Er hægt að auka alin við hæð sína eða verða hundrað ára?

Hún er 100 ára og blöskrar heimtufrekjan enda úr nógu að moða. Allar viðmiðanir í þjóðfélaginu miðast við það að ná aftur sömu stöðu og var 2007.  2006 og 2005 nægja ekki, nei, - allt verður að vera sama blóma og var 2007, allar viðmiðunartölur.

Einhvern tíma var sagt að enginn gæti aukið alin við hæð sína með kröfum og í viðtalinu við hundrað ára konu í dag kemur í ljós að ekki hefur hún getað náð þeim aldri með því að heimta það.

Margir öfunda sjálfsagt hana af því að vera þetta hress og hafa átt svona marga góða daga án þess að sækjast eftir peningum eða öfunda aðra.

Um allan heim er heimtað að hagvöxtur sé svo og svo mikill og að annars fari allt til fjandans. 

Þetta gengur á fullu á meðan útblástur gróðurhúsalofttegunda fer sívaxandi og koltvísýringur í andrúmloftinu er á tiltölulega stuttum tíma í jarðsögunni, aðeins nokkrum áratugum, orðinn meiri en þekkst hefur í mörg hundruð þúsund ár.

 Nú er talað um það hér á blogginu að tölur sem sýna hlýnun loftslags á jörðinni séu "fúsk" og að allt talið um hlýnun sé runnið af pólitískum rótum.

Eru þeir, sem vara við hlýnun af völdum áhrifa gróðurhúsalofttegunda kallaðir "hlýnunarsinnar" en samkvæmt íslenskri málkennd táknar það menn sem vilji stefna að sem mestri hlýnun!  

Þetta er sagt upp í opið geðið á manni þótt maður hafi horft á það sjálfur síðustu áratugi og einkum síðustu áratugi og ár hvernig íslensku jöklarnir fara hraðminnkandi. Það er bara "fúsk" og væntanlega af pólitískum nótum.  

Sem og myndir og mælingar helstu jöklavísindamanna af áhrifum hlýnunar og mælingar sem sýna mikla minnkun hafíssins í Norður-Íshafinu og þau sóknarfæri, sem mikið er talað um í því sambandi.  

100 ára og blöskrar heimtufrekjan

Ekki fyrsti hjálmurinn sem brotnar.

Miklar og eðlilegar kröfur verður að gera til höfuðhjálma. Þótt þeir séu seljanlegri ef þeir eru léttir og meðfærilegir verða þeir fyrst og fremst að gera það, sem mestu skiptir, að standast högg og verja höfuðið.

Þessi einfalda krafa ætti að vera afdráttarlaus, en dæmi sýnna að það er ekki einhlítt.

Ef Michael Schumacher hefði verið með sams konar hjálm á höfði og notaður er í formúlu eitt er afar ólíklegt að sá hjálmur hefði brotnað við högg á borð við það sem hann fékk í skíðaslysinu örlagaríka.

Þegar hjálmur brotnar, getur hann breyst í andhverfu sína, því að brotinn getur hann stungist inn í höfuð hins slasaða og valdið miklum skaða.

Það vill svo til að mér er kunnugt um hliðstætt slys, sem varð í Bretlandi árið 1983, því að ég var einn þeirra sem var kallaður til til þess að bera vitni í skaðabótamáli, sem reis eðlilega vegna þess slyss.

Í þessu hörmulega slysi, réði það mestu um hve illa fór, að hjálmurinn, sem ökumaðurinn var með, brotnaði við áreksturinn og varð að einskonar vopni, sem stakkst inn í höfuð hans og banaði honum.

Málið var rekið fyrir bandarískum dómstóli, af því að hjálmurinn var bandarískur.

Þessi hluti af yfirheyrslunum fór fram á Íslandi, en yfirheyrt var eftir bandarískum hefðum og reglum, og var afar athyglisvert að kynnast yfirheyrsluaðferð hins bandaríska dómstóls.

Gerðar eru miklar kröfur um að spurningarnar séu ekki leiðandi né gildishlaðnar.  

Mér var fyrst sýnd mynd af ökumanninum og aðstoðarökumanni hans og bera kennsl á þá.

Ég gerði það og var þessu næst spurður um kynni mín af hinum látna, sem ég lýsti eftir bestu samvisku.  

