Betra í gamla daga?

Alveg var yndislegt að heyra og sjá Sigurð Guðmundsson og Memphis-mafíuna í Kastljósi í kvöld. Já, svona var þetta gert í gamla daga. Maður fór inn í útvarpssal fullan af fólki og söng heila breiðskífu í einum rykk með hljóðfæraleikurunum, ekkert endurtekið og engu hnikað eftir á.

Ég minnist upptökunnar á "Sveitaballi", sem fór fram í Þórscafé um miðjan dag. Til þess að Gunnar Ormslev gæti spilað inn í sama hljóðnema og ég söng í,  þurfti hann að standa uppi á borði þétt að baki mér og spila í saxófóninn yfir mig! Allt spilað og sungið inn í einni upptöku.

Ef engir áhorfendur voru var auðvitað hægt að taka lag upp aftur, en þá varð að gera það í heilu lagi með öllum aftur, þótt aðeins einn hefði gert mistök í fyrri upptöku.

Ég minnist upptökunnar á laginu "Ég hef aldrei nóg" í útvarpssal þar sem við veltum vöngum yfir því hvort flutningurinn væri nógu líflegur. Ég hafði á tilfinningunni að við rauðhærðu vitleysingarnir, ég og Rúnar Georgsson, gætum sleppt beislinu fram af okkur og gert betur.

Við fífluðumst svolítið áður en upptakan hófst, hann lét vaða hinn einstæða koktón sem hann einn allra í heiminum gat kreist upp úr barkanum, og svo ákváðum við að slá í kárinn og láta vaða.

Saxófónslólóin hans í leikna kaflanum er eitt af því sem ég held mest upp á af ferli mínum. Hún kom algerlega frá hjartanu, hann lét vaða á súðum og þessi sóló varð ekki aðeins allt öðru vísi en hún hafði verið í fyrri upptöku, - hún varð öðruvísi en allar aðrar í veröldinni.

Í dag er tekið upp á guð má vita hve margar rásir og söngur er lagaður með tölvutækni tón fyrir tón.

Kannski var Pálmi Gunnarsson einn hinna fyrstu sem uppgötvaði það hve hamlandi of mikil tækni getur verið. Þegar hann eitt sinn var búinn að vera að basla lengi við að syngja lag eitt í stúdíói í óteljandi pörtum, fauk í hann og hann hrópaði: "Ég get staðið lengur í þessari vitleysu, - þetta er steindautt!  Setjið þið í gang og ég syng þetta allt saman upp á nýtt í einni töku og er síðan farinn!"

Og það gerði hann og eftir situr eitt af bestu lögum hans. Þetta leitaðist hann við að gera eftir þetta og þannig söng hann "Íslensku konuna." Maður heyrir að þetta er "live", og það skiptir ekki máli þótt einn eða annar tónn verði ekki alveg 100% tandurhreinn, - aðalatriðið er þetta er hluti af því að tilfinningin skilar sér beint frá hjartanu. 

Ég fékk Kristin Sigmundsson til að syngja lagið "Flökkusál" inn á disk. Þetta er lagið "Wandering star", sem hinn rámi strigabassi Lee Marvin hafði gert frægt. Tími fyrir upptökuna var kl. 15:00 og ég vildi sýna þessum mikla og ljúfa meistara tillitssemi með því að koma 2o mínútum síðar til þess að gefa honum tækifæri til að taka nokkur rennsli áður en til alvörunnar kæmi.

Þegar ég kom var mér sagt að Kristinn væri löngu farinn. Hann hefði komið klukkan 15:00 og farið fimm mínútum síðar eftir að hafa sungið lagið í einum rykk í einni töku á þann hátt að eftirminnilegt er, með mun meiri, grófari og dýpri bassarödd en ég hafði ímyndað mér að hann byggi yfir.

Ég hringdi eyðilagður í Kristin og bað hann afsökunar á því sem hafði gerst. "Þú þarft ekkert að afsaka þig," sagði hann, - "ég veit alveg hvernig nú tíðkast að vinna við svonalagað, en ég vinn ekki þannig. 

"Hvernig fórstu að því að framkalla þessa rödd?" spurði ég. "Ég kom úr löngu veiðiferðalagi í nótt og svaf viljandi fram yfir hádegi," svaraði hann. "Þegar ég kom í stúdíóið var röddin enn rám í mér nývöknuðum eftir hinn langa svefn."

