Ein létt spurning fyrir svefninn: Örkuml sem heimsfrétt?

Hægt er að hljóta örkuml á ýmsa vegu en í öllum tilfellum er um mikla örorku að ræða, oftast nálægt 100% örorku og örorkubæturnar verða í samræmi við það. 

Þetta er yfirleitt fólgið í því að missa útlimi, fætur og hendur, og sá knattspyrnumaður sem hlýtur örkuml í leik spilar varla fótbolta framar. 

Það væri heimsfrétt ef heilt knattspyrnulið örkumlaðist í leik eins og framherji Stjörnunnar sagði, að farið hafi fyrir knattspyrnuliði Stjörnunnar. 

Ekki síður væri það heimsfrétt ef heilt knattspyrnulið örkumlaðist í einum og sama leiknum. 

Sem betur gerðist það samt ekki í Leik Stjörnunnar við KR í kvöld. Enda hefði það orðið heimsfrétt. 

 

„Ég hafði enga orku í framlengingu“

Ævintýraleg aukning hefur orðið á tíðni notkunar orðsins aukning..."

Orðið aukning er ágætis orð í sjálfu sér, en þó ekki svo dýrlegt að það sé ofnotað í þvílíkum mæli að það líkist faraldri. 

Orðið er nafnorð og er eitt þeirra nafnorða, sem oftast er notað til að ryðja burtu eðlilegu, skýru, þjálu og einföldu orðalagi.

Í fréttum eins fjölmiðilsins núna rétt áðan hljómaði upphaf fyrstu fréttar svona:

"Ævintýraleg aukning hefur orðið í fjölda komu ferðamanna til landsins..."

í stað þess að segja einfaldlega:  

"ferðamönnum hefur fjölgað ævintýralega..." - 

fjögur orð í stað tíu. 

"...í fjölda komu ferðamanna" er alveg einstaklega stirt orðalag og ekki aðeins það, heldur ruglingslegt að nota "komu" í eintölu um marga ferðamenn.

En í miskunnarlausri ásókn orðsins aukning og nafnorðasýkinnar, talar og skrifar margt fjölmiðlafólk sig inn í vandræðagang og langar málalengingar. 

 

Nafnorðin vöxtur, minnkun, fækkun, fjölgun og sagnorðin að vaxa, minnka, fækka og fjölga verða fyrir barðinu á því sem nú yrði orðað svona:

"Ævintýraleg aukning hefur orðið á tíðni notkunar orðsins aukning..." 

Yfirleitt vandar fjölmiðlafólk vel til upphafsorða frétta, þannig það er erfitt að útskýra þetta öðru vísi en svo, að þetta sé eitt af einkennum hnignunar í málnotkun fjölmðlafólks, sem líkist oft faraldri. 

P. S.  

Og nú rétt áðan heyrði ég sagt á hinni stöðinni að það hefði orðið "aukning í fjölda..." eða jafnvel "...aukning í fjölgun.."

 

Bókanir undir væntingum

Trump: Tvöföld virkjun fjölmiðla. Innrás í "helstið".

Síðustu tveir Bandaríkjaforsetar komust meðal annars til valda með því að nýta sér nýtt umhverfi fjölmiðlunar og samfélagsmiðla. 

Fjármögununin og útbreiðslan í kosningabaráttu Baracks Obama 2008 byggðist meðal annars á því að nýta sér nýja samskiptafarvegi til fjáröflunar og boðunar stefnu hans, en þegar kosningabarátta Donalds Trump er skoðuð, sést, að möguleikarnir sem tíst og facebook-færslur bjuggu yfir voru enn ekki nýttir í þeim mæli sem þar var hægt að láta að sér kveða. 

Trump sótti hins vegar fram á svo magnaðan hátt á þessum vettvang í kosningabaráttunni 2016, að það verður líklega síðar talið til einnar af helstu breytingum okkar tíma á sviði samskipta og þjóðfélagsumræðu. 

Þetta var tvöföld virkjun möguleikanna í fjölmiðlaheiminum:  

Annars vegar að gera persónulegt tíst forsetans að áhrifamiklum fjölmiðli út af fyrir sig undir altækri ritstjórn hans sjálfs. 

