Hvað um verðbólguna ?

"Víxlhækkanir kaupgjalds og verðlags". Þannig var ástæðum verðbólgunnar lýst áratugum saman án þess að nokkur leið væri að koma böndum á hana. Segja má að setningin ein sé gildishlaðin hvað það snertir í augum þeirra sem berjast fyrir kjörum launþega, því að með því er kaupgjaldið nefnt fyrst og í huganum verður það þá að orsökinni og verðlagið að afleiðingu.

Þess vegna mætti alveg eins orða þetta "víxlhækkanir verðlags og kaupgjalds."

Hvað um það, nú dynja yfir fréttir af hækkun verðlags hver af annarri og virka náttúrulega eins og olía á eld óánægju launþega, sem einmitt um þessar mundir eiga að taka afstöðu til mjög hóflegra launahækkana.

Ekki er hægt að kenna genginu um, krónan hefur hækkað að undanförnu.

Nöturlegt var að sjá hvernig meira að segja ráðherrarnir geta ekki verið samstíga samanber það þegar fjármálaráðherra hvetur til þess að hafa hemil á þeim en heilbrigðisráðherra stendur fyrir hækkunum á sama tíma.

Og borgaryfirvöld, sem áður höfðu fallið frá hækkunum á nokkrum gjöldum, fara nú út í hækkun á bílastæðisgjöldum, sem er misráðin í tvennum skilningi.

Ef samningar verða felldir nú er allt komið í uppnám. Hækkun bílastæðagjalda er ekki aðeins skellt á á versta tíma heldur auk þess afar tvíbent aðgerð.

Í Santa Barbara í Bandaríkjunum var miðborgin að deyja en verslunin að færast í stórar verslanamiðstöðvar í útjaðrinum. Betri almenningssamgöngur dugðu ekki til að breyta þessu.

Menn settust niður og sögðu sem svo: Horfumst í augu við það að fólk vill nota einkabílinn og með óbreyttu ástandi á landsvísu og heimsvísu er ekki hægt að breyta því.

Niðurstaða: Reist voru tólf bílastæðahús í miðborginni og gerð næg bílastæði. Frítt í stæði í klukkustund fyrir hvern bíl.

Þetta var gert og viti menn: Miðborgin lifnaði við á ný og almenningssamgöngur misstu samt engan spón úr aski sínum. Þetta hafði nefnilega að stórum hluta snúist um það hvort fólk færi á bíl í verslunarmiðstöðvarnar í útjaðrinum eða færu á honum niður í miðborg til að versla eða annarra erinda.

16 þús. í viðbót í bílastæðagjöld

Verða menn enn reiðir og sárir ?

Við Íslendingar erum svolítið klofnir varðandi samskipti okkar við umheiminn. Annars vegar ríkir hér mikil þrá eftir því að fá viðurkenningu erlendis, hin svokallaða útrás. Hins vegar ríkir tortryggni í garð útlendinga sem byggist á því að þeir séu upp til hópa vondir menn sem reyni allt sem þeir geti til að plata okkur og drottna yfir okkur.

Þegar Svíi einn lýsti næturlífinu í Reykjavík fyrir aldarfjórðungi voru viðbrögðin hér heima mikil sárindi og formælingar gegn þessum Svía sem væri að ljúga upp á okkur.

Fimmtán árum síðar vorum við reyndar búin að gleyma þessu þegar sjálft flugfélagið okkar reyndi að lokka útlendinga til skyndiferða hingað með upphrópuninni "one night stand" eða "einnar nætur gaman."

Svipað verður líklegast um viðbrögðin við grein Roosh V.

Viðbrögð okkar gagnvart útlendingum minna mig svolítið á viðbrögð Rússa þegar við hjónin fórum í hópferð bílablaðamanna frá Norður-Finnlandi til Murmansk til að prófa nýja gerð af Volvo.

Alls staðar sem við fórum voru Rússarnir afar forvitnir um það hvernig okkur litist á þetta og hitt hjá þeim.

Þegar við sögðum sannleikann um frábærlega vel gerð söfn fyrir almenning og skóla ljómuðu þeir af stolti.

