Hættuleg karlmannatíska í stáli, - lélegt útsýni.

Ég var með blogg um daginn um dýrustu tísku heims, bílatískuna, sem ég kalla karlmannatísku í stáli, og lofaði öðrum pistli. Hér kemur hann og fjallar um útsýni úr bílum.

Frá upphafi til ársins 1935 þurfti ekki að kvarta yfir útsýni úr bílum eins og sést af efstu myndinni á síðunni, sem er af Ford A.

Á Ford T gat bílstjórinn séð öll öll horn bílsins, enda sat hann hátt og gluggarnir voru stórir.   

 Þó var það þannig að frá 1931 fóru vélarhús bíla að hækka án þess að þess væri nokkur þörf, til dæmis á Ford A.

1934 komu Chrysler Airflow og Tatra 77 fram á sjónarsviðið með mýkri línum en áður hafði þekkst og minni gluggum, og voru gluggasyllurnar mun hærri en áður hafði tíðkast. 

1935 lögðust allir bílar GM í þetta far og allt fram til 1948 þóttu bílar þeim mun meira töff sem gluggarnir voru minni.

Aðeins annað frambrettið sást út um framgluggann.

Útsýnið aftur fyrir bílinn var nær ekkert. Á þessum tíma var lítið hugsað um öryggismál, til dæmis ef bílarnir rákust á gangandi vegfarendur. 

Fremst á vélarhlífunum voru spjót og skraut sem stórslösuðu eða drápu þá sem fyrir urðu. 

Skærguli fornbíllinn hér við hliðina er gætt dæmi um þessa gluggatísku.  

Frá 1949 breyttist þetta hratt og strax um miðjan fimmta áratuginn auglýstu framleiðendur sem hæsta prósenttölu í útsýni varðandi sjóndeildarhringinn, helst vel yfir 90%.

Þetta náði hámarki rétt fyrir 1960 og þá var útsýnið allan hringinn orðið þvílíkt að ekki var hægt að auka við það með góðu móti. 

Búið var að sveigja framrúðurnar upp á þak og gluggapóstar voru orðnir hættulega mjóir.

En þetta var "in." 

Lincoln 1961, svarti blæjubíllinn hér fyrir neðan, þótti frábær fyrir það að öll ystu horn bílsins sáust vel úr bílstjórasætinu og auðveldaði það mjög akstur á þessum 5,5 metra langa bíl. 

Þetta ástand hélst fram yfir 1990.

Neðar sjáum við myndir af smærri gerð af Cadillac 1989 og Daihatsu Charade 1991.

Charade-bíllinn var með minnstu bílum á markaðnum en samt var vel hugsað fyrir því að hafa gluggana sem stærsta og gluggasyllurnar sem lægstar, enda þetta hin harða tíska þess tíma og hún nytsamleg að auki. 

Bæði Cuore og Charade og Citroen AX voru með lægstu loftmótstöðuna meðal smábíla þótt gluggarnir væru stórir.  

Á árunum 1935-48 afsökuðu bílahönnuðir sig með því að gluggarnir yrðu að vera litlir vegna þess að bílarnir yrðu að vera straumlínulagaðir.

Þar með væru línur þeirra bognar og gluggarnir yrðu því að minnka. 

Auðvitað var þetta bara bull.

Það sést vel af því að Audi 100, sem kom fram á níunda áratugnum og var með mjög gott útsýni og stóra glugga var með lægstu loftmótstöðu síns tíma, 0,30 cx.

Upp úr 1990 fór að síga hratt á ógæfuhlið.

Á fyrra "straumlínutímabilinu" 35-49 höfðu litlir gluggar flugvéla gefið bílahönnuðunum innblástur og þá þóttust þeir þurfa að hafa gluggana litla eins og á flugvélum. 

Nú er svo komið að bílstjórar geta yfirleitt ekki séð vélarhlífina og útsýnið á ská aftur er nánast ekkert.

