Risalínur fyrir stóriðjuna og endilega ofanjarðar !

Stóriðjufíklar Íslands nota hvert tækifæri sem gefst til þess að þvinga fram stefnu sína með öllum tiltækum ráðum. 

Þeir hamra á því að það þurfi að þenja risavaxnar háspennulínur um landið þvers og kruss til að "auka afhendingarörygggi almennings."

Þetta er alrangt. Það þarf engar tröllauknar línur til þess, heldur hægt að gera það á með miklu smærri línum og þess vegna að hafa þær í jörð sem víðast.

Risalínurnar eru svona tröllauknar vegna þess hve óhemju mikla orku stóriðjan þarf, - þær eru ætlaðar til að auðvelda áframhaldandi vöxt stóriðju, svonefnds "orkufreks iðnaðar" sem þýðir á mannamáli sem mest orkubruðl á gjafvirði fyrir útlendinga. 

Hamrað er á því að orkusala til almennra nota fari ört vaxandi þegar staðreyndin er sú að það er orkan til stóriðjunnar sem fer vaxandi á meðan orkunotkun til innanlandsnota landsmanna sjálfra stendur í stað eins og Jónas Elíasson upplýsti á dögunum í góðri grein í Morgunblaðinu. 

Og þegar þakplata fýkur í óveðri á Suðurnesjalínu er þegar í stað hafinn söngurinn um að "brýnt" sé að reisa nýja risalínu sem fyrst. 

Og auðvitað kemur ekki til mála að leggja línu í jörð svo að óveður hafi engin áhrif á þær. 

Enginn söngur sunginn um það. Nei, loftlínur verða þær að vera. Og þá verður hægt að heimta enn nýjar línur þegar óveður skemma þær.  

Brýnt að byggja aðra línu sem fyrst

Stórlega vanmetin staða á vellinum.

Það er orðin næstum því hefð fyrir því að þegar bestu knattspyrnumenn liða, þjóða, heimsálfa og heimsins eru valdir, séu það sóknarleikmenn sem verða fyrir valinu og oftast þeir sem flest mörkin skora. 

Þetta helgast af því að knattspyrnuleikir vinnast á því að skora mörk, - og þess er ævinlega getið í frásögnum hverjir skoruðu þau. 

Hitt gleymist að leikir vinnast líka á því að hindra að mótherjarnir skori mörk. Á því og spretthörku sinni byggði til dæmis Guðni Bergsson feril sinn.

Einstaka sinnum komast markverðir ofarlega á lista yfir vinsælustu og dáðustu leikmenn og veldur því sú sérstaða þeirra að standa nær allann leikinn einir sem áberandi aftasti maður liðsins. Þeir "loka markinu" á góðum dögum. 

En ekki man ég eftir því að bakverðir eða varnarmenn hafi hlotið helstu titla í knattspyrnunni. Gullskór eru aðeins veittir fyrir skoruð mörk en ekki fyrir það, hve mörg mörk leikmaður hefur komið í veg fyrir að mótherjar skori, enda erfiðara um slíkt að dæma, - skoruð mörk telja eins og sagt er.

Faðir minn heitinn var þó útvalinn efnilegasti leikmaðurinn hjá Fram árið 1939 og lék sem bakvörður, af því að Lindemann þjálfari færði hann þangað úr framherjastöðu vegna þeirra kosta hans að vera fljótur, leikinn og útsjónarsamur.  

Þótt það kunni að líta út sem eins konar stöðulækkun í liði að vera færður í öftustu varnarlínu, er það yfirleitt þveröfugt.

Við sjáum, að framherji á borð við Messi kemst upp með það að gera fjölmörg mistök í sókninni í sumum leikjum, en honum er fyrirgefið það  og mistökin gleymast og falla í skuggann fyrir snilldinni á bak við skoruð mörk, sem hann á þátt í, af því að "mörkin telja" eins og sagt er og það stendur upp úr.

Mistök varnarmanna eru hins vegar oftast dýrkeypt og skæðir sóknarmenn mótherjanna refsa miskunnarlaust fyrir þau. 

Þess vegna getur til dæmis góður pottþéttur og traustur bakvörður sem  gerir nánast engin mistök, verið virði þyngdar sinnar í gulli og það ber vitni um mikið traust til viðkomandi leikmanns að færa hann í öftustu stöðu, þar sem hraði, taugastyrkur, yfirvegun og það að kunna að "lesa leikinn" eru nauðsynlegir kostir. 

