Það gengur enn betur næst!

Einu sinni varð mér það á í beinni útsendingu að segja setninguna "það gengur betur næst" og var merking þess misskiin af þeim sem á hlýddu. En síðan hefur þetta verið mottó mitt í lífinu því að setningin þýðir þrennt mikilvægt: 1. Viðurkenning á því að öllu eru takmörk sett. 2. Að þrátt fyrir allt hefði mátt gera betur. 3. Að læra af reynslunni og stefna hærra á grundvelli fenginnar reynslu.

Strákarnir komust að vísu miklu lengra en hægt var að krefjast af þeim og eiga skilið þjóðhátíð á Íslandi. Árangur þeirra getur verið okkur öllum lýsandi fyrirmynd. Og eitt atriði er mikulvægt í þessu sambandi. Þegar staðið er á tindinum getur leiðin ekki legið annað en niður á við.

Það góða við silfrið er að enn hefur hæsta mögulega tindi ekki verið náð og enn er því möguleiki á að ná hærra.

Auðvitað má alls ekki taka þessum orðum mínum á þann veg að við eigum rétt á að heimta meira. Strákarnir gerðu hið ómögulega og við segjum öll: Takk, takk, takk!, - Vilhjálmur Einarsson og allir nýju silfurmennirnir!

Íslendingar taka við silfrinu

Sem betur fer engin Frakkagrýla.

Svíagrýlan magnaða lifði góðu lífi lengi vel þar til Alfreð Gíslason stýrði strákunum sínum til sigurs á henni á eftirminnilegan hátt. Íslendingar hafa tekið Frakka til bæna í boltanum og því ætti engin Frakkagrýla að trufla þá.

Í Spánverjaleiknum komust strákarnir upp með það að klúðra óvenjulega mörgum dauðafærum, Undir venjulegum kringumstæðum í jöfnum leik refsa bestu landslið heims grimmilega fyrir slíkt. Það gerðist ekki í leiknum sæla.

Björgvin Gústafsson varði ótrúlegustu skot og Logi Geirsson komst upp með djarfar skottilraunir.
En við skulum vona að allt þetta geti flokkast undir meistaraheppni og að í þessum síðasta leik Íslendinga á Ólympíuleikunum verði sú heppni Ólympíumeistaraheppni.

„Ísland tekur Frakkar á bólið"

Usain Bolt, hvað nýtt og hvað ekki?

Usain Bolt er einstakur í því að setja heimsmet bæði í 100 og 200 metra hlaupi á Ólympíuleikum. Hins vegar er ekki rétt hjá DV í dag að hann sé einstakur í því að vinna bæði í 100 og 200 metra hlaupi. Það gerðu þeir Jesse Owens og Bobby Moorow 1936 og 1956 og bættu við sig gulli í 4x100 metra boðhlaupi. Owens sigraði auk þess í langstökki, hampaði gulli í fjórum greinum og átti heimsmet í þessum sömu greinum sem stóðu lengi.

Carl Lewis er hinn eini sem hefur leikið eftir Owens að vera besti spretthlaupari heims og besti langstökkvarinn á sama tíma.

Bolt er 1,96 m á hæð og þarf því færri skref en menn sem eru styttri. Hæð manna virðist þó ekki skipta öllu í þessu efni. Þegar heimsmet Jesse Owens var loks bætt um eitt sekúndubrot var annar þeirra, sem það gerði, Ira Murcison, aðeins 1,58 m á hæð.

Tíu árum seinna var það svo risavaxinn vöðvabolti, Bob Hayes sem færði metið niður í 10,0 sekúndur.

Bill Cosby sagði skemmtilega frá því hjá Jay Leno um daginn hvernig Murcison, þessi litli maður, vakti svo mikla athygli þegar hann hljóp, að Cosby, sem var lipur hástökkvari á yngri árum, setti persónulegt met með því að vera svo óheppinn að renna undir rána og lenda á dýnunni í keppni á móti þar sem Murcison var að hlaupa, en um leið var Cosby svo heppinn að allir voru að horfa á Murcison einmitt þá stundina, líka starfsmennirnir sem áttu að fylgjast með hástökkinu, og héldu því að Cosby hefði farið yfir!

Eftir allt var Cosby því heppinn að renna undir rána!

Á gullaldarárum spretthlauparanna hér heima á árunum 1947-51 gnæfði Hörður Haraldsson yfir aðra, 1,92 m á hæð.

Á þessum árum voru tveir Jamaíkumenn, Herbert MacKenley og Arthur Wint, bestu 400 metra hlauparar heims og Wint, var svipuð týpa og landi hans Bolt er nú.