En þegar við létum þá líka heyra skoðun okkar á ömurlega illa gerð húsum og mannvirkj, frumstæðum tækjum og bílum og malargötum, urðu þeir óskaplega sárir í garð okkar, líkt og við værum illviljaðir rógberar.

Okkur var sýnt stór verksmiðjutogari og ég og Norðmaðurinn gátum ekki orða bundist yfir slæmum aðbúnaði skipverja og gríðarlegri stéttaskiptingu. Yfirmennirnir voru í þessum fínu íbúðum en hásetarnir kúldruðust margir saman í þröngum káetum allar vikurnar sem þeir voru úti á hafinu.

Við sögðum, sem satt var, að enginn norskur eða íslenskur sjómaður myndi fást á svona skip, og viðbrögð þeirra voru þau, að við hlytum að vera að ljúga.

"Þetta getur ekki verið, sögðu þeir, - það er þrjú þúsund manna biðlisti manna sem bíða eftir því að fá skipsrúm á þessu skipi."

Sem sannaði fyrir okkur að ófrelsið í landi þeirra væri slíkt, að menn væru tilbúnir til að fórna miklu fyrir það eitt að fá að sleppa hálfa leið út úr fangelsinu og dvelja vikum saman við illan aðbúnað á reginhafi til þess að fá að fá örlítinn smjörþef af veröldinni.

En um það þýddi ekki að ræða við Rússana, þar hefðum við verið kom út á bannsvæði í umræðuefnum og sýnt gestgjöfunum ósvífni.

Verða menn einn jafn reiðir og sárir út í Roosh V og Svíann hér um árið?  Það verður forvitnilegt að sjá.   

„Ísland er þorp stofnað af nauðgurum“

Æfingasvæði marsfara endilega gert að iðnaðarsvæði !

Eitt af þeim svæðum sem sett voru í verndarfnýtingarflokk í 2. áfanga rammaáætlunar er Gjástykki. Nú er það meðal fjölda svæða sem orkufyrirtæki vilja láta færa yfir í orkunýtingarflokk.

Árið 2000 kom Bob Zubrin, helsti forsprakki alþjóðlegra samtaka um marsferðir, til Íslands til að finna æfingasvæði fyrir marsfara framtíðarinnar.

Sendinefnd frá samtökunum valdi ákveðið svæði í miðju Gjástykki tveimur árum síðar.

Tunglferðir innan tíu ára voru ekki einu sinni nefndar árið 1959, svo fjarlægar þótt þær. Marsferðir eftir tíu ár eru mun líklegri nú eins og sést á tengdri frétt á mbl.is.

Askja varð fræg sem æfingasvæði tunglfara 1967 sem vildu komast í umhverfi sem líktust tunglinu.

Þeir hefðu ekki farið að æfa sig þar ef þar hefði þá verið virkjun/iðnaðarsvæði.

Hins vegar hefur nefnd um skipulag miðhálendisins þegar ákveðið að Gjástykki verði iðnaðarsvæði og nú sækist Landsvirkjun eftir að því verði fylgt eftir með virkjun þar.

Þar að auki er í Gjástykki eini staðurinn í heiminum, þar sem hægt er að sjá ummerki "sköpun jarðarinnar" eða nýs lands, Íslands, eins og hún blasti við í Kröflueldum 1984, þegar landið klofnaði, meginlandsfleki Ameríka kipptist til vesturs en Evrópuflekinn til austurs, en úr djúpum sprungum á milli flekanna vall upp nýtt hraun, Ísland í sköpun! 

Hvergi annars staðar eru bæði ummerki um slíkt og samtímafrásagnir og myndir til af þessari "sköpun jarðarinnar". 

Í stað þess að menn átti sig á mikilvægi þess að varðveita þetta svæði ósnortið og nýta sér hið einstæða gildi þess í gegnum hæfilega og vel stjórnaða ferðamennsku, ef peningahliðin þarf endilega að ráða, er nú sótt hart að þessu svæði og víðast annars staðar líka, þar sem vernd átti að gilda.