Í skemmtilegum sjónvarpsþætti í gærkvöldi um hina rómuðu vörn Valsmanna, "Mulningsvélina" á níunda áratug síðustu aldar var mikið rætt um það hve líkamlegur styrkur og næstum því ruddalegur leikur Valsaranna hefði haft mikið að segja.

Mér fannst of mikið gert úr því að væla yfir því að þeir hefðu alltaf leikið alveg upp að mörkum þess sem dómararnir leyfðu, nánast einir allra um það.

Að sönnu var það aðall Mulningsvélarinnar að allir voru líkamlega sterkir og sterkir "maður á mann".

Hitt gleymdist að þeir kostir nýtast ekki nema að vörnin sé samhent og vel spiluð með góðum færslum og útfærslum á leikkerfum.

Þessi atriði voru ekki síst galdurinn á bak við Valsvörnina og gerðu það að verkum, að enginn varnarleikur í íslenskum handbolta hefur hlotið jafn mikla frægð að verðleikum og Mulningsvélin.  

 

 

Gera Baldur að bakverði

Athyglisverð spurning Jóns Baldvins.

Jón Baldvin Hannibalsson spyr þeirrar spurningar í pistli hvort Seðlabanki Bandaríkjanna og Alríkisstjórnin þar hefðu hagað sér eins gagnvart Kaliforníu þegar hún rambaði á barmi gjaldþrots og Seðalbanki Evrópu og ESB haga sér nú gagnvart Grikklandi.

Spurningin er íhugunarverð vegna þess að hún leiðir hugann að því fyrirbæri sem felst í því að þeim mun stærri sem hinn gjaldþrota er og því stærra sem gjaldþrotið er, því meiri líkur eru á því að honum verði ekki leyft að rúlla yfir um.

Þannig var þetta þegar stóru bílaverksmiðjurnar bandarísku urðu gjaldþrota enda gamalt orðtak vestra að það sem væri gott fyrir General Motors væri gott fyrir Bandaríkin og það sem væri slæmt fyrir GM væri slæmt fyrir Bandaríkin.

Þannig gekk þetta líka til í all stórum stíl hér á landi við Hrunið, þegar stór fyrirtæki eins og bílaumboð og tryggingafélög urðu gjaldþrota.

Þessum fyrirtækjum var bjargað en minni fyrirtæki, sem höfðu sýnt meiri ráðdeild og áttu samt í erfiðleikum, fengu ekki stuðning og urðu þannig fyrir mismunun.

Hagkerfi Kaliforníu er eitt hið öflugasta í heiminum og margfalt stærra en hagkerfi Grikklands. Munurinn er svo mikill að hann einn gerir samanburðinn erfiðan, Kalifornía var einfaldlega of stór til þess að hún mætti verða gjaldþrota.

En mikilvægi Grikklands byggist á öðrum atriðum, sem gera það að verkum, að það er hreint ekkert einfalt mál að láta landið verða gjaldþrota.

Landið er útvörður evrópskrar menningar í suðaustri og fyrir sunnan það liggur suðupottur Miðausturlanda og austan það hitnandi suðupottur við vesturlandamæri Rússlands.

Fyrir rúmri öld var spilað mikið áhættuspil vaxandi spennu á milli ríkja og stórvelda sem varð kveikjan að heimsstyrjöld.

Nú er spilað tvöfalt áhættuspil, annars vegar með tilvist og samheldni ESB og hins vegar vegna vaxandi togstreitu Rússlands annars vegar og nágrannaríkja þess og Vesturveldanna hins vegar.

Það gerir mál Grikklands miklu flóknara og erfiðara en gjaldþrot Kaliforníu var á sínum tíma.       

Seðlabankinn snýr baki við Grikkjum

Aldarafmæli loftárása á almenning.

19. janúar  síðastliðinn átti eitthvert svívirðilegasta athæfi stríðssögunar, skipulagðar og vísvitandi oftárásir á almenning, aldar afmæli. Þýskt Zeppelin loftskip flaug af hafi þennan dag inn yfir bæina Great Yarmouth og King´s Lynn á Englandi og varpaði sprengjum á þau.

Í kjölfarið fylgdi stigvaxandi lofthernaður af þessu tagi af hendi stríðsþjóðanna.

Í upphafi stríðsins höfðu einstaka flugmenn varpað sprengjum með höndunum á París, en árásin á Great Yarmouth og King´s Lynn er talin fyrsta loftárásin til þess gerð að drepa almenna borgara.  

Tíu fórust og tuttugu særðust í þessari fyrstu loftárás á almenna borgara 19. janúar 1915, en á þeirri öld, sem síðan er liðin, hafa drápin stigmagnast með aukinni hernaðartækni og milljónir manna verið drepnir á þennan hátt.

