Rugl og ekki fylgst með tímanum.

Reglur um gjaldfrí stæði voru rugl frá upphafi úr því að vistvænustu bílarnir voru ekki með. Síðan hefur ruglið versnað vegna þess að þeir, sem setja þær, fylgjast ekki með þróuninni. 120 grömm af CO 2 á ekinn kílómetra var raunhæft fyrir nokkrum árum, en það hefur gerbreyst vegna tækniþróunar.

Þá voru það aðeins allra minnstu bílarnir sem voru undir 120 grömmum, en nú eru þeir bestu komnir niður fyrir 90 grömm og stór hluti innfluttra bíla undir mörkunum.

Skilyrðislaus afsláttur af ýmis konar gjöldum á tvinnbíla er ósanngjarn, vegna þess að sama stærð af dísilbílum mengar ekki meira en tvinnbílar og eru miklu einfaldari og ódýrari kostur, bæði við framleiðslu þeirra og förgun, en hvort tveggja á að taka með í þennan útreikning.    

Tesla fær ekki að leggja frítt

Ádrepa Ólafs B. Schram ætti að vera skyldulesning.

"Það er verið að gera tvö ræsi á Dómadalsleið." Þessi eina setning í viðtali við Ólaf B. Schram hringir bjöllum. Hver er að gera ræsi á þessari leið?  Varla Vegagerðin sem á ekki einu sinni pening til að viðhalda stofnvegum í byggð ? 

Dómadalsleið hefur verið dásamleg "safari" leið og fengið að vera í friði fyrir mannvirkjaáráttunni fram að þessu.

Lá eitthvert mat á umhverfisáhrifum að baki því fara að hrófla við leiðinni?  Var haft samráð við þá sem hafa viljað þessa leið óbreytta og leitað eftir áliti þeirra á því að fara að raska henni?

Er ætlunin að halda áfram í þessum dúr bæði á þessari leið og öðrum, sem eru líkar henni?

Eitt sinn bauð Kjalvegur upp á stanslaust ævintýri frá Gullfossi niður í utanverðan Blöndudal. Það þurfti að þræða vegarslóða og aka yfir ár og læki. 

Nú þarf ekki að fara yfir svo mikið sem sprænu á leiðinni. Mestöllum nyrðri hluta leiðarinnar hefur verið breytt í virkjanasvæði með upphækkuðum vegi og sama hefur verið gert við syðri hluta leiðarinnar alveg norður undir Hvítárvatn.

Gott og vel, það er búið og gert. En það virðist hvergi nærri vera nóg fyrir mannvirkjafíklana.  Þarf endilega að taka aðrar fyrrum hliðstæðar leiðir og fara eins með þær?  

Viðtalið við Ólaf B. Schram ætti að vera skyldulesning fyrir alla þá sem þurfa að dýpka og víkka skilning sinn á því hvernig við umgöngumst náttúru Íslands, því að hitt sjónarmiðið, að skapa alls staðar "fullkomið aðgengi" sem þýðir að lokum upphækkaða malbiksvegi með 90 kílómetra hámarkshraða fyrir alla bíla um óbyggðir landsins og virkjanamannvirki hvar sem litið verður, mun fella sérstöðu landsins eins og Ólafur orðar það.  

Skjaldarmerki Utah ríkis í Bandaríkjunum er steinboginn "Delicate arch" eða "Viðkvæmi bogi" í Arches þjóðgarðinum.

Ef Íslendingar væru ráðamenn í Utah væri fyrir löngu búið að leggja malbikaða hraðbraut beinustu leið að boganum.

En í staðinn hefur þess verið gætt að stórt svæði umhverfis hann sé ósnortið land.

Síðustu kílómetrana er aðeins hægt að komast gangandi eftir slóð sem fætur ferðamanna hafa búið til og liggur í byrjun fram hjá kofa, sem veiðimaður bjó í fyrrum, og sýnir hvernig fyrstu landnemarnir þarna lifðu, en síðar er gengið um klappir og óslétt land um auðnir þangað til komið er að þessu skjaldarmerki Utah. 

Hvers vegna eru jarðýturnar og stórvirku tækin ekki fyrir löngu búnar að búa til "fullkomið aðgengi"?

Af því að ferðamaðurinn á að fá að upplifa það sama og hinir fyrstu, sem komu að þessum steinboga og féllu í stafi yfir honum, svo að hann var gerður að skjaldarmerki ríkisins. 

Þetta er krafan um upplifun og ævintýri en ekki þægilega og hraða rútuferð.

Þetta virðast menn ekki skilja í hinu íslenska stjórnleysi og umgengni við náttúruna sem byggist á fyrirbærinu "áunnin fáfræði."  

Í morgun heyrði ég talað í útvarpi um skógrækt þvert yfir hálendið um Sprengisand. Það á líka að gera háspennulínu af stærstu gerð og tvær virkjanir á þeirri leið með tilheyrandi virkjanavegum.