Neðstu bílarnir á síðunni, sem sjá má á götunum hér á landi eru allir þessu marki brenndir meira eða minna.

Afsökunin um að þetta hlíti sömu lögmálum og gluggar á flugvélum, sem eru með jafnþrýstiklefa og verða þess vegna að vera með litla glugga, - þessi afsökun gildir ekki.

Bílar eru ekki með jafnþrýstiklefa. 

Þetta er einfaldlega heimskuleg og hættuleg tíska.  

Á "flottustu" bílunum eru hliðrrúður orðnar jafnvel mjórri rifur en tíðkaðist 1935-1948.

Enginn veit hve mörgum slysum, árekstrum og vandræðum þetta hefur valdið enda ekki spurt að því; - bílarnir verða að vera "in."

Ég sá í erlendu tímariti um daginn að nú kæmi til greina að bæta útsýni við sem einum þætti í einkunnagjöf NCAP varðand öryggi, sem hefur haft mikil og góð áhrif á hönnun bíla.

Tískan gengur yfirleitt í hringi.

Í bílum eins og Mercedes Benz CLS eru gluggarnir orðnir svo litlir og gluggasyllurnar svo háar að ekki er hægt að ganga lengra nema að bílarnir verði nær gluggalaustir og lágvaxnir bílstjórar sjái ekki lengur neitt út. 

Það hlýtur að fara eins og þegar stélin á bílunum 1959 voru orðin svo stór að það var ekki hægt að stækka þau meira. En vegna þess að tískan krefst sífelldra breytinga var aðeins ein leið 1959, - að lækka stélin og láta þau hverfa smám saman.

Vonandi gerist það sem fyrst að þessi fráleita tíska láti undann síg og hefði mátt fyrir löngu verið búið að bæta þessu öryggisatriði á listann í öryggisprófuninni NCAP.

Rétt val.

Það kann að vera að heimsklassafótbolti dragi að fleiri áhorfendur og auglýsingar en Smáþjóðaleikarnir. Á móti kemur að fjölmargt íslenskt íþróttafólk keppir á smáþjóðleikunum.

Ein þjóðanna er Malta sem gaf Jóhönnu Guðrúnu tólf stig.

Fyrir íslenska sjónvarpsneytendur er mikilvægt að stöðvarnar hafi þjóðina í heild í huga þegar efni er valið og dagsrkáin sett upp.

Á Smáþjóðaleikunum eigast við þjóðir sem eru að mestu jafningjar hvað snertir mannfjölda og það er uppörvandi fyrir okkur í kreppunni að sinna slíkum viðburði.

Rúv valdi Smáþjóðaleikana

"Sá á ekki að stela..."

Sagan geymir mörg dæmi þess að mál hafa ekki upplýst vegna skorts á sönnunargögnum samanber bananann í ránsmáli vestan hafs.

'Í morðmálinu varðandi drápið á Gunnari Tryggvasyni var sakborningur sýknaður vegna skorts á sönnunargögnum. Fannst þó morðvopnið í vörslu hins grunaða og voru gögn mun meiri en í Geirfinnsmálinu þar sem hvorki fannst morðvopn né lík.

Gottsvin, faðir forsprakka Kambránsmanna um 1830, lá alla tíð undir grun um afbrot af ýmsu tagi en aldrei sannaðist neitt á hann þótt sonur hans endaði á Brimarhólmi.

Hann á að hafa sagt: "Sá á ekki að stela sem ekki kann að fela."

Í bókinni "Sagan af Þuríði formanni og Kambránsmönnum" eftir Brynjúlf frá Minna-Núpi er sagt frá því að Gottsvin hafi stolið peningum en það ekki uppgötvast fyrr en hann var riðinn af stað heim til sín.

Honum var veitt eftirför sem hann hefur sjálfsagt orðið var við.

