Flottasta og óvæntasta viðskiptahugmynd allra tíma?

Þótt Lee Iacocca hefði ekki afreka nema bara eitt, að vera aðalmaðurinn á bak við Ford Mustang, hefði það verið nóg til að halda nafni hans á lofti. 

Fyrirfram var þessi viðskiptahugmynd Iacocca vonlaus. 

Allt benti til þess að Bandaríkjamenn sæktust eftir sífellt stærri og glæsilegri bílum í byrjun sjöunda áratugarins. 

Hin snjalli hönnuður Virgil Exner, sem hafði verið maðurinn á bak við stækkandi og djarflegra Chryslerbíla 1957-1959, lenti í vandræðum 1960. 

Slagorðið "allt í einu er 1960" frá því 1957 var farið að virka á móti sjálfu sér. 

Exner las þannig í vaxandi sölu smærri bíla, að Kanar vildu fá smærri bíla af "bread and butter" bílum Chevrolet, Ford og Plymouth og lét því framleiða smærri bíla 1961. 

Þetta voru yfirleitt ljótir bílar líka, vegna þess að stílæfingar Exners voru komnar í þrot. 

GM taldi sig á góðu róli, nema að í flokki smærri bíla hafði Ford Falcon selst betur en Chverolet Corvair og Plymouth Valiant. 

Corvairinn var með róttækri loftkældri 6 strokka boxervél og talinn misheppnaður, of dirfskufull nýjung. 

Til að reyna að klóra í bakkann gerði GM sportútgáfu af Corvair með litlu og þröngu aftursæti, fjögurra gíra handskiptingu, sportlegum framsætum fyrir tvo og "tjúnaða" vél.

Á þessum tíma voru yfirleitt þriggja manna bekkir frammi í amerískum bílum og engin bílbelti.  

Heildarsalan jókst ekki við þetta, en sportgerðin seldist betur en aðalgerðin. 

Þetta vakti enga athygli nema hjá Iacooca, sem skynjaði að áður óþekkt tilhneiging væri í sókn hjá stækkandi markhópi, sem vildi sportlegan bíl, en samt einfaldan og ódýran og ekki með of mikil þrengsli í aftursætinu. 

Iacocca lagði niður hugmynd að svona bíl, með löngu húddi, stuttu skotti og möguleikum til að nýta nær allar vélar Ford ef á þyrfti að halda. Vera byggður á botni Ford Falcon og með sem flesta hluti sameiginlega með öðrum bílum Ford. 

Svo sannfærður varð Iacocca brátt um að hann hefði rétt fyrir sér að gerðar voru ráðstafanir til að hafa margfalda afkastagetu við að framleiða nýja bílinn. 

Iacocca sá að öllu skipti að nýta sér svefn keppinautanna og setja bílinn í sölu sem allra allra fyrst, mánuðurinn skipti ekki máli. 

Mustang kom á markaðinn 17 apríl sem venjulega var slæmur tími, en reyndist réttur í þessu tilfelli, eins og himnasending fyrir þá sem vildu eignast sportlegt sumar. 

Bíllinn vakti þvílíka athygli, að einstætt er. Gamlar konur flykktust til að skoða og kaupa sér hann, bílstjórar á ferð gleymdu sér við stýrið og óku gegnum búðarglugga, bergnumdir, og unga upprennandi rokk og síðar bítlakynslóðin var í sjöunda himni.

"Litli maðurinn" og gamla konan gátu eignast sparneytinn, léttan og hundódýran bíl með lítill 6 strokka 170 kúbika vél 

Kraftbílaunnendur gátu fengið hann með stærstu og aflmestu V-8 vélunum og óteljandi viðbótarhlutum. 

Engin dæmi eru um þvílíkar viðtökur við einni bílgerð. Það seldust tæplega 700 þúsund Mustangar fyrsta módelárið. 

Afrek út af fyrir sig að geta framleitt svo marga bíla af alveg nýrri gerð strax í byrjun. 

En þessi hraði og sókn varð til þess að enda þótt keppinautarnir flýttu sér að gera eftirlíkingar í Chevrolet Camaro, Pontiac Firebird, AMC Javelin og Plymouth Barracuda o. fl. varð Mustang "The pony car" eins og hinn nýi flokkur bíla var nefndur.  