Engin þessara loftárása, allt til mannskæðustu árásanna á Hiroshima og Tokyo 1945, þar sem á annað hundrað þúsund manns voru drepnir í hvorri árás,  hefur verið skilgreind sem stríðsglæpur, enda hafa helstu stórveldin á þessum tíma ráðið ferðinni í því að skilgreina, hvað séu stríðsglæpir og hvað ekki.

Dapurlegast er þó að það voru kristnar þjóðir sem hófu hernað af þessu tagi og hafa síðan verið stórtækastar á þessu svipði, - voru nær einar um hituna fram til 1937, þegar Japanir bættust í hópinn í innrás sinni í Kína.

Þetta er ömurleg mótsögn við það brautryðjendastarf sem kristnar þjóðir hafa unnið í mannréttindamálum og lýðræði í samræmi við kenningar kristninnar.

Nokkur nöfn eru þekktust í sögu loftárásanna, árásin á spænska fjallabæinn Guernica 1937, árásirnar á London og aðrar breskar borgir veturinn 1940-41, árásin á Belgrad í apríl 1941, þar sem 17 þúsund voru drepnir, á Hamborg í júlí 1943, þar sem 42 þúsund voru drepnir, stór hluti þeirra í nýrri tegund af eldhafi eða eldstormum, sem soguðu fórnarlömbin inn í sig, og síðan svipuð árás á Dresden í janúar 1945 og Tokyo í sumarið 1945 þar sem meira en 100 þúsund fórust.

Í öllum þessum árásum var ekki um að ræða að eyða verksmiðjum fyrst og fremst eins og sést vel af mannfjöldanum sem fórst, svo sem í Belgrad, Dresden og Tokyo. Í Belgrad var einfaldlega ekkert skotmark sem hafði beina hernaðarlega þýðingu, heldur aðeins um það að ræða að "refsa" Júgóslövum og árásin nefnd "Operation Strafgericht".    

Tvær kristnar þjóðir, Bandaríkjamenn og Rússar, hafa í Kalda stríðinu komið sér upp vopnabúrum, sem getur eytt öllu lífi á jörðinni með lofthernaði á grundvelli hernaðarkenningarinnar MAD (Mutual Assured Destruction) eða GAGA, (Gagnkvæm Altæk Gereyðing Allra). 

Í stærstu loftárásum síðustu 100 ára voru hundruð þúsunda venjulegra borgara brenndir lifandi. En um það gildir það sem Stalín sagði, að það að drepa einn mann er morð en að drepa milljón er bara tala.

Þessi orð hafa minnt á sig þegar villimenn Íslamska ríkisins hafa brennt flugmann lifandi fyrir opnum tjöldum fjölmiðla svo að vakið hefur mikinn hrylling og viðbrögð um allan heim. 

 

Hefndinni hvergi nærri lokið

Skriftin er á veggnum.

Ofangreind setning vísar til frásagnar úr Gamla testamentinu um það að hönd hafi ritað á vegg orðin "mene, mene tekel..." sem fyrirboða um fall konungs Babylónar. Og þetta rættist daginn eftir. 

Þegar litið er yfir efnahagslega stöðu Grikkja um þessar mundir minnir gamla veggskriftin á það sem framundan kann að vera þar í landi. 

Við íslenska Hrunið var það lýsti Steingrímur J. Sigfússon yfir því að ekki væri rétt fyrir Íslendinga að leita til AGS vegna ills orðspors af aðgerðum sjóðsins fyrr á árum. 

Steingrímur skipti um skoðun við nánari athugun og eftir á er erfitt að sjá hvernig við hefðum komist út úr vandanum nema með samstarfi við sjóðinn, enda hafa menn þar á bæ lært nokkuð af mistökum fyrri tíma. 

Grikkir leituðu til sjóðsins eins og við, en vandi þeirra er augljóslega miklu erfiðari en okkar vandi var.

Skriftin er á veggnum um fallið framundan, en spurningin er hvort sagan frá 600 árum fyrir Krist endurtaki sig.  

Peningarnir að klárast hjá Grikkjum

Myndu Íslendingar gera svona lagað?

Í grunninn eru Norðmenn að hrifsa til þriggja kynslóða verðmæti frá öllum kynslóðunum, sem á eftir koma, með því að dæla olíu upp úr olíulindum sínum á þeim hraða, sem þeir viðhafa.

