Tillögur nefndar Bjarna Benediktssonar í skúffu í 60 ár.

Margar stjórnarskrárnefndir hafa verið settar á fót í 70 ár. Ein þeirra var undir forsæti Bjarna Benedktssonar fyrir 60 árum.

Hún, eins og aðrar stjórnarskrárnefndir fram eftir síðustu öld, átti að gera nýja stjórnarskrá í stað þeirrar gömlu, sem var í grunninn hin sama og danska stjórnarskráin 1849. 

Á fundi Varðarfélagsins reifaði Bjarni nokkur atriði, sem rædd voru í starfi nefndarinnar, og koma nokkur þeirra kunnuglega fyrir sjónir 60 árum síðar. 

En í öll þessi ár hafa íslenskir stjórnmálamenn gætt þess vandlega að læsa skúffunni, sem þau hafa legið í, í hvert skipti sem komið hefur til tals að taka þau upp og dusta af þeim rykið.

Og stjórnarskrárnefnd Bjarna gat ekki skilað neinu af sér frekar en aðrar slíkar nefndir áratugum saman. 

Sömu kröfur gerðar frá 1952

50 ára gamalt gylliboð.

Fyrir 50 árum var því haldið fram að í kringum álverið í Straumsvík myndi spretta upp stórfelldur áliðnaður sem flytti út margþætta álvarning, allt frá álpappír og álþakplötum upp í flugvélar.

Þetta gylliboð reyndist tálsýn.

Ég heyrði skýringuna í hnotskurn þegar ég hitti byggingaverktaka, sem var að leggja þakplötur úr áli á hús í miðju gróðærinu árið 2007.

"Er ekki hægt að framleiða þessar þakplötur hér á landi?" spurði ég, "og setja þær á hús, nánast við verksmiðjuvegg álversins?"

"Nei," svaraði hann.

"Fyrst verður að flytja súrálið hingað yfir þveran hnöttinn frá Ástralíu, síðan að flytja það umbreytt í ál til þakplötuverksmiðju í Þýskalandi, og loks þaðan aftur til Íslands í formi þakplatna.

Á hverjum degi framleiðir þessi verksmiðja þakplötur sem nægja myndu fyrir Íslendinga í tvö ár.

Hagkvæmni stærðarinnar, skilurðu?" 

50 árum eftir gylliboðið auglýsir síðan Norðurál hið umbreytta hráefni, sem upphaflega er flutt hingað yfir hálfan hnöttinn sem ál frá norðurslóðum.  

Vilja álið beint úr álveri

Æpandi þögn Bandaríkjamanna.

Frakkar, Bretar og Framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna eru meðal þeirra sem hafa mótmælt aftökunum í Sádi-Arabíu.

Þögn Bandaríkjamanna, sem hafa löngum státað sig af því að vera brjóstvörn mannréttinda og frelsis í heiminum, hefur hins vegar verið æpandi.

Sádarnir eru dyggir bandamenn Bandaríkjamanna, í lykilaðstöðu vegna olíuauðs síns, hafa verið fóðraðir með bandarískum vígvélum, og Kanar þora ekki að rugga bátnum.

Leyfa líka aftökur í eigin landi.

Frakkar og Þjóðverjar fordæma aftökurnar

Lögreglan, þverskurður af þjóðfélaginu.

Kannski er það vegna fámennisins sem íslenska lögreglan nýtur meira trausts en víða erlendis.

En þar kemur það einnig tíl að lengstum hefur þessi starfstétt verið skipuð þannig að hún hefur verið nokkurs konar þverskurður af þjóðfélaginu með fólk af fjölbreyttu tagi eins og er í röðum almennings.

Af þessu leiðir að lögreglan og almenningur finna til vissrar samkenndar.

Síðasti hluti orðsins lögregluþjónn felur í sér fallega hugsun.

Þetta kom sér vel á einstæðan hátt í Búsáhaldabyltingunni þegar mótmælendur komu lögreglunni til hjálpar til að verja þá fyrir ofstopamönnum og hindra að allt færi úr úr böndunum þegar í óefni stefndi.

