Lánin hljóta að vera aðalástæðan.

Nú liggur fyrir að kaupmáttur launa hafi rýrnað um meira en 15% en samt sé hann svipaður og hann var fyrir sjö árum. Fyrir sjö árum var ekki svo arfaslæmt að búa á Íslandi, þannig að ástæðan fyrir því hve fólk hefur það slæmt hlýtur að felast í tvennu:

Skuldir heimilanna fjórfölduðustu á þessum árum og síðan hafa þær vaðið enn meira upp vegna verðbólgu og erlendu lánin hækkað enn meira. 

Lánin notuðu margir til þess að kaupa sér stærra húsnæði, stærri bíla og ýmis önnur þægindi. 

Nú sitja þeir sem þetta gerðu uppi með of stórt húsnæði og of stóra bíla, sem ekki er hægt að selja nema með miklu tapi, ef það er þá seljanlegt yfirleitt. 

Ef kreppan fælist aðeins í því að kaupmáttur væri nú orðinn svipaður og fyrir sjö árum, gæti hún vart talist svo alvarleg. Hún er hins vegar grafalvarleg vegna þess sem að ofan var talið, því miður. 

„Það er bara allt skorið“

Krafan um endanlausan vöxt.

Krafan um endanlausan hagvöxt og verðbólgu hefur verið einn af burðarásum hagstjórnar í heiminum.

Hún hefur verið svo grunnmúruð, jafnt í þróuðum ríkjum sem í þróunarlöndum, að það hefur verið talið sérstaklega eftirsóknarvert, sem Kínverjar og Indverjar hafa verið að gera, sem sé að ná minnst 7% hagvexti á ári. 

Annars geti þessi lönd ekki veitt íbúum sínum þau lífsgæði, sem sárlega vantar. 

En gallinn við þessa kröfu er sá að hún er það sem kallað er "expónental", þ. e. hún stenst engan veginn til lengdar og það er einfalt reikningsdæmi að sjá af hverju.

7% vöxtur á ári þýðir tvöfaldan vöxt á 10 árum,  fjórfaldan á 20 árum, áttfaldan vöxt á 30 árum, 16-faldan vöxt á 40 árum, 32- faldan vöxt á 50 árum, 64-faldan vöxt á 60 árum og 128-faldan vöxt á 70 árum. 

Svo að dæmi sé tekið um orkubúskap veraldar, þá hefur orkunotkun mannkynsins verið af þessum toga síðustu 60 ár.

Afleiðingin er trítilóð ásókn í takmarkaðar orkulindir sem getur ekki endað nema á einn veg, - með hruni. 

Þegar er komið að þeim punkti að sífellt verður erfiðara og erfiðara að finna olíulindir og æ erfiðara og dýrara er að ná olíunni úr þeim. 

Með jöfnu millibili koma bjartsýnisfréttir um fund nýrra olíulinda, oftast á norðlægum slóðum. 

Þessar fréttir virðast helst þjóna þeim tilgangi að skapa bjartsýni og traust og skyggja á þá höfuðstaðreynd sem helst má ekki koma fram.

Þegar skyggnst er undir yfirborðið og viðurkenndar tölur um þetta skoðaðar, sést nefnilega að langstærsti hluti þeirrar olíu, sem vinnanleg er á jörðinni, er í Arabalöndunum, og að þær olíulindir eru takmarkaðar og endast varla nema örfáa áratugi í viðbót. 

2007 var skrifað Reykjavíkurbréf í Morgunblaðinu þar sem því var spáð í fullri alvöru að Ísland gæti orðið "Bahrain norðursins". 

Engar tölur voru nefndar en þær voru fólu reyndar í sér að þótt öll fáanleg orka á Íslandi væri nýtt til að senda hana um sæstreng til Evrópu myndi hún verða langt innan við eitt prósent af orkuþörf álfunnar ! 

Kynslóðum framtíðarinnar á eftir að verða starsýnt á línuritið yfir orkunotkun mannkyns. 