Þeir eru í óða önn að klára óendurnýjanlega auðlind. Þetta er gersamlega ósjálfbær þróun og þar að auki til notkunar á eldsneyti sem eykur á loftslagsvanda jarðarbúa. 

Til að klóra yfir skítinn sinn hafa þeir þó lagt til hliðar fé í olíusjóð, sem nemur líkast til þjóðarframleiðslu þeirra í fjögur ár, og sjóðurinn mun með sama áframhaldi nema þjóðarframleiðslunni í skitin átta ár þegar olían verður upp urin.

Þetta gæti gagnast einni til tveimur kynslóðum í landinu í besta falli ef miðað er við hlut olíunnar í tekjum Norðmanna fram að þessu, en allir íbúar landsins eftir það munu ekki fá neitt. Ef miðað er við kröfu "frumstæðra" indíánaþjóðflokka í Ameríku fyrr á tíð þar sem krafan var um sjö kynslóðir fram í tímann, falla Norðmenn á því prófi.

En hvað myndum við Íslendingar gera?

Tónninn hefur þegar verið sleginn, búið að samþykkja án nokkurrar bitastæðrar umræðu, lagalega umgjörð, sem hæfi stórfelldum draumum um að verða olíustórveldi, helst í gær.

Myndum við Íslendingar þó reyna að slá aðeins á græðgi okkar með því að stofna olíusjóð, svipaðan þeim sem Norðmenn hafa lagt i ?  

Svari nú hver fyrir sig um það hve líklegt það væri. 

Norðmenn hafa aldrei verið ríkari

Ekki batnar það.

Atvikið hjá ferðaþjónustu fatlaðra í dag kemur ofan í fréttir af vandræðunum þar á bæ að undanförnu, og var varla á það bætandi. Mátti hún síst við svona óhappi. 

En sé það rétt að spunnar hafi verið upp sögur um það að hin týnda hafi sjálf losað beltið, hlaupið út og bílnum og síðan óséð inn í hann aftur til að spenna sig í sætið á ný þegar fyrir liggur að slíkt var óhugsandi, má segja: Ekki batnar það. 

Það er vandasamt að að annast og flytja fjölfatlað fólk og eiga þeir lof skilið, sem hafa sérhæft sig í því og gert það vel. Það segi ég af kynnum af störfum þeirra.  

En þegar tekið er mið af þessari síðustu uppákomu sést, að grunnorsakanna að öllum þessum vandræðum síðustu mánuðina er ekki að leita hjá bílstjórunum eða sjúklingunum, heldur hjá þeim, sem stóðu að því að rokið var í þessa kerfibreytingu án þess að gera sér grein fyrir því, hve mikið lá á bak við að koma henni á af fyllsta öryggi, þar sem bílstjórarnir fengju nægt ráðrúm til að kynna sér nægilega vel sérstöðu skjólstæðinga sinna og eðli starfsins.  

 

Kann hvorki að festa belti né losa

Óvenjulega "íslenskt" veðurfar á Grænlandi.

Það hefur sést vel á veðurkortunum í veðurfréttum Sjónvarpsins í vetur hvernig hlýjar og rakar loftbylgjur hafa hvað eftir annað brunað norður með ströndum landsins, bæði norður eftir vesturströndinni og austurströndinni í mun meira mæli en venjulegt hefur verið undanfarna áratugi.  

Þessu hefur fylgt óvenju mikið af dæmigerðu "íslensku" vetrarveðri með hlákum og tilheyrandi stormum og hálku.

Hafísinn er mun norðar en áður var og svo virðist sem þetta geti verið dæmi um að hlýir loftmassar eigi greiða leið lengra norður en áður var, þegar hafísinn kældi hafið þar sem sjórinn er nú auður og sjávarhitinn í Norður-Atlantshafinu hefur hækkað síðustu ár.  

Þetta hefur bitnað á mörgum vestra eins og beinbrot Vigdísar Hauksdóttur ber vitni um.

Henni eru sendar óskir um góðan bata nú þegar hún er komin heim á Klakann, sem svo oft ber það viðurnefni með rentu á þessum árstíma.  

Vigdís brotin og í einangrun

Erfitt að fljúga á öðrum hreyflinum.

Sé það rétt að drepist hafi á öðrum af tveimur hreyflum ATR 42 flugvélarinnar, sem fórst skömmu eftir flugtak frá Tapei, gæti það verið skýring á því hvers vegna ekki tókst að fljúga vélinni yfir hindranir á flugleiðinni á afli hins hreyfilsins. 

