Hefð í góðu lagi?

Talsverð andstaða var á sínum tíma við gerð Blönduvirkjunar í héraði og beindist hún ekki aðeins gegn virkjuninni sem slíkri, heldur gegn þeirri útfærslu sem hafði í för með sér 57 ferkílómetra lón.

Bent var á að hægt væri að ná fram nægri miðlun með mun minna lóni, og að virkjunin yrði ekki það mikið dýrari að þetta yrði frágangssök. 

Samningum við heimamenn lauk með því að ekki voru látin duga þau atriði, sem leiddu beint af virkjuninni sjálfri og voru til hagsbóta, svo sem nýr vegur inn á virkjanasvæðið og skaðabætur fyrir gróðurlendi sem fór undir vatn. 

Bætt var við gerð vega um heiðarnar og afréttarlöndin við Blöndulón, sem komu framkvæmdunum ekkert við og smíði veglegra smalaskála, þar sem meira að segja hundarnir fengu sérherbergi. Landsvirkjun efndi flest þessara loforða en sveik önnur, svo sem um ráðstafanir til að auka fiskigengd, ef marka má bók um þessi mál, sem kom út fyrir nokkrum árum og vakti enga athygli. 

Segja má, að myndast hafi hefð fyrir því hér á landi að svona sé að málum staðið. Þe

gar Kárahnjúkavirkjun voru til dæmis styrktir og bættir vegir upp Jökuldal á kostnað Landsvirkjunar, sem ekkert voru notaðir vegna virkjunarframkvæmdanna eða koma þeim við, því að sérstakur vegur með bundnu slitlagi var lagður að stíflustæðinu. 

Þegar sveitarstjórn Flóahrepps hafði virkjanir ekki inni á aðalskipulagi brást Landsvirkjun við samdægurs, og austur voru sendir menn í snarhasti. Tveimur dögum síðar var komið annað hljóð í strokkinn hjá heimamönnum og smám saman kom í ljós, hvað hékk á spýtunni: Allskyns framkvæmdir sem komu virkjanaframkvæmdum ekkert við á kostnað Landsvirkjunar. 

Þessar staðreyndir hafa nú verið reifaðar og um þær er ekki deilt í sjálfu sér, heldur það hvort þessi "hefð" sé í góðu lagi. 

Málið ristir dýpra, því að þegar búið er að setja upp áratuga langt ferli af þessu tagi, er eðlilegt að opinberar stofnanir og fyrirtæki fari að taka mið af því, hvort eiga megi von á virkjunum á ýmsum svæðum sem heyra undir þau. 

Ef vitað er að Landsvirkjun hafi áhuga á því að virkja á ákveðnu svæði og góð von um það að "hefðinni" verði fylgt er eðlilegt að óskyldar framkvæmdir eins og vatnsveitur, vegagerð, smalaskálagerð eða símasamband séu frystar og peningarnir notaðir annars staðar úr því að hvort er er von á tilboði, sem ekki er hægt að hafna. 

Spurningin er hvort þessi hefð sé bara í góðu lagi og hvort með henni sé verið að skekkja stöðu mismunandi sjónarmiða um nýtingu landsins. 

Getur nokkur aðili, sem hefur aðrar hugmyndir en virkjun, keppt við ríkisfyrirtæki í að bjóða gull og græna skóga? 

Gagnrýna Landsvirkjun

Athugasemdir

[Sniddan, klippt og skorin (IP-tala skráð) 27.2.2011 kl. 02:25]

Eitt með þennan málflutning að við eigum að samþykkja Icesave annars fái Landsvirkjun ekki lán til að fjármagna Búðarhálsvirkjun.

Lífeyrissjóður Sniddunnar vildi lána þeim en þeir vildu ekki taka lán með 3,5% vöxtum eins og við buðum.

Þeir fúlsuðu við sparifé Sniddunnar og sögðust vilja taka lánið erlendis á lægri vöxtum.

Á Sniddan að samþykkja Icesave svo Landsvirkjun geti tekið lán erlendis á lægri vöxtum en lífeyrissjóður Sniddunnar getur boðið?

[Sigurjón, 27.2.2011 kl. 04:32]

Sælir.

LV hefur að sjálfsögðu áhuga á að virkja víða um land. Það er beinlínis hlutverk þeirrar stofnunar. Að hún styrki sveitirnar sem hún hefur áhuga á að virkja í, þykir mér alls ekki óhugnanlegt.  Í þessu tilviki var það sveitarstjórn sem hafði áhuga á virkjun, en vantaði skýrari mynd af því sem hana vantaði í staðinn.  Það er langt í frá óeðlilegt. LV veitti ýmislegt í staðinn til styrktar sveitarfélaginu og er ekkert óeðlilegt við það.