 

Lee Iacocca látinn

Grátlegur seinagangur. Erlendar fyrirmyndir hafa legið lengi fyrir.

Þegar síðuhafi venti sínu kvæði í kross rétt fyrir síðustu aldamót og hóf að fara í gerð fjölda sjónvarpsþátta um þjóðgarða, friðuð svæði og virkjanasvæði erlendis, kom fljótlega í ljós, að meira en aldar gömul reynsla þjóða eins og Bandaríkjamanna hafði orðið til þess að þeir gripu til margvíslegra ráðstafana til þess að sporna gegn umhverfisspjöllum af völdum ágangs ferðafólks. 

Í sjónvarpsþáttunum hér heima og tengdum fréttum var reynt að fjalla eins vel um þetta og unnt var á meðan á ferðunum um alls 30 þjóðgarða og friðuð svæði og 18 virkjanasvæðí stóð. 

Greint var frá því hvernig Bandaríkjamenn bjuggu til sérstaka þjóðgarðastofnun sem sæi um net helstu þjóðgarðanna og stýrði umferð og umgengni í þeim. 

Fólk hefur þurft að kaupa sérstakan þjóðgarðapassa.

Á honum stendur skýrum stöfum þessi yfirlýsing: "Proud partner".  Það er, að handhafi passans væri stoltur aðili að verndun þjóðgarðanna. 

Einnig var í þáttunum fjallað um önnur meginatriði náttúruvænnar umhverfisstefnu svo sem þessi þrjú:  Vistsvæði - landslagsheildir - afturkræfni. 

Einnig voru könnuð og sýnd mörg dæmi um ítölu og stýringu straums ferðamanna, til dæmis um gönguslóðakerfi Yellowstone og siglingar niður Kóloradófljót. 

Grátlega seint hefur gengið að skila þessum atriðum hingað heim. 

Allt ætlaði vitlaust að verða þegar Ragnheiður Elín Árnadóttir, þáverandi ferðamálaráðherra, viðraði hugmyndina um náttúrupassa og urðu áhrifamenn bæði til hægri og vinstri sammála um það, að í stað slagorðanna "Proud partner" giltu orðin "auðmýking og niðurlæging" á Íslandi og að alls ekki ætti að líða það að Íslendingar borguðu í nokkurri mynd fyrir aðgang að náttúrperlum. 

Bandaríkin bera heitið "ríki" af því að þau eru samband ríkja. Yellowstone er í ríkinu Wyoming, en "heimamenn" í því ríki borga fyrir aðgang rétt eins og fólk frá öðrum Bandaríkjum og ríkjum utan Bandaríkjanna, svo sem í mynd náttúrupassa, með bros á vör. 

En hér heima var því hafnað að "heimamenn" ættu að borga eins og útlendingar. 

Var hugmyndin um að nota erlenda reynslu af aðgangseyri kveðin svo rækilega í kútinn, að hún hefur varla verið nefnd síðan. 

Grátlega seint hefur gengið að fá það viðurkennt, að þörf sé að vera vel á verði gagnvart ágangi ferðafólks, þar sem hann er farinn að valda tjóni. 

Smám saman er það þó að síast inn, að enda þótt vel þurfi að vanda til rannsókna á ástandinu og hrapa ekki í ofstjórn, blasir víða við, að algert stjórnleysi má ekki ganga úr hófi fram.  

Gæti þurft að bjóða út leyfi

Versta veðrið á morgun; það besta var í nótt.

Stóra haglélið sem féll í Mexíkó í gær, sýnir hvað haglél geta orðið illskeytt hvar sem er. 

Dembur og jafnvel haglél hjá okkur á morgun verða líklega mun minni en þær stærstu í löndum, þar sem öfgar geta orðið meiri í hita og raka í lofthjúpnum en eru hér.  

Þó er vitað að haglél hér á landi geta orðið það hörð, að viðkvæmir hlutir geti skaddast og því ágætt að hafa varann á. 

Og eftir einmuna birtutíð vikum saman í vor, en engin ástæða til að að kvarta yfir veðrinu. 

Til dæmis var enn eitt góðviðrissólarlagið í gær hér í Reykjavík, eins og meðfylgjandi mynd, sem tekin var um miðnætti, sýnir.  

Mesta veðrið upp úr hádegi á morgun