Hitler "fell in command post".

Tilkynning um lát Adolfs Hitlers 1945 var orðuð svo að hann hefði fallið þar sem hann varðist sókn Rússsa, staddur í varðstöð hersins í Berlín.  "Fell in command post" var orðalagið í enskum blöðum, þýtt af þýsku í orðsendingu yfirvalda nasista yfir á ensku.

Hið sanna kom hins vegar fljótlega í ljós. Hitler, sem hafði fengið heiðursmerki í fyrri heimsstyrjöldinni fyrir góða frammistöðu sem liðþjálfi, lýsti því yfir að hann myndi berjast með vopn í hendi með hermönnum sínum þar til yfir lyki í orrustunni um Berlín í sama anda og hann barðist sem ungur maður. 

Í stað þess að hann félli í skotbardaga þar sem hann varðist vasklega í varðstöð hersins, tók hann aldrei upp vopn, hvað þá að hann færi upp úr byrgi sínu til að berjast, heldur dvaldi hann þar í þægilegu öryggi, farinn að kröftum, stjórnaði ímynduðum herjum og tók að lokum byssu í hönd til að stytta sér aldur. 

Yfirllýsingin um dauða Kim Jong-il, einvalds Norður-Kóreu, er að sjálfsögðu tilbúin í landi, þar sem alræðisstjórnin ræður hverju sem hún vill, líka því hvaða upplýsingar eru gefnar um hvaðeina, án þess að þurfa að hafa áhyggjur af eftirliti eða gagnrýni innanlands. 

Og vegna þess hve landið er kyrfilega lokað fyrir umheiminum er sama aðferðin notuð varðandi upplýsingar til annarra þjóða. 

Í Norður-Kóreu eru einhverjar verstu fangabúðir heims með minnst hálfa milljón fanga sem búa við verri kost og meiri kúgun og illa meðferð en dæmi finnast um. 

Gervihnattamyndir eru nokkurn veginn það eina sem getur að litlum hluta gefið upplýsingar um það sem er að gerast í þessu landi grímmra harðstjóra. 

Þær hafa sýnt sífelldan vöxt fangabúða landsins síðustu árin og vitnisburðir þeirra örfáu, sem hafa sloppið þaðan lifandi, eru hræðilegri en orð fá lýst.

Ef það sama gerist einhvern tíma í Norður-Kóreu og gerðist í Þýskalandi, að stjórnin falli og ormagryfjurnar verða opnaðar, má óttast það að svipuð ummerki um glæpaverk ráðamanna muni koma þar upp á yfirborðið og gerðist í Þýskalandi eftir fall Hitlers. 

 

Efast um að Kim Jong-il hafi dáið í lestinni

Svona getur þetta gerst.

Mál Gísla Helgasonar vegna "Ástarljóðs á sumri" er eðlilegt að mínum dómi, en fyrst þetta:

Ég horfði á jólaþátt Regínu Óskar í Sjónvarpinu og var mjög hrifinn af því hve vel tókst til á allan hátt við tiltölulega sáraeinfalda og ódýra þáttagerð.

Yfir tónleikunjum var heilstæður og hugnæmur blær, einfaldar en góðar og vandaðar útsetningar, góður flutningur, allur pakkinn!  Kær þökk fyrir góðan þátt, Regína og þið öll og hinn smekkvísi og listfengi Björn Emilsson upptökustjóri, sem ég veit að átti mikinn þátt í að gera þennan góða dagskrárlið að veruleika.

Dæmi um erlenda máltækið: "Less is more". 

Að þessu sögðu er það að sjálfsögðu afar bagalegt að höfundarréttarmál skuli hafa sprottið upp í tengslum við þessa góðu tónleika og varpað skugga á þá. 

En málið er afar einfalt að mínum dómi.  Gísli Helgason á allan höfundarrétt að laginu, svo stórtækur er sá gerningur, meðvitaður eða ómeðvitaður að skrá það á annan höfund og gera við nýjan og gerólíkan texta án samráðs við réttan höfund. 

Takið eftir orðalagi mínu, meðvitaður eða ómeðvitaður. 

Þetta er eitt af vandamálum lagahöfunda, að lög geta bókstaflega dottið niður í hausinn á þeim á þann hátt að þeir halda sjálfir að þeir hafi samið þau, enda eru aðeins tólf nótur í tónstiganum. 

Ég skal nefna gott dæmi. 1963 samdi ég lag sem heitir Vögguvísa og söng það mikið fyrir elsta barn okkar Helgu, Jónínu. Setti það síðan á disk en verð að játa að ég söng það ekki vel. 