Meira að segja á að keyra ofan í kok á Hvergerðingum virkjun í Grændal, sem er rétt fyrir ofan byggðina, á sama tíma og þeir kvarta yfir brennisteinsmengun og jarðskjálftum frá Hellisheiðarvirkjun, sem er sjö sinnum fjær.

Í Yellowstone í Bandaríkjunum er mesta samanlögð vatns- og jarðvarmaorka í Norður-Ameríku.

Engum myndi líðast að setja fram áætlun eða ósk um virkjun eins einasta af 10 þúsund hverum svæðisins eða rúmmetra vatns úr fossum þess.

Engum myndi einu sinni detta það í hug.

"Yellowstone er heilög jörð" sagði einn helsti jarðvarmanýtingarsérfræðingur Bandaríkjanna á afmælisráðstefnu Ísor í sumar.

En hér á landi á mun merkilegra svæði, þykir sjálfsagt að taka hvað sem er í nefið í náttúru landsins til að seðja orkuhungur stóriðjunnar fyrir orku á gjafverði.

Hefja þjálfun fyrir landnám Mars

Illskiljanleg stjórnarskrá á Íslandi.

Norðmönnum finnst slæmt hve orðalag stjórnarskrár landsins er torskilið. Það er ekki eina stjórnarskráin sem er torskilin fyrir almenning. Norðmönnum finnst að það sé nauðsynlegt að grundvallarlög landsins séu skiljanleg fyrir almenning sem á að fara eftir þeim vegna þess að það sé ekki æskilegt að aðeins lítill hópur manna sé þess umkominn að skilja og skýra þau.

Íslenska stjórnarskráin er því miður svipuðu marki brennd og sú norska. 

Uppsetning stjórnarskrár okkar, einkum fyrstu 30 greinarnar, bera þess merki, að hún er að stofni til frá 1849 þegar Danakonungur afsalaði sér einveldi sínu, en til þess að mýkja konunginn og milda þá staðreynd fyrir konungssinnum og konungsættinni, að hann væri ekki lengur einvaldur, voru flestar þessara greina um það að konungurinn geri hitt og konungurinn geri þetta þótt hann réði litlu sem engu um það, því að valdið er tekið af honum með því að segja að hann sé ábyrgðarlaus af stjórnarathöfnum og láti ráðherra framkvæma vald sitt.

Þegar Ísland varð lýðveldi 1944 voru gerðar algerar lágmarksbreytingar á stjórnarskránni og orðið "forseti" sett inn í stað orðsins "konungur" þar sem fjallað var um þjóðhöfðingjann og því eru flestar af fyrstu 30 greinunum um það að forsetinn geri þetta og forsetinn geri hitt, þótt hann geri það í raun alls ekki eða hafi um það ákvörðunarvald annað en það sem felst í 26. greininni um málskotsrétt hans, sem var sett inn í stjórnarskrána 1944.

Og þrátt fyrir þá nýju grein deildu fræðimenn og stjórnmálamenn um það allt fram til 2004 hvort hún væri lengur í gildi í raun og í synjun forsetans á því að staðfesta fjölmiðlalög 2004 var deilt um það hvort löglega hefði verið staðið að málum þegar engin þjóðaratkvæðagreiðsla fór fram.

Í stjórnarskrárfrumvarpi stjórnlagaráðs er þetta hvort tveggja gert algerlega skýrt.

Útilokað er fyrir almennan borgara á Íslandi að fá almennilegan botn í stjórnarskrána nema með því að fara á námskeið hjá fræðimanni í stjórnskipunarrétti.

Nokkrir rithöfundar eða menn, sem höfðu stundað ritstörf voru í stjórnlagaráði, og reynt var í starfi ráðsins að stilla nýrri stjórnsrkrá rökréttar upp en þeirri gömlu og hafa hana á ljósu og skýru máli sem almenningur gæti skilið.