Frændfólk og líka smáþjóð.

Mikið er gaman að því að frændþjóð okkar skuli fagna gulli í flokkaíþrótt eins og við vonumst til að geta gert. Miðað við flestar þjóðir heims eru Norðmenn smáþjóð og við Íslendingar þá örþjóð. Mér finnst allt í lagi að nota það orð því að við verðum þá enn stærri hlutfallslega þegar við sláum stórþjóðunum við.

Ættarböndin milli Norðmanna og Íslendinga eru sterk. Mér er enn í fersku minni þegar ég hlustaði á íþróttafréttamenn norska sjónvarpsins lýsa handboltaleik milli Íslendinga og Norðmanna þar sem Íslendingar slógu Norðmenn út á stórmóti.

Mestallan tímann héldu þulirnir alveg hlægilega mikið með sínum mönnum og hölluðu í öllu á íslenska liðið með fádæma hlutdrægni, - kölluðu Duranona til dæmis aldrei Íslending heldur kúbverja. "Kúbverjinn skorar", "Kúbverjinn nær frákastinu", o. s. frv. Ókunnugur hefði á tímabili haldið að Norðmenn væri að leika við Kúbverja en ekki Íslendinga.

Við könnumst svo sem við þetta hjá okkur sjálfum og kannski er þetta dæmi um það að margt sé líkt með skyldum. Þetta orðalag og fleira sem valt upp úr norsku þulunum var auðvitað liður í hlutdrægni þeirra og viðleitni til að gera sem minnst úr íslenska liðinu.

En þegar nokkrar mínútur voru eftir af leiknum snarbreyttist hljóðið í norsku þulunum þegar ljóst var að Íslendingar væri komnir með of mikið forskot til að Norðmenn ættu möguleika á sigri eða jafntefli.

Allt í einu hættu þeir að tala um Kúbverjann og nú voru það "litlu frændur okkar og vinir úti í Atlantshafinu" sem héldu uppi merki frændþjóðanna tveggja! Þeir hældu Íslendingum óspart í stað þess að hafa þá á hornum sér og hallmæla þeim og gerðu hlut Íslendinga sem mestan á alla lund.

Úr því að ekki þýddi lengur að halda með Norðmönnum snerust þeir á sveif með "litla bróður" á ekki síður broslegan hátt en þegar allt var gert sem hægt var til að minna á það að "Kúbverjinn" væri allt í öllu og ekkert að marka þegar Íslendingar héldu því fram að lið þeirra væri norrænt.

Þetta minnir á orðtakið "Þau eru súr sagði refurinn," nema að hin íslensku handboltaber voru sæt en ekki súr.

Norðmenn ólympíumeistarar í handbolta kvenna

Engin frétt er betri en aðrar fréttir leyfa.

Það er haft að orðtaki að í keppni sé enginn betri en mótherjinn leyfi. Þetta á við um fréttir. Dæmi um það er þegar einn virtasti erlendi fjömiðill heims var búinn að ákveða að hafa gosið í Heimaey sem aðalfrétt en hætti við það á síðustu stundu af því að Lyndon B. Johnson fyrrverandi Bandaríkjaforseti dó einmitt þá.

Eitt sinn á ágústdegi 1980 þegar ekkert var í fréttum var ég að taka viðtal fyrir fyrstu frétt dagsins um stóran danskan sirkus sem var kominn í Laugardalinn. Þá kom Maríanna Friðjónsdóttir hlaupandi og sagði að byrjað væri að gjósa í Heklu. Fréttin um sirkusinn var aldrei birt.

Loksins virðist vera hefnt fyrir gengisfall fréttarinnar um Heimaeyjargosið og frábær frammistaða íslenska landsliðsins skilar sér verðskuldað á forsíðu stórblaðs. Nú er gaman að vera Íslendingur!

Íslenskur handbolti á forsíðu New York Times

Ekki stúta Kaldá !

Aðeins sex kílómetra frá Hafnarfirði rennur lítil á, Kaldá að nafni frá Kaldárbotnum framhjá Kaldárseli og hverfur ofan í hraunið eftir aðeins rúmlega tveggja kílómetra rennsli ofanjarðar. Þetta er eina áin á öllu svæðinu frá Elliðaám og Kópavogslæk út undir Reykjanes.