Línan liggur ofurlágt, rétt yfir botninum, árþúsundum og öldum saman en rís síðan upp og fellur aftur niður eins og risastór spjótsoddur í stystu öld mannkynssögunnar, olíuöldinni, sem varaði aðeins í 150 ár. 

En það er nánast eins og augnablik miðað við lengd annarra alda eins og steinaldar og bronsaldar. 

Verðbólga í Bandaríkjunum of lítil

"...ekkert sem getur bilað...getur bilað....getur bilað..."

Í fréttum af sjálfstýrðum bílum er því haldið fram að ekkert í þessum sjálfstýringum framtíðarinnar geti bilað. Það minnir mig á söguna af öðru tækniundri, sem tekið var í notkun, þ. e. algerlega sjálfstýrð flugvél, án flugmanna.

Rödd sjálfvirks búnaðar, sem kom í stað flugstjórans, bauð farþega velkomna, sagði frá því hver fyrirhugaður flugtími og flugleið yrðu og endaði með því að segja: "Í þessum nýja sjálfstýribúnaði er ekkert sem getur bilað.....getur.....bilað.....getur bilað.....getur bilað.....getur bilað.....getur bilað........."

Enginn verður við stýrið

Góðar áherslur en svikin kosningaloforð.

Áherslur Sólveigar Dagmarar Þórisdóttur um aukið lýðræði, mannréttindi, þjóðaratkvæðagreiðslur, betri aðskilnaði þrískiptingar ríkisvaldsikns og óháða lýðræðislaga fjölmiðla eiga mikinn hljómgrunn.

Gallinn er bara sá, að ríkjandi valdastétt sér alltaf til þess að ekkert af þessu fáist fram. 

Íslandshreyfingin hélt þessu öllu á lofti fyrir kosningarnar 2007 en enginn vildi hlusta. 

Fyrir kosningarnar 2007 voru á lofti loforð um persónukjör og þjóðaratkvæðagreiðslur. 

Þau hafa í raun verið svikin, því að þegar á hólminn er komið vill meirihluti þingmanna alls ekki afsala sér forréttindum, sem meðal annars eru fólgin í því að meirihluti á þingi þarf ekki að hafa áhyggjur af þingsæti sínu, vegna þess að þeir eru í svonefndum "öruggum sætum". 

Ég óttast að nokkurn veginn sama verði hvað komandi stjórnlagaþing muni samþykkja, vegna þess að samkvæmt gildandi stjórnarskrá verður sitjandi Alþingi að samþykkja tillögurnar og að eins muni fara um þær eins og farið hefur um persónukjör og þjóðaratkvæðagreiðslur. 

Að undanskildum hálfum milljarði til þingsins er það alveg útlátalaust fyrir Alþingi að sefa lýðinn með því að lofa honum að blása á stjórnlagaþingi.

Eftir sem áður getur Alþingi eytt málinu að vild þegar þar að kemur.

Vill aukið lýðræði

Október samt vel yfir meðallagi.

Næstu viku er spáð meðalhita í Reykjavík upp á 5-6 stig, sem er aðeins hlýrra en í meðalári, þótt norðlægar áttir verði ríkjandi, því að meðalhiti í október í Reykjavík er 4,5 stig.

Fyrirsjáanlegt er að október verði mun hlýrri en í meðalári þótt svalt verði það sem eftir er mánaðarins.

Ég er nýkominn úr flugi yfir mestallt hálendið og hvergi sést snjór, ekki einu sinni í Öskju, sem er í 1100 til 1500 metra hæð.  Aðeins er hvítt á tindi Herðubreiðar en alautt í Kverkfjöllum, sem teygja sig upp í 1920 metra hæð. 

Ætla að skjóta inn ljósmyndum úr þessu ferðalagi þegar búið er að leysa tæknilegt vandamál, sem kemur í veg fyrir það í augnablikinu. 

Veðrabrigði í nánd

Áratuga reynsla í Lapplandi.

Áratuga reynsla er af því að nota íshótel í Lapplandi, bæði Svíþjóðarmegin og Finnlandsmegin, sem aðdráttarafl fyrir ferðamenn.