Mjög mikið af starfi ráðsins fór í það að reyna þetta og aðal hindrunin var sú, að "elítan", sem einn háskólaprófessor taldi að ætti að semja stjórnarskrána, taldi að það yrði að vera ákveðið "lagatæknilegt" orðalag á stjórnarskránni til að viðhalda samræmi við "júridískan þankagang" og oft á tíðum afsprengi af því tyrfna stofnanamáli, sem er svo algengt hér á landi, líka varðandi lög og rétt.

Í sumu tilliti er núgildandi stjórnarskrá meira að segja illskiljanleg fyrir elítuna sjálfa eins og ótal lagadeilur og þras bera vitni um.   

Deilt um stjórnarskrárbreytingar í Noregi

Tveir og hálfur Gullfoss = "lítil umhverfisáhrif".

Forstjóri Landsvirkjunar segir að umhverfisáhrif Norðlingaölduveitu verði lítil. Af því er auðvelt að draga þá ályktun að umhverfisáhrif af því að virkja Gullfoss verði nær engin, því að þar er aðeins um að ræða einn stórfoss, en hins vegar þrjá fossa í Efri-Þjórsá.

Með Norðlingaölduveitu er nefnilega þurrkuð upp fossaröð efst í Þjórsá, þar sem allir fossarnir eru stórir, en tveir þeirra, Gljúfurleitarfoss og Dynkur, eru hvor um sig á stærð við Gullfoss og báðir eru ólíkir Gullfossi, einkum Dynkur sem líkist ekki neinum fossi, sem mér er kunnugt um, í nokkru landi.

Ein röksemdin fyrir því að umhverfisáhrifin séu lítil eru þau að það séu svo fáir, sem hafi komið að þessum fossum í Þjórsá.

Sömu rök hefði verið hægt að færa fyrir því að sökkva Landmannalaugum fyrir 70 árum eða virkja Gullfoss fyrir einni öld.

Uppleggið er líka rangt, því að ef það eiga að vera rök, að fyrirbærið hafi ekki verið nýtt til ferðamennsku, ættu það að vera enn sterkari rök fyrir að virkja ekki, að virkjun hafi ekki verið gerð.

Svona rökfærsla er gott dæmi um það þegar forsendunum er hagað þannig að komi sem best út fyrir virkjun en sem verst út fyrir verndarnýtingu.

Með litlum tilkostnaði og góðri kynningu mætti búa til skemmtilega ferðaleið í svipuðum anda og "Gullna hringinn" þar sem farið væri upp með Þjórsá meðfram fossunum og síðan til suðurs til Landmannalauga og þaðan um Dómadalsleið eða Hrauneyjafoss til baka.

Með stórauknum ferðamannastraumi er nú hrópað á möguleika til að dreifa ferðamönnunum betur.

Auk þess er vaxandi fjöldi erlendra ferðamanna sem kemur til landsins í annað, þriðja eða fjórða sinn.  

Þeir myndu þiggja það að skoða eitthvað fleira en Gulllna hringinn í hverri ferð.

Veitan áfram hagkvæm

Sumu er erfitt að breyta.

Drottinn aldrei fer í frí.   

Fjallkonan er enn með skúf.

Geysi enginn grefur í. 

Guðni Már er enn á RÚV.

Guðni Már er ennþá á RÚV

Aðeins 154 sjómílur frá Vestfjörðum.

Milli Hornstranda og Blossevillestrandarinnar á Grænlandi handan Grænlandssunds eru aðein 154 sjómílur í loftlínu. Það þýðir, að ef dregin yrði lína fyrir 200 mílna "ferðamannalögsögu# Íslands myndi hún ná 46 sjómílur inn á Grænlandsjökul, en upp af ströndinni Grænlandsmegin eru hæstu fjöll Grænlands, Watkinsfjall og Gunnbjörnsfjall, sem eru um 3700 metrar yfir sjávarmáli.

Hin stórkostlega fjalla- og fjarðaströnd frá Kangerlussuaqfirði norður til flóans Scoresbysunds, fellur innan þessarar 200 mílna línu.

Næsta byggð á Grænlandi er þorpið við Scoresbysund, en hluti strandarinnar umræddu er lengra frá því en Ísafirði.