Því næst var ég spurður hvort ég kannaðist við hjálmana, sem ökumennirnr voru með og segja hvað stæði á þeim og ég svaraði því.

Þessu næst var mér sýnt Morgunblaðið með þessari mynd af ökumönnumum, spurt hvaða blað þetta væri og hvað stæði á síðunni.

Ég las dagsetninguna og texta um það, að ökumennirnir hefðu keypt sér fyrir þessa keppni nýja hjálma af bestu gerð sem væru þeir öruggustu, sem fáanlegir væru á markaðnum, og stæðust hver þau högg sem þeir gætu orðið fyrir.

Þar með lauk yfirheyrslunni, og mig minnir að það hafi ekki verið fyrr en eftir þetta sem mér vitnaðist, að hjálmurinn hefði brotnað þegar bíllinn lenti á tré eftir að hafa farið út af veginum í beygju.

Höggið kom þannig, að hefði það lent aðeins feti aftar eða framar á bílnum, hefði það ekki lent á höfði ökumannsins.

En því miður lenti það á höfði hans og hjálmurinn stóðst ekki þær kröfur, sem gerðar voru til hans, heldur brotnaði og banaði honum.  

Enn í dag verð ég klökkur þegar ég minnist þessa slyss en geymi ógleymanlegar og góðar minningar um ökumanninn, Hafnstein Hauksson, sem átti að öðrum ólöstuðum, mestan þátt allra í því að skapa þá eftirminnilegu keppni, sem lyfti rallinu á Íslandi upp í þá athygli og vinsældir, sem því hlotnaðist, meðan hans naut við.    

Mistök í kjölfar slyss Schumachers?

Rétt ákvörðun.

Það er þekkt fyrirbrigði að ýmsir dauðir hlutir og mannvirki geta skapað tilfinningaþrungin viðbrögð fólks, sem ekki eru alltaf rökræn.

Dæmi um þetta er viðkvæmni sem blossað hefur upp í Þýskalandi gagnvart tveimu rússneskum skriðdrekum frá seinni heimsstyrjöldinni sem eru hluti af minnismerki um fallna sovéska hermenn í orrustunnni um borgina í apríl 1945.

Þykja þeir vera óþægilegt tákn um yfirgang Rússa gagnvart Úkraínumönnum.

Þessi tilfinningasemi er skiljanleg en ekki rökrétt.

Í fyrsta lagi er löngu hætt að framleiða T-34 skriðdrekana og allt önnur stríðstól eru notuð núna af Rússum og hafa verið lengst af síðan 1945.

Í öðru lagi sagði Eisenhower, þáverandi yfirhershöfðingi Vesturveldanna, að T-34 væri eitt af fjórum hernaðartækjum bandamanna, sem hefðu átt stærstan þátt í því að bandamönnum tókst að ráða niðurlögum mestu villimennskuógn sem steðjað hefði að mannkyninu.

Að því leyti til er þetta sérstaka hernaðartæki sveipað ákveðnum ljóma.  

 T-34 var að vísu beitt gegn Þjóðverjum í stríðinu en allar götur síðan hefur það verið opinber stefna Þjóðverja að fordæma nasisma og fasisma og leggja sig fram í einu og öllu við það að koma í veg fyrir að hliðstætt geti endurtekið.

T-34 var aðeins notaður allra fyrstu árin eftir styrjöldina, og þá sem hluti af herafla, sem notaður var til að kúga Austur-Þjóðverja og aðrar Austur-Evrópuþjóðir, en það tilefni minnismerkisins í Berlín ekkert við.

Menn lenda fljótt í ógöngum ef þeir ætla að amast við öllu því sem tengist þeim, sem þeir telja vera að fremja rangt eða hafa gert það.

Þannig er ég þeirrar skoðunar að ekki eigi að fjarlægja merki danska kóngsins af Alþingishúsinu, þótt Danir hafi umgengist okkkur eins og nýlenduþjóð á þeim tíma sem húsið var reist.

Merkið var einfaldlega hluti af húsinu eins og var, þegar það var reist.

Bolsévikar hrófluðu ekki við Kreml við byltinguna og Rússar hafa aftur nefnt Pétursborg sínu gamla nafni, þótt Pétur mikli hafi verið einvaldskeisari.  