Við Helga fórum þangað fyrir sex árum og tókum myndir og viðtöl, sem ég sýndi í Sjónvarpsfréttum.

Fyrir um áratug var prófað að gera svipað á Langjökli á yfirborði jökulsins en augljóslega er miklu traustara og jafnvel skemmtilegra að búa til völundarhús neðanjarðaríshótels í jökli hér á landi eins og nú er loksins farið að athuga varðandi Langjökul.

Búast má við ýmsum mótbárum gegn hugmyndum um neðanjarðaríshöll og hótel í Langjökli, svo sem þá að ísgöngin aflagist smám saman og þurfi viðhald. 

Ef svipaðar mótbárur hefðu verið viðhafðar í Lapplandi hefði aldrei verið gert neitt íshótel þar, því að þau bráðna til grunna á hverju voru og verður að endurbyggja þau árlega. 

Hér á landi eru til gríðarlegir íshelldar í skriðjöklum, sem finnast einn og einn en aflagast síðan smám saman. Reynslan sýnir þó að hver þeirra getur haldið sér í nokkur ár, jafnvel meira en áratug, en síðan myndast nýir. 

Fleiri ferðamenn koma til Lapplands á veturna en allt árið til Íslands. 

Allar mótbárur varðandi það að lengra sé að fara til Íslands frá vestanverðri Evrópu en til samkeppnislanda eru fráleitar, því að það er styttra að fara hingað heldur en til Lapplands. 

Landslag allt og sérstaða er slík hér á landi að landið okkar tekur Lapplandi langt fram. 

Til Lapplands eru ferðamenn laðaðir með því að selja þeim fernt:  Kulda, myrkur, þögn og ósnortna náttúru.

Kuldann og myrkrið hafa Íslendingar hins vegar talið til ókosta og þögnin er nú víða rofin með hvæsandi borholum.

Náttúran í Lapplandi byggist að mestu á snævi þakinni flatneskju með skógum og frosnum vötnum.

Helstu skíðasvæðin eru utan í ávölum ásum.

Þættu þau ekki sérlega merkileg hér.  

Eftir síðasta stríð trúðu evrópsk börn því að jólasveinninn væri á Íslandi og skrifuðu þúsundir bréfa sem okkur var mikill ami af. 

Svo fór að Finnar "stálu" jólasveininum af okkur og fá nú tugþúsundir ferðamanna til Rovaniemi til þess að skoða stórbrotin heimkynni hans, sem þar hafa verið reist. 

Finnar eiga einn jólasvein, hreindýr og frosin vötn og skóga og alþjóðaflugvöll í Rovaniemi.

Við eigum þrettán jólasveina, Grýlu, Leppalúða, tröllinn, álfakóng og álfadrottningu, hreyndýr, frosin vötn og skóga og stór fjöll á austurhálendinu, auk alþjóðaflugvallar á Egilsstöðum. 

En álver var það eina sem gat "bjargað" Austurlandi. 

Finnar fóru út í þessa hluti í mikilli kreppu fyrir fimmtán árum eftir að þeir höfðu hætt við að reisa síðustu st'órvirkjun landsins fyrir stóriðju. 

Í dag dytti engum slíkt í hug þar. En við keyrum á stóriðjuna sem aldrei fyrr. 

Vilja gera ísgöng í Langjökli

Þeir greiði sem njóta ?

Víða erlendis er tekinn aðgangseyrir að þjóðgörðum.  Í Bandaríkjunum eru hlið og þar er hægt að kaupa aðgang í eitt skipti eða með magnafslætti fyrir mörg skipti.

Í hliðinu er þess gætt að allir fái í hendur góðan bæklning með reglum þjóðgarðsins, korti af honum og nauðsynlegum upplýsingum. 

Alls staðar vestra er þetta talið sjálfsagt mál og í samræmi við þá höfuðreglu að þeir borgi sem njóta. 