Afsakið, en ég á bágt með að sjá siðleysið í þessu. Ef ekki er beinlínis andstaða við virkjanir í sveitunum, þá er sjálfsagt að LV geri sitt til að byggja upp hús og fleiri fasteignir í því sveitarfélagi.

Munum það að Flóahreppur (eða öllu heldur íbúar hans) eru í meirihluta fylgjandi Urriðafossvirkjun, sem og landeigendur að Urriðafossi.  Höfum það hugfast.

Kv. Sigurjón

[Eggert J. Eiríksson, 27.2.2011 kl. 06:12]

Sæll Ómar

Ég verð að vera sammála Sigurjóni hérna. Mér finnst ekkert að því að viðkomandi sveit, hreppur eða landshluti eigi að fá eitthvað fyrir sinn snúð þegar kemur að virkjunum á þeirra svæði, en oft getur þetta virkað ósanngjarnt eins og ég veit með Blönduvirkjun, þá fær einn hreppur (eða fleiri) helling af gjöldum frá virkjunni en sá sem er með land að ánni en hinumegin við frá virkjunninni séð, fær ekkert og þar af leiðandi myndast leiðindi og þegar kemur að sameiningar kosningum þá er allt kolfellt í hvert skipti. (sjá líka í Hvalfirði, en þar eru það álver og járnblendi sem borga einum hrepp)

Ég veit reyndar ekki alveg hvernig þessi sameiningar áform hreppa standa í dag en þetta var amk svona fyrir fáum árum.

En.. Í heimsóknum mínum í Blönduvirkjun (önnur vegna vinnustaðar míns og hin vegna ættarmóts) þá hefur mér samt alltaf blöskrað sú staðreynd að þeir skildu hafa borað þessi lóðréttu göng um 270 metra til þess eins að taka kaplana upp og hafa stjórnhúsið uppi á fjallinu, en eins og okkur var sagt í annari ferðinni þá hefði þeim verið í lófa lagið að nota sömu göng inn í fjallið og voru grafin inn sem aðgangur að stöðvarhúsinu til þess að koma tækjum og fleiru inn (og sjálfsagt berginu út sem kom við útgröft stöðvarhússins.) og hafa þá stjórnstöðina mun lægra og þá enga ástæðu fyrir starfsmannahúsinu sem er þarna uppi og kostaði víst skildinginn (hótel segja sumir)

Annað sem ég verð að minnast á, og þú veist örugglega jafnvel og ég, er að Landsvirkjun skuldbindur sig yfirleitt (Alltaf?) til landgræðslu í kringum lónin sín og í áðurnefndu húsi við Blönduvirkjun voru amk. á sumrin fullt af unglingum sem unnu við uppgræðslu, girðinga viðhald og fleira sem féll til. Landsvirkjun skuldbatt sig td. til að viðhalda um 300km af girðingum í kringum Blöndulón var mér sagt.

Ég er ekki nógu gamall og hef lítið farið um svæðin kringum Þórisvatn en mér er sagt af mér eldri mönnum að það væri nú ekki mikið um gróður á þessu svæði ef Landsvirkjun og lónið (vatnið) væri ekki þarna, það verð ég að segja með að ég sel það ekki dýrara en ég keypti ..

Landsvirkjun getur að mínu mati vel stutt við viðkomandi svæði og mér finnst þeir verða að gera það, orkan okkar er eins og þú hefur sjálfur sagt frá (ég man alltaf eftir því þegar þú flaugst um gljúfrin norðan Vatnajökuls og talaðir um LSD, eða Lang Stæðsti Draumurinn, hjá Landsvirkjun), gríðarleg verðmæti sem mér persónulega finnst við ekki geta látið fara frá okkur ónýtta. Hvað svosem orkan er nýtt fyrir er svo annað mál, ég er sammála því að það eigi ekki að setja öll eggin í eina körfu EN ég verð að minnast á að það þarf að standa við og styrkja þá starfsemi sem komin er á legg, og á ég þá við td. álverið í Straumsvík sem er eitt það best rekna í heiminum er mér sagt.

M.B.kv
EJE

[Sævar Helgason, 27.2.2011 kl. 08:40]

" EN ég verð að minnast á að það þarf að standa við og styrkja þá starfsemi sem komin er á legg, og á ég þá við td. álverið í Straumsvík sem er eitt það best rekna í heiminum er mér sagt."