Bara lítið dæmi um það sem er að gerast og er umræðuefni Ólafs B. Schram.  

 

 

Ísland er að verða útjaskað

Bara "væl" í vinstri mönnum ?

Sífellt koma fram fleiri og fleiri vísbendingar um ófremdarástand á húsnæðisleigumarkaðnum. Enda þótt ekki hafi tekist ao koma öllum þeim íbúðum í notkun sem byggðar voru fyrir Hrun og þær standi auðar, verður ójafnvægið milli framboðs og eftirspurnar til þess að leiguverðið fer hækkandi.

Þegar á þetta er bent heyrist það hjá þeim, sem vilja að ekkert sé gert í þessum málum, að þetta sé bara "væl í vinstri mönnum, sem séu að leita að tækifærum sem vandræði annarra gefi þeim."

Að nefna orðið "vandræði" er að vísu játað að hluta til að ástandið sé slæmt og fari versnandi, en síðan bætt við að ný könnun Landsbankans sýni, að ástandið sé verra í nokkrum löndum í Evrópu.

Og þar með er þetta bara allt í lagi og alger óþarfi að grípa inn í lögmál markaðarins á þessu sviði.

Allir stjórnmálaflokkar á Íslandi hafa einhvern tíma á ferli sínum sinnt þessum málum á einn eða annan hátt.

Það væri miður ef þeir gerðu ekkert núna, því að þeir sem verst fara út úr ástandinu á leigumarkaðnum eru einstæðir foreldrar, öryrkjar og aðrir, sem minna mega sín.   

 

500 vildu leigja eina íbúð

Drögum lappirnar. Mest mengandi bílafloti Vestur-Evrópu.

Við Íslendingar ættum að vera í fararbroddi meðal þjóðanna varðandi umhverfisvænan bílaflota.

Með allt okkar ódýra rafmagn og möguleika á framleiðslu vistvænna orkugjafa ættum við að vera með fleiri rafbíla og blendingsbíla af ýmsu tagi en nokkur önnur þjóð og þar með sjálfstæðari orkubúskap en nokkur önnur þjóð.

En þetta er þveröfugt. Fram að Hruni þegar verktakagræðgisbólan var í hámarki voru pallbílar með lægri opinber gjöld en aðrir bílar og þeim var mokað inn. Ég þekki ótal dæmi um það að menn keyptu sér að óþörfu stærstu og eyðslufrekustu bílana bara vegna þess að þeir töldu sig græða þeim mun meira sem aflátturinn í krónutölu var hærri.

Sama fyrirbærið og þegar Íslendingar hylltust til þess á dögum fyrstu sólarlandaferðanna að drekka sem mest ódýrt áfengi, af því þeim mun meiri sem drykkjan væri, því meiri væri gróðinn.

Ameríski pallbílsdrekinn varð að þjóðartákni á græðgisbólutímanum þegar hátt gengi krónunnar sá í viðbót til þess að kaupverð hans varð bara af þeim sökum 30-40% minna en ef allt hefði verið eðlilegt.

Það þarf að fara til Austur-Evrópu og Rússlands til að finna minna mengandi bílaflota.

Eyðslutölurnar, sem gefnar eru upp og miðað við, segja ekki allt vegna þess að í okkar kalda loftslagi eyða bílar, einkum bensínbílar, mun meira eldsneyti, einkum í bæja- og borgarsnatti, en samsvarandi bílar erlendis.

Við erum einfaldlega með mest mengandi bílaflota í Evrópu, einkum vegna þess hvað við sitjum uppi með marga af eyðsludrekunum frá því fyrir Hrun.   

Hve mikið mengar bílaflotinn?

Bestir núna. En ekki 1954 og 74.

Ungverjar áttu langbesta landslið heims á fyrri hluta sjötta áratugar síðustu aldar með Ference Puskas og fleiri snillinga innanborð.  Þeir kjöldrógu Englendinga á Wembley 7:3 þrátt fyrir að tvö mörk í viðbót væru dæmd ranglega af þeim vegna rangstöðu, því að leikur þeirra var svo hraður að það ruglaði dómarinn.

Þeir unnu Vestur-Þjóðverja í riðlakeppni HM 54 6:3 ef ég man rétt.

En þýska seiglan skilaði sér í úrslitaleiknum.

Hollendingar höfðu besta landsliði heims á að skipa 1974 með Johan Cryuff og fleiri snillinga á sínum snærum, en í úrslitaleiknum lét Hölzenbein sig falla í vítateignum og "fiskaði" vítaspyrnu. Hann viðurkenndi síðar leikaraskap sinn.

En 2014 var þýska liðið tvímælalaust það besta á HM og átti skilið að vinna. Í framlengingunni var það þýska seiglan sem skilaði verðskulduðum sigri.