Ástæðan er sú að afar vandasamt og erfitt getur reynst að fljúga áfram á afli annars hreyfilsins fyrst eftir flugtakið.

Á myndinni sést að báðar skrúfurnar snúast þegar vélin fellur niður, en það sýnir að hafi vinstri hreyfillinn stöðvast, hefur flugstjórunum ekki tekist að láta skrúfuna á þeim hreyfli komast í hlutlausa stöðu.

Meðan skrúfan snýst, jafnvel þótt hún snúist án tregðu, er veldur snúningur hennar loftmótstöðu, sem er töluverð og dregur úr getu vélarinnar til þess að halda hæð eða klifra.

Eitt höfuðatriðið þegar drepst á hreyfli á fjölhreyfla flugvél, er að flugstjórinn breyti beitingu skrúfublanna þannig að þau kljúfi loftið eins og hnífsblað án loftmótstöðu til að auka möguleika hins hreyfilsins til að halda vélinni á lofti.

Ákvörðun um flugtak tekur flugstjórinn þegar vélin hefur náð nægum skilgreindum lágmarkshraða til þess að hægt sé að fljúga áfram á einum hreyfli ef hinn bilar.

Ef bilun verður fyrst eftir flugtak eru flugstjórarnir í vandasamri stöðu til þess að vélin geti klifrað, því að bæði þarf að auka flughraðann og draga úr þeirri loftmótstöðu sem flapar gefa, en þeirra hlutverk er gera kleift að nota sem styst brautarbrun.

 

Þrír hraðar skipta mestu við flug á öðrum hreyfli.

1. Lágmarkshraði til þess að hliðarstýrið geti haldið í við þann hreyfil sem togar skakkt í flugvélina þegar slokknað hefur á hinum hreyflinum.

2. Besti klifurhraðinn á afli annars hreyfilsins, sem er hærri en hraði númer 1.

3. Ofrishraðinn.

Hugsanlega hefur vélin aldrei náð því að komast á besta klifurhraðann og ljóst virðist af myndum, að vélin stefnir í ógöngur þegar hún kemur að íbúðablokkunum framundan, því að til þess að komast yfir þær, þarf að reisa vélina og við það missir hún það mikinn hraða að hún getur ekki haldið hæð, og auk þess er lofthraðinn orðinn of lítill yfir hliðarstýrið til þess að það geti haldið á móti togi hægri hreyfilsins.

Vélin byrjar því að snúast til vinstri við það að ofrísa og falla niður.

Síðan veit enginn fyrr en eftir rannsókn á slysinu hvort eitthvað hefur misfarist hjá flugmönnunum við hið erfiða hlutverk þeirra að halda vélinni á lofti.    

Óttast um afdrif farþeganna

Gleymist að hann er fulltrúi flokks og skoðana hans.

Í nýjustu stjórnarskrám á Vesturlöndum er mannréttindakafli fremstur. Þannig er það líka í frumvarpi stjórnlagaráðs. Slíkt er ekki að ástæðulausu, því að grunnur vestræns lýðræðis og skoðanafrelsis felst í slíkum kafla. 

Nú sér maður þess krafist að listi Framsóknarflokksins og flugvallarvina eigi að halda því til streitu bjóða fram mann í mannréttindaráð Reykjavíkurborgar, sem ekki fellst á þessi grundvallaratriði. Er sagt, að ef þessi maður eða skoðanasystkin hans eigi ekki aðgang að mannréttindaráði borgarinnar sé verið að "þagga niður" ákveðnar skoðanir og þar með að vinna gegn skoðanafrelsi.

Þetta er nú svolítið stór krafa, vegna þess að maðurinn er fulltrúi flokks, sem hefur alls ekki skoðanir hans á stefnuskrá sinni heldur þveröfugar.

Og ekki er vitað til þess að flugvallavinir séu á þeirri línu sem Gústaf Níelsson er.

Hvernig er hægt að krefjast þess í fulltrúalýðræði af framboðum og flokkum, að þeir tefli fram fólki sem er algerlega á móti stefnu viðkomandi flokks og vinni gegn henni?

Kvörtun yfir "þöggun" á ákveðnum skoðunum á ekki við í þessu máli, því að fólki er frjálst að setja fram fjölbreytilegar skoðanir og hefur slíkt frelsi aldrei verið meira en núna á tímum netsins.

Og skoðanasystkin Gústafs Níelssonar geta, rétt eins og aðrir, stofnað sjálft til framboðs til framdráttar skoðunum sínum og fengið fulltrúa sína í kjörna trúnaðarstöður.   

„Þeirra rödd, rödd haturs og fordóma“