Það hefði varla gerst í nokkru öðru landi.  

 

Lögreglan vekur aðdáun

Einn af mörgum göllum núverandi stjórnarskrár.

Nú þegar hafa miklu fleiri gefið út yfirlýsingar um forsetaframboð en á sama tíma við fyrri kosningar.

Og í fjölmiðlum hafa þegar komið fram áhyggjur hjá kunnáttufólki varðandi þann galla íslensku stjórnarskrárinnar að svo geti farið að næsti forseti verð kjörinn með mjög lágu fylgishlutfalli, allt niður í 10 prósent.

Auk þessa er krafist sama meðmælendafjölda og 1944, sem þýðir að hlutfallslega átta sinnum færri meðmælendur þarf nú en þá.

Þetta eru aðeins tveir af þeim mörgu göllum sem eru á núverandi stjórnarskrá, - og í frumvarpi stjórnlagaráðs var ætlað að ráða bót á þessu með því að taka upp fyrirkomulag, sem gefist hefur vel í öðrum löndum og tryggir að forsetinn njóti meirihlutafylgis.  

Árni Björn og Ari gefa kost á sér

Þörfin fyrir trúarlega réttlætingu.

"Allir mótmælendur hata kaþólska,

allir kaþólskir hata mótmælendur

og hindúar hata múslima

og allir hata Gyðinga...",

söng háðfuglinn Tom Leehrer á 7 áratugnum þegar deilur þessara trúarhópa stóðu sem hæst, meðal annars á Norður-Írlandi og á Indlandi.

Í réttlætingu fyrir stríði virðist rikja þörf fyrir seðjandi og tilbeiðslukennda heittrú sem geti skipt fólki í "okkur" og "hina" líkt og nú er að gerast meðal múslima í Miðausturlöndum.

Hámarki meðal kristinna þjóða náði trúarbragðaleg réttlæting styrjölda á 17. öld, en átökin á Norður-Írlandi á 7. og 8. áratug síðustu aldar voru oft tengd við tvær greinar af kristni, líkt og nú er að gerast milli tveggja greina múslima.  

Þegar aðskilnsður varð milli trúarlega og veraldlegra efna hjá kristnum þjóðum var engu líkara en að ákeðin stjórnmáleg trúarþörf leitaðist við að fylla upp í eins konar tómarúm, sem myndaðist, því á 20 öldinni urðu stjórnmálakennigar kommúnisma, kapítalisma, fasisma, lýðræðis og einræðis að eins konar trúarbrögðum með tilbeiðslukenndri dýrkun á leiðtogum eins og Hitler, Lenin, Stalin, Maó og Mussolini.

Lungann úr síðustu öld, allt frá valdatöku kommúnista í Rússlandi 1917 til loka Kalda stríðsins 1991, var tekist á á vettvangi stjórnmálalegra trúarsetninga. 

Svo langt getur trúarþörf gengið að meira að segja Adolf Hitler styrktist síðustu ár ævi sinnar í þeirri trú að guðleg fosjón hefði útvalið hann og héldi yfir honum verndarhendi.

Hótar „guðlegri hefnd“

"Skipulögð vitfirring", - aldar gamalt fyrirbrigði.

Fyrir rúmlega öld fór spenna vaxandi á milli stórveldanna í Evrópu með stofnun tveggja ríkjabandalaga og stigvaxandi vígbúnaði og vopnakapphlaupi.

Á báða bóga var á nútímamáli um það að ræða, að hernaðarbandalögin tvö væru skilgreind sem ógn við þjóðaröryggi hvort annars. 

Svo var komið í ársbyrjun 1914, að í nýjársársávarpi leiðtoga Breta lýsti hann vopnakapphlaupinu sem "skipulagðri vitfirringu."

Efling vígbúnaðar Þjóðverja var ógn við Frakka og Rússa og Þjóðverjum fannst vaxandi iðnaðarmáttur Rússa og þó einkum hröð fólksfjölgun í Rússlandi þess eðlis, aö ef á annað borð kæmi til styrjaldar við þá væri betra að það drægist ekki. 