Þar réði hann einn, en ekki einhverjir ritstjórnarfundir, hvað þótti merkast og hvað ætti að vera á oddinum á hverjum tíma

Það varð að skyldu allra annarra fjölmiðla, ef þeir ætluðu að fylgjast með og verða ekki síðastir með fréttirnar, að vaka yfir því sem Trump sagði.

Trump nýtti sér til hins ítrasta það eðli frétta, sem felst í orðinu "news", þ. e. það sem er nýtt og nýjast, og ekki síður að ummæli hans vektu athygli fyrir það að vera óvenjuleg.

Til þess að frétt sé sem stærst og "seljist" sem best í samkeppnisheimi fjölmiðla, er mikils virði að hún birti ekki aðeins það stærsta sem er í fréttum, heldur ekki síður það nýjasta og óvenjulegasta.

Á öllum fjölmiðlum er í gildi fréttamat sem felst í orðinu "helst".

Orðið "helst" er meira að segja orðið að nafnorði í hvorugkyni.

Það er talað um "helstið", hvernig helstu fréttum er raðað upp. Hugtakið snýst um forgangsröðun frétta. 

Helstið er afar ráðandi atriði, svo mikilvægt, að lýsa má því í setningunni "fyrsta frétt er alltaf fyrsta frétt."

Sem getur verið hættulegt, því að hættan er sú að hin svonefnda fyrsta frétt fari út á ljósvakann án nægilegrar rannsóknar, - bara til þess að hún sé fyrsta frétt en ekki önnur frétt, þriðja eða fjórða.

Þetta nýtti Trump til hins ítrasta, og lét sér í léttu rúmi liggja þótt oft væri farið yfir strikið.

Rannsókn á kosningabaráttunni vestra sýndi, að Trump nældi sér í meira en 60 prósent af allri umfjölluninni um baráttu hans og Hillary Clinton, og hann hafði yfirburði í því að komast inn í helstið og fyrstu fréttina.

Þetta varð að hans kosningabaráttu, ekki hennar. 

Aðferðin var einföld: Nógu mikil iðni við kolanna, en ekki síður að leggja höfuðáhersluna á að segja eitthvað eins rosalegt og svakalegt og hægt færi.

Afbrigði af gamla orðtakinu að slæm auglýsing sé betri en engin.

Einnig afbrigði af því að sá sem ræður vettvangnum og hefur stjórn á atburðarásinni sé kominn í vinningsstöðu. 

Trump tókst að "spila sinn leik" og láta kosningabaráttuna litast af því.

Fjölmiðlun verður ekki söm eftir þetta, og það mun taka blaðamannastéttina mörg ár að bregðast við því breytta umhverfi, sem nútíma samfélagsmiðlun hefur innleitt.  

Twitter-skrifin í takt við nútímann

Hin dökka hlið áhættumats.

Á hverjum degi göngum við í gegnum atriði í tilrverunni þar sem gott er að gera vandað áhættumat.

Það getur verið með þá niðurstöðu að eitthvað gerist á x ára fresti að jafnaði.

1981 notaði ég tækifærið þegar við Jón bróðir minn kepptum í Sænska rallinu, sem var vetrarrall og liður í heimsmeistarakeppninni, til að fá nægar upplýsingar til að gera áhættumat fyrir Ísland.

Niðurstaðan varð: Að meðaltali eitt dauðfall á öld.

Þegar ég kom heim fögnuðu félagar mínir í rallinu líkt og við værum hólpnir, en það sló á fögnuðinn þegar ég benti á þann neikvæða möguleika, að þetta dauðsfall gæti allt eins orðið í næsta ralli eins og eftir hundrað ár.

Svipað gildir um hættu á stórfelldum hamförum og hörmungum varðandi árekstur smástirnis eða risastórs lofsteins við jörðina.

Þótt hamfarir á borð við þær stærstu, sem vitað er um jarðsögunni, gerist með löngu millibili, veit enginn með vissu hvenær á þessu tímabili, ósköpin gerast.

Það gæti alveg eins orðið í allra næstu framtíð eins og eftir milljón ár.  

Eru loftsteinar stærsta áskorun mannkyns?