Stundum er eins og amast hafi verið við stríðsminjum hér á landi á þeim forsendum að vopn og stríð hafi verið og séu af hinu illa. Voru og eru þessar minjar þó notuð í stríði gegn ógn nasismans.  

Ef útrýma á því sem tengist stríði og stríðstólum, myndum við auðvitað hafa brotið niður Skansinn í Vestmannaeyjum af því að það var vondur danskur einvaldskonungur sem stóð fyrir gerð þessa hernaðarmannvirkis.

Eitt sinn kom sú hugmynd upp á Austurlandi og var rædd hjá nokkrum mönnum eystra í alvöru, að útrýma öllum Toyotabílum á Austurlandi, af því að "óvinur Austurlands númer eitt" væri á Toyota !   

Þegar Þorskastríðin stóðu sem hæst komu fram raddir um að hætta að kaupa breskar vörur og forsmá allt sem breskt væri. Eftir þessu var þó ekki farið, sem betur fór, og enska knattspyrnan, Bitlarnir og breskir bílar voru jafn vinsæl fyrirbæri og áður.

Ég hef áður sagt frá tilfinningaþrungnum viðbrögðum Pólverja nokkurs, sem ég átti reglubundin samskipti við í nokkur ár, þegar ég sýndi gamlan frambyggðan Rússajeppa sem ég á.

Pólverjinn brást ókvæða við og bað mig um að láta sig aldrei aftur sjá þennan fjandans bíl sem minnti hann óþyrmilega á kúgun Rússa á Pólverjum.

Viðbrögð hans voru afar skiljanleg, en ég held nú samt upp á frambyggða Rússann.     

Skriðdrekarnir fara hvergi

"Þjóðarsáttarsamningar" 1990. En hvað nú ?

Svonefndir "Þjóðarsáttarsamningar" árið 1990 voru hugsanlega mesta íslenska stjórnmálaafrek síðustu aldar. Að minnsta kosti eitt af þeim allra merkustu.

Eftor misheppnaða baráttu við verðbólguna, "víxlverkun kaupgjalda og verðlags" og rýrnun krónunnar, tókst að komast að heildarsátt í kjarasamningum sem mörkuðu tímamót.

Litlu munaði þó að forsendur samninganna brystu þegar stefndi í það að BHMR yrði ekki með.

Á síðustu stundu tókst að bjarga þessu og samningarnir héldu og mörkuðu upphaf af nýjum háttum samskipta aðila vinnumarkaðarins.

Nú liggur fyrir að viðleitni manna til að hafa stjórn á verðbólgunni og víxlverkum kaupgjalds og verðlagt verði stefnt í uppnám, sem tókst naumlega að komast hjá 1990.

Launahækkanir fólks í þjónustu opinberra stofnana, ríkissjóðs og sveitarsjóða, veltast að vísu ekki út í verðlagið á sama hátt og hækkanir á almenna markaðnum, en það kom vel í ljós í samningum ASÍ og SA á dögunum, að hækkun á opinberum gjöldum hafa alveg sömu áhrif í þá veru að eyðileggja forsendur kjarasamninga.

Stóra spurningin er hvaða áhrif á rekstur hins opinbera launahækkanir opinberra starfsmanna hafa.

Ef auknum launaútgjöldum verður velt út í verðlag á opinberri þjónustu er einsýnt að forsendur samninganna í vetur bresta.

Ef áhrif samninganna verða þau að draga verður saman í ríkisútgjöldum til annars en launagreiðslna blasir við að skerða þjónustu, sem þegar hefur verið skert svo mjög að farið hefur verið út á ystu nöf.

Langvinnt verkfalla opinberra starfsmanna 1984 bar engan árangur þegar upp var staðið vegna aukinnar verðbólgu sem át launahækkanir þeirra upp.

Nú sýnist langlíklegast að aftur fari á svipaða lund. Það mun hafa enn meiri áhrif en 1984, því að nýleg leiðrétting á skuldum heimilanna var gerð á þeirri forsendu að verðbólgunni yrði haldið í skefjum. 

Og við blasir hundruða milljarða króna greiðslur í gjaldeyri úr ríkissjóði vegna gjalddaga risalána árið 2016.