Að öðru leyti liggur engin grænlensk byggð nálægt þessu stórkostlega strandsvæði, og sé þorpið við Scoresbysund ekki tekið með í reikninginn, liggur öll byggð á Íslandi mun nær Blossevilleströndinni en grænlenskar byggðir.

Ég hef farið þrisvar fljúgandi yfir Grænlandssund og fallið í stafi yfir hrikalegri fegurð fjarðanna og fjallanna grænlensku.

Eftir að komið er fljúgandi til baka til Íslands í brott frá hinum 3700 metra háu fjöllum segir maður við sjálfan sig: "Hornbjarg úr djúpinu rís" hvað?, þegar Kálfatindur, hæsti tindur bjargsins megnar ekki að teygja sig meira en 534 metra upp frá haffletinum, eða í innan við 1/7 af hæð Gunnbjörnsfjalls.

Í Sördalen sunnarlega á ströndinni var leitað að gulli fyrir tveimur áratugum og lentu Twin Otter vélar frá Akureyri á flugbraut þar.

Helstu hindranir í veginum fyrir samgöngum þangað eru þrálátar þokur, sem kaldur sjórinn með íshröngli sínu mynda.

Engu að síður tel ég að markhópurinn fyrir ferðalög þangað sé það vel efnaður, að vel sé hægt að stunda þangað flugferðir, þótt stopular kunni að verða og farið þurfi að kosta skilding.

Ein ferða minna var með skíðaflugvél frá Akureyri, þar sem lent var við rætur Gunnbjörnsfjalls, og líklega er oftar fært þangað vegna veðurs en til hinna þokusæla fjarða á ströndinni.

Ein ferðin var á TF-FRÚ í miðjum nóvember og það er ævintýri út af fyrir sig að fara í útsýnisflug að þessari stórbrotnu strönd, þótt ekki sé lent á henni.  

Umsvifin aukast á Íslandi og Grænlandi

"Alveg óskyld mál"? Kanntu annan ?

Umhverfisráðherra segir að ákvörðun hans um breytingu á mörkum friðlands Þjórsárvera og Norðlingaölduveita séu alveg óskyld mál. Aðstoðarmaður hans segir að Norðlingaölduveita verði áfram í verndarflokki.

Skoðum eftirfarandi atburðarás.

1. Á fyrsta vinnudegi núverandi iðnaðarráðherra lýsir hún því yfir að stefnt verði ótrautt að byggingu álvers í Helguvík. Ríkisstjórnin lýsir í framhaldinu yfir einróma stuðning við álverið.

2. Síðar kemur fram að atbeini Landsvirkjunar sé nauðsynlegur til þess að koma byggingu álversins áfram.  

3. Nokkrum dögum fyrir fyrirhugaða og umsamda undirritun samkomulags um útvíkkun á friðlandi Þjórsárvera aflýsir umhverfisráðherra undirrituninni.

4. Í fyrradag er flutt frétt af nýrri útfærslu ráðherra á friðlandsmörkum, sem opnar fyrir gerð Norðlingaölduveitu en ráðherrann segir að þessi nýja útfærsla sín og Norðlingaölduveita séu alveg óskyld mál og aðstoðarmaðurinn segir að Norðlingaölduveita sé áfram í verndarflokki.(Verndarflokkur er heiti yfir þá virkjanakosti sem eru slegnir út af borðinu)  

5. Í gær er flutt frétt af því að Landsvirkjun hafi sent inn umsókn til Orkustofnunar um nýja útfærslu Norðlingaölduveitu enda sé hún afar hagkvæmur virkjanakostur.

"Alveg óskyld mál" og "verndarflokkur" (friðun) ?  Kanntu annan?

 

Ný Norðlingaölduveita

Gaman væri að bera þetta saman við 1979.