Þegar eftirleitarmenn nálguðust hann bar eitt sinn hæð á milli hans og þeirra. Þegar þeir komu yfir hæðina stóð Gottsvin þar yfir hesti sínum dauðum og harmaði mjög að þessi efnilegi gæðingur skyldi hafa sprungið á sprettinum þegar hann tók hann til kostanna.

Leitarmönnum þótti það leitt að hesturinn skyldi hafa verið veill fyrir hjarta og skildi þarna með þeim og Gottsvini.

Eftir á fengu menn bakþanka en þá var orðið of seint að gera neitt í málinu. Þótti mönnum líklegt að Gottsvin hefði sjálfur drepið hestinn, sett peningana inn í hann og látið hann liggja þannig að sárið leyndist undir honum. 

Í vetur hefur mikið verið rætt um hugsanlegt misferl varðandi bankahrunið þegar fyrirtækin fundust dauð líkt og þau hefðu sprungið á "gróðæris"-sprettinum. Margir hafa bakþanka og ég get ekki neitað því að sagan af Gottsvini og meintum ránsfeng kemur upp í hugann. 

Að minnsta kosti er hugsanlegt að ýmislegt leynist falið á slóð þeysireiðarinnar, jafnvel inni í rústum fyrirtækjanna eða í kringum þau. Og enn gilda orð Gottsvins: "Sá á ekki að stela sem ekki kann að fela."  

Át „byssuna“ áður en löggan kom

Annað hvort eða - fyrirfram?

Bjarni Benediktsson átaldi Össur Skarphéðinsson fyrir það nú rétt í þessu í útvarpsumræðum að Össur vilji ekki fyrirfram lýsa yfir því hvort hann muni styðja væntanlega niðurstöðu samningaviðræðna við ESB þegar hún liggi fyrir.

Samkvæmt þessum skilningi er það rangt hjá meirihluta þjóðarinnar að vilja láta reyna á samningaviðræður nema hún sé fyrirfram búin að mynda sér skoðun á útkomunni.

Okkur hefur verið álasað fyrir það að vera nánast landráðafók vegna þess að við teljum nauðsynlegt að koma ESB-málinu á hreint með því að sjá hvað fáist út úr samningaviðræðum við ESB og láta síðan þjóðina sjálfa leggja dóm á útkomuna.

Ég hef í þessu sambandi tekið sem hliðstæðu ferð samninganefndar Íslendinga á fund handhafa konungsvaldsins í Kaupmannahöfn fyrir rúmri öld til að sjá hve langt hægt væri að komast í samningum um aukið sjálfstæði Íslands gagnvart Dönum.

Meðal nefndarmanna voru Hannes Hafstein og Skúli Thoroddsen. Ég geri ráð fyrir að Skúli og aðrir nefndarmenn hafi farið þessa ferð með svipuðu hugarfari og Össur Skarphéðinsson hefur lýst, það er, að reyna til þrautar hve góðum samningi mætti ná og áskilja sér rétt til að taka endanlega afstöðu til hans þegar hann lægi fyrir.

Enginn nefndarmanna lýsti fyrirfram yfir því hvaða afstöðu hann myndi taka til samingsins þegar hann lægi fyrir, enda var samningurinn ætíð kallaður "uppkastið" og deilurnar kenndar við það orð.

Það var ekki ljóst fyrr en í ljós kom hve langt væri hægt að komast að Skúli ákvað að leggjast gegn samningnum.

Nú stefnir í að þjóðin muni ákveða hvort fyrirhugaður samningur við ESB verði samþykktur eða honum hafnað. Ég áskil mér rétt til að taka afstöðu til samningsins þegar hann liggur fyrir og finnst það fullkomlega eðlilegt þótt formanni Sjálfstæðisflokksins virðist ekki finnast það.

Leiði mótun sjávarútvegsstefnu

Landsvirkjun líka úr böndunum.

Fróðlegt var að heyra um það í Silfri Egils í gær að þjóðin muni missa yfirráð yfir Landsvirkjun og láta fyrirtækið í hendur einkaaðilum. Kannski erlendum um síðir. 