Niðurstaða: Þetta lítur ekki vel út. Enn bólar ekkert á meira en 300 milljörðum sem teknar yrðu frá "hrægömmum" og vogunarsjóðum, sem Framsóknarmenn lofuðu fyrir kosningar að kæmu í hlut landsmanna.   

 

Forsendur kjarasamninga brostnar

Öll 8 dekkin alltaf á felgum?

Venjulegi meðaljóninn á Íslandi á tvo dekkjaganga, alls 8 dekk, 4 vetrardekk og 4 sumardekk/heilsársdekk og um það gildir hvatningin: "Í örygginu vertu réttu megin!"

Í rallinu í gamla daga lærði maður að af öllum hlutum bílsins væru hjólbarðarnir mikilvægastir og ég hefur reynt að hafa það í huga æ síðan. Um það gildir þessi hvatning:

 

Áhætta er upphaf hugarvílsins. /

Í örygginu vertu réttu megin !  /

Því dekkin eru eini hluti bílsins,   / 

sem er í beinni snertingu við veginn.  

 

Skoðum aðeins betur ástandið á dekkjum meðaljónsins og hvernig hann umgengst þau.

Annar dekkjagangurinn, sem hann á, er á felgum undir bílnum en hinn er geymdur felgulaus.  

Tvívegis á ári er skipt um dekk undir bílnum og farið með hann á dekkjaverkstæði þar sem fernt er framkvæmt með því móti sem nefna má

aðferð A:  

1. Dekkin, sem fá hvíld næsta hálfa árið, eru tekin af felgunum. 2. Dekkin, sem setja á undir bílinn, eru sett á felgurnar í staðinn. 3. Þau eru jafnvægisstillt. 4. Þau eru sett undir bílinn.

Ef meðaljóninn væri með öll átta dekkin sín alltaf á felgum allt árið, myndi þetta verk, sem árlega er framkvæmt á dekkjaverkstæðum, einfaldast mjög og verða innan við helmingurinn af því sem lýst var hér fyrir ofan:

Það er aðferð B:  

1. Hjólin 4 tekin undan bílnum.  2. Hin hjólin 4 sett undir bílinn. Punktur. 

Enga jafnvægisstillingu þarf og heldur ekki vandasamasta gerninginn að taka 4 dekk af felgum og setja 4 dekk á sömu felgurnar. Meira að segja gæti meðaljóninn gert þetta sjálfur ef hann nennir.

Ef honum vex þetta í augum má geta þess, að alvöru rallökumenn eiga tveir saman að geta skipt um eitt dekk undir bílnum á 2 mínútum. Það kom einu sinni fyrir okkur Jón bróður í 38 röllum, og verkið tók innan við 2 mínútur af því að það hafði verið þaulæft.

Einn æfður maður ætti að geta gert þetta á innan við 4 mínútum.  

Einn galli hefur komið í veg fyrir að meðaljóninn eigi tvo dekkjaganga á felgum: Felgur eru dýrar.

Það er að vísu hægt að leita uppi felgur á varahlutasölum, en þær eru þá oftast farnar að láta á sjá útlitslega, ef verðið á að vera nógu lágt til að meðaljóninn hafi efni á því.

Og meðaljóninn er nokkuð pjattaður og telur sig varla hafa tíma til þess, heldur vill frekar vinna það til að borga heila dekkjaskiptinu eins og í tilfelli A heldur en að láta sjá sig á illa útlítandi felgum.

Miklu mundi muna ef hið opinbera felldi niður öll gjöld af felgum og veitti jafnvel svolítinn stuðning til að auðvelda ökumönnum að eiga tvo felguganga. Þetta getur borgað sig í minni heildarkostnaði þjóðfélagsins og auknu öryggi. Felgur eru öryggistæki.

Ekki einasta myndi þetta minnka þann mikla kostnað sem fer í allsherjarskiptinguna hjá þorra bílaflotans,, heldur myndi meðaljóninn geta veitt sér þann munað að skipta sjálfur tímabundið um dekkjagang undir bílnum fyrir eitt stykki páskahret eða borgað mun minna fyrir miklu fljótlegri og auðveldari skiptingu á verkstæði, aðferð B.  

Það er svo sem ágætt út af fyrir sig að velta ofangreindu upp í þessum bloggpistli, bara til þess að það sé til á blaði. Hins vegar eru líkast til engar líkur á því að við neinu verði hróflað heldur verði þetta bara áfram eins og það hefur verið hingað til og er auglýst á ljósvakamiðlunum með hvatningarorðunum: "Renndu við!" 