En þessi yfirlætilausa á er miklu merkilegri en virðist við fyrstu sýn. Sá hluti hennar sem rennur neðanjarðar er langstærsta vatnsfallið á Reykjanesskaga og straumurinn svo sterkur þar sem hún fellur til sjávar neðanjarðar hjá Straumi við Straumsvík að í gamla daga þurftu sjómenn ekki að fara í land til að sækja sér vatn, heldur gátið ausið því upp úr sjónum við ströndina.

Þetta er svo sem engin furða því að úrkoman á Reykjanesfjallgarðinum er fjórfalt meiri en í Reykjavík og gríðarlegt vatnsmagn sem landið þarf að hrista af sér til sjávar.  

Undanfarinn áratug hefur Kaldá átt undir högg að sækja og stundum verið næstum vatnslaus. Þá hefur verið ömurlegt að koma að henni, en ég kem þangað oft á hverju ári og var þar í sumarbúðum 3x2 mánuði á árunum 1947-49. 

Í mínum huga er morgunljóst að það verður að rannsaka ítarlega þetta einstæða náttúrufyrirbæri áður en menn fara að dæla miklu viðbótarvatni úr Kaldárbotnum. Það þarf að tryggja að alltaf sé nóg vatn í Kaldá og það á að vera hægt miðað við það óhemju vatnsmagn sem fellur af Reykjanesfjallgarðinum til norðvesturs. 

Þegar útlendingar vilja sjá eitthvað merkilegt á hálftíma í Reykjavík, fer ég með þá að Kaldá og það bregst ekki að útsýnið til vesturs af bökkum hennar rétt fyrir neðan Kaldárbotna heillar þá upp úr skónum. 

Nú treysti ég á félagið "Hraunavini" ef ég man heiti þess rétt, að taka þetta mál upp á sína arma. Kaldá er eitt merkilegasta og óvenjulegasta vatnsfall landsins.  

 

Smátt er fagurt - og stórt.

Okkur finnst kannski ekki rétt að nota orðið örþjóð um Íslendinga, en 300 þúsund manns komast vel fyrir í einu hverfi af borgum nágrannalanda okkar. Í síðastu mótum hefur mér sýnst að mannfæðin hafi háð okkur, - það eru einfaldlega takmörk fyrir því hvað svona lítil þjóð getur á hverjum tíma búið til marga afreksmenn í fremstu röð á heimsmælikvarða.

Lykilmenn "strákanna okkar" hafa verið orðnir þreyttir í síðustu leikjum alþjóðamóta þeirra vegna þess hve þurft hefur að keyra áfram á sömu mönnunum og þeir orðnir útkeyrðir í lokaleikjum sínum.

Þetta kom okkur í koll síðast. Lykilmenn voru meiddir eða að ná sér upp úr öldudal og þá nægði ekki að vera með ofurþjálfarann Alfreð Gíslason við stjórnvölinn, - hann hafði einfaldlega ekki úr nægilega miklu að moða. Lið stórþjóðanna höfðu slíka breidd og mannval að ekki þurfti að keyra neinn mann út, - það var ævinlega hægt að skipta jafnfrábærum mönnum inn á.

Allt hefur verið frábært hjá strákunum á þessum Ólympíuleikum en mér sýnist muna mest um það að leikmennirnir hafa allir verið í sínu besta formi og breiddin nægilega mikil til að hægt hefur verið að hvíla þá nægilega hvern um sig til að halda þeim í toppformi allan tímann.

Það er einstætt afrek að jafn lítil þjóð skuli hafa getað teflt fram verðlaunaliði í flokkaíþrótt. Auðveldara er fyrir slíka þjóð að eignast afburðamenn í einstaklingsíþróttum.

Tvívegis áður hafa Íslendingar átt hópa afreksfólks sem hafa varpað ljóma á landið. 1950 sendum við hóp frjálsíþróttamanna á Evrópumeistaramót í frjálsum íþróttum þar sem tvö gull unnust en alls voru möguleikar á sex gullverðlaunum og níu verðlaunum alls

Í annað sinn vöktum við undrun erlendis þegar heimsmeistarar Frakka í knattspyrnu máttu hafa sig alla við tila að vinna okkur naumlega í raunverulegum keppnisleik í riðlakeppni Evrópumeistarakeppni fyrir framan nær fullskipaðan aðalleikvang Parísar.

Þótt mun færri iðki handbolta í heiminum en fjálsar íþróttir og knattpyrnu er afrek strákanna nú líklega mesta íþróttaafrekið, ekki hvað síst ef fyrsti ólympíugullpeningurinn kemur í hlut Íslendinga.

Til hamingju! Ekki bara með afrekið, strákar, heldur ekki síður með það hvernig þið hafið virkjað alla þjóðina og gefið henni ómetanlega gjöf.