Fyrir Kárahnjúkavirkjun var staða LV mjög sterk en nú fara 60% af útgjöldum hennar í vaxtagreiðslur af himinháum lánum sem það steypti sér út í. Það er sexfalt hærra hlutfall en tíðkast hjá sambærilegum fyrirtækjum erlendis.

Á fundi Viðskiptaráðs 2007 upplýsti Hörður Árnason, forstjóri Marels, að á ákveðnu árabili á milli tveggja tímapunkta þar sem gengi krónunnar var hið sama, hefði Landsvirkjun verið rekin með tapi. Fjölmiðlafulltrúi Landsvirkjunar sat fundinn og átti ekkert svar við þeirri spurningu Harðar, hvort þetta ástand væri eðlilegt hjá einokunarfyrirtæki Ástæðan var einföld: Fyrirfram var ákveðið að gera þetta, sama hve mikil áhætta yrði tekin því að ríkið myndi hvort eð er borga þetta.En núna er ástandið þannig að ríkissjóður hefur enga burði til að standa undir þessu.  

Ég er búinn að fara tvær myndatökuferðir að Kárahnjúkum og þar eru í gangi þrennar athyglisverðar framkvæmdir. Á efstu myndinni sést fokgirðing sem byrjað er að gera í Kringilsárrana og á að stöðva leir- og sandfok inn á friðaða svæðið sem aldrei var reiknað með að yrði í hættu, vegna þess að aðeins væri leirfok í sunnan- og vestanáttum.

Það gleymdist að þetta er þurrasta svæði landsins og því kom í ljós í fyrra að þarna verður sandfok í hvaða vindátt sem er. Ef smellt er tvívegis á hverja mynd svo að hún fylli út i skjáinn, má sjá þetta betur, einkum á neðstu myndunum. 

Á næstefstu myndinni er horft til suðurs frá Kárahnjúkastíflu. Þegar lónið er fullt er allt svæðið, sem horft er yfir, undir vatni, alveg upp að þeim stað sem staðið er, og hið dökka Sandfell stendur upp úr eins og eyja. Í fyrra var hleypt niður úr lóninu um 25 metra en núna 45 metra. Hinum megin við Sandfell sést vegur sem markar vatnsbakkann í fullu Hálslóni. Allt svæðið frá honum og niður á flata ísinn verður þurrt þegar ísinn yfir landinu er farinn. 40 ferkílómetrar lands eru á þurru og  nú er allt þetta svæði á þurru og  aðeins ísinn kemur í veg fyrir leirfok ef vind hreyfir. Til samanburðar má geta þess að ef vatnsborði Hvalfjarðar yrði hleypt niður um 45 metra myndi allt fjarðarstæðið verða á þurru nema einn hylur yst í honum.

 Þegar ís hefur leyst á lónstæði Hálslóns eftir 2-3 vikur verður fróðlegt að sjá hvað gerist. Í sumar mun reyna meira á varnir gegn sandfokinu en í fyrra enda eru í gangi tilraunir með rykbindiefni upp á 160 milljónir króna.

Það verður fróðlegt að sjá hvernig binda eigi sand, sem er eins fínn og hveiti í þurru veðri og rýkur af tugum ferkílómetra lands áður en lónið fyllist í ágústbyrjun. 

Nú er búið að planta röð af steypubílum við Kárahnjúka og setja upp steypustöð.

Þetta á að nota síðar í sumar til að steypa upp 18 metra háa viðbótarstíflu þvert yfir Dimmugjljúfur norðan við Kárahnjúkastíflu sem ekki var gert ráð fyrir í áætlunum um virkjunina.

Ástæðan er sú yfirfallsfossinn grefur í sundur gljúfrið rétt norðan við Kárahnúkastíflu og því verður að búa þar til 18 metra djúpt vatn til að vernda gljúfurbotninn.