Sem er þörf hvatning, því að um dekkin gildir þetta, sem pistillinn byrjaði á og endar á:

 

Áhætta er upphaf hugarvílsins.  /

Í örygginu vertu réttu megin !  /

Því dekkin eru eini hluti bílsins,  / 

sem er í beinni snertingu við veginn!    

Hjólbarðar hæfi akstursaðstæðum

Sjálfstæðisflokkurinn er klofinn í borginni.

Hvernig stendur á því að Sjálfstæðisflokkurinn er síðan 2010 með aðeins helming þess fylgis sem hann hafði í meira en 80 ár samfleytt þar á undan?

Ástæðurnar geta verið fleiri en ein. Nú er svo mikill hiti í mörgum vegna ESB-málsins að þeir segja að það sé eina ástæðan fyrir litlu fylgi D-listans að oddviti listans sé "ESB-sinni." 

Það má furðu gegna ef þetta álitamál grípur inni í borgarmálin, enda hefur flokkurinn áður verið klofinn í fylkingar í landsmálum án þess að það hafi komið niður á fylginu í byggðakosningum.

Má nefna hatrammar deilur innan flokksins vegna forsetakosninganna 1952 sem komu ekki í veg fyrir það að flokksmenn sneru bökum saman og studdu Gunnar Thoroddsen sem borgarstjóra, þótt hann hefði gert uppreisn gegn flokksforystunni í þessu máli.

Enda kom það mál borgarmálefnum ekkert við.

Síðar skiptust flokksmenn í Gunnarsmenn og Geirsmenn, en aldrei kom það niður á samstöðunni í borginni eins og til dæmis 1982 á tíma mið-vinstristjórnar Gunnars Thoroddsens, þegar flokkurinn var klofinn í herðar niður en vann samt góðan sigur og meirihlutann til baka í Reykjavík.

Lítið gengi flokksins í borginni nú hlýtur að eiga rætur í borgarmálefnunum sjálfum og þar blasir tvennt við:

1.´Sjallarnir áttu stóran þátt í ringulreiðinni í borginni árin 2007 og 2008. Hönnu Birnu Kristjánsdóttur tókst að vísu vel upp í borgarstjóratíð sinni í lok kjörtímbilsins við að ná góðri samstöðu allra borgarfulltrúa til að koma borgarmálefnum á ónvenju lygnan sjó, en skaðinn var skeður, og 2010 refsuðu kjósendur stjórnmálamönnum almennt fyrir Hrunið og óstjórnina 2007-2008 með því að skapa stórsigur Besta flokksins og ósigur hinna flokkanna. Sjálfstæðismenn hafa ekki komist út úr þessu.

2. Frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins er klofnir í afstöðu sinni til flugvallarmálsins og það er stórt borgarmálefni, raunar stærsta borgarmálefnið núna.

Á sínum tíma tókst Ólafi F. Magnússyni að koma fylgi Frjálslynda flokksins upp og komast í borgarstjórn með því að nota flugvallarmálið, en þá stóðu aðrir frambjóðendur á listanum einhuga að því að styðja þessa stefnu.

En það gera frambjóðendur D-listans ekki nú.  

Nú er rekin sú stefna hjá meirihluta borgarstjórnar að þrengja sem mest að flugvellinum og skerða svo mjög notagildi hans og öryggi að í raun mun það leiða til þess að hann verði lagður niður.

Sú aðgerð að setja á fót nefnd til að finna flugvellinum annan stað á höfuðborgarsvæðinu kastar ryki í augu fólks og drepur málinu á dreif, því að við blasir, að engir peningar verða til slíks á þessum áratug, vegna þess að við Íslendingar stöndum árið 2016 frammi fyrir því í annað sinn að eiga hættu á þjóðargjaldþroti eða öðru Hruni vegna stórra afborgana af skuldum okkar sem minnst 100 milljarða eða meira vantar upp á að hægt verði að greiða.

Auk þess er ekkert skárra flugvallarstæði eða raunhæft til. Hólmsheiði er glötuð að öllu leyti og flugvöllur á Lönguskerjum eða á Álftanesi mun aldrei fást í gegn á svæði, sem snertir hagsmuni fjögurra sveitarfélaga og friðun Skerjafjarðar og Bessastaðaness.   

