar flokksblöðin voru upp á sitt besta í Kalda stríðinu mátt stundum sjá, að myndir voru teknar þannig að ýmist var gert lítið eða mikið úr hlutunum. 

Fleyg varð setning, sem einhver flokksblaðsljósmyndarinn, sem senda átti til að taka mynd af stórum fundi, spurði ritstjórann: "Eiga að vera margir eða fáir á fundinum?"

Ef það áttu að vera fáir, reyndi ljósmyndarinn að koma sér upp fyrir fundarmenn og taka mynd ofan á þá til þess að bilin á milli þeirra sæust betur.

Annars reyndi hann að koma sér þar fyrir sem fundarmenn virtust standa mest samþjappaðir, og "rútutrixið" gat verið ágætt, en það byggist á því að taka mynd á hlið af rútu, þar sem bláendinn stóð út úr myndfletinum eða á bak við vegg eða hús. 

Þá sýndist rútan lengri en ella. Ef um fund var að ræða gat stundum komið sér vel að láta fundarmenn fylla út í alla myndina, því að sálrænu áhrif þess, sem sá myndina, voru þau að finnast fundarmenn fleiri af því að aðeins hluti þeirra sást. 

Eysteinn Jónsson ráðherra og formaður Framsóknarflokksins var tileygður og krafðist þess hlæjandi að myndir af sér væru bara teknar frá annarri hliðinni en ekki hinni til þess að hann "sýndist réttsýnni." 

Þekkt er hvernig frægt fólk, til dæmis leikarar, er lægra vexti en sýnist á myndum. Bæði má lækka og hækka fólk með háum hælum, taka myndirnar aðeins neðan frá eða að raða öðru fólkin þannig inn í myndina að sá, sem þarf að stækka, sýnist stærri.

Charlie Chaplin, Mussolíni, Hitler, Stalín, Churchill og ýmsir fleiri þjóðarleiðtogar voru lægri vexti en fólk hélt.

Svokallað "fótósjopp" er alltof mikið notað, og stundum til mikils baga, einkum varðandi liti.

Stundum gerir karlmannleg og sterk rödd manna það að verkum, að ef hún heyrist oftast án þess að maðurinn sjáist, heldur fólk að hann sé miklu hærri en hann er.

Fræg er sagan af Helga Hjörvari útvarpsmanni og Jónasi Þorbergssyni útvarpsstjóra, en þeir áttu í miklum illdeilum og gaf Helgi meira að segja út bækling um Jónas með heitinu: "Hverjir mega ekki stela?"

Þá var ekkert sjónvarp svo að fólk þekkti Helga ekki nema af hinni karlmannlegu og flottu rödd hans.

Eitt sinn var bóndi einn, sveitungi Jónasar að norðan, staddur í Reykjavík, hitti Jónas og gengu þeir saman um Austurvöll. Þá snaraðist maður út úr Alþingishúsinu, hvikur í hreyfingum.

"Hver er nú þetta?" spurði bóndinn. 

"Þetta er Ólafur Thors" svaraði Jónas. 

"Það má hann eiga að hann er reffilegur" sagði bóndinn. 

Annar maður kom skömmu síðar út úr þinghúsinu. 

"Hver er þetta?" spurði bóndinn. 

"Þetta er Hermann Jónasson" svaraði Jónas. 

"Það er ekki að spyrja að því hvað hann er myndarlegur, sjálfur Glímukappi Íslands" sagði bóndinn. 

Nú kom Helgi Hjörvar gangandi eftir Austurvelli. 

"Hver er nú þetta?" spurði bóndi. 

"Þetta er Helgi Hjörvar" svaraði Jónas.

"Ha?" hrökk upp úr steinhissa bóndanum. "Er þetta virkilega Helgi Hjörvar".

"Já," svaraði Jónas.

"Er hann virkilega svona lítill?" spurði bóndi.

"Nei, hann er miklu minni", svaraði Jónas. 

 

Svona eru „fyrir og eftir“-myndir unnar