Þeir voru heppnir en það má kalla það meistaraheppni.  

Þýskaland heimsmeistari í fjórða sinn

Þekki dæmi afleiðingarnar af mistökum drukkins læknis. .

Fyrir allmörgum árum fékk kona, sem orðin var 93ja ára, illskeytta flensu kvöldið fyrir Þorláksmessu. Hún var á einu af fjölmörgum elliheimilum þessa lands.

Læknirinn gerði ekkert í málinu og daginn eftir kom hann  seint til hennar og var þá kominn í glas, ruglaði með nafn hennar og virtist vera einn af þeim Íslendingum sem detta í það á Þorláksmessu.

Þegar loksins var hægt að fá hann til að gera eitthvað af viti var það of seint og konan dó.

Og hvað með það? segja kannski margir. Var hún ekki hvort eð er við dauðans dyr, svona gömul?

Var hún ekki búin að lifa nógu lengi, miklu lengur en fólk getur búist við?

Var ekki gamalt fólk á biðlista eftir því að komast þarna inn þannig að þetta dauðsfall varð til gagns fyrir aðra? 

Er nokkur þörf á því að krefjast ítrustu læknisþjónustu í svona tilfelli?  Gerir það ekki minna til að drykkfelldur læknir geri mistök gagnvart farlama fólki á elliheimili heldur en ef hann væri að sinna fólki á besta aldri?

Aðstandendur gömlu konunnar áræddu ekki að gera neitt í málinu. Þeir gátu ekki fengið hana til baka og málaferli hefðu orðið sársaukafull, dýr og tvísýnt um niðurstöðu.

En hins vegar var þessi kona alls ekki komin með nein elliglöp eða orðin heilsulítil þótt öldruð væri.

Þvert á móti var hún með eindæmum hress, skemmtileg og skýr í kollinum. Hún naut þess að fá að lifa og miðla glettni sinni og hressleika til annarra. Heillaði alla í samkomum hjá afkomendum hennar.

Og þá vaknar spurningin um það hver sé þess umkominn að dæma aldrað fólk til að njóta minni réttar en þeir sem yngri eru.  

Að það geri minna til að drykkfelldur læknir vanræki starf sitt á elliheimili en annars staðar. 

Læknirinn var drukkinn á vakt

Þrjú lið gátu orðið heimsmeistarar.

Hollendingar sýndu það í gærkvöldi að lið þeirra er eitt af þremur bestu knattspyrnulandsliðum í heimi og hefði þess vegna með smá meistaraheppni alveg eins getað hreppt hinn eftirsótta bikar og Þjóðverjar eða Argentínumenn.

Það verður spennandi að sjá hvort þetta mat muni breytast eftir úrslitaleikinn í kvöld.  

Robben þakkar brasilísku þjóðinni

"Farið ekki langt!" "Ekki missa af !"

Oft hef ég skemmt mér yfir því þegar þessar skipanir hljómar í ljósvakamiðlum. Einver gaur fann þetta upp fyrir mörgum árum og síðan apa aðrir eftir.

Mér finnst fyrri skipunin hlægileg þegar ég er kannski nýlagður af stað í tímapressu í langferð og í útvarpinu er mér er allt í einu skipað að fara ekki langt. Ef eitthvað hvetur mig til að skipta um rás, þá er það þetta.

Í ljósvakamiðlum er hvimleið árátta til að hagræða sannleikanum, en aðall fjölmiðlunar á einmitt að vera að segja sannleikann.

Til dæmis þann sannleika að til þess að afla tekna fyrir útsendingunni þarf að vera með sem flestar og mestar auglýsingar. Þær eru oft ekki aðeins langdregnar heldur er æsingurinn svo mikill í leiknum auglýsingum að þær verða þreytandi. Þegar allt, sem auglýst er, er "frábært" og nánast hrópað á mann, hlýtur niðurstaðan að verða sú að ekkert er eftir annað en þetta frábæra.

Orðið frábært er eitt af þeim orðum sem hefur verið verðfellt hvað mest á Íslandi.

Síðan hef ég aldrei heyrt rétt sagt frá lengd auglýsinga í ljósvakamiðlum, heldur er því oft logið að þær taki "örskamma stund" og meira að segja ekki nefndar sínu rétta heiti, "auglýsingar", heldur "örstutt skilaboð" þegar í raun er um langa auglýsingarunu að ræða.   

Í ljósvakamiðlunum er sífelld árátta til að æra upp óþol í neytendunum með því að vera í tíma og ótíma með skipunina "ekki missa af". Ekki missa af þessu og ekki missa af hinu!

En lífið er nú einu sinni þannig að maður missir óhjákvæmilega af flestu sem á boðstólum er, - kemst ekki yfir nema mjög takmarkað og verður að sætta sig við það.