Ég sagði honum að ég tryði því varla að hann skyldi gera þetta svona vel í "one-take" án upphitunar. "Elskan mín," svaraði Kristinn, - "við hvað heldurðu að ég vinni? Jú, ég vinn við það í óperuhúsum að syngja óperur í "one-take." Ég stoppa ekki hljómsveitina í miðri aríu og bið um að fá að byrja aftur. Mín vinna er í "one-take" og þetta er aðeins spurning um að vinna heimavinnuna sína áður." 

Við þessi orð Kristins hef ég því við að bæta að í raun er lífið allt "one-take" í beinni útsendingu. Allt annað er eftirlíkingar sem býður upp á það að verða með sama blæ og steinrunnin tæknin sem er að baki þegar tilfinning mannsins víkur fyrir elektrónikinni.

Ég tek ofan fyrir Sigurði og mafíunni. Þetta eru mínir menn, - óhræddir við að feta aftur gamlar slóðir með aðferðum sem búið var að afskrifa sem úreltar en skila þó sannri og einlægri túlkun, - oft á tíðum betur en hægt er að gera með öllum tæknibrellum flókinnar og "fullkominnar" upptökutækni. 

Lifir í glæðum gamallar hefðar.

Hefðin fyrir slagsmálum í réttum og á réttarböllum er býsna gömul. Í sveitinni minni voru varla haldnar réttir án þess að til slagsmála kæmi og voru það yfirleitt alltaf sömu mennirnir sem slógust. Ef slagsmálahefðin hefur lagst af á einhverjum tíma síðan hefði ég talið það talsverða frétt. Sú frétt var aldrei sögð en nú er það frétt að slegist sé. Kannski var hætt að slást og byrjað á því aftur og endurvakin með því hin gamla hefð. 

Kannski er hér komið dæmi um það að jákvæðar fréttir séu síður sagðar en neikvæðar. 

 

Slagsmál á réttarballi

Kreppa eða ekki kreppa?

Ég minnist gamallar sögu um bjartsýni Bandaríkjamanna þess efnis, að fólk sem stóð við glugga á 50. hæð í bandarískum skýjakljúfi hafi heyrt að Bandaríkjamaður sem féll af 100. hæð hrópaði um leið og hann féll fram hjá 50. hæðinni: "Þetta er allt í lagi ennþá!" Sagan kemur í hugann þegar Geir Haarde segir að hér sé ekki kreppa.

Bæði Geir og fallandi Bandaríkjamaðurinn gætu haft rétt fyrir sér að vissu marki. Ekki fylgdi sögunni gömlu hvort hinn fallandi maður var á leið niður í björgunarnet og gæti gengið ómeiddur í burtu eftir fallið. Sumar upphrópanir um kreppuna byggjast á samanburði við tvö óeðlileg ár í þjóðarbúskap Íslendinga, árin 2006 og 2007, þegar þjóðin lifði langt um efni fram á mestu skuldasöfnun veraldar.

Þannig var það sett upp sem gríðarleg niðursveifla nýlega hvað umferð um Hvalfjörð hefði verið miklu minni í ár en í fyrra, en þegar nánar var rýnt í tölurnar sást að samt var umferðin í ár meiri en 2006 og miklu meiri en nokkurt ár á undan því.

Jafnvel þótt kjararýrnunin yrði 10-20% svo að einhver tala sé nefnd, yrðu kjörin samt svipuð og fyrir nokkrum árum áður en efnahagsfylleríið hófst. Ekki ríktu hér nein móðuharðindi þá og upphrópanir með orðavali í ætt við móðuharðindi álíka óviðeigandi og þegar stjórnarandstæðingar töluðu um efnahagsástandið í upphafi ferils Viðreisnarstjórnarinnar sem "Móðuharðindi af mannavöldum."

Hinu má hins vegar ekki gleyma að svona samdráttur kemur því miður afar ójafnt niður hjá fólki líkt og gerðist í samdrættinum 1983. Þá fóru ungt fólk, sem var nýbúið að kaupa húsnæði, afar illa út úr efnahagsráðstöfununum og þannig virðist það aftur ætla að verða nú sem og í byggingaiðnaðinum.

Við vitum ekki enn hvort hægt verði að mýkja lendingu fjármálakerfis heimsins með björgunarneti og koma í veg fyrir jafn slæma kreppu og í kringum 1930.

Það er því djarflega mælt þegar forsætisráðherra gerir lítið úr því falli, sem hafið er og afgreiðir það á svipaðan átt og hinn fallandi Kani gerði í skrýtlunni forðum tíð.  

Hrun á öllum mörkuðum