Sjálfstæðismenn eru hins vegar sem lamaðir í þessu stóra máli vegna sundurþykkju frambjóðendanna og hafa látið leiða sig í gildru, sem frambjóðendurnir í Reykjavík komast ekki út úr.

Skömmu fyrir kosningarnar 1994 sagði Markús Örn Antonsson sig frá forystu á listanum og Árni Sigfússon tók við, en of seint.

Nú er orðið ennþá seinna að hreyfa við einu eða neinu á D-listanum.  

Til hamingju, Konráð og Afturelding !

Ég hef fylgst með áhuga með gengi liðs Aftureldingar í 1. deildinni í handboltanum eftir að Konráð Olavsson tók við þjálfun þess.

Ég þekki Konráð í gegnum fjölskylduna, - hann er mágur Láru og það hefur ævinlega verið gaman og fróðlegt að spjalla við hann í fjölskylduboðunum.

Konráð var landsliðsmaður í handboltanum á sínum tíma og þeir bræðurnir, Haukur og hann, eru með mikla meðfædda hæfileika í boltaíþróttum.

Það er gaman þegar vel gengur hjá ungum mönnum undir stjórn manns, sem hefur reynslu á handboltavellinum bæði hér á landi og erlendis.

Til hamingju, Konráð og Afturelding !   

 

Konráð: Sætur sigur og flottur vetur

Risamannvirkjafíknin lifði Hrunið af.

Glöggur erlendur maður kom til Íslands árið fyrir Hrun, taldi byggingarkranana og spáði Hruninu. 

Það var hlegið að honum og öðrum sem efuðust um dýrð risamannvirkjadýrkunarinnar.

Þeir voru ýmist taldir kverúlantar eða öfundsjúkir útlendingar og einn þeirra, sem taka hefði átt mark á vegna reynslu hans og þekkingar, var talinn þurfa að fara í endurhæfingu.  

"Hálvitinn" stóri turninn við Höfðatorg, sem meðal annars eyðilagði notin af vitanum í Sjómannaskólanum,  er eitt af minnismerkjunum um Hrunið og aðdraganda þess.

Nú kemur í ljós að risamannvirkjafíknin hefur lifað Hrunið af og jafnvel gott betur, og kannski væri gaman að fá aftur til landsins manninn, sem taldi byggingarkranana fyrir Hrunið til að kasta tölu á nýju kranana, svo að við getum aftur haft einhvern, sem "þarf að fara í endurhæfingu" eða er "alger vitleysingur" eða "öfundsjúkur útlendingur".

Ekki aðeins á að reisa turn við Skúlagötu þar sem fermetrinn kostar milljón, heldur er heil nefnd í starfi við að leggja drög að byggingu nýs flugvallar í Reykjavík upp á marga tugi milljarða.

Auðvitað verður enginn peningur til þess á sama tíma og við stefnum inn á brún þjóðargjaldþrots að nýju árið 2016 vegna stórfelldra afborgana af lánum okkar. 

Líka er gælt við lagningu risasæstrengs til Evrópu til að selja þangað rafmagn á þeim tíma árs, sem minnst er þörf fyrir það þar og verðið því lægst.

Jafnframt er haldið áfram að þrýsta á um risaálver í Helguvík sem þarf alla orku hálfs landsins með ómældum náttúruspjöllum og ríkisstjórnin meira að segja "einróma í því að reisa álver í Helguvík."  

Bætt er við meira en 20 nýjum virkjanahugmyndum til að fylla upp í þá draumsýn að meira en 120 virkjanir verði í landinu þegar upp verður staðið og íslenskum náttúruverðmætum endanlega rutt í burtu til að rýma fyrir draumsýnina "Ísland, örum skorið."    

Ekki of seint að breyta háhýsinu

Afganistan ´79, Súdetahéruðin ´38 og Serbía 1914.

Ekki hefur farið neinum sögum af því að rússneskumælandi fólk í Úkraínu hafi verð kúgað eða beitt mismunun síðan landið varð sjálfstætt ríki þegar Sovétríkin liðuðust í sundur. 

Eftir stjórnarskiptin í Kænugarði á dögunum er heldur ekki vitað til þess að slíkt hafi tíðkast.