Ástandið núna stefnir í eina átt eins og á árunum í aðdraganda Fyrri heimsstyjaldarinnar og ætti að hringja bjöllum hjá ráðamönnum stórveldanna.

Bandaríkin ógna þjóðaröryggi Rússa

Eitt versta dæmið um ofurvald olíuauðsins.

Allur heimurinn veit að í Sádi-Arabíu ríkir einhver forneskjulegasta og versta einræðis- og kúgunarstjórn sem um getur á síðari tímum.

Firrt og gerspillt auðfjölskylda.

Kannski er það aðeins stjórn Norður-Kóreu, sem er verri.

Þetta viðgengst vegna þess að Sádi-Arabía er lang öflugasta olíuútflutningsland heims og getur í krafti þess öðrum fremur ráðið ferðinni í heimsviðskiptum með þennan orkugjafa sem efur verið og er enn mesti áhrifavaldurinn í efnahags- og stjórnmálum heimsins.

Máttlaus andmæli hafa ekki minnstu áhrif á valdsherra sem hafa öll stórveldin í vasanum og eru auk þess nánustu bandamenn eina risaveldisins. 

Hella nú olíu á eld óróans í Miðausturlöndum og eiga nóg af olíu til þess.

 

„Munum láta jörðina skjálfa“

Munur á flutningi fjármuna innanlands og flutningi úr landi.

Búvörusamningur snýst um tilfærslu fjármuna innanlands en Icesave-skuldbindingin snerist um flutning fjármuna út úr landinu.

Á þessu tvennu er auðsær grundvallarmunur og því getur mat á búvörusamningi verð villandi ef ósambætileg fyrirbæri eru notuð til samanburðar.

Um tilvist búvörusamningsins, fyrirkomulag hans og upphæð má að sjálfsögðu deila, en þá verður að bera hann saman við hliðstæð fyrirbæri og skoða m málið í víðu alþjóðlegu samhengi, til dæmis því hvort sanngjarnt sé að íslenskur landbúnaður njóti verri kjara en stórlega ríkisstyrktur erlendur landbúnaður. 

Á við þrefalt Icesave

Svipað og áfengisvandamál Frakka.

Fyrir 62 árum virtust Frakkar fyrir löngu hafa sætt sig við þann sess meðal þjóða að þar væri margfalt meiri neysla áfengis á hvern íbúa en í nokkru öðru landi.

Reynt var að breiða yfir það böl sem þetta olli á margvíslegan hátt með tali um vínmenningu sem væri nánast göfug og hluti af þjóðarstolti Frakka.

En árið 1954 varð Pierre Mendes-France forsætisráðherra, gerði mjólkurglas að tákni sínu, kvaðst skera upp herör gegn áfengisbölinu, stöðva glatað nýlendustríð í Vietam innan 100 daga og létta þeirri byrði, sem stríðið var, af Frökkum.

Á árunum 1945 til 1958 ríkti óreiða í frönskum stjórnmálum og ríkisstjórnir komu og fóru með fárra mánaða millibili. Frakkar töpuðu mikilvægri orrustu við Dien Bien Phu, landinu var skipt í Norður-Víetnam og Suður-Víetnam og viðnám Vesturveldanna gegn kommúnistum færðist næstu ár af Frökkum yfir á Bandaríkjamenn.

En Mendes-France náði engum árangri í áfengismálunum. Í þeim fór ekki að rofa til fyrr en mörgum áratugum síðar.

Staða Obamma gagnvart byssumálum Bandaríkjamanna minnir um margt á stöðu Mendes-France 1954.

Hann er í tímaþröng og byssueigendur hafa heljartak á þinginu.

Tölurnar um byssueignina og byssumorðin eru jafn sláandi og tölurnar um áfengisneysluna og afleiðingar hennar voru í Frakklandi.

Vafasamt er því um árangur í baráttunni gegn rótgróinni byssudýrkun Bandaríkjamanna.

Tekst á við byssuofbeldi án þingsins