Íslendingar í úrslitaleikinn

Þekkt misminni.

Vitnisburðir geta oft verið rangir þótt vitnin geri sitt besta til að segja satt og rétt frá. Eitt þekktasta dæmi um þetta er oft nefnt í kennslu í lagadeildum háskólanna en það er það að í meira en 90% tilfella þar sem flugvél hrapar og eldur kemur upp í lendingu, minnir vitni að eldurinn hafi komið upp á flugi.

Ástæðan er talin sú, að í undirmeðvitundinni raðast atburðir oft í sennilega röð án þess að vitnið fái við það ráðið. Vitnið sjá tvennt, hrap vélar og eldsprengingu og þessir tvö atriði raða sér í sennilega röð í endurminningu vitnisins.

Sjálfur hef ég lent í þessu sem vitni. Ég stóð fyrir norðan skýli númer eitt á flugvellinum, sá flugvél koma undarlega hægt fram hjá horninu á skýlinu og fara seint og illa í loftið. Þá fór hreyfillinn að hiksta og vélin brotlenti að lokum norðan við norræna húsið.

Eftir að ég hafði borið um þetta vitni og einnig það að afl hreyfilsins hefði verið undarlega lítið og vélin á lítilli ferð með hikstandi hreyfil.

Ég var þá nýbúinn að vera í lagadeild og vissi að vitnisburður minn gæti komið flugmanninum illa vegna þess að hann yrði álitinn hafa haldið áfram í flugtaki vitandi að hreyfillinn væri í ólagi.

Ég bað því um nánari upplýsingar um flugtakið og komst þá að því að aldrei þessu vant hafði flugmaðurinn fengið leyfi til að hefja flugtakið við brautarmót á miðjum velli. Það var skýringin á því af hverju vélin fór svona hægt fram hjá skýlishorninu fyrir framan mig, en standandi þar hafði ég enga möguleika á að sjá aðdragandann og í undirmeðvitundinni færðust gangtruflarnar fram í atburðarásiinni í minningu minni vegna þess að engin leið var fyrir mig að skilja ástæðu hins misheppnaða flugtaks á annan veg.

Röð atburða leiddi til þess að vél Spanair fórst

Nýr orrustuvöllur.

Ólafur F. Magnússon gekk sem óháður til liðs við Frjálslyndaflokkinn í borgarstjórnarkosningunum 2002. Þá átti það mestan þátt í því að honum tókst að fylgja fram umhverfisstefnu sinni á vettvangi borgarmálanna, að orrustuvöllur stóriðjustefnunnar og náttúrunýtingarstefnunnar var að mestu utan suðvesturhornsins. Þingmenn flokksins höfðu meira að segja setið hjá í atkvæðagreiðslum á þingi um stórvirkjanir á Austurlandi.

Af þessum sökum ónáðaði það ekki fylgismenn álvera úti á landi mikið þótt Ólafur og samherjum hans væri gefinn býsna laus taumur í Reykjavík.

Góður árangur Ólafs 2002 gerði honum kleift að heyja umhverfisbaráttu í kosningunum 2006 með öflugum samherjum á borð við Margréti Sverrisdóttur, Guðrúnu Ásmundsdóttur og Ástu Þorleifsdóttur. Með því að bæta flugvallarmálinu við og gera það að nokkurs konar aðalmáli og sérstöðu framboðsins jók F-listi frjálslyndra og óháðra fylgi sitt verulega.

En á núverandi kjörtímabili borgarstjórnar hafa aðstæður breyst. Í aðdraganda alþingiskosninganna 2007 kom berlega í ljós að Frjálslyndi flokkurinn var orðinn stóriðjuflokkur. Með tilkomu álvers í Helguvík og útþenslu álvera og virkjana á Suðvesturlandi hafa átökin um stóriðju- og virkjanastefnuna færst inn í sveitarstjórnarmál á svæðinu og þar með inn í borgarstjórn Reykjavíkur eins og Bitruvirkjun er gott dæmi um.

Haustið 2006 hefði ég talið heppilegast að breikka fylkingu umhverfisverndarfólks án þess að fjölga framboðum með því að Frjálslyndi flokkurinn yrði grænn. En það varð hann því miður ekki eftir hið farsakennda landsþing sitt í janúar 2007.

Aðeins var tímaspursmál hvenær stóriðjuflokkarnir úr síðustu ríkisstjórn tækju höndum saman í borgarstjórn Reykjavíkur eins og nú hefur gerst í annað sinn og ynnu að því að láta stóriðju- og virkjanadrauma sína rætast.