Í viðbót við það sem Einar Sveinbjörnsson veðurfræðingur upplýsir í tengdri frétt á mbl.is má nefna það, að Trausti Jónsson hefur upplýst á bloggsíðu sinni að hann muni ekki eftir jafnmörgum lægðum dýpri en 930 millibör á jafn stuttum tíma og verið hefur undanfarið. Þess má geta að lægsti loftþrýstingur sem mælst hefur á Íslandi var 920 millibör (hectopascals)  

Trausti er iðinn við veðurfarskannanir aftur í tímann á Veðurstofunni og gaman væri ef hann hefði tíma til að bera þessa langvarandi hlýju norðan- og norðaustanátt saman við hið óvenjulega veðurfar árið 1979, sem mig grunar að hafi verið kaldasta ár 20. aldarinnar eftir 1920.

Árið 1979 voru austan- og norðaustanáttir alveg sérstaklega algengar, en andstætt því, sem nú er, voru þær sérlega kaldar og áttu mestan þátt í einstakri hafísmyndun og harðindum 1979 og svo köldu árferði að vetur gekk í garð á Grímsstöðum á Fjöllum með snjóum í september, en gagnstætt því sem gerst hefur bæði 2013 og 2012, hlýnaði nær ekkert eftir það.

Annað vakti athygli mína 1979: Ég held að það hafi aðeins tvisvar gerst allt árið, að það kæmi suðvestanátt í Reykjavík. Gaman væri ef Trausti gæti fundið út, hvort þetta hefur gerst nokkurt annað ár síðan 1950.

Lægðirnar fóru svo sunnarlega yfir Atlantshafið árið 1979 að kuldaskilin, sem jafnan fara yfir landið á eftir suðaustanáttinni, komust aldrei svona norðarlega.

Veðrið var því mánuðum saman þannig að það hvessti og rigndi á suðaustan með landsynningi, en síðan færðist vindurinn til norðanáttar með kuldarigningu eða snjókomu fyrir norðan, eftir því hvort þetta gerðist að sumri eða vetri.

Ég minnist þess heldur ekki síðan ég fór að fylgjast með veðrinu um 1950 að norðanáttin hafi verið svona hlý vikum saman að vetrarlagi.

Öfgarnar í veðrinu eru sannarlega miklar samanber kuldana í Bandaríkjunum, það hve hlýtt árið 2013 var í Ástralíu og það, að nú eru hlýindi og rigning í Moskvu og ég hef verið að fylgjast með því undanfarnar vikur að hinn illræmdi kaldi rússneski vetur lætur enn bíða eftir sér þótt komið sé fram yfir áramót.  

Veðurkerfin standa á haus

Drengurinn á götunni í fátækrahverfi Maputo.

Portúgalskur þjálfari sem var á ferð um illræmdasta fátækrahverfi Maputo, höfuðborgar Mósambík, uppgötvaði knattspyrnusnillinginn Eusebio þegar hann sá þennan tötrum klædda götudreng leika listir sínar á götunni.

Þetta var gæfa fyrir knattspyrnuna, því Eusebio var markahæsti leikmaðurinn á HM í Englandi 1966 og stjarna leikanna. Ferillinn var einstakur og það er þriggja daga þjóðarsorg í Portúgal.

Mér er þetta ofarlega í huga því að á ferð um þetta sama fátækrahverfi fyrir sjö árum sá ég fyrir einbera tilviljun götudreng leika ótrúlegar listir á götuhorni í hverfinu. Hef ég aldrei fyrr né síðar séð sumt af því sem hann gerði við boltann þá örstuttu stund sem ég horfði á hann.

Mér varð hugsað til þess þá, að ef ég væri knattspyrnuþjálfari en ekki ferðamaður frá fjarlægu landi, hvort það gæti haft jafn mikil áhrif á knattspyrnusöguna og það að þarna var Eusebio uppgötvaður 40 árum fyrr, að þessi tötrum klæddi drengur væri uppgötvaður og honum komið í hendurna á þeim, sem kunna að vinna úr slíkum efniviði.

Eins og ástandið var á þessum slóðum 2006, voru líkurnar á því að þessi götudrengur fengi alnæmi að mig minnir 1 á móti 7. Líkurnar nánast engar á því að hann fengi að njóta hæfileika sinna og hann er kannski ekki einu sinni lífs í dag.

Hvílík sóun á hæfileikum !    

Eusebio látinn