Hvað um það, ég var skráður höfundur lags og texta og enginn gerði athugasemd við það. 

Fyrr en næstum ári síðar, að þegar ég hitti Ólaf Gauk, spyr hann mig hvernig í ósköpunum ég hafi getað grafið þetta lag upp. 

Ég svara því til að ég hafi ekkert grafið það upp, heldur samið það sjálfur. 

Ólafur fræðir mig þá um það að lagið sé erlent og að hann og hljómsveit hans hafi spilað það á Hótel Borg 1947 eða 1948 í nokkrar vikur og síðan ekki söguna meir. 

Hann mundi ekki lengur nafn þess og taldi útilokað að upplýsa málið frekar, - lagið hefði komið og farið eins og gengur og hann væri áreiðanlega eini Íslendingurinn sem myndi eftir því. 

Hann raulaði það fyrir mig og kom í ljós að um afar lítið frávik var að ræða, aðeins síðustu laglínurnar öðruvísi hjá mér.  

Þegar ég fór síðar að pæla í því hvernig þetta gat gerst datt mér í hug að ég hefði 7-8 ára gamall, kannski heyrt lagið í útvarpi og hafði samband við Gauk og spurði hann um það. 

Jú, mikið rétt, á þessum árum var það alloft gert að útvarpa beint af Borginni og líklegast hafði hljómsveitin spilað það einu sinni við slíkt tækifæri. 

Það var eini möguleikinn á að ég hefði heyrt það, - ekki var sjö ára barn á dansstaðnum Borginni um helgar. 

Málið þar með upplýst. 7 ára barn heyrir lag einu sinni í útvarpi, gleymir því að því er virðist, en samt sekkur það niður í undirmeðvitundina og sefur þar í 15 ár þangað til það framkallast úr undirdjúpum hugans og sprettur fram í gervi nýsköpunar. 

Vonandi er umrætt höfundarréttarmál Gísla Helgasonar og Trausta Bjarnasonar af svipuðum toga. 

En lag Gísla er afar sérstætt, með sterk höfundareinkenni og mér minnisstætt frá fyrri tíð, svo að hér sýnist mér ekkert fara á milli mála varðandi faðernið.

Kærir stuld á ástarlagi sem varð jólalag

Annað helsta kennileiti borgarinnar.

Perlan er annað af tveimur helstu kennileitum borgarinnar. Hitt er Hallgrímskirkja. Nú er um hálf öld síðan ég var að því kominn að rita blaðagrein um það að á Öskjuhlíð ætti að gera hitaveitgeymana að undirstöðum og hluta af ráðhúsi Reykjavíkur sem þar risi.

Hefði átt að klára þá grein og koma henni frá mér, hvernig sem allt hefði velst. 

Perlan var að mínum dómi besta hugmyndin sem hrint var í framkvæmd í borgarsjóratíð Davíðs Oddssonar og enda þótt vel megi hugsa sér að utan í hlíðinni rísi lágreistar byggingar sem auka notagildi svæðisins, verður að huga vel að því að skemma í engu það, hvernig Perlan lítur út tilsýndar frá öllum hliðum. 

Vel mætti nýta þann kost að slíkar byggingar yrðu grafnar niður að hluta til eða jarðvegur fjarlægður þannig að hlíðin verði brattari þar sem þær rísi. 

Athyglisvert er að fylgjast með því hvernig Hallgrímskirkja hefur smám saman fengið uppreisn æru ef svo má að orði komast eftir hinar hatrömmu deilur sem um hana urðu í upphafi og stóðu lengi. 

Hámark andstöðunnar og tákn um hana var frægt ljóð Steins Steinarrs um húsameistara ríkisins. 

Í nýlegri erlendri úttekt er Hallgímskirkja talin ein af tíu fegurstu kirkjum heims, hvorki meira né minna, enda er hugsunin á bak við kirkjuna algerlega einstök og séríslensk. 

Eitt af því sem haft var á móti Hallgrímskirkju var það að hún væri allt of stór og dýr. 

Nú nýlega hef ég verið viðstaddur tvær jarðarfarir frá kirkjunni þar sem frekar var hætta á því að hún væri og lítil en of stór. 

Menn vilja gleyma því að þegar Dómkirkjan var reist í núverandi mynd, tók hún 550 manns í sæti, eða um fimmtung allra  íbúar Reykjavíkur.

Hallgrímskirkja tekur rúmlega 700 manns í sæti sem er innan við eitt prósent af íbúatölu höfuðborgarsvæðisins og bæði jarðarfarir, aðrar athafnir og hljómleikar sýna, að hún er síst of stór.   

Ekkert rætt við arkitekt Perlunnar