Nú eru vinnuvélar notaðar til að undirbúa þetta mikla verk og á meðfylgjandi myndum hér fyrir neðan sást þessar vinnuvélar á bakkanum hægra megin á þeim stað þar sem stíflan á að koma yfir í gljúfurvegginn.  

 Stærðarhlutvöllin sjást vel þegar horft er á hina stóru vélskóflu uppi á gljúfurbarminum. 

Á neðstu myndinni sést hvar yfirfallsrennan kemur niður á barminn, en þar myndast fossinn mikli í september.  

Þegar ég spurði á sínum tíma hvers vegna ekki hefði verið kannað með borunum það svæði, þar sem þurfti að bora aðrennslisgöngin í gegn og sjá mátti úr lofti að var 6-7 kílómetra breitt misgengissvæði með allt að níu metra breiðum sprungum var svarið:

"Þess gerðist ekki þörf, - við ætluðum þarna í gegn hvort eð var."

Þetta var og er hugsunarhátturinn á bak við rekstur og framkvæmdir Landsvirkjunar undanfarin ár.

Tekin var gríðarleg áhætta á mörgum sviðum hvað snertir það að framkvæmdin tækist og ekki síður hvað snertir rekstraröryggi virkjunarinnar.

Við erum hugsanlega ekki búin að bíta úr nálinni með það allt.  

Tónlistarhús 650 millj dýrara

Komu að oltnum bíl, - ekki bílveltu, eða hvað ?

Í frétt á mbl.is segir frá því að björgunarsveit hafi ekið fram á oltinn bíl rétt sunnan við Staðarskála. Greinilegt er á fréttinni að bíllinn var á hvolfi þegar að honum er komið og því stenst sú staðhæfing fréttarinnar varla að björgunarsveitarmenn hafi "komið að bílveltu" eða þessi orð: "..óku fram á bílveltu."

Bílveltunni var lokið áður en komið var að bílnum. Bílveltan stendur aðeins yfir meðan bíllinn er að velta en ekki áfram eftir að bíllinn hefur hætt að velta.

Ef björgunarsveitarmenn hefðu ekið fram á mann, sem hefði verið rotaður með kjaftshöggi og legið þar í rotinu, hefð þá verið hægt að segja: "komu að rothöggi?"

Menn koma að oltnum bíl, að bíl á hliðinni, eða bíl á hvolfi en ekki bílveltunni sjálfri, er það ekki?

Orðalagið í fréttinni er angi af þeirri furðulegu árátta að segja "bílvelta varð" heldur en að segja einfaldlega: "bíll valt."

Björgunarsveitarmenn komu að bílveltu

Nýtt orð í mínum eyrum: "Gærnótt."

Ég er að verða 69 ára gamall og hef farið víða og dvalið hjá fólki fyrir norðan og sunnan mánuðum saman. Í kvöld heyrði ég nýtt orð í sjónvarpinu: "Í gærnótt."

Í meira en 60 ár hef ég ekki heyrt annað sagt um næstu nætur á undan þeim degi, sem miðað er við: "Þetta gerðist í nótt, - um næstu nótt á undan viðkomandi degi, - og "þetta gerðist í fyrrinótt", um næstu nótt þar á undan. Ég minnist þess ekki að nokkurn tíma hafi verið einhver vafi um það hvaða nótt hefur verið átt við 

Ég verð bara að játa hvað ég fylgist illa með og kem upp um fáfræði mína þegar ég spyr: Hvaða nótt er "gærnótt"? Er það síðasta nótt eða fyrrinótt, nóttin þar á undan?

Í staðinn fyrir hvaða orð kemur orðið gærnótt? Er það kannski nóttin á undan gærdeginum?

Hvort eigum við að hætta að segja "í nótt" eða "í fyrrinótt."  

Úr því að orðið er kennt við gærdaginn, hvort er táknar það nóttina á undan gærdeginum eða á eftir gærdeginum?  Hefur hugsanlegt vandamál verið leyst með því að bæta þessu nýja orði í orðaforðann? Eða hugsanlega búið til nýtt vandamál?   