Þarna er dálítill misskilningur. Álverin hér á Íslandi eru ekki í eign íslenskra aðila . Þau eru alfarið í eigu erlendra aðila sem stjórna að ölluleyti rekstri þeirra - við komum þar hvergi nærri (utan strafsmenn þeirra) Allir fjármunir sem þau setja í endurnýjun , viðhald og tækniframfarir- er alfarið þeirra mál. Þó álverið í Straumsvík sé nú með því besta sem gerist og er enn verið að endurbæta það-þá hefur ekki alltaf verið þannig á þeim stað. Fyrir rúmum tveim áratugum var það komið að fótum fram í viðhaldi og öllum tæknibúnaði. Þá var það endurbyggt á næsta áratug. Eigendurnir veðju á að það væri gott mál-fyrir þá.  Okkar mál er raforkusalan til álveranna.

[Jón Logi (IP-tala skráð) 27.2.2011 kl. 12:15]

"Munum það að Flóahreppur (eða öllu heldur íbúar hans) eru í meirihluta fylgjandi Urriðafossvirkjun, sem og landeigendur að Urriðafossi.  Höfum það hugfast."

Það er vel klofin fylgni og er andstaðan mest hjá þeim sem eru næst ánni. Það er uppi kvittur um það að LV sé að reyna snúa þeim með talsverðum fjárútlátum. Sorry.

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 27.2.2011 kl. 12:51]

Það er þvílíkur anacronism að láta einhverja misvitra búra hafa ákvörðunarvald um virkjun á náttúrperlum, að manni verður flökurt. Þessu verður að breyta og það strax.

[Salix (IP-tala skráð) 27.2.2011 kl. 16:40]

Má ég benda á athygliverða grein um málið.

http://visir.is/thad-er-eitthvad-rotid/article/2011110229314

[Jón Logi (IP-tala skráð) 27.2.2011 kl. 18:39]

Ja hvur skrattinn.

Annars rímar þetta alveg við það sem ég þekki. Því miður.

En takk, Salix ;)

[Sigurjón, 27.2.2011 kl. 22:11]

Sæll Jón Logi. Nú verð ég að viðurkenna að ég hef einungis heyrt í tveimur, þ.e. bændunum á Urriðafossi og Akbraut. Þeir eru báðir á því að þetta sé gott mál. Bæir neðan við Urriðafoss verða ekkert varir við rask að völdum Urriðafossvirkjunar.  Því er vandséð hvaða málstað þeir hafa að verja.

Kv. Sigurjón

[Jón Logi (IP-tala skráð) 28.2.2011 kl. 08:24]

Akbraut missir hús undir vatn og fær sjálfsagt vel bætt. Sjálfsagt er snúsa til handa hinum líka.

En það er öðruvísi hljóð í mörgum öðrum, vil síður nafngreina, en ég hef verið á fundi með tengdum aðilum.

Menn hafa töluverðar áhyggjur af grunnvatnsstöðu, og vatnsveitan sem náðarsamlegast verður "gefin" er sjálfsagt til að bæta það sem eyðileggst.

Á málflutningi virkjanarmanna mætti annars halda að þarna sé bæði vatns- og símalaust, og veglaust að auki.....

[Sigurjón, 28.2.2011 kl. 17:29]

Það er ofureðlilegt að bætt séu hús og land sem fer undir vatn.  Auk þess er líka eðlilegt að sett verði upp vatnsveita ef vatnsmál verða í ólagi eftir.  Það hlýtur að hafa verið tekið á þessu í umhverfismatinu.

[Jón Logi (IP-tala skráð) 28.2.2011 kl. 17:51]

Þannig að....það er ekki neitt í boði. Nema náttúrulega að gamlar byggingar verða að nýjum (brunabótamat?) og svo veit ég ekki með veiðina á Urriðafossi.

Hitt veit ég að margir eru ekki sáttir.

[Sigurjón, 2.3.2011 kl. 07:09]

Mér heyrðist á báðum bændum að þeir fengju nú töluverðan pening fyrir sinn snúð. Ætli hinir séu ekki fyrst og fremst ósáttir við að fá ekki peninga í sinn vasa út úr þessu.  Mig grunar það...

[Jón Logi (IP-tala skráð) 2.3.2011 kl. 11:46]

Erfitt er að vera beislaður vegna persónu-verndar, en ég mun samt koma hér upp með eitthvað sem þolir dagsljósið, og hef nafnleynd.

- Það eru aðrir bæir sem missa land undir lón v. Þjórsárvirkjana.

-  Það er ágætis innlegg að þeir fái "töluverðan pening fyrir sinn snúð".

-  Ég myndi ekki vera viss um að allir aðrir myndu þiggja fé fyrir eitthvað sem þeir vita ekki hvað er. Þar á ég við grunnvatnsstöðu, sem er feiknarlegur óvissuþáttur.

En....allavega, gaman að fá innlegg sem styður það að LV beitir $$$ fyrir sig til að fá samþykki fyrir framkvæmdum.