Eftir því sem friðuðum svæðum fjölgar hér á landi og í ljósi þess að langflestir erlendir ferðamenn eru hingað komnir samkvæmt skoðanakönnunum til þess að skoða einstæða náttúru lansins, gerist tvennt

Annars vegar aukast líkur á því að ferðamenn fari inn á þessi svæði ef þeir á annað borð koma til landsins , - og hins vegar verður flóknara og erfiðara að innheimta svona gjöld alls staðar því að aðstæður til þess eru misjafnar og  sums staðar ógerlegt að koma þessu við, vegna aðstæðna. 

Ef farin verður sú leið að innheimta heildargjald af öllum ferðamönnum er það ekki sanngjarnt gagnvart þeim sem ekki hyggjast fara inn á náttúruminjasvæðin og friðuðu svæðin. 

Ef tekið er mið af þjónustunni sem veitt er í þjóðgörðum vestanhafs ættu allir þeir sem borga þetta gjald að fá miða, sem tryggir þeim ókeypis kynningarbæklinga um þau svæði, sem hliðstæð eru þjóðgörðum vestra. 

 

Andstaða við gistináttagjald

Frá árum einvaldanna.

Á árum einvaldanna Davíðs og Halldórs var annar hvor þeirra utanríkisráðherra lengst af. Um samvinnu þeirra gilti bandaríska máltækið, "ef þú klórar mér á bakinu skal ég klóra þér."

Þennan tíma fékk utanríkisráðuneytið frítt spil hvað varðaði útgjöld og fjárfestingar í lúxusvillum fyrir sendiráðin.

Salan á húsnæðinu í London sýnir eitt dæmi þess. 

Ég hef komið í sendiráð Indlands í Reykjavík. Indverjar eru 3000 sinnum stærri þjóð en Íslendingar en láta sér nægja skrifstofuhúsnæði í blokk við Sæbraut. 

900 milljóna gróði af sölu sendiherrabústaðar

Lýðræðið er óhjákvæmilega dýrt.

Í 66 ár hefur það verið yfirlýst stefna íslenskra stjórnvalda að setja landinu nýja stjórnarskrá.

Oftar en einu sinni hafa verið settar á stofn nefndir stjórnmálamanna til þess að gera þetta en aldrei hefur þessum nefndum tekist ætlunarverk sitt. 

Tvisvar hefur kjördæmum verið breytt og fyrir rúmum áratug voru sett ákvæði um mannréttindi sem sárlega vantaði. 

Fróðlegt væri að skoða hve mikla fjármuni allt þetta basl hefur kostað samtals, en það gæti hlaupið á milljörðum sé allt til talið, svo sem tvennar alþingiskosningar, sem haldnar voru árið 1959 vegna breytingar á kjördæmaskipaninni.

Að ekki sé nú talað um tvennar kosningar vegna kjördæmabreytinga snemma á fjórða áratugnum og tvennar kosningar árið 1942 af sömu orsökum, ef menn skoða þetta mál 80 ár aftur í tímann. 

Mörgum kann að blæða í augum þessi kostnaður, ekki hvað síst þegar kostnaður vegna komandi stjórnlagaþings bætist nú ofan á á slæmum tíma. 

En það mætti líka reyna að finna út hve mikið það hefði kostað að gera alls ekki neitt eða reyna ekki neitt.

Til dæmis væri fróðlegt að velta fyrir sér hvernig stjórnmálaástandið væri nú ef við byggjum enn við kjördæmaskipanina frá 1931 eða frá árinu 1959.

Hálfur milljarður í stjórnlagaþing

Álög á örnefninu Bakka ?

Bræðurnir á Bakka í Svarfaðardal reyndu að bera ljós inn í bæinn í húfum sínum og myrkrið út en þetta reyndist vonlaust verk. 

Bærinn Bakki er skammt vestan við Landeyjahöfn og nú er spurningin hvort sami sandurinn verði í sífellu fluttur út úr höfninni og innsiglingarleiðinni til hennar og kemur síðan aftur jafnharðan inn í höfnina. 

350 milljónir í Landeyjahöfn