Í frjálslynda flokknum ræður stóriðjustefnan ríkjum og með yfirráðum Jóns Magnússonar og fylgismanna hans yfir nýstofnuðu borgarmálafélagi flokksins er búið að úthýsa þaðan náttúrunýtingarstefnunni og því sem Jón kallar "kofasósíalisma" Ólafs F. Magnússonar. Þar að auki hefur Jón lýst því yfir að verði innanlandsflugið ekki áfram í Vatnsmýri vilji hann að hann það flytjist til Keflavíkur, sem er sá kostur sem á einna minnst fylgi.

Jón, sem hefur stundað stanslausar árásir á Ólaf F. og umhverfisverndarfólk um langa hríð, vígbýst nú í stóriðju-og steypuvirki borgarmálafélagsins og er ákveðinn í að varna Ólafi og skoðanasystkinum hans inngöngu, hvað sem Kristinn H. Gunnarsson, formaður þingflokksins segir.

Af yfirlýsingum Jóns, Magnúsar Þórs og fleiri ráðamanna í Frjálslynda flokknum má ráða að nú eigi ekki að líða F-listanum í Reykjavík að gefa andstæðingum stóriðjustefnunnar lausan taum á vettvangi borgarstjórnar eins og þótti í lagi hér áður fyrr. Vígstaðan hefur breyst og stóriðjusinnarnir í flokknum hafa reist borgarvirki til yfirráða yfir borgarmálastefnu hans.

Ef í brýnu slær út af þessu mætast stálin stinn því Ólafur er einn allra fremsti og ötulasti baráttumaður fyrir umhverfissjónarmiðum, sem við höfum eignast, en Jón hins vegar stóriðjusinni, - algerlega á öndverðum meiði við Ólaf um flest s.s. náttúruvernd, húsafriðun og flugvöll.

Ég tel Ólaf meira en lítið hugaðan að ætla sér í slag við ofurefli liðs í víggirtum stóriðju- og steypu-kastala Frjálslynda flokksins og ég er satt að segja hreint á nálum út af því. En þetta er hans ákvörðun og ég virði hana og óska honum góðs gengis því honum mun svo sannarlega ekki veita af góðum óskum í þeim erfiða leiðangri sem hann er lagður upp í.

Útfarir af nýjum toga.

Eitt af einkennum efri ára er að vera viðstaddur útfarir fólks og skrifa minningargreinar. Þetta kom mér ekki á óvart þegar að því kom, en ekki óraði mig fyrir því að þurfa að eyða mestöllum tíma mínum og fjármunum í að vera viðstaddur kveðjustundir sumra af dýrmætustu svæðum íslenskrar náttúru og gera um það heimildir, nokkurs konar minningargreinar, í myndum og máli.

Ég var að koma til Akureyrar úr einni slíkri ferð yfir Kelduá, sem fáir þekkja. Hún er austasta vatnsfallið sem Kárahnjúkavirkjun krefst og stendur til að svipta henni af yfirborði jarðar í október.

Í umfjöllun minni af virkjanaframkvæmduum eystra hefur Kelduá setið á hakanum vegna þess að mér hafði verið talin trú um að þetta væri ómerkileg smáá og lónið fyrir ofan stífluna yrði á "örfoka landi."

Þegar ég skoðaði loks ána í fyrrahaust komu í ljós alveg ótrúlega fallegar fossaraðir, sem þurrkaðar verða upp, - og fyrir ofan stífluna verður sökkt landi sem að hluta til er flatt með fagursveigðum árkvíslum og grónum, fagurgrænum hólmum. "Örfoka land" eða hitt þó heldur og ég var sjálfum mér reiður fyrir að hafa vanrækt eyðingu þessarar ár.

Í ferðinni núna var ég feginn að hafa tekið myndir af þessum fallegu hólmum í fyrrahaust, því að nú er þetta hólma- og kvíslasvæði allt sundurtætt af vinnuvélum.

Það verður erfitt og mjög dýrt að taka verðugar myndir af Kelduá áður en henni verður stútað og vafasamt að nóg fjármagn fáist til þess, því að aðstæður við fossaraðirnar eru þannig að jafnvel með nauðbeitingu flugvélar og erfiðum gönguferðum er ekki hægt að ná af þeim nógu góðum myndum, - það þarf dýra þyrlu til.

Eyðing íslenskra náttúruverðmæta er orðin að faraldri og dapurlegt að þurfa að keppast við að fylgjast með öllum útförunum sem ekkert lát virðist ætla að verða á.