Amma mín upplifði til dæmis Kötlugosið 1918 í návígi og sagði mér frá því, en ég missti alveg af því.

Missti líka af því að vera á Þingvöllum við lýðveldisstofnuna 1944.  

  

  

Enn eitt dæmið um vanmat Íslendinga á náttúrufari landsins.

Í þúsund ár voru Íslendingar aldir upp við þá hugsun að eina fegurð og gildi íslenskrar náttúru fælist í "bleikum ökrum og slegnum túnum", en þannig hljóðar eina fegurðarjátning fornbókmenntanna.

Eldfjöll voru af hinu vonda og eitt þeirra meira var meira að segja fordyri helvítis. Jónas Hallgrímsson og fleiri góðskáld rómantísku stefnunnar reyndu að vísu að breyta sumu, en allt fram undir okkar daga hafa hraun, sandar, auðnir, öræfi, óveður, rigning og þoka verið ljót og af hinu vonda og þessi skoðun hefur meira að segja gengið svo langt að gamalreyndur maður á Austurlandi lýsti yfir því, að eina vonin til þess að lokka erlenda ferðamenn til Íslands fælist í Hallormsstaðaskógi. 

Ég minnist þess að það var mikil upplifun fyrir mig, þegar ég var strákur í sveit í Langadalnum, að kynnast þokunni, duttlungum hennar og dulúð nokkrar vikur sumarið 1951 að mig minnir, (gæti hafa verið 1952) þegar komu óvenju margir þokusælir dagar og þó einkum þokusæl kvöld.

Mér fannst það mjög heillandi, spennandi og rómantískt, þegar þokan byrjaði að lauma sér með hlíðum fram dalinn með hafgolunni síðdegis og verða smám saman lægri og lægri utan í hlíðunum og búa til nýtt landslag þangað til hún hafði fyllt dalinn og það var komin niðaþoka.  

Síðasta dæmið sem ég þekki var í ferð norður á Strandir í fyrra fyrir Ferðastiklur þegar þokan lék stórt hlutverk í öllu og setti mest strik í reikninginn hjá mér, sem var fljúgandi.

En útkoman í þáttunum, sem gerðir voru, varð svo sannarlega jákvæð, jók á ævintýrablæ þessara slóða og skapaði fjölbreytni.

Stórir hópar erlendra ferðamanna sækjast eftir óvenjulegri upplifun, og fyrir þá flest felst það í því sem ég nefndi áðan, eldfjöllum, jöklum, hraunum, söndum, urðum, öræfum, sjávarbjörgum, hverum, óveðri, rigningu og þoku.

Frægustu skógar okkar, bleikir akrar og slegin tún verða ekki efst þar á blaði, en gegna sínu hlutverki við að skapa einstæða fjölbreytni landsins.   

 

 

  

Þokan heillar eins og norðurljósin

Gengishækkanir skapa líka vandamál.

Tvívegis á ferli íslensku krónunnar hefur gengi hennar hækkað og í bæði skiptin reyndust gengishækkanirnar varasamar.

Fyrri hækkunin var á þriðja áratugnum, sem í Bandaríkjunum var kallaður "the roaring twenties" af því að feiknarleg uppsveifla var í landinu með tilheyrandi þenslu, neysluaukningu, framkvæmdum og fjárfestingum og tengdri lánastarfsemi og síhækkandi hlutabréfaverði.

Ríkisstjórn Íhaldsflokksins á Íslandi lét þá hækka gengi krónunnar í bjartsýniskasti en sá ekki fyrir að lögmálið "what goes up must come down" myndi virka hastarlega í fjármálahruninu á Wall street haustið 1929.

Það jók mjög á vandann hjá okkur í kreppunni á fjórða áratugnum að sigla inn í hana með of hátt skráð gengi, sem bitnaði sérstaklega illa á eina útflutningsvegi okkar, sjávarútveginum.

Síðari gengishækkunarbólan var í aðdraganda Hrunsins 2008, þegar samtvinnaðar þensluráðstafanir ríkisstjórna Sjalla og Framsóknar skrúfuðu gengi krónunnar upp um 30-40% umfram það raungengi, sem gengið gæti til framtíðar.

Veturinn 2007 til 2008 byrjaði gengið óhjákvæmlega að falla með þeim afleiðingum sem við glímum enn við og þessar afleiðingar voru enn harkalegri en ella, vegna þess hve margir höfðu tekið óhóflega stór gengistryggð lán.

Í ljósi reynslunnar ætti að fara mjög varlega í að þoka genginu upp, bara til þess eins að auka neyslu og þenslu sem henni fylgir. Horfa verður lengra fram á tímann, raska ekki stöðugleika og veikja ekki grundvöll útflutningsgreinanna, sem efnahaglífið hvílir á.  

Gengi krónu á uppleið