Greinilegt er að þrýstingur frá hinum stóra nágranna kyndir nú undir óróanum í suðausturhluta Úkraínu á sama hátt og þrýstingur frá stórum nágranna kynti undir óróa meðal þýskumælandi fókst í Súdetahéruðum Tékkóslóvakíu árið 1938.

Sá þrýstingur knúði leiðtoga Bretlands, Frakklands og Ítaliu að samningaborði þar sem Tékkar áttu ekki eini sinni neinn fulltrúa Þjóðverjar fengu nær allt sitt fram og gátu marsérað inní héruðin og lagt þau undir sig án mótspyrnu.

Hitler lék sér að eldinum 1938 og Pútín virðist gera það nú. Rétt er að taka það fram að með því að nefna þessi tvö nöfn í sömu andrá er á engan hátt verið að líkja þessum tveimur mönnum saman, heldur einungis hliðstæðum aðstæðu í megindráttum.

Hertaka Krimskaga var sérstæð að því leyti að Rússar höfðu gefið Úkraínu skagann fyrir hálfri öld og vildu fá hann til baka til sín í ljósi breyttra aðstæðna eftir fall Sovétríkjanna.

Það útskýrir mun veikari viðbrögð annarra þjóða við hernáminu en mátt hefði ætla miðað við það að verið var í fyrsta sinn frá stríðslokum verið að breyta landamærum ríkis, sem lá að Rússlandi.

1979 steyptu hin múslimsku Muhaheddin samtök, fyrirrennarar Talibana,  stjórn, sem var afar hliðholl Rússum í Afganistan, nánast handbendi þeirra. Rússar brugðust við með því að ráðast inn í landið og fara í hernað til að koma hinni hliðhollu stjórn aftur til valda.

Stríðið varð Sovétmönnum ofviða og þeir drógu herliðið til baka sjö árum seinna.

Alþjóðasamfélagið brást við með þvingunum af ýmsu tagi og Sovétríkin féllu.

1938 kom í ljós að friðurinn var aðeins stundarfriður og heimsstyrjöld brást á ári seinna.

1979 braust slíikt stríð ekki út enda um að ræða eitthvert afskekktast fjallaland heims.

Öðru máli gegnir nú. Ukraína er Evrópuríki og stríð milli hennar og Rússa gæti farið á svipaða lund og gerðist fyrir réttum hundrað árum, þegar fyrri heimsstyrjöldin braust út vegna keðjverkana skuldbindinga og aðgerða þjóðanna sem deildu.

Það yrði hörmulegt og raunar skelfilegra en orð fá lýst ef svipað gerist á aldar afmæli stórstyrjaldar af áður óþekktri stærð.

Því að þriðja heimsstyrjöldin yrði margfalt stærra risastökk en sú fyrsta var fyrir 100 árum.      

 

Segir Rússa vilja „kveikja í“ suðausturhlutanum

Mengun drepur sífellt fleiri dýr og fugla.

Ég sá á facebook í gær óhugnanlega kvikmynd sem tekin var á Midway eyju í Kyrrahafi. Frá eyjunni eru meira en 2000 kílmetrar til lands, en sífellt fleiri fuglar deyja þar vegna þess að magar þeirra eru orðnir fullur af plastdrasli.

Á Kyrrahafinu mun nú vera fljótandi plastrusls-eyja þrisvar sinnum stærri en Ísland.

Plastið þótti mikið bjargræði þegar það ruddi sér til rúms á sínum tíma en er nú smám saman að snúast upp í andhverfu þess og ógn við lífríkið.

Íslenska orðtakið "lengi tekur sjórinn við" er eitt af mörgum dæmum um sinnuleysi okkar gagnvart því sem við erum að gera náttúrunni á ótal sviðum. Ef svo heldur fram sem horfir er ekki bjart yfir framtíðinni og æ meiri þörf er á að spyrnt verði við fótum svo að ein ljóðlínan í ljóðinu "Aðeins ein jörð" rætist ekki:

Aðeins ein jörð.

Afglapa sporin hræða,

því lögmálið grimma lemur og slær

og lætur ei að sér hæða:

Ef deyðirðu jörðina deyðir hún þig

og deyjandi mun þér blæða...  

  

Með kynlífsleikfang í maganum