Tískuorðin "aukning" og "við erum að sjá." Leiðinda málalengingar og óþarfar.

Í viðtengri frétt má sjá orðalagið "aukning í fjölda ferðamanna", sem auðveldlega má orða með orðunum "ferðamönnum fjölgar." 

Þetta er eitt af mörgum dæmum um endurkomu svonefnds kansellistíls í málfari, sem tröllreið íslenskri tungu á nítjándu öld, uppskrúfuðu og stirðbusalegu orðalagi í rituðu máli skreytt með dönskum orðum og orðaleppum til þess að varpa einhverjum ímynduðum menntunarblæ sem stöðutákni á þann sem viðhafði þessi ósköp. 

Á okkar tímum er það enskan sem hefur tekið við hlutverki dönskunnar með sagnafælni og nafnorðasýki, samanber setninguna "það hefur orðið neikvæð fólkfjöldaþróun" í stað þess að segja einfaldlega "fólki hefur fækkað."  

Og ef hinn nýi kansellistíll er notaður um hið nýja fyrirbæri mætti orða það svona:

"Það er orðin mikil aukning í ofnotkun á orðinu aukning" í stað þess að segja: "Orðið aukning er ofnotað."

Annað tískumálfar felst í endalausri notkun orðanna "við erum að sjá."

Í stað þess að segja það blátt áfram sem segja þarf frá, þarf að skeyta framan við lýsinguna orðunum "við erum að sjá."

Dæmi eru um að viðmælandi í útvarpsviðtali hafi sagt fimm sinnumm orðin "við erum að sjá" í sömu setningunni í stað þess að sleppa þessum hvimleiðu og óþörfu tískuorðum alveg. 

Tilbúið en fyllilega líklegt dæmi:

"Við erum að sjá mikla aukningu í fjölda þeirra setninga þar sem talað er í aukningu á fjölda, við erum að sjá aukningu í fækkun þeirra tilfella þar sem talað er um fjölgun eða fækkun og við erum að sjá mikla aukningu í notkun orðanna "við erum að sjá", sem við vorum ekki að sjá hér áður fyrr." 

Í stað þess að segja. "Orðið aukning er æ oftar notað."

 

Hörmuleg nýting úti á landi á veturna

A svæðinu þarna í kring komu jarðskjálftahrinur 2007-2009.

Síðsumars 2007 hófst jarðskjáltahrina við fjallið Upptyppinga suðaustur af Herðubreið, sem stóð með hléum næstu misserin, færðist smám saman í norður í átt til Herðubreiðartagla og síðar til austurs yfir Krepputungu þar sem er skammt er að fara til Álftadalsdyngju, sem er eldfjalladyngja frá ísaldartíma. 

Var rætt um það á þessu lokaskeiði, að það þyrftu ekki að vera svo slæm tíðindi ef þarna yrði dyngjugos, því að það yrði líklegast hægfara og langvinnt og því "túristagos".  

Herðubreið er talin eins goss eldfjall, myndað undir jökli líkt og Gjálp 1996, og voru lok gossins ofar jökli í gíg, sem síðan myndar topp þjóðarfjallsins, samanber þetta erindi í ljóðinu "Kóróna landsins":

 

Í ísaldarfrosti var fjallanna dís

fjötruð í jökulsins skalla, 

uns Herðubreið þrýsti sér upp gegnum ís, 

öskunni spjó og lét falla. 

Er frerinn var horfinn varð frægð hennar vís, 

svo frábær er sköpuninn snjalla. 

Dýrðleg á sléttunni draumfögur rís

drottning íslenskra fjalla. 

 

Að sjá slíka mynd

sindra í lind!

Og blómskrúðið bjart 

við brunahraun svart!  

 

Myndin hér að ofan er tekin í annarri af tveimur hringferðum á léttbifhjólinu Létti um landið á árunum 2016-17 og lá hin síðari um báða hringina í einum rykk, Þjóðveg eitt að viðbættum Vestfjarðahringnum.

 

Sá stærsti frá upphafi mælinga