Hvernig stendur á því að skyndilega hefur myndast einhver knýjandi þörf fyrir orð eins og gærnótt eftir að hægt hefur verið að lifa án þess vandræðalaust um aldir?   

 

Fékk Selma kross? Fær Jóhanna Guðrún kross?

Miðað við áhorf í Evrópu á Evróvisionkeppnina er líklegt að mun fleiri hafi vitað um silfur Jóhönnu en silfur handboltalandsliðsins. Á hinn bóginn er hins að gæta að árangur handboltalandsliðsin var einstæðari að því leyti að aldrei áður hefur örþjóð náð svo hátt í flokkaíþrótt á Ólympíuleikum.

Orðunefndin svonefnda fær því snúið úrlausnarefni hvað þetta snertir. Á móti því kemur að þegar litið er yfir nafnalista þeirra sem hafa fengið fálkaorðu sýnist manni þær Selma Björnsdóttir og Jóhanna Guðrún Jónsdóttir standast þær lágmarkskröfur sem kunna að vera gerðar til þessarar orðuveitingar. 

Forsetinn sendi Jóhönnu Guðrúnu kveðju

Verða þau Rybek og Jóhanna heitasti dúettinn?

Þau ummæli féllu frá fulltrúum þáttökulanda þegar þeir skýrðu frá atkvæðum landa sinna í Evróvision í kvöld að Norðmaðurinn væri sætasti strákurinn og Jóhanna sætasta stelpan á sviðinu.

Kornungir fulltrúar frændþjóðanna lyftu löndum sínum upp í kvöld.

Ekki veitti Íslendingum af því. 

Úrslit kosninganna eins og skrifuð af spennusöguhöfundi, þar sem fulltrúi sigurþjóðarinnar, Norðmanna átti síðasta orð kosninganna: "12 stig - til Íslands!"

Loksins glæta í lífi íslensku þjóðarinnar eftir svartnættið sem kom með bankahruninu í kjölfar silfursætisins í handknattleik á Ólympíuleikunum.

Ég spáði því í blogginu á kosninganóttina eftir að hafa heyrt og séð norska lagið í fyrsta sinn að það gæti ekki annað en sigrað, - hafði þó ekki heyrt nema örfá önnur lög.

Óraði þó ekki fyrir mesta yfirburðasigri í sögu keppninnar.                                      

Mikið má vera ef einhver umbinn sér ekki möguleika í því að þau Rybek og Jóhanna syngi saman lag í náinni framtíð.

Jafnvel fleiri lög á heilum diski.

Það ætti að geta orðið heitasti dúettinn í Evrópu.  

Árlegt Evróvision-partí elsta barns okkar hjóna var dásamlega skemmtileg samkoma.

Myndirnar lýsa fögnuði gestanna í sumarblíðunni á veröndinni við heita pottinn.

Það var sungið og dansað af fölskvalausri fjöri og gleði.   

  

Þetta er stórfjölskylda og því sést aðeins lítið brot hennar á þessum myndum.  

Sigur Norðmanna gat ekki komið á betri tíma fyrir þá. Rybek og félögum verður fagnað sem þjóðhetjum þegar þau koma heim á sjálfan þjóðhátíðardag Norðmanna. 

Ísland í 2. sæti í Moskvu

Sú var góð !

Ég hef hlustað á Evróvisionkeppnina rúmlega tvö kvöld, og bæði í kvöld og í fyrrakvöld kom það iðulega fyrir að söngvarar sungu á köflum dálítið falskt, til dæmis sú rússneska sem var á eftir Jóhönnu Guðrúnu Jónsdóttur.

En okkar fulltrúi var gersamlega óaðfinnanleg og stóð sig stórkostlega vel ásamt öllum sem á sviði voru.
Hvernig sem fer gaf þetta fólk tóninn um þá leið sem ein getur leitt okkur upp úr áfalli hrunsins.

Jóhönnu